1. Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia było wyznaczenie charakterystyk elementów półprzewodnikowych
jakimi są diody.
Podstawę większości diod półprzewodnikowych stanowi złącze p-n. Ze względu na ich
zastosowanie wyróżnia się między innymi diody prostownicze i stabilizacyjne, które będą
badane podczas ćwiczenia.
a) b)
Rysunek 1. Symbole diody prostowniczej (a) i diody Zenera (b).
Wyprowadzenie diody A to anoda, a wyprowadzenie K – katoda.
Jeżeli do anody doprowadzi się napięcie dodatnie względem katody (U
AK
>0), to będzie
ona spolaryzowana w kierunku przewodzenia i prąd popłynie od anody do katody. Przy
ujemnych wartościach U
AK
dioda jest spolaryzowana zaporowo i płynie przez nią tzw. prąd
wsteczny, zwykle o kilka rzędów mniejszy niż prąd przewodzenia. Wartość napięcia
zaporowego nie może przekroczyć pewnej granicy - tak zwanego napięcia przebicia, gdyż
wówczas popłynie prąd porównywalny z prądem w kierunku przewodzenia. Najczęściej
powoduje to uszkodzenie diody, z wyłączeniem przypadku, gdy mamy do czynienia z
diodą Zenera (stabilizatorem), w której napięcie przebicia wykorzystywane jest do
stabilizacji.
Stabilizacja na diodzie Zenera polega na wykorzystaniu przebicia przy polaryzacji
wstecznej diody, charakteryzującego się tym, że dużym zmianom prądu diody towarzyszą
małe zmiany spadku napięcia.
2. Stanowisko pomiarowe
Podczas pomiarów badano dwie diody: zwykłą(prostowniczą) i Zenera. Za pomocą
potencjometru zmieniano napięcie na elektrodach diody, jednocześnie obserwując zmiany
prądu diody.
Rysunek 2. Układ pomiarowy z diodą w kierunku przewodzenia ( - prąd przewodzenia,
-
napięcie przewodzenia).
Rysunek 3. Układ pomiarowy z diodą w kierunku zaporowym ( - prąd wsteczny,
-
napięcie wsteczne).
Za pomocą przełącznika i zworek umieszczonych na płytce zestawiano układ pomiarowy
dla kierunku przewodzenia (F) i zaporowego (R).
Rysunek 4. Płytka do badania charakterystyk diod.
3. Pomiary.
Dioda I - prostownicza
Dioda II - Zenera
U / V
I / mA
U / V
I / mA
0,790
120,1
0,843
126,0
0,790
113,0
0,839
116,6
0,794
108,0
0,835
108,0
0,793
102,0
0,834
101,0
0,790
96,4
0,830
92,3
0,787
89,6
0,828
83,8
0,785
85,4
0,826
78,4
0,778
79,6
0,822
70,7
0,777
73,8
0,818
62,6
0,775
68,1
0,813
55,7
0,771
61,9
0,808
49,1
0,766
55,6
0,806
42,8
0,761
49,6
0,800
35,4
0,757
44,1
0,796
32,2
0,749
37,6
0,788
25,4
0,740
30,9
0,783
20,3
0,733
25,1
0,776
16,0
0,724
20,0
0,765
10,6
0,712
14,7
0,757
7,9
0,698
10,3
0,749
6,0
0,689
8,0
0,739
4,2
0,672
5,2
0,720
2,1
0,646
2,7
0,703
1,0
0,584
0,5
0,405
0
0,405
0
-1,96
-0,0003
-1,260
-0,0002
-4,52
-0,0015
-1,270
-0,0002
-5,12
-0,0059
-1,680
-0,0003
-6,00
-0,142
-2,000
-0,0003
-6,02
-0,311
-2,360
-0,0003
-6,30
-13
-2,590
-0,0004
-6,51
-72
-2,980
-0,0004
-6,66
-115
-3,330
-0,0005
-6,82
-166
-3,660
-0,0005
-7,05
-236
-3,980
-0,0006
-7,13
-272
-4,290
-0,0006
-4,690
-0,0007
(Wartości ujemne
napięcia oraz
natężenia są dla
kierunku
zaporowego)
-4,990
-0,0007
-5,300
-0,0008
-5,630
-0,0008
-5,950
-0,0009
-6,250
-0,0009
-6,470
-0,0009
-6,700
-0,001
-7,000
-0,001
-7,260
-0,001
4. Obliczenia.
Wykres 1. Charakterystyka diody I - prostowniczej.
= 120 mA
= 0,1 ∙
= 12 mA
Dla
= 12 mA napięcie przewodzenia wynosi ok.
= 0,7 V.
-10
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
-7,5
-7
-6,5
-6
-5,5
-5
-4,5
-4
-3,5
-3
-2,5
-2
-1,5
-1
-0,5
0
0,5
1
1,5
I / mA
U / V
I = f(U)
I
F
U
F
I
Fmax
Wykres 2. Charakterystyka diody II - Zenera.
= 126 mA
= 0,1 ∙
= 12,6 mA
Dla
= 12,6 mA napięcie przewodzenia wynosi ok.
= 0,8 V.
Dla
= 5 mA (przyjętego na podstawie danych katalogowych zamieszczonych w instrukcji)
napięcie przebicia, zwane napięciem Zenera, wynosi ok.
= 6,2 V.
5. Wnioski.
Otrzymana wartość napięcia przewodzenia
= 0,7 V pozwala stwierdzić, że badana
dioda prostownicza była diodą krzemową, ponieważ jej napięcie przewodzenia zawiera się
pomiędzy 0,5V a 0,8V. Dioda ta w kierunku przeciwnym prawie nie przewodzi prądu
(wartości odczytane z amperomierza wynosiły kilka mikroamperów).
Dla diody Zenera charakterystyka napięciowa w kierunku przewodzenia jest podobna,
jednakże w przypadku podłączenia jej zaporowo, można zaobserwować, że przy pewnym
napięciu wstecznym U
Z
następuje gwałtowny przyrost prądu
∆ już dla niewielkich zmian
napięcia
∆ . Świadczy to o właściwościach stabilizacyjnych diody (bardziej gwałtowny skok
wykresu).
-280
-260
-240
-220
-200
-180
-160
-140
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
-7,5
-7
-6,5
-6
-5,5
-5
-4,5
-4
-3,5
-3
-2,5
-2
-1,5
-1
-0,5
0
0,5
1
1,5
I / mA
U / V
I = f(U)
U
Z
ΔI
ΔU
I
F
U
F
I
Fmax