Stron

a

1 

METODY BADAŃ PEDAGOGICZNYCH 

Mgr M. Gazdulska 

Ćwiczenia I - 07.10.2012 

 

Aparatura pojęciowa związana z metodologią. 

Metody badań pedagogicznych. 

»  Sondaż diagnostyczny, 

»  Obserwacja, 

»  Metody szacowania, 

»  Eksperyment pedagogiczny, 

»  Metoda socjometryczna, 

»  Analiza dokumentów, 

»  Metoda sondażu, 

»  Metoda dialogowa, 

»  Metoda biograficzna. 

Literatura: 

1.  Łobocki, M. Metody i techniki badań pedagogicznych. 2011. 

2.  Pilch, T. Zasady badań pedagogicznych. 1995. 

3.  Brzeziński. Metodologia badań psychologicznych. 1999. 

4.  Nowak. Metody badań społecznych. 1985. 

5.  Rubacha. Metodologia badań pedagogicznych. 2011. 

Metodologia badań pedagogicznych  jest nauką o zasadach i sposobach postępowania badawczego 

zalecanych  i  stosowanych   w  pedagogice. Przez  zasady  rozumie  się  pewne  najogólniejsze  zalecenia 

mająca na celu ułatwienie w miarę skutecznego prowadzenia badań. 

Sposobami  postępowania  badawczego  nazywa  się  mniej  lub  bardziej  skonkretyzowane  procedury 

gromadzenia  i  opracowania  interesujących  badacza  wyników.  Sposoby  te  zazwyczaj  noszą  nazwę 

metod i technik badawczych. 

 

 

Stron

a

2 

Dwa sposoby prowadzenia badań: 

1.  Opisowy  –  dotyczy  on  faktycznie  stosowanych  sposobów  w  postępowaniu  badawczym,  

tzn.  interesuje  się  opisem  zazwyczaj  na  przykładzie  i  dotyczy  przeprowadzonych  badań  

w określonej dziedzinie nauki. 

2.  Normatywny – podejmuje się próby ustalenia zasad i sposobów postępowania badawczego 

głównie  w  znaczeniu  postulatywnym  –  bardziej  określa  reguły  w  jakich  sytuacjach 

postępować niż opisuje kto, w jakich okolicznościach stosował te metody. 

 

Jest jeszcze trzeci sposób prowadzenia badań  – opisowo-normatywny – gdzie łączy się dwa 

poprzednie sposoby. 

Dwa rodzaje badań pedagogicznych: 

1.  Metody jakościowe. 

2.  Metody ilościowe. 

Badania  jakościowe  ukazują  kontekst  badanych  zjawisk  nie  odrywając  ich  od  tła  innych  zjawisk, 

których  stanowią  część  składową.  Pozwalają  na  dokładną  rejestrację  zewnętrznych  zachowań  osób 

badanych wnikając w przyświecające im intencje i rozumienie używanych przez nich pojęć ważnych  

z  naukowego  punktu  widzenia.  Koncentrują  się  na  analizie  jakościowej  danych.  Badania  te  nie 

narzucają  języka,  dzięki  czemu  badacz  może  poznać  dodatkowe  aspekty  badanego  problemu. 

Umożliwiają  one  również  poznanie  danego  zjawiska  w  przekroju  dynamicznym  i  rozwojowym. 

Umożliwiają również poznanie szerszego kontekstu interesujących badacza zjawisk i rozpoznanie ich 

w warunkach naturalnych. 

Badania ilościowe – oddają pedagogice szczególne usługi w: 

-  poznawaniu  współzależności  między  zmiennymi  niezależnymi  i  zależnymi,  czyli  określonymi 

oddziaływaniami  wychowawczymi,  a  skutkami  jakie  pociągają  za  sobą  w  sferze  zachowań  i  postaw 

osób badanych. 

- w różnego rodzaju badaniach porównawczych z uwzględnieniem takich zmiennych jak: płeć, wiek, 

pochodzenie społeczne, stopień przystosowania społecznego, itp. 

-  w  adekwatnym  porozumiewaniu  się  w  wielu  badanych  sprawach  oraz  zobiektywizowaniu 

zgromadzonych  danych  i  ustaleniu  kryteriów  względnie  optymalnych,  istotnych  zarówno  dla  teorii  

jak i praktyki pedagogicznej. 

 

Stron

a

3 

Metody  i  techniki  badań  to  sposoby  postępowania  naukowego  mającego  na  celu  rozwiązanie 

sformułowanego uprzednio problemu. Metody są raczej ogólnie zalecanymi sposobami rozwiązania 

nurtujących  badacza  problemów.  Techniki  odnoszą  się  do  bardziej  uszczegółowionych  sposobów 

postępowania badawczego i faktycznie stosowanych w danej nauce. 

Klasyfikacja metod badań pedagogicznych wg Łobockiego: 

1.  Metoda sondażu 

»  Technika  sondażu  z  zastosowaniem  wywiady  –  częściowo  lub  całkowicie  swobodnego 

wywiadu  i  wywiadu  ustrukturalizowanego  lub  całkowicie  ustrukturalizowanego  

lub  skategoryzowanego  oraz  wywiadu  jawnego  i  ukrytego  oraz  indywidualnego  

i zbiorowego. 

»  Technika  sondażu  z  zastosowaniem  ankiety  audytoryjnej,  pocztowej,  prasowej,  w  tym 

ankieta anonimowa i jawna. 

2.  Metoda obserwacji 

»  Technika obserwacji standaryzowanej – czyli skategoryzowanej i próbek czasowych, 

»  Technika  obserwacji  niestandaryzowanej  –  tj.  technika  obserwacji  dorywczej,  technika 

dzienniczków  obserwacyjnych,  technika  obserwacji  fotograficznej,  technika  próbek 

zdarzeń. 

3.  Metoda szacowania 

»  Skale numeryczne i graficzne, 

»  Przymiotnikowe i opisowe, 

»  Skale dyskretne i ciągłe, 

»  Skale z wymuszonymi wyborami, 

4.  Eksperyment pedagogiczny 

»  Technika grup równoległych, 

»  Technika rotacji, 

»  Technika czterech grup, 

»  Technika jednej grupy, 

5.  Testy osiągnięć szkolnych 

»  Wg mierzonej cechy osiągnięć badanego, 

»  Wg układu odniesienia wyników testowania, 

»  Wg stopnia ich zaawansowania konstrukcyjnego, 

»  Wg zasięgu ich stosowania, 

 

 

 

Stron

a

4 

6.  Metoda socjometryczna 

»  Klasyczna technika socjometryczna, 

»  Plebiscyt życzliwości i niechęci, 

»  „Zgadnij kto?” 

»  Technika szeregowania rangowego, 

7.  Analiza dokumentów 

»  Klasyczne techniki analizy dokumentów (wewnętrzne, zewnętrzne), 

»  Jakościowa, ilościowa, formalna, 

»  Analiza wypracowań, dzienników, rysunków i innych, 

8.  Metoda dialogowa 

»  Rozmowa indywidualna, 

»  Rozmowa grupowa, 

»  Bezpośrednie i pośrednie, 

9.  Metoda biograficzna 

»  Monograficzna, 

»  Indywidualnych przypadków,