1
Postawy pozytywne:
Postawa akceptacji – to najogólniej mówiąc przyjmowanie dziecka takim jakie jest, ze wszystkimi
wadami i zaletami. Nie oznacza to bezkrytyczności ale zrozumienie jego potrzeb i trudności.
Akceptacja dziecka stanowi podstawowy warunek prawidłowych stosunków w rodzinie.
Postawa współdziałania – przejawia się w gotowości rodziców do uczestnictwa w życiu dziecka,
dawaniu mu do zrozumienia, że zawsze może na rodziców liczyd. Nie jest to jednak natarczywe
wtrącanie się w życie dziecka. Przejawia się w gotowości rodziców do udzielania odpowiedzi na liczne
pytania, przeglądaniu zeszytów, wyjaśnianiu wątpliwości, wspólnych dyskusjach, okazywaniu
zainteresowania tym co dziecko robi i jak wygląda jego życie poza domem. Ważne jest również
wciąganie dziecka w obowiązki domowe dostosowane do jego możliwości. Ich wykonywanie wpływa
pozytywnie na samoocenę dziecka, daje mu satysfakcję, uczy samodzielności i współpracy.
Postawa rozumnej swobody – polega na pozostawieniu dziecku pola do własnej inicjatywy i
aktywności. Z wiekiem zakres swobody staje się coraz szerszy. Przy postawie rozumnej swobody nie
ogranicza się działao dziecka i jego kontaktów, stwarzając warunki do rozwoju samodzielności i
odpowiedzialności za własne postępowanie. Jednak dyskretnie się je nadzoruje.
Uznanie praw dziecka – to traktowanie dziecka jako pełnoprawnego członka rodziny. Przejawia się
to w dopuszczaniu go do spraw rodzinnych i wspólnego podejmowania decyzji. Szanuje się jego
indywidualnośd, nie zmusza do przełamywania niechęci do czynności szczególnie dla niego przykrych
(chod można stopniowa wskazywad na ich dobre strony). Nie należy np. mówid o nim w szerszym
towarzystwie gdy wiemy, że sprawia mu to przykrośd, mimo, że my nie widzimy w tym nic złego.
Postawy negatywne:
Postawa odrzucenia: często powstaje w stosunku do dzieci niechcianych, które urodziły się w momencie
niedogodnym dla rodziców. Jej wykształceniu sprzyjają też cechy indywidualne rodziców.
Postawa odtrącająca – odrzucanie aktywne. Przejawia się stosowaniem nieadekwatnych surowych
kar, dokuczaniem, krytykowaniem i wyśmiewaniem dziecka, lekceważeniem jego osiągnięd.
Postawa unikająca – postawę tę charakteryzuje chłód uczuciowy. W skrajnych przypadkach rodzice
w ogóle nie dbają o dziecko, o jego podstawowe potrzeby, zdrowie, wyżywienie czy ubranie. Gdy
rodzina jest biedna zwykle dziecko trafia na ulicę, czy do domu dziecka. W bardziej wyrafinowanej
formie potrzeby materialne dziecka są zaspokajane, często nawet bardzo dobrze. Rodzice troszczą
się o zdrowie dziecka, jego postępy w nauce, zapewniają zabawki, ubrania, kieszonkowe.
Równocześnie rzadko znajdują czas dla dziecka, unikają kontaktów z nim. Dzieckiem gdy jest małe
zajmuje się babcia czy opiekunka. Rodzice nie okazują dziecku uczud, lub ogranicza się to do
wymuszonych deklaracji.
Postawy oparte na zbyt silnej koncentracji na dziecku: nadopiekuoczośd i nadmierne wymagania.
Postawa nadmiernie chroniąca – charakteryzuje ją tendencja do ciągłego bliskiego kontaktu z
dzieckiem i ograniczania jego stosunków społecznych z innymi. Może byd wywołana przez poczucie
winy rodzica względem dziecka. Często reprezentowania przez samotne matki, lub w stosunku do
dzieci pierworodnych i jedynaków. Rodzic taki z jednej strony rozpieszcza dziecko, ulega jego
zachciankom, z drugiej hamuje jego aktywnośd i samodzielności w przekonaniu, że robi to dla jego
dobra. Postawa taka prowadzi do silnej zależności dziecka od rodziców lub jego buntu skutkującego
wzgardą i lekceważeniem rodziców.
Postawa nadmiernie wymagająca - cechuje rodziców o nadmiernie wysokich aspiracjach w stosunku
do dziecka. Chcą ukształtowad je według idealnego wzorca nie licząc się z jego realnymi
zdolnościami. Stawiają mu wygórowanie wymagania, ograniczają jego swobodę i krytykują gdy nie
jest w stanie sprostad oczekiwaniom. Postawa taka sprzyja powstawaniu zaburzeo nerwicowych i
lękowych u dzieci. Dziecko ma poczucie winy za własną nieudolnośd jeśli nie jest w stanie sprostad
wymaganiom, lub z czasem rozwija skłonności agresywne i sprzeciwia rodzicom.