io 8 z

background image

1







 

  



!

"

#%$

&'

(*)*+-,

.

/102*3*4

576*890 51/*:;4

<

=?>A@

B

CED

F*G

H

IKJ-LNM%OQPSRUT1VWXIET*O

YEZ[-\^]

_

`

a

b!c

dfe^gih^j

k-lnmpo%q

rs!tunvwxt

y

z|{%}~n €

ƒ‚n„ƒ…^†E‡pˆ!‰

Š-‹

ŒŽ%



‘Œ“’p”-Š|•^–



—

˜™š—

™!

-

›ƒœ^•^n’ —

˜!

žƒŸ

Ÿ

 ¡

¢

¢

£n¤-£n¥n¦n¤9§A¨

 %©¨

©pª

£n«

¬ƒ­fŸ

¦%®š¨

 p«

¢

¯K°Ž®p¤9±|Ÿ

²

³

´

µ|¶n·

¸

¹

·

ºš»f¼f¹

»|½

¹

º^¾»

¿ º^¶n·

ºÀ

Á;µ|Â-ÃfÄ9Å

Æ

Ç

È

É

Ê

Ë

̃Í|Î

ÏÐÑÒ

Ó

ÔÕKÖ×Ø

Ù

ÚÛÜKݎÞßxà

á

â7ãiä

á

å“æ

çè

Zatrudnienie wysokiej klasy specjalistów oraz stosowanie zaawansowanych

narz

é

dzi wspomagaj

ê

cych nie gwarantuje jeszcze sukcesu projektu; niezb

ë

dne

jest w

ì

a

í

ciwe zarz

î

dzanie przedsi

ï

wzi

ï

ciem

Podstawowe zadania kierownictwa przedsi

ï

wzi

ï

cia programistycznego:

• opracowanie propozycji dotycz

ð

cych sposobu prowadzenia przedsi

ñ

wzi

ñ

cia,

• kosztorysowanie przedsi

ñ

wzi

ñ

cia i jego wycena

• planowanie i harmonogramowanie przedsi

ñ

wzi

ñ

cia,

• monitorowanie i kontrolowanie realizacji przedsi

ñ

wzi

ñ

cia,

• dobór i ocena personelu,
• opracowanie i prezentowanie sprawozda

ò

dla kierownictwa wy

ó

szego szczebla.

Sposoby zarz

ô

dzania przedsi

õ

wzi

õ

ciem programistycznym w wielu aspektach nie

ö

ni

÷

si

ø

od zarz

÷

dzania innymi przedsi

ø

wzi

ø

ciami, ale musz

÷

bra

ù

pod uwag

ú

specyfik

ú

procesu budowy oprogramowania (np. nieprzejrzysto

û

ù

procesu)

ü

ý

þ

ÿ|ý











 

^ý

 

;ÿ 















"!#$&%'!$&#)(+*'(,#-*

.

/,0'1,243

1653

78

9

:&7-;,<=7)1=8+3

>@?BADCE0F2

9

Kierownik

programu

Dyrektor d/s

oprogramowania

Kierownik

programu

Kierownik

d/s jako

G

ci

Kierownik

przedsi

H

wzi

H

cia

Koordynator

przedsi

H

wzi

H

cia

ze strony klienta

Szef zespo

I

u

programistycznego

Szef zespo

I

u

programistycznego

Szef zespo

I

u

programistycznego

Nie powinien

podlega

J

kierownikom

programów i

przedsi

K

wzi

KJ

Kierownik

przedsi

K

wzi

K

cia

Koordynator

przedsi

K

wzi

K

cia

ze strony klienta

L

M

N

O MP

Q

R

P

STUR

T V

R

S WXT

YS MP

SXZ

[ O \]^`_

a

b

S

c

d

e

fg h

ikj&l4mEnoqp6r&sut=vxw&y-z"n{jEo

|

}@~D}{€"‚"ƒ

„=…,†)„ˆ‡‰†

‚=Š

„"‹

‚&€=Œ

=Š

• Kierownik przedsi

Ž

wzi

Ž

cia

• Analityk

- osoba bezpo



rednio kontaktuj



ca si

‘

z klientem, której celem jest okre

’

lenie wymaga

“

i budowa modelu systemu

• Projektant

- osoba odpowiedzialna za realizacj

”

oprogramowania; mo

•

e posiada

–

wyspecjalizowane funkcje:

– projektant interfejsu u

•

ytkownika

– projektant bazy danych

• Programista (implementacja)
• Tester (testowanie)
• Twórca dokumentacji u

—

ytkownika

• Ekspert metodyczny

- osoba szczególnie

dobrze znaj

˜

ca stosowan

˜

metodyk

™

• Ekspert techniczny

- osoba szczególnie dobrze

znaj

˜

ca sprz

™

t i narz

™

dzia

W mniejszych przedsi

š

wzi

š

ciach jedna

osoba mo

—

e pe

›

ni

œ

wiele funkcji,

cz



sto rozwa

ž

ane s

Ÿ

nast



puj

Ÿ

ce

modele:

analityk/projektant + programista:

funkcje analizy i projektu w jednych

r



kach; zak

 

ada wysoki poziom

projektanta, natomiast nie wymaga

zbyt wiele od programistów (funkcje

programisty do

¡¢

niskiego poziomu);

w warunkach polskich model nie zdaje

raczej egzaminu

analityk + projektant/programista:

model bardziej realistyczny; zak

£

ada

znacznie wy

¤

szy poziom

przygotowania programisty

¥

¦

§

¨ ¦©

ª

«

©

¬­®«

­ ¯

«

¬ ° ­

±¬ ¦©

¬ ²

³ ¨´µ ¶·

¸

¹

¬

º

»

¼

½¾¿

À=Á

Â4Ã-ĈÅÇÆ=Á

ÈÊÉ,Ã)ÄFËÌÂ&ÈEÍÎ

Zadaniem szefa nie jest wykonywanie pracy za podleg

Ï

ych mu

pracowników, lecz dbanie aby wykonywali oni swoj

Ð

prac

Ñ

; zadaniem

szefa nie jest zmuszanie ludzi do pracy, ale umo

Ò

liwienie im tego

Po

ÓÔ

dane cechy kierownika:

Zdolno

Õ

Ö

do przewidywania - umiej

×

tno

ØÙ

dostrzegania drobnych spraw, które

mog

Ú

by

Ù

zal

ÚÛ

kiem powa

Û

niejszych problemów, przewidywania skutków,

podejmowanie zawczasu akcji naprawczych

Umiej

Ü

tno

Ý-Þ

motywowania - zdolno

ß`à

do pobudzania poczucia przynale

á

no

ß

ci

do grupy, zainteresowania wykonywan

â

prac

â

, uto

á

samiania si

ã

z projektem,

atmosfery wspó

ä

pracy w zespole (przywództwo i budowanie zespo

ä

u)

Zdolno

ÝÞ

do przystosowania si

Ü

do zmieniaj

å

cej si

æ

sytuacji - umiej

ç

tno

èé

podj

ç

cia niezb

ç

dnych dzia

ê

a

ë

maj

ì

cych na celu przystosowanie zespo

í

u i jego

metod pracy do zmienionych warunków

î

ï

ð

ñ ïò

ó

ô

ò

õö÷ô

ö ø

ô

õ ùXö

úõ ïò

õXû

ü ñ ýþÿ





õ







 





! "

$#% '&()"

*

+

,- .

Zdolno

/10

do przekonania otoczenia do w

2

asnych mo

3

liwo

4

ci i warto

4

ci -

kierownik powinien wzbudza

5

zaufanie; sukces zespo

6

u zale

7

y w du

7

ej mierze od

cech przywódczych szefa i powa

7

ania i zaufania jakim si

8

cieszy w

9

ród cz

6

onków

grupy

Rozpoznawanie i rozwijanie potencja

:

u swoich wspó

:

pracowników -

naturalnym zjawiskiem jest wymiana personelu (np. dobrze wyszkoleni i

kompetentni pracownicy awansuj

;

lub zmieniaj

;

prac

8

); powstaje potrzeba

wprowadzania do zespo

6

u nowych ludzi, w

6

a

9

ciwego ich szkolenia, pomocy w

rozwijaniu ich potencja

6

u

Komunikatywno

4=<

-

6

atwo

9

5

komunikownia si

8

z szerokim wachlarzem ludzi -

podw

6

adni, kierownictwo, klienci, dostawcy, ...

Terminowe podejmowanie decyzji dostosowanych do bie

3>

cej sytuacji i

potrzeb - kierownik powinien precyzyjnie okre

9

li

5

co ma by

5

zrobione i w jakim

terminie; wi

;

7

e si

8

to cz

8

sto z podejmowaniem decyzji w sytuacji niepe

6

nej

wiedzy.

background image

2

?

@

A

B @1C

D

E

C

FHGJIJE

G K

E

FMLNG

OPFM@1C

FNQ

RNBJS1TMUWV

X

Y

F

Z

[

\

] ^`_

acb%de$f)g

hiejNkle

hm'nop

q

r

Struktura sieciowa - ka

s

dy komunikuje si

t

i wspó

u

pracuje z pozosta

u

ymi

(nie powinna by

v

zbyt liczna); zespo

u

y o podobnym do

w

wiadczeniu i

stopniu zaawansowania; zalety:

• dzi

t

ki

w

cis

u

ej wspó

u

pracy cz

u

onkowie zespo

u

u wzajemnie kontroluj

x

swoj

x

prac

t

; szybko osi

x

gane s

x

standardy jako

w

ci

• umo

s

liwia realizacj

t

idei wspólnego programowania

• poniewa

s

praca cz

u

onków zespo

u

u jest znana dla innych cz

u

onków,

u

atwo mog

x

oni przej

x`v

obowi

x

zki pracownika, który opu

w

ci

u

zespó

u

Struktura gwia

y

dzista - szef zespo

z

u jest jedyn

{

osob

{

|

ci

|

le

wspó

z

pracuj

{

c

{

z pozosta

z

ymi osobami; przydziela zadania i kontroluje

efekty; komunikacja pomi

}

dzy cz

z

onkami zespo

z

u poprzez szefa; jest

przydatna wtedy, gdy w sk

z

ad zespo

z

u wchodzi wielu

niedo

|

wiadczonych pracowników; wielko

| ~

zespo

z

u mo



e by

~

znacznie

wi

}

ksza ni



w strukturze sieciowej (ogranicza j

{

jedynie zdolno

| ~

szefa

do równoczesnego kierowania du



{

grup

{

); najpowa



niejsz

{

wad

{

jest

trudno

| ~

zast

{

pienia szefa w momencie jego odej

|

cia

€



‚

ƒ 1„

…

†

„

‡HˆJ‰J†

ˆ Š

†

‡M‹Œˆ

P‡M1„

‡ŒŽ

Nƒ W‘J’“

”

•

‡

–

—

’

˜ ™ š

›ŒœœŸž  ¡ ¢£¤ H¢¡=¥§¦¨¡%©ªœ¨«

¬iª­¥¤®Hœ

Zespó

¯

programisty wiod

°

cego:

• programista wiod

±

cy

(wybitne kwalifikacje):

– wymy

²

la koncepcj

³

i specyfikuje zadania

– sam realizuje najwa

´

niejsze zadania

– przydziela zadania puli specjalistów

• zast

µ

pca (dobrze wykwalifikowana osoba)

– na bie

´

co, biernie uczestniczy w pracy

szefa (w ka

´

dej chwili mo

´

e go zast

pi

·

)

– mo

´

e przygotowywa

·

testy

• bibliotekarz/sekretarz

- odpowiada za

dokumentacj

³

i komunikacj

³

w zespole

Testerzy

Zespó

¸

internetowy

Zespó

¸

baz danych

Analitycy

Zespó

¹

kompetencyjny

Projekt

P1

P2

P3

2

1.5

3
1

0.5

1

-

0.5

0.5

3

2
1

Programista

wiod

º

cy

Zast

»

pca Bibliotekarz

/sekretarz

Zespó

¼

programisty wiod

½

cego

Pula specjalistów

Struktura macierzowa
• specjali

¾

ci pogrupowani w zespo

¿

y kom-

petencyjne i przydzielani do wykonania

konkretnych zada

À

w ramach projektów

• ekonomiczne wykorzystanie zasobów

ludzkich

• podstawowa wada: dwupodleg

¿

o

¾ Á

(szef

zespo

¿

u i szef projektu)

Â

Ã

Ä

Å Ã1Æ

Ç

È

Æ

ÉHÊJËJÈ

Ê Ì

È

ÉMÍNÊ

ÎPÉMÃ1Æ

ÉNÏ

ÐNÅJÑ1ÒMÓWÔ

Õ

Ö

É

×

Ø

Ù

Ú Û`Ü

ÝÞ

ßà

áâ$ãäæåäåçè

é

ã

ß

è$ã¨é

äêlâ

Þ¨ë$êlÞ'ì)ê%â¨í(Þ'îïâã¨é

â

Umiej

ð

tno

ñ

ò

pracy w stresie

- w procesie budowy i konserwacji

oprogramowania cz

ó

sto zdarzaj

ô

si

ó

okresy wymagaj

ô

ce szybkiego wykonania

z

õ

o

ö

onych zada

÷

; dla wi

ó

kszo

ø

ci osób niewielki stres dzia

õ

a mobilizuj

ô

co, ale po

przekroczeniu pewnego progu nast

ó

puje spadek mo

ö

liwo

ø

ci danej osoby (próg

ten jest bardzo ró

ö

ny dla ró

ö

nych osób); nale

ö

y pami

ó

ta

ù

,

ö

e w stresie nie

pracuje si

ó

lepiej a jedynie szybciej.

Zdolno

ú

ci adaptacyjne

- informatyka jest jedn

ô

z najszybciej zmieniaj

ô

cych

si

ó

dziedzin; ocenia si

ó

,

ö

e 7-9 miesi

ó

cy przynosi w informatyce zmiany, które w

innych bardziej tradycyjnych dziedzinach zajmuj

ô

5-7 lat; narzuca to konieczno

øWù

sta

õ

ego dokszta

õ

cania si

ó

(poznawanie nowych narz

ó

dzi, sprz

ó

tu,

oprogramowania, technologii, metod, sposobów pracy), gdy

ö

stosunkowo szybko

mo

ö

na „wypa

ø`ù

z gry o najwy

ö

sze stawki”(u

ø

pienie - zajmowanie si

ó

jednym

problemem w jednym

ø

rodowisku przez lata mo

ö

e mie

ù

nieprzyjemne

konsekwencje); z drugiej strony wiele osób nie wytrzymuje zawrotnego tempa

(tzw. wypalanie si

ó

osób)

û

ü

ý

þ ü1ÿ



ÿ







 



ü1ÿ

 



þ















 

!#"%$'&")(+*

,.-/*

,

0.132.46587:9<;>=:?%@A2B1DC

?

Czynniki psychologiczne maj

E

zasadniczy wp

F

yw na efektywno

GH

pracy zespo

F

u.

Wyró

I

nia si

J

nast

J

puj

E

ce typy osób:

Zorientowani na zadanie (ang. task-oriented)

- osoby samowystarczalne,

zdolne, zamkni

K

te, agresywne, lubi

L

ce wspó

M

zawodnictwo, niezale

N

ne; s

L

zwykle

efektywne, o ile pracuj

L

w pojedynk

K

, natomiast zespó

M

z

M

o

N

ony tylko z takich osób

mo

N

e by

O

jednak nieefektywny (zbyt wiele indywidualno

P

ci - rywalizacja); je

P

li nie s

L

doceniani mog

L

przeorientowa

O

si

K

na siebie

Zorientowani na siebie (ang. self-oriented)

- osoby niezgodne, dogmatyczne,

agresywne, zamkni

K

te, lubi

L

ce wspó

M

zawodnictwo, zazdrosne; mog

L

by

O

efektywne w

zespole pod warunkiem odpowiedniego motywowania przez kierownictwo

Zorientowani na interakcj

Q

(ang. interaction-oriented)

- osoby nieagresywne, o

niewielkiej potrzebie autonomii i indywidualnych osi

L

gni

K

O

, pomocne, przyjazne;

zespo

M

y z

M

o

N

one z tego typu osób pracuj

L

najefektywniej; szczególnie potrzebni we

wst

K

pnych fazach projektu podczas kontaktów z klientami

R

S

T

USWV

X

Y

V

Z[\Y

[]

Y

Z ^_[

` Z SWV

Z_a

b_UcWd ef

g

h

Z

i

j

kk

lnmo

p%qsrut/vBtDwyx

z|{.q6zB}~

• Zamiast du

€

ej hali („ameryka



skie biuro”), lepsze wyniki daje umieszczenia 2-3

stanowisk pracy w wielu mniejszych pomieszczeniach

• Umo

€

liwienie personalizacji stanowiska pracy

• Zdrowe stanowisko pracy (prawid

‚

owe o

ƒ

wietlenie - okna, ...)

• Pokój zebra



dla organizowania formalnych spotka



pracowników; zakaz

dyskusji w pokojach pracy

• Miejsce dla spo

€

ywania posi

‚

ków, przerw relaksuj

„

cych w pracy, spotka



nieformalnych (np. omówienie spraw przy kawie)

• Poczucie pracy na nowoczesnym sprz

…

cie (wydajno

ƒ †

i ch

…

†

ludzi do pracy

gwa

‚

townie spada, je

€

eli odczuwaj

„

oni,

€

e pracuj

„

na przestarza

‚

ym sprz

…

cie -

nawet wtedy, gdy wymiana sprz

…

tu jest merytorycznie nieuzasadniona)

• Komfort psychiczny, w

‚

a

ƒ

ciwa atmosfera w pracy, eliminacja napi

…

†

i zadra

€

nie



,

nie dopuszczanie do rozmycia odpowiedzialno

ƒ

ci, sprawiedliwa ocena wyników

pracy poszczególnych cz

‚

onków zespo

‚

u, równomierny rozk

‚

ad zada



.

‡

ˆ

‰

ŠˆW‹

Œ



‹

Ž

‘



Ž ’ 

“ Ž ˆW‹

Ž ”

•_Š–

—˜™

š

›

Ž

œ



žŸ

 ¡ Ÿ

¢#£.¤ ¥§¦.¨%¦u©/¤s£ª¥§¦B«¬£.¨/­

®|¯u¤s°:®8±ª²³­

´

«µ°)­

´

Uk

·

adanie planu realizacji przedsi

¸

wzi

¸

cia polega na:

ustaleniu kalendarza prac:

– daty rozpocz

¹

cia przedsi

¹

wzi

¹

cia

– dni roboczych i wolnych w przewidywanym okresie realizacji przedsi

¹

wzi

¹

cia

– czasu pracy w poszczególnych dniach

• podziale przedsi

º

wzi

º

cia na poszczególne zadania,

• okre

»

lenie parametrów zada

¼

,

• okre

»

lenie zasobów niezb

º

dnych do realizacji poszczególnych zada

¼

,

• ustaleniu dost

º

pno

»

ci zasobów,

• ustaleniu kolejno

»

ci i czasów wykonania poszczególnych zada

¼

.

Przedsi

¸

wzi

¸

cie powinno by

½

podzielone na stosunkowo ma

·

e zadania (realizacja

do kilku dni), których parametry mo

¾

na

·

atwo okre

¿

li

½

; harmonogramowanie

mo

¾

na wykonywa

½

z ró

¾

nym stopniem dok

·

adno

¿

ci (najbli

¾

sze zadania

szczegó

·

owo; pó

À

niejsze bardziej ogólnie)

background image

3

Á

Â

Ã

ÄÂWÅ

Æ

Ç

Å

ÈÉÊÇ

ÉË

Ç

È Ì_É

Í È ÂWÅ

È_Î

Ï_ÄÐWÑ ÒÓ

Ô

Õ

È

Ö

×

ØÙ

ÚnÙÛ

Ü#ÝuÞ ß§àªáBàuâ/ÞsÝ/ߧà8ãäÝuá/å

æ

ç

è6é

Po ustaleniu zada

ê

konieczne jest okre

ë

lenie parametrów czasowych:

• czasu wykonania,
• najwcze

ì

niejszy mo

í

liwy termin rozpocz

î

cia (np. niezb

î

dne s

ï

pewne dane, które mog

ï

by

ð

dostarczone dopiero ...),

• po

íï

dany czas zako

ñ

czenia,

oraz innych ogranicze

ê

kolejno

ë

ci wykonywania prac (np. aby rozpocz

òWó

nowe

zadanie niezb

ô

dne jest zako

ê

czenie pewnych innych zada

ê

); mo

õ

na

wykorzysta

ó

do tego diagramy typu PERT

Pewne zadania mog

ò

zosta

ó

opó

ö

nione bez wp

÷

ywu na termin zako

ê

czenia ca

÷

ego

przedsi

ô

wzi

ô

cia, inne natomiast tzw. zadania krytyczne nie mog

ò

zosta

ó

opó

ö

nione; ich ci

ò

g definiuj

ò

cy termin zako

ê

czenia nazywany jest

ë

cie

õ

k

ò

krytyczn

ò

Uk

÷

adaj

ò

c harmonogram nale

õ

y bra

ó

pod uwag

ô

dost

ô

pno

ë

ó

zasobów niezb

ô

dnych

do realizacji poszczególnych zada

ê

(g

÷

ównie zasoby ludzkie, ale mo

õ

e by

ó

równie

õ

sprz

ô

t i oprogramowanie)

ø

ù

ú

ûùWü

ý

þ

ü

ÿ



þ



þ

ÿ





ÿ ùWü

ÿ





û

 





ÿ





 



 

!"#%$'&(

)

Monitorowanie polega na

*

ledzeniu przebiegu realizacji przedsi

+

wzi

+

cia oraz

reagowaniu na pojawiaj

,

ce si

+

problemy; nast

+

puj

,

ce czynno

*

ci:

• obserwacja rzeczywistych terminów rozpocz

-

cia i zako

.

czenia zada

.

oraz

porównywanie ich z zaplanowanymi,

• identyfikacja przyczyn niezgodno

/

ci z planem,

• modyfikacja harmonogramu, je

0

eli ró

0

nice pomi

-

dzy harmonogramem a

rzeczywistym przebiegiem realizacji s

1

zbyt du

0

e,

• obserwacja wykorzystania zasobów oraz rozstrzyganie konfliktów zasobowych,
• przesuwanie zasobów pomi

-

dzy zadaniami oraz przedsi

-

wzi

-

ciami.

Szczególn

,

uwag

+

nale

2

y zwraca

3

na zadania krytyczne i na zadania ze

stosunkowo niewielkim luzem

4

5

6

785:9

;

<

9

=> ? <

>8@

<

=BAC>

DE=B5:9

=CF

GC7 H:IBJ K

L

M

=

N

O

P Q

RTSU

V%WYXZ%X[]\

^Y_YZa`

bacYda`(WYe#f

g

_h\

b

i

bkj

ZaX

l

mon

pEn

qrts

• O ile celem in

u

ynierii oprogramowania jest tworzenie dobrego oprogramowania,

o tyle celem firmy programistycznej jest po prostu zarabianie pieni

v

dzy

• Jako

wx

produktu jest tylko jednym z czynników wp

y

ywaj

z

cych na wynik

ekonomiczny firmy; inne istotne aspekty:

– reklama i promocja produktu,
– renoma i zaufanie do producenta,
– rodzaj i zakres gwarancji oraz innych us

{

ug dla klientów,

– przyzwyczajenia klientów,
– sposób wyceny rozmaitych wersji produktu,
– sposób rozwoju produktu, polityka uaktualnie

|

,

– efektywno

}8~

sposóbu pozyskiwania klientów lub dystrybucji produktu.

• Czynniki te pozwalaj

z

redukowa

x

wp

y

yw ni

u

szej jako

w

ci produktów danej firmy;

wydaje si

v

jednak,

u

e wiele firm zwraca zbyt wielk

z

uwag

v

na dzia

y

alno

wx

marketingow

z

zaniedbuj

z

c kwestie podstawowe



€



‚8€:ƒ

„

…

ƒ

†‡ ˆ …

‡8‰

…

†BŠ‹‡

ŒE†B€:ƒ

†‹

ŽC‚8  ‘’

“

”

†

•

–

— ˜

™š›

œ(ž(Ÿ 

Ÿ¡n(r]n

¢£q s

¤¥sož(¢Y¦¨§%

l

m©n

Wydajno

} ~

Warto

} ~

Koszt

Jako

} ~

Ilo

}8~

Personel

Zasoby

Z

{

o

ª

ono

} ~

Niezawodno

} ~

Defekty

Wielko

} ~

Funkcjonalno

} ~

Czas

Pieni

«

dze

Sprz

¬

t

Oprogramowanie

Ograniczenia

}

rodowiskowe

Trudno

} ~

problemu

Czynniki

wp

{

ywaj

«

ce

na ogóln

«

wydajno

}~

Myl

z

ce, wr

v

cz niebezpieczne jest zast

v

powanie wielu miar

jedn

z

miar

z

, np. d

y

ugo

w

ci

z

wyprodukowanego kodu



€



‚8€:ƒ

„

…

ƒ

†‡ ˆ …

‡8‰

…

†BŠC‡

ŒE†B€:ƒ

†C

ŽC‚ :B‘ ’

“

”

†

•

–

—­

™Tš›

®°¯a±³²£´µ

¶oµ³·¹¸¹ºa±Y»%¼½º%´µ

º¾´aº£¶

¿

ºaÀ(Á%¼ÃÂ(Äźo±¹Æ

• Modele algorytmiczne

- opis przedsi

Ç

wzi

Ç

cia za pomoc

È

charakteryzuj

È

cych go

atrybutów (liczbowych) i na tej bazie wyliczenie (np. prosta formu

É

a matematyczna)

nak

É

adów

• Ocena przez ekspertów

- bazuj

È

na w

É

asnym do

Ê

wiadczeniu zdobytym przy

realizacji innych projektów

• Ocena przez analogi

Ë

- przy za

É

o

Ì

eniu gromadzenia informacji o uprzednio

wykonanych projektach; wyszukuje si

Ç

podobne systemy poprzednio zrealizowane i

wykorzystuje nak

É

ady poniesione na ich stworzenie

• Wycena dla wygranej (ang. pricing to win)

- na podstawie oceny mo

Ì

liwo

Ê

ci

klienta oraz przewidywanych dzia

É

a

Í

konkurencji; opiera si

Ç

na prawie Parkinsona -

przedsi

Ç

wzi

Ç

cia s

È

wykonywane przy za

É

o

Ì

onych kosztach (jakie by one nie by

É

y)

• Szacowanie wst

Ë

puj

Î

ce

- dzieli si

Ç

przedsi

Ç

wzi

Ç

cie na mniejsze zadania, które

É

atwiej oszacowa

Ï

; koszt ca

É

o

Ê

ci jest ich sum

È

(ew. z narzutem na integracj

Ç

)

Ð

Ñ

Ò

Ó8Ñ:Ô

Õ

Ö

Ô

×Ø Ù Ö

Ø8Ú

Ö

×BۋØ

ÜE×BÑ:Ô

׋Ý

ÞCÓ8ß à áâ

ã

ä

×

å

æ

ç á

èéê

ë»(À(¯ì

¯íºì

kÄïÆ©ðEñ]µ

±Y¸Y´a¯ò·¹¸¹ºa±Y»o¼óº(´µ

º¾´oº£¶

¿

ºaÀ(Á%¼

• Wi

ô

kszo

õö

modeli przyjmuje,

÷

e jednym z istotnych atrybutów jest rozmiar

systemu, mierzony np. liczb

ø

instrukcji (linii) kodu (ang. Lines Of Code - LOC),

KLOC (ang. Kilo-LOC), KDSI (ang. Kilo (thousand) of Delivered Source code

Instructions)

• Specjalizacja metryk w kierunku konkretnej klasy oprogramowania powinna

dawa

ö

lepsze i bardziej adekwatne oceny ni

÷

metryki uniwersalne

• Najlepiej jest stosowa

ö

zestawy metryk, co pozwala zmniejszy

ö

b

ù

ô

dy pomiaru

• Metryki powinny by

ö

wykorzystywane jako metody wspomagania ekspertów

(stosowane formalistycznie mog

ø

by

ö

gro

ú

ne)

• Pomimo pochodzenia empirycznego, metryki skutecznie pomagaj

ø

w szybkiej i

mniej subiektywnej ocenie oprogramowania

û

adna metoda przewidywania kosztów nie jest doskona

ü

a i jest oparta na

szeregu arbitralnych za

ü

o

ý

e

þ

; niemniej dla celów planowania tego rodzaju

metody staj

ÿ

si konieczno



ci

ÿ

background image

4

















 











!"

#%$'&

(*),+%-/./02143*5/67+ 8:9<;=+>

?,)21@3A67+A(B3C./)ED

F

GHIG H=JKHMLONQP

Powsta

R

a w oparciu o dane z rzeczywistych projektów, realizowanych

tradycyjnie (np. bez narz

S

dzi CASE) w oparciu o model kaskadowy, autor

Boehm, 1981 r.

Wymaga oszacowania liczby instrukcji, z których b

S

dzie sk

R

ada

R

si

S

system

(co mo

T

e by

U

tak samo trudne jak oszacowanie nak

R

adów)

Wyró

T

nia si

S

trzy klasy przedsi

S

wzi

SVU

:

W

atwe (ang. organic)

- wykonywane przez stosunkowo ma

X

e zespo

X

y, z

X

o

Y

one z osób o

podobnych wysokich kwalifikacjach; dziedzina oraz wykorzystywane metody i narz

Z

dzia

s

[

dobrze znane

Po

\

rednie (ang. semi-detached)

- cz

X

onkowie zespo

X

u ró

Y

ni

[

si

Z

stopniem

zaawansowania; pewne aspekty dziedziny problemu lub wykorzystywane narz

Z

dzia nie

s

[

dobrze znane

Trudne (osadzone, ang. embedded)

- przedsi

Z

wzi

Z

cia realizuj

[

ce systemy o bardzo

z

X

o

Y

onych wymaganiach; dziedzina problemu, stosowane narz

Z

dzia i metody mog

[

by

]

w

du

Y

ej mierze nieznane; cz

X

onkowie zespo

X

u nie maj

[

do

^

wiadczenia w realizacji

podobnych zada

_

`

a

b

cad

e

f

d

g hif

hj

f

gklh

mgad

gln

ocpqr's

t

u

g

v

w

x'y

z:{|x

}~/€‚„ƒ%…‡†ˆ~‰†BŠŒ‹~/€/Ž‡‘4’A‘@’”“B’

KDSI

Nak

•

ad

–

atwe

trudne

po

—

rednie

• Podstawowy wzór dla oszacowania

nak

˜

adów w osobomiesi

™

cach

(zale

š

no

›œ

wyk

˜

adnicza):

‚žŸ

 

¡/¢¤£¦¥¨§ª©

«

• K oznacza rozmiar kodu

¬

ród

­

owego

mierzony w tysi

®

cach linii (KDSI); nie

obejmuje kodu, który nie zosta

­

wykorzystany w systemie

• Warto

¯

ci sta

­

ych A i b zale

°

®

od klasy,

do której zaliczono przedsi

±

wzi

±

cie

• Dla niewielkich przedsi

±

wzi

±'²

s

®

to

zale

°

no

¯

ci bliskie liniowym; wzrost jest

szczególnie szybki dla przedsi

±

wzi

±²

trudnych (du

°

y rozmiar kodu)

Przedsi

³

wzi

³

cie

´

atwe:

µ·¶¹¸

º

»·¼¾½

¿

¿·À

À

Á

Á

ÂÄÃ

ÅOÆ

Ç

ÅOÆ

Ç È

È

Przedsi

É

wzi

É

cie po

Ê

rednie:

˷̹Í

Î

ϷоÑ

Ò

Ò·Ó

Ó

Ô

Ô

ÕÄÖ

×OØ

×

×OØ

×QÙ

Ù

Przedsi

Ú

wzi

Ú

cie trudne:

۷ܹÝ

Þ

Ü·ß¾à

á

á·â

â

ã

ã

äÄå

æOç

è

æOç

è é

é

ê

ë

ì

íîï

ð

ñ

ï

ò óôñ

óõ

ñ

òöó

÷òîï

òø

ùíúûüý

þ

ÿ















• Znaj

c nak

!

ad mo

"

na oszacowa

#

czas

(w miesi

$

cach) realizacji, z czego

wynika przybli

%

ona wielko

&('

zespo

)

u

• Z obserwacji wiadomo,

*

e dla ka

*

dego

przedsi

+

wzi

+

cia istnieje optymalna

liczba cz

,

onków zespo

,

u wykonawców

• Zwi

+

kszenie tej liczby mo

-

e nawet

wyd

,

u

-

y

.

czas realizacji

Przedsi

+

wzi

+

cie

,

atwe:

/10(2436587:9

;=<6>?2?@

A

BDC

EGF

HI

Przedsi

J

wzi

J

cie po

K

rednie:

L1M(N4O6P8Q:R

S=T6U?N?V

W

NDX

YGZ

[\

Przedsi

]

wzi

]

cie trudne:

^1_(`4a6b8c:d

e=f6g?`?h

i

`Dj

kGl

mn

Otrzymane w ten sposób oszacowania powinny

by

o

skorygowane przy pomocy tzw.

czynników modyfikuj

p

cych

Atrybuty przedsi

q

wzi

q

cia brane pod uwag

q

:

• wymagania wobec niezawodno

r

ci systemu

• rozmiar bazy danych w stosunku do

rozmiaru kodu

• z

s

o

t

ono

r(o

systemu (z

s

o

t

ono

ruo

struktur

danych i algorytmów, komunikacja z innymi

systemami, stosowanie obl. równoleg

s

ych)

• wymagania co do wydajno

r

ci systemu

• ograniczenia pami

q

ci

• zmienno

r(o

sprz

q

tu i oprogramowania

systemowego tworz

p

cego

r

rodowisko pracy

systemu

v

w

x

yuw{z

|

}

z

~:(€(}

u

}

~‚D

ƒ4~w{z

~D„

…?yu†ˆ‡(‰ Š

‹

Œ

~



Ž

 

’‘“

”–•˜—š™œ›ž˜Ÿ’ š—™¢¡£¡£¤£

• Liczba linii kodu jest znana dok

¥

adnie dopiero wtedy, gdy system jest napisany a

szacunki mog

¦

by

§

(i zwykle s

¨

) obarczone bardzo powa

©

nym b

ª

«

dem

(niekiedy ponad 100%)

• Okre

¬

lenie “linii kodu

­

ród

®

owego” inaczej wygl

¯

da dla ka

°

dego j

±

zyka

programowania (np. 1 linia w Smalltalk’u jest równowa

°

na 10-ciu linii w C; dla

j

±

zyków 4GL ten stosunek mo

°

e by

²

nawet 1000:1)

• Koncepcja oparta na liniach kodu

­

ród

®

owego natomiast ca

®

kowicie nie przystaje

do wspó

®

czesnych narz

±

dzi programistycznych, np. opartych o programowanie

wizyjne

• Opiera si

±

tylko na d

®

ugo

³

ci kodu i nie bierze w ogóle pod uwag

±

funkcjonalno

³

ci ani z

®

o

°

ono

³

ci produktu

• Kwalifikacja przedsi

±

wzi

±

cia do predefiniowanych klas oraz dobór czynników

modyfikuj

¯

cych jest trudny, a ewentualne b

®

±

dy mog

¯

prowadzi

²

do znacznych

rozbie

°

no

³

ci pomi

±

dzy oczekiwanym i rzeczywistym kosztem

´

µ

·uµ{¸

¹

º

¸

»:¼(½(º

¼u¾

º

»¿?¼

À4»µ{¸

»?Á

Â?·(Ã{ÄňÆ

Ç

È

»

É

Ê

Ë Ì

ÍÌ Ë

Î8ϚÐÑ

Ò

ÓÔМ՚Ö×ÏÙØ1ÚÛ=ÜÞÝ6Ö×Ï×ØàßÔá1â:Ïãá˜ßåä

• Metoda analizy punktów funkcyjnych (ang. functional points - FP), zosta

æ

a

opracowana przez Albrechta;

æ

ç

czy ona w

æ

asno

è

ci metody, badaj

ç

cej rozmiar

projektu programu z mo

é

liwo

è

ciami metody badaj

ç

cej produkt programowy

(jego funkcjonalno

è“ê

)

ëíìïî–ðãëíìòñ

ëíìïî–ðãëíìóñõô÷öóë

ô÷öóë

Liczb

ø

pierwotn

ù

punktów funkcyjnych (UFP) wylicza si

ø

korzystaj

ù

c z

nast

ø

puj

ù

cych danych:

• Wej

ú

cia u

û

ytkownika: obiekty wej

ú

ciowe wp

ü

ywaj

ý

cych na dane w systemie

• Wyj

ú

cia u

û

ytkownika: obiekty wyj

ú

ciowe zwi

ý

zane z danymi w systemie

• Zbiory danych wewn

þ

trzne: liczba wewn

þ

trznych plików roboczych

• Zbiory danych zewn

þ

trzne: liczba plików zewn

þ

trznych zape

ü

nianych przez produkt

programowy

• Zapytania zewn

þ

trzne: interfejsy z otoczeniem programu

ÿ











 











 











!

"$#%

&('

)+*-,/.10 21)

3(4+57698;:=<$4+5+6?>@:9A 51B

Czynnik z

C

o

D

ono

E

ci

Wej

F

cia u

G

ytkownika (I)

Wyj

F

cia u

G

ytkownika (O)

Zbiory danych wewn

H

trzne (l)

Zbiory danych zewn

H

trzne (E)

Zapytania zewn

H

trzne (F)

Prosty

3
4
7
5
3

I

redni

4
5

10

7
4

Z

J

o

K

ony

6
7

15
10

6

Wagi przypisywane elementom zale

LM

od ich typu

NPORQ/SUT

NVORQWSUT

X

X

Y[Z

YRZ

\

\

]U^

]U^

_

_

`Ra

`Ra

_

_

b

bUc

c

d

d

eRf

eRf

d

d

gUh

gUh

i

i

j[k

jRk

i

i

lUm

lUm

n

n

o

op

p

n

n

gdzie w

x

- wagi czynników, e

x

- liczno

q

ci elementów

background image

5

r

s

t

usv

w

x

v

y z { x

z|

x

y}z

~ysv

y

€u ‚ƒ„

…

†

y

‡

ˆ

‰Š

‹Œ‰

Ž9‘1’

“

”?•R–(—7—™˜

š›•

“

œ



ž™Ÿ1ž

 

¡V¢¤£¥1¡§¦7¨7¢

¡?©¤¨ª¥9«­¬-®°¯°±¤²

TCF - liczba ustalana na podstawie

wp

³

ywu 14 czynników

(0.65<=TCF<=1.35 ):

• wyst

´

powanie urz

µ

dze

komunikacyjnych

• rozproszenie przetwarzania
• d

·

ugo

¸ ¹

czasu oczekiwania na odpowied

º

systemu

• stopie

»

obci

¼½

enia sprz

¾

tu istniej

¼

cego

• cz

¾

stotliwo

¿ À

wykonywania du

½

ych

transakcji

• wprowadzanie danych w trybie

bezpo

¿

rednim

• wydajno

¿À

u

½

ytkownika ko

»

cowego

• aktualizacja danych w trybie

bezpo

¿

rednim

• z

Á

o

½

ono

¿ À

przetwarzania danych

• mo

½

liwo

¿ À

ponownego u

½

ycia

programów w innych

zastosowaniach

Á

atwo

¿ À

instalacji

Á

atwo

¿ À

obs

Á

ugi systemu

• rozproszenie terytorialne

Á

atwo

¿ À

wprowadzania zmian -

piel

¾

gnowania systemu

Â

Ã

Ä

ÅÃÆ

Ç

È

Æ

É Ê Ë È

ÊÌ

È

ÉÍÊ

ÎÉÃÆ

ÉÏ

ÐÅÑÒ ÓÔ

Õ

Ö

É

×

Ø

ÙÚ

Û$Ü%Ù

ÝßÞ(à?á™â-ãäÞ1åRæ$ç(è™é

êUë+ì+è(à¤æîíªïñð$ì7è+à?ò@Þ9óôèVÞVò§õ

• Ocena z

ö

o

÷

ono

ø

ci realizacji systemów

• Audyt projektów
• Wybór systemów informatycznych

funkcjonuj

ù

cych w przedsi

ú

biorstwie do

rein

÷

ynierii (wg. koszt utrzymania/FPs)

• Szacowanie liczby testów
• Ocena jako

ø

ci pracy i wydajno

ø

ci zespo

ö

ów

ludzkich

• Ocena stopnia zmian, wprowadzanych przez

u

÷

ytkownika na poszczególnych etapach

budowy systemu informatycznego

• Prognozowanie kosztów piel

ú

gnacji

i rozwoju systemów

• Porównanie i ocena ró

÷

nych ofert dostawców

oprogramowania pod k

ù

tem merytorycznym i

kosztowym

1 FP

≈ 125 instrukcji w C

10 FPs - typowy ma

ö

y program

tworzony samodzielnie przez

klienta (1 m-c)

100 FPs - wi

ú

kszo

ø û

popularnych

aplikacji; warto

ø û

typowa dla

aplikacji tworzonych przez klienta

samodzielnie (6 m-cy)

1,000 FPs - komercyjne aplikacje w

MS Windows, ma

ö

e aplikacje klient-

serwer (10 osób, ponad 12 m-cy)

10,000 FPs - systemy (100 osób,

ponad 18 m-cy)

100,000 FPs - MS Windows’95, MVS,

systemy militarne

ü

ý

þ

ÿý











 

ý

 

ÿ 













 

!#"%$'&)(+*-,/.%0

12&)(3,#451

• Alternatywna metoda w stosunku do punktów funkcyjnych

zaproponowana na pocz

6

tku lat 90-tych przez Bankera i wspó

7

p.

• Wykorzystywana do j

8

zyków programowania baz danych, 4GL

– obiektowe w nazwie nie ma tutaj zwi

9

zku z programowaniem obiektowym

• Liczba punktów obiektowych jest wa

:

on

;

sum

;

:

– liczby ró

<

nych formatek ekranowych (prosty ekran - 1 punkt,

=

redno z

>

o

<

ony - 2

punkty, bardzo z

>

o

<

ony - 3 punkty)

– liczba generowanych raportów (prosty raport - 2 punkty,

=

rednio skomplikowany -

5 punktów, a potencjalnie najtrudniejsze do utworzenia - 8 p.)

– liczba modu

>

ów w j

?

zykach 3GL (takich jak C++; Java) , które nale

<

y utworzy

@

w

celu uzupe

>

nienia kodu 4GL - ka

<

dy modu

>

10 punktów

• Zalet

;

punktów obiektowych w porównaniu z punktami fukcyjnymi jest

to,

:

e

A

atwiej je obliczy

B

na podstawie specyfikacji oprogramowania

wysokiego poziomu

C

D

E

F DG

H

I

G

JKLI

K M

I

J NOK

PJ DG

JOQ

R F STU V

W

X

J

Y

Z

[ U

\3]^[

_a`ab

cedgfihj'k/l

`mconp`qhsr+f'tuj

v

w xzys{

|}~z€‚ƒ

x3„|O…)€z‚

† ƒ

‡‰ˆŠw‹})…uŒ

• Wiele zamierze



zwi

Ž

zanych z metrykami oprogramowania zawiod



o,

gdy



cele by



y zwykle s



abo zdefiniowane; aby temu przeciwdzia



a

‘

na

Uniwersytecie Maryland (Vic Basili et al.) opracowano metod

’

GQM

• Trzy podstawowe kroki:

– ustalenie celów w kategoriach zamiaru, perspektywy i

“

rodowiska

– ponowne wypowiedzenie celów w terminach opowiedzi na

”

atwe do

“skwantyfikowania” pytania

– okre

•

lenie metryk i danych, które nale

–

y zgromadzi

—

, aby udzieli

—

odpowiedzi na

postawione pytania

• Dzi

˜

ki takiemu u

™

o

š

eniu koncentrujemy si

˜

tylko na metrykach, które

odnosz

›

si

˜

do interesuj

›

cego nas celu

• Klika pomiarów, aby odpowiedzie

œ

na jedno pytanie; pojedynczy

pomiar mo

š

e mie

œ

zastosowanie do kilku pyta



ž

Ÿ

 

¡ Ÿ¢

£

¤

¢

¥¦§¤

¦ ¨

¤

¥ © ¦

ª¥ Ÿ¢

¥ «

¬ ¡­® ¯°

±

²

¥

³

´

µ ¶

·¸ µ

¹#ºz»‹¼2½

¾

¿qÀÂÁÄÃ2ÅuÆ%ÇzȋÃ#ÉËÊz¿'Ì/Í

¿ÏÎeÐ5Ñ

Oceni

Ò

skuteczno

Ó+Ò

narz

Ô

dzia ‘X’

Kto u

Õ

ywa

narz

Ö

dzia ‘X’ ?

Jaka jest wydajno

×Ø

programisty?

Jaka jest

jako

×Ø

kodu?

CEL:

PYTANIA:

METRYKI:

Odsetek

programistów

Do

×

wiadczenie

programistów:

- lata pracy

- miesi

Ù

ce

stosowania ‘X’

Wielko

×Ø

kodu:

- KLOC

- FP

- ....

Nak

Ú

ad

pracy

Defekty

...

Û

Ü

Ý

Þ Üß

à

á

ß

âãäá

ã å

á

â æOã

çâ Üß

âOè

é Þ êëì í

î

ï

â

ð

ñ

ò ó

ô3ò^õ

öø÷gùsúzûü

ý

÷

þ

ÿ

    

Niedojrza



o





Dojrza



o

 

!

Improwizacja podczas procesu

wytwórczego

!

Proces jest wyspecyfikowany, ale

specyfikacja nie jest stosowana

!

Dora

"

ne reagowanie w sytuacji

kryzysów

!

Harmonogram i bud

#

et s

$

przekraczane

!

Funkcjonalno

%'&

jest stopniowo

okrajana

!

Jako

%'&

produktu jest niska

!

Brak obiektywnych kryteriów oceny

(

Zdolno

)'*

do budowy

oprogramowania jest cech

+

organizacji a nie personelu

(

Proces jest zdefiniowany, znany i

wykorzystywany

(

Proces jest obserwowany i

ulepszany

(

Prace s

+

planowane i monitorowane

(

Role i odpowiedzialno

)

ci s

+

zdefiniowane

(

Obiektywna, ilo

)

ciowa ocena

background image

6

,

-

.

/0-21

3

4

1

576'8'4

609

4

5;:<6

=>5;-21

5<?

@</'A2B;CED

F

G

5

H

I

JLK

MNJPO

QSRTUWVTRYX[Z\^]

_

R

`

ab

cde fghikjlnmNjodfpqg re

• Model dojrza

s

o

t

ci procesu wytwórczego (ang. Capability Maturity Model -

CMM) zosta

s

opracowany w latach 80-tych przez ameryka

u

ski Instytut

In

v

ynierii Oprogramowania na zlecenie rz

w

du USA

• Wykorzystywany by

x

w procedurach oceny (klasyfikacji) potencjalnych

wykonawców oprogramowania dla Departamentu Obrony

• Opiera si

y

w znacznym stopniu na koncepcjach TQM (ang. Total Quality

Management)

• Ocenia wiele ró

v

nych atrybutów wytwarzania oprogramowania, obejmuj

w

cych

u

v

ycie narz

y

dzi i standardowych praktyk

• Model ten szybko zyska

x

szerok

w

akceptacj

y

jako wzorzec do usprawniania

procesu programowania

• Wywar

x

znaczny wp

x

yw na u

z

wiadomienie znaczenia miar i ich stosowanie,

gdy

v

w CMM miary s

w

uwa

v

ane za wa

v

ne dla osi

w

gni

y

cia wy

v

szych

poziomów usprawnienia procesu

{

|

}

~0|2

€





‚7ƒ'„'

ƒ0…



‚;†‡ƒ

ˆ>‚;|2

‚‡‰

Š<~0‹EŒ'PŽ





‚

‘

’

“P”

• “–”

—˜™›š

˜œŸž¡ ˜Y¢[£™^¤

¥

˜

¦

§š¨©žnª¨¬«£§« ¨

Wyró

v

niono 5 poziomów dojrza

x

o

z

ci wytwórców (poczynaj

w

c od p. najni

v

szego):

• pocz

­

tkowy (1) - proces chaotyczny, nie istniej

­

®

adne standardy, decyzje podejmowane

ad hoc; mo

®

e dotyczy

¯

nawet firm o dobrym zaawansowaniu technicznym

• powtarzalny (2) - proces zindywidualizowany;przedsi

°

wzi

°

cia wykonywane w podobny

sposób (standardy de facto); standardy nie s

­

udokumentowane i nie istniej

­

±

cis

²

e

procedury kontroli

• zdefiniowany (3) - proces zinstytucjonalizowany; standardy post

°

powania s

­

zdefiniowane, sformalizowane i ich stosowanie jest kontrolowane

• zarz

­

dzany (4) - proces nie tylko podlega kontroli ale jest równie

®

mierzony w sposób

ilo

±

ciowy; informacje zwrotne wykorzystywane s

­

do sterowania procesem

• optymalizuj

­

cy (5) - standardy s

­

ci

­

gle uaktualniane; informacje zwrotne wp

²

ywaj

­

na

ulepszenie procesu; standardy zawieraj

­

elementy pozwalaj

­

ce na dostrojenie procesu

do aktualnych potrzeb

Niewiele firm uzyska

x

o poziom 3-ci, umo

v

liwiaj

w

cy dostarczanie oprogr. dla Dep.

Obrony; tylko IBM w zakresie oprogr. promu kosmicznego dla NASA uzyska

x

poziom 5-ty


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IO ALL
io wyk5
gprs t6 io pl 1013
BD IO 3
IO zerówka opracowanie
aqua s io pl 1109
cz emm2 io pl 0407
acx201 io pl 1112
amd101 io pl 0510(2)
io w11 zasady projektowania opr
dok5, Prywatne, WAT, SEMESTR IV, IO, Zaliczenie IO
graphite io pl 1109
io 5 z
aqua pro io pl 1109
MELFA IO
IO wsp, TutorialJava
MCR II BIC IO
IO wprowadzenie

więcej podobnych podstron