prof. dr hab. Roman Sobiecki

Teoria wyboru konsumenta

1.

Cele konsumenta

2.

Użyteczność całkowita i krańcowa

3.

Preferencje konsumenta, krzywa obojętności

4.

Krańcowa stopa substytucji

5.

Ograniczenia budżetowe, linia budżetowa

6.

Równowaga konsumenta

7.

Wpływ wzrostu dochodów na punkt równowagi

konsumenta

8.

Wpływ zmian cen na punkt równowagi

konsumenta

9.

Efekt substytucyjny i efekt dochodowy zmian cen

10.

Kluczowe pytania



Użyteczność całkowita – miara zadowolenia ze spożycia
określonej ilości jednostek danego dobra/usługi,
oznaczamy: TU albo U (total utility)



Użyteczność krańcowa - miarą zadowolenia, wywołana
konsumpcją dodatkowej jednostki dobra (przyrost
satysfakcji związany z konsumowaniem jednej jednostki
dobra więcej), oznaczamy: MU (marginal utility)

Wraz ze wzrostem konsumpcji dobra o kolejne jednostki,

przyrosty użyteczności są coraz mniejsze” wraz ze
zwiększaniem konsumpcji dobra, potrzeba jest coraz
bardziej zaspokajana; większy poziom zaspokojenia
potrzeby sprawia, że kolejne jednostki dobra, które
mogłyby ją jeszcze bardziej zaspokoić przedstawiają
mniejszą wartość dla konsumenta niż te, które
konsumował na początku

Nie jest to w rzeczywistości prawo, bo nie występuje zawsze,

raczej pewna zależność występująca w określonych
okolicznościach

W ramach klasycznego modelu homo oeconomicus:

1)

konsument dąży do zaspokajania swych potrzeb

2)

wykorzystuje do tego konsumpcję dóbr

3)

dąży do jak najlepszego, najpełniejszego zaspokajania potrzeb,
zatem dąży też do kupna takiej ilości dóbr, która najlepiej
zaspokoi te potrzeby i sprawi – da mu najwyższą użyteczność.
Optymalna (efektywna) konsumpcja uwzględnia koszty zakupu
dobra.

Dla uproszczenia analizy Konsument bierze cenę z rynku (nie

wpływa na cenę, nawet jeśli kupuje dużo)

Suwerenność decyzji –konsument dokonuje decyzji o własnej

konsumpcji wyłącznie w oparciu o swoje preferencje w ramach
ograniczenia jakie stwarza wysokość dochodu, którym dysponuje oraz
cen rynkowych nabywanych dóbr

Racjonalność decyzji (Homo Oeconomicus) – konsument dokonuje

wyboru takich kombinacji dóbr, które maksymalizują jego korzyści
(użyteczność), czyli subiektywną satysfakcję, jaką czerpie on z
konsumpcji; działa we własnym interesie i na swój rachunek.
Podejmuje decyzje racjonalne, optymalne, świadome, nie popełnia
błędów.

Nieograniczone potrzeby – potrzeby konsumenta nie mogą nigdy być

do końca zaspokojone, konsument zawsze dąży do tego by osiągać
coraz wyższe poziomy użyteczności; większa ilość dóbr jest zawsze
preferowana nad mniejszą ilością dóbr



Pełna informacja - konsument dysponuje pełną informacją dotyczącą
dostępnych na rynku dóbr, a także dokładnie wie, które są dla niego
bardziej, a które mniej użyteczne (nie myli się)



Jednoznaczność preferencji - dla każdej pary koszyków dóbr: A i B,
konsument umie ustalić jednoznaczną relację preferencji:

-

konsument preferuje koszyk A nad koszykiem B

-

konsument preferuje koszyk B nad koszykiem A

-

oba koszyki posiadają taką samą użyteczność dla konsumenta, są więc
dla niego wzajemnie obojętne



Przechodniość - jeżeli konsument preferuje koszyk A nad koszykiem
B oraz preferuje koszyk B nad koszykiem C, wówczas zawsze preferuje
koszyk A nad koszykiem C



Krzywa obojętności (ang. indifference curve) – to zbiór takich
kombinacji dóbr i usług, które sprawiają konsumentowi jednakowe
zadowolenie, czyli dostarczają mu takiej samej użyteczności
całkowitej.

Użyteczność całkowita jest tu miarą wyłącznie porządkową, ponadto

zależy wyłącznie od ilości spożywanych dóbr.



Graficznie: to linia ~ „poziomica” na wykresie z ilościami dwóch dóbr
(koszyków dóbr), która wskazuje na takie same ilości dóbr, które dają
tą samą użyteczność. Wszystkie linie razem to nic innego, jak krzywa
użyteczności dla dwóch dóbr… („górka”)



Jest ich nieskończenie wiele (dla różnych poziomów użyteczności
całkowitej)



Krzywe obojętności reprezentujące wyróżnione poziomy preferencji
nie mogą się przecinać (przecinające się krzywe oznaczają niespójnośc
preferencji)

Teoria wyboru konsumenta

1.

Jaka jest rola konsumenta na rynku?

2.

Co to znaczy, że celem konsumenta jest maksymalizacja

użyteczności całkowitej?

3.

O czym informuje użyteczność krańcowa?

4.

W jaki sposób są prezentowane preferencje konsumenta (co

przedstawia krzywa obojętności)?

5.

Jakie czynniki wpływają na przebieg i nachylenie krzywej

obojętności?

6.

Jaka jest interpretacja wskaźnika krańcowej stopy substytucji?

7.

Co przedstawia linia budżetowa?

8.

Od czego zależy nachylenie linii budżetowej?

9.

Na czym polega i jak wyznacza się równowagę konsumenta?

10.

Jaki jest wpływ zmiany dochodów na punkt równowagi konsumenta (jak

określić ten wpływ)?

11.

Jaki jest wpływ zmiany cen na punkt równowagi konsumenta (jak określić ten

wpływ)?

12.

Na czym polega efekt substytucyjny zmiany cen (jak określić ten efekt) ?

13.

Na czym polega efekt dochodowy zmiany cen (jak określić ten efekt)?

•