jak pokonac 100 kandydatow do jednej oferty pracy

Autor: Miłosz Młynarz

Tytuł: Jak pokonać 100 kandydatów do jednej oferty pracy?

Nr zamówienia: 1203883-20120418

Nr Klienta: 1199550

Data realizacji: 18.04.2012

Zapłacono: 7,45 zł

Wydanie: 4

Data: 14.05.2008

ISBN: 978-83-7582-567-1

Złote Myśli Sp. z o.o.

ul. Toszecka 102

44-117 Gliwice

www.zlotemysli.pl

email:

kontakt@zlotemysli.pl

Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce

informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za

ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub

autorskich.

Autor

oraz

Wydawnictwo

Złote

Myśli

nie

ponoszą

również

żadnej

odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych

w książce.

Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny

sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez

pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także

kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw

autorskich niniejszej publikacji.

Wszelkie prawa zastrzeżone.

SPIS TREŚCI

WSTĘP

...............................................................................................4

1. JAK SZUKAĆ PRACY?

....................................................................6

1.1. Prace na niższym szczeblu

............................................................................6

1.2. Prace na wyższym szczeblu

...........................................................................9

1.3. Podsumowanie

............................................................................................10

2. DOKUMENTY - TWOJA PIERWSZA WIZYTÓWKA

......................11

2.1. Pisanie CV

....................................................................................................12

2.2. Wskazówki dla piszących ręcznie

...............................................................18

2.3. List motywacyjny

........................................................................................19

2.4. Wypełnianie formularzy firmowych

..........................................................20

2.5. Załączniki

....................................................................................................21

2.6. Zdjęcie

.........................................................................................................22

2.7. Dostarczenie dokumentów

.........................................................................22

2.8. Podsumowanie

...........................................................................................23

3. TESTY

..........................................................................................24

3.1. Organizacja sesji testów

..............................................................................24

3.2. Jak zdawać testy?

.......................................................................................24

3.3. Zachowanie podczas testów

.......................................................................26

3.4. Informacja o wynikach

...............................................................................27

3.5. Podsumowanie

............................................................................................27

4. ĆWICZENIA (ASSESSMENT CENTER)

........................................28

4.1. Symulacje rozmów

......................................................................................29

4.2. Ćwiczenie manualne

..................................................................................30

4.3. Ćwiczenie grupowe

.....................................................................................31

4.4. In-Basket (Dokumenty na biurku)

............................................................33

4.5. Podsumowanie

...........................................................................................34

5. ROZMOWA

...................................................................................35

5.1. Ogólne porady psychologiczne

...................................................................36

5.2. Kilka słów dla Pań

......................................................................................39

5.3. Ogólne zachowanie

.....................................................................................40

5.4. Trudne pytania

............................................................................................41

5.5. Podsumowanie

............................................................................................45

6. PROBLEMY PRAWNE

..................................................................46

6.1. Dyskryminacja

............................................................................................46

6.2. Dane osobowe

............................................................................................48

6.3. Podsumowanie

...........................................................................................50

ZAKOŃCZENIE

................................................................................51

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
Wstęp

●

str. 4

Wstęp

Obecne procesy zatrudniania pracowników w Polsce można krótko
opisać w następujący sposób: o jedno miejsce pracy ubiega się co
najmniej kilku kandydatów, posiadających bardzo zbliżone
kwalifikacje oraz doświadczenie. W takiej sytuacji coraz częściej
o tym, czy to właśnie Ty dostaniesz pracę, decyduje Twoja
umiejętność "sprzedania siebie" potencjalnemu pracodawcy.
W profesjonalnych procesach rekrutacji, z którymi dość już często
(niestety jeszcze nie tak często) możesz zetknąć się w naszym kraju,
tylko właściwe przygotowanie swoich dokumentów aplikacyjnych
oraz siebie może tą upragnioną pracę Ci przynieść.

Niniejsza książka nauczy Cię, jak zacząć efektywnie poszukiwać
pracy, jak przygotować swoje dokumenty, jak uczestniczyć
w ćwiczeniach i rozmowach, które stanowią kolejne etapy procesu
rekrutacji. Na podstawie własnego doświadczenia zawodowego w tej
dziedzinie przedstawię Ci, jak starać się o pracę, niezależnie od tego,
czy chcesz zostać pracownikiem na produkcji, specjalistą czy
menedżerem - prowadziłem nabór na wszystkie te stanowiska
i z pewnością zawsze poradzę Ci coś sensownego.

Na rynku można znaleźć wiele podręczników, poruszających
podobne tematy, ale większość z nich to publikacje zachodnie, nie
uwzględniające z natury rzeczy polskiej specyfiki. Mało jest też takich
pozycji, które na wzór zachodni pisane byłyby przez praktyków
rekrutacji, mających w niej rzeczywiste doświadczenie. W Polsce
pracownicy biur konsultingowych i podobnych firm (uważani dość
powszechnie, acz błędnie, za specjalistów w poszukiwaniu

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
Wstęp

●

str. 5

kandydatów do pracy), zajmują się głównie sprzedażą usług, będąc
bardziej handlowcami niż rekrutującymi. Osób wyspecjalizowanych
wyłącznie w rekrutacji i staffingu jest bardzo mało.

Autor niniejszej publikacji zetknął się z dziesiątkami tysięcy
aplikacji, przeprowadził kilka tysięcy sesji testów i ćwiczeń AC.
Odbyłem też prawie tysiąc rozmów z kandydatami na najróżniejsze
stanowiska - sądzę więc, że moje doświadczenie przyda Ci się,
Czytelniku, w znalezieniu pracy, która przynosiłaby Ci satysfakcję
i dochody.

Wielu ludzi sądzi, że taką pracę można otrzymać jedynie dzięki
znajomościom. Po części mają rację - zawsze lepiej mieć znajomych
na jakichś stanowiskach. Ale na szczęście to nie jest jedyna droga:
jeśli potrafisz właściwie przygotować swoje podanie, potem
korzystnie wypaść na ćwiczeniach i rozmowach, stwarzasz sobie
wielką szansę, jeśli masz dość bezrobocia lub właśnie skończyłeś
studia. I w tym właśnie chcę Ci pomóc.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
1. Jak szukać pracy?

●

str. 6

1. Jak szukać pracy?

Sposoby szukania pracy różnią się w zależności od kwalifikacji, które
posiadasz i stanowiska, o które chcesz się ubiegać. W podrozdziale
pierwszym przeczytasz, co robić, jeśli chcesz pracować na produkcji,
w utrzymaniu ruchu, magazynie, sklepie, markecie, w drugim zaś,
jak szukać posady specjalisty czy kierownika.

1.1. Prace na niższym szczeblu

Pracę nie wymagającą np. wyższego wykształcenia jest łatwiej
znaleźć, ale i łatwiej paść ofiarą oszustów, zarabiających na
poszukujących pracy ludziach. Wystarczy śledzić ogłoszenia
i wysyłać swoje podania lub dzwonić pod podane numery. Należy
jednak przestrzegać pewnych reguł. Oto najważniejsze z nich:

1. Starannie przeczytaj ogłoszenie

. Jeśli wymagane są dokumenty,

kwalifikacje, uprawnienia, uregulowany stosunek do służby
wojskowej, niekaralność, określone wykształcenie czy
doświadczenie, a Ty nie pasujesz do tego opisu - zrezygnuj
z odpowiadania na ogłoszenie. Stracisz wtedy tylko czas,
ewentualnie pieniądze na znaczek, a Twoja oferta trafi
i tak do kosza. Jeżeli bardzo zależy Ci na pracy i okłamiesz
pracodawcę, może Ci grozić nawet wypowiedzenie dyscyplinarne.

2. Na rynku pracy zdarzają się oszuści

: popatrz, jaki jest kontakt,

podany w ogłoszeniu i czy oferuje ono od razu wysokie zarobki.
Nie daj się oszukać!!! Jeżeli pracodawca oferuje Ci od razu,
w treści ogłoszenia, zarobki rzędu kilkuset czy kilku tysięcy

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
1.1. Prace na niższym szczeblu

●

str. 7

złotych, jako kontakt podaje telefon komórkowy, a ogłoszenie
znajduje się w rubryce "Drobne", nawet niech Ci przez myśl nie
przejdzie, żeby tam zadzwonić! Całkiem możliwe, że dodzwonisz
się na płatny numer 0-700, a pewne, że nie dostaniesz żadnej
pracy. Gdyby dający takie ogłoszenie rzeczywiście tak świetnie
zarabiał, byłoby go stać na duże ogłoszenie.

3. Nie daj się też nabrać na ładne nazwy stanowisk

(np. "specjalista

ds. reklamy" to to samo, co "akwizytor") ani na "zachodnią firmę,
poszukującą ludzi" (firmy zachodnie oferujące uczciwą pracę stać
na duże ogłoszenia, nawet, jeśli chodzi o pracowników produkcji).

4. Tak samo traktuj oferty

prac chałupniczych, składania

długopisów, prac za granicą, na platformach wiertniczych itp.
Jeżeli firma czy osoba podaje np. adres, numer skrzynki
pocztowej i wymaga np. załączenia znaczków, daj sobie spokój -
to oszuści. Firmy, oferujące legalnie pośrednictwo w uzyskaniu
pracy za granicą, muszą posiadać koncesję Ministerstwa
Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej. I oczywiście muszą ją Ci
pokazać!

5. Oszuści często na krótki czas wynajmują lokale

, gdzie prowadzą

biura. Sprawdź, czy pośrednik pracy, z którego usług chcesz
skorzystać, prowadzi swą działalność co najmniej od roku pod
tym samym adresem. Nie płać za żadne informacje! Nikt nie ma
prawa żądać od Ciebie pieniędzy np. za podanie adresu firmy,
która chciałaby Cię zatrudnić - jeśli spotkasz się z takim
żądaniem, masz do czynienia z oszustem! Nie podpisuj też
niczego przed przeczytaniem! Oszust może Ci podsunąć
oświadczenie, że zapłaciłeś mu dobrowolnie np. za umieszczenie
Twojej oferty pracy w bazie danych, odbycie rozmowy
kwalifikacyjnej itp. - wtedy nie odzyskasz na drodze prawnej
swoich pieniędzy, nawet, jeśli później się w oszustwie
zorientujesz. Nikt nie ma prawa do opłat za takie czynności!

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
1.1. Prace na niższym szczeblu

●

str. 8

Tych zasad najlepiej przestrzegać, jeśli chcesz dostać porządną
pracę, odpowiadając na ogłoszenie.

Bardzo dobrze jest popytać swoich znajomych, którzy gdzieś pracują,
czy w ich zakładzie nie potrzeba kogoś do pracy. Zwłaszcza w dużych
fabrykach rotacja kadr jest dość spora i zawsze może się zdarzyć, że
akurat jest wolne miejsce. Jeśli nawet nie, to zawsze warto złożyć
podanie - duże zakłady mają swoje bazy kandydatów i przy
nadarzającej się okazji Twoje podanie może zostać rozpatrzone.
Jeżeli nie masz takich znajomych, udaj się lub zadzwoń do zakładów
pracy sama/sam i dowiedz się o taką możliwość. Może nie zadziała to
od razu, ale na pewno zwiększysz swoje szanse.

Gdzie znaleźć ogłoszenia na niższe stanowiska? Źródła są dwa: prasa
i Internet. Większe firmy ogłaszają się w poniedziałkowym dodatku
do "Gazety Wyborczej", również przydatna jest tam lektura ogłoszeń
drobnych, (ale pamiętaj o omówionych wcześniej zasadach!) Oprócz
tego należy śledzić prasę lokalną. Internet jest bardzo pożyteczną
i wydajną drogą poszukiwania pracy. Jeśli nie masz do niego
dostępu, wydaj kilka złotych na kafejkę internetową, (jeśli nie wiesz,
co to jest lub gdzie ją znaleźć, zapytaj znaną Ci osobę w wieku
szkolnym, a otrzymasz wyczerpującą informację). W Internecie
najlepiej jest przeszukać strony miejscowości, w której mieszkasz.
Na pewno jest tam link do ogłoszeń, a w ogłoszeniach znajduje się
dział "Praca". Jeśli nie potrafisz posługiwać się komputerem, poproś
o pomoc kogoś młodszego - będziesz zaskoczony, ile ofert można
znaleźć w sieci!

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
1.2. Prace na wyższym szczeblu

●

str. 9

1.2. Prace na wyższym szczeblu

Osoby posiadające wyższe wykształcenie i ubiegające się
o stanowiska specjalistyczne mają w zasadzie do wyboru te same
media: prasę i Internet, ale i o wiele większą możliwość korzystania
z nich. Dodatkowym, bardzo cennym źródłem ofert pracy dla
absolwentów są uniwersyteckie biura karier (w ten sposób sam
zacząłem swoją karierę w rekrutacji) - nie żałuj czasu, poświęconego
na rejestrację w takim biurze: może się zwrócić z nawiązką!

Odpowiadając na ogłoszenie, należy kierować się takimi samymi
zasadami, jak osoba z niższym wykształceniem. Powszechnym
błędem jest odpowiadanie na każde ogłoszenie, wymagające
wyższego wykształcenia - jeżeli Twoje doświadczenie lub inne
wymagane przez pracodawcę cechy nie są zgodne z opisem,
nie miej złudzeń: straciłaś\eś czas i tylko się rozczarujesz,
a Twoje papiery trafią prościutko do kosza.

Studenci i absolwenci, jeśli chodzi o oferty pracy, mają także do
dyspozycji rozwijające się dynamicznie w ostatnich latach narzędzia:
organizowane przez uczelnie targi pracy, gdzie prezentują się
najwięksi pracodawcy oraz przedstawiane przez wielkie firmy na
swoich stronach internetowych konkretne problemy, które należy
rozwiązać (on-line case studies). Dotyczą one wybranych działów
danego przedsiębiorstwa (najczęściej logistyki, marketingu,
sprzedaży, HR) i mają za zadanie zbadać wiedzę fachową oraz
kreatywność kandydatów. Najlepiej rozwiązujący takie problemy
kandydaci zostają następnie poddani rutynowemu procesowi
rekrutacji.

Najpopularniejszą formą starania się o pracę wśród ludzi z wyższym
wykształceniem, mających dostęp do Internetu, jest korzystanie ze

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
1.2. Prace na wyższym szczeblu

●

str. 10

specjalistycznych portali (vortali), które oferują rejestrację w swojej
bazie danych, przeglądanie złożonych przez pracodawców ofert oraz
informowanie kandydata o odpowiadających jego profilowi ofertach.
Wśród najbardziej znanych polskich vortali można tu wymienić:

Bardzo profesjonalnie zaprojektowanym vortalem zagranicznym jest
z kolei

www.monster.com

. Korzystanie z tego rodzaju usług nie

zapewnia jednak, co trzeba tutaj z całym naciskiem stwierdzić,
znalezienia pracy. Polskie vortale są bowiem uzależnione od
zleceniodawców i na ich poszukiwanie poświęcają najwięcej czasu.
Z tej przyczyny oferty pracy, które możesz od nich dostać, dość
często wydatnie odbiegają od Twoich preferencji, które wcześniej
określiłeś. By podkreślić swoje zaangażowanie w poszukiwanie pracy
dla Ciebie, dostarczają Ci oferty z innego obszaru, niż określiłaś/eś
lub też dotyczą one innej specjalizacji zawodowej. Zdanie się więc
w całości na usługi vortali nic Ci nie da, musisz przejawiać także
własną aktywność.

1.3. Podsumowanie

1. Pamiętaj, że dzisiaj nikt nie znajdzie Ci pracy za Ciebie.
2. Nie daj się wykorzystać oszustom - dziś ludzie nie mają

skrupułów, gdy chcą zarobić. Pytaj o koncesje, zaświadczenia i nie
płać za żadne informacje!

3. Zawsze przeczytaj najpierw ogłoszenie: pracodawca zamieścił tam

wymagania dlatego, żeby wyeliminować zbędnych kandydatów,
a nie dlatego, że ma za dużo pieniędzy.

4. Jeśli nie masz czegoś, co w ogłoszeniu znajduje się w rubryce

"WYMAGANE", a odpowiesz na ogłoszenie, straciłaś/eś czas
z własnej winy.

5. Korzystaj ze wszystkich możliwych źródeł, by znaleźć pracę.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2. Dokumenty - Twoja pierwsza wizytówka

●

str. 11

2. Dokumenty - Twoja pierwsza

wizytówka

Jeżeli znalazłaś/eś już ogłoszenie, na które chcesz odpowiedzieć,
następnym krokiem jest zwykle dostarczenie potencjalnemu
pracodawcy zestawu dokumentów aplikacyjnych. Wiele stron
internetowych oferuje gotowe wzory CV i LM, z których korzysta cała
masa leniwych kandydatów. Takie "gotowce" są do rozpoznania na
pierwszy rzut oka - posługują się nudnymi, standardowymi
formułkami, które nic nie mówią o Tobie (np. "jeśli poszukujecie
kandydata, który zapewni wam sukces, będąc pełen optymizmu, to
taką osobą jestem Ja" - ten tekst, w różnych odmianach, widziałem
już kilka tysięcy razy). O wiele lepiej jest przygotować własny zestaw,
który wyróżni Twoją kandydaturę spośród 1000 identycznych - a to
już pierwszy krok do sukcesu!

Reguły dotyczące tworzenia aplikacji są praktycznie takie same dla
wszystkich poziomów stanowisk, może się tylko zdarzyć, że trzeba
będzie przedstawić coś więcej niż CV i LM, niektóre duże firmy
preferują także wypełnianie ich własnego kwestionariusza.
Najważniejszą rzeczą, o której musisz koniecznie pamiętać, jest to, że
to Twoje dokumenty zadecydują o tym, czy pracodawca będzie chciał
w ogóle z Tobą rozmawiać. Muszą być przygotowane perfekcyjnie
i sprawiać jak najlepsze wrażenie, niezależnie od tego, czy
przygotujesz je za pomocą komputera, czy ręcznie - w tym rozdziale
powiem Ci, jak osiągnąć taki efekt.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.1. Pisanie CV

●

str. 12

2.1. Pisanie CV

Standardowy zestaw dokumentów obejmuje tzw. CV (jest to skrót od
łacińskiego wyrażenia curriculum vitae - "przebieg życia") oraz LM
(list motywacyjny). Jakie są między tymi dokumentami różnice?

CV, jak już domyśliłaś/eś się z nazwy, ma chronologicznie
zaprezentować Twoją karierę zawodową i krótko podać
najważniejsze informacje o Tobie (takie jak: wiek; dane kontaktowe -
adres, telefon, mail; specjalistyczne uprawnienia, szkolenia,
certyfikaty). W różnych książkach podaje się jeszcze inne typy CV niż
chronologiczne, ale wśród tych kilkunastu tysięcy życiorysów, które
widziałem, nie spotkałem żadnego z nich - myślę więc, że możemy je
pominąć (książka ma Ci przekazać bądź co bądź praktyczną,
pożyteczną wiedzę).

LM z kolei ma wyjaśnić pracodawcy, dlaczego Twoje zainteresowanie
wzbudziła ta właśnie oferta pracy. Musisz zaprezentować
w kilkunastu zdaniach uzasadnienie, dlaczego to właśnie Ty jesteś
najlepszym kandydatem na proponowane stanowisko, dlaczego
chciałabyś/chciałbyś pracować w tej konkretnej firmie.

Skoro już znamy definicje, czas na wyjaśnienie, jak zabrać się za
tworzenie takich dokumentów. Najprostszym i całkowicie
wystarczającym dla większości zastosowań sposobem jest
skorzystanie z możliwości programu MS Word.

Uwaga: następny akapit jest łopatologiczny, jeśli znasz
Worda, możesz go spokojnie pominąć. A więc…

CV w tym programie skonstruuj w sposób następujący:

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.1. Pisanie CV

●

str. 13

1. Wybierz z menu "Plik" pozycję "Nowy"
2. W pokazującym się okienku kliknij u góry zakładkę "Inne

dokumenty"

3. Wybierz graficzny styl życiorysu (osobiście polecam

"Profesjonalny", ale to kwestia gustu) lub

4. Skorzystaj z kreatora, który na podstawie podanych informacji

sam stworzy Twoje CV

W powstałym dokumencie możesz dokonać jeszcze zmian, które
korzystnie wpłyną na jego czytelność i konkretność. Rubryka "Cel"
jest zbędna - wiadomo, że celem jest otrzymanie pracy, a nazwę
stanowiska, o które się ubiegasz, i tak musisz podać w liście
motywacyjnym. Dane kontaktowe (adres, telefon i e-mail) należy
zamieścić w nagłówku dokumentu, czcionką najlepiej mniejszą od
używanej w tekście (np. nagłówek 8, tekst 10), w prawym górnym
rogu - powody są następujące:

1. dokumenty kandydatów w procesie rekrutacyjnym bardzo często

zszywa się czy spina razem, a więc lewy górny róg może zostać
zakryty. Wkładam wtedy dodatkowy wysiłek w rozpięcie
dokumentów, rzucenie okiem na kontakt do kandydata i ponowne
spięcie kartek. Prawy górny róg jest cały czas dostępny,
a zaoszczędzenie ustawicznego rozpinania dokumentów nastraja
rekrutującego lepiej, proszę mi wierzyć!

2. praktyka umieszczania danych kontaktowych w stopce jest

nieekonomiczna. Stopka jest najlepszym miejscem do
umieszczenia klauzuli o zgodzie na przetwarzanie danych
osobowych.

Swoje imię i nazwisko należy umieścić pod nagłówkiem, na środku
kartki i wyróżnić je podkreśleniem, większą czcionką oraz

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.1. Pisanie CV

●

str. 14

ewentualnie pogrubieniem (odradzam ramki itp.). Jeśli mamy kilka
nazwisk (to zdarza się Paniom) lub imion (to zdarza się wszystkim)
i pogrubienie przenosiłoby imię i nazwisko do następnej linii, należy
z niego zrezygnować. Niezwykle ważne jest utrzymanie imienia
i nazwiska w jednej linii, co tworzy centralny element kompozycji
CV.

Jakie informacje osobiste można o sobie podać? W zasadzie dla
pracodawcy najważniejsze są trzy: wiek, stosunek do służby
wojskowej (w przypadku mężczyzn) oraz stan cywilny. Jeśli jesteś
kobietą, dla pracodawcy cenną wiadomością będzie także liczba
dzieci. Dyskryminacja ze względu na wiek, płeć i stan cywilny jest
prawnie zabroniona, ale ten problem omówię w osobnym rozdziale,
gdyż pracodawcy nie zawsze się do tego zakazu stosują. Nie licz
jednak, że starając się o np. stanowisko na produkcji
otrzymasz pracę podając w CV "nieuregulowany stosunek
do służby wojskowej".

Niezwykle ważnym składnikiem jest oczywiście przebieg Twojej
kariery zawodowej. Dotyczy to zarówno osób, które pracowały, jak
i absolwentów różnych szkół. W tym ostatnim przypadku należy
podawać prace wakacyjne, zlecenia, staże, praktyki itp., nawet, jeżeli
praca ta nie jest udokumentowana - pracodawcy chętniej widzą
osoby aktywne, które potrafią sobie znaleźć jakiekolwiek
zatrudnienie. Jeżeli chodzi o chronologiczne uporządkowanie, (jaką
pracę umieścić u góry - najdawniejszą czy ostatnią?), zdania wśród
teoretyków są podzielone. Przy przejrzyście skonstruowanym CV nie
ma to, prawdę mówiąc, większego znaczenia, aczkolwiek trochę
wygodniej czyta się od pierwszej pracy na górze do ostatniej na dole.

W tej części należy podać następujące dane: lata (można nawet
z miesiącami) pracy w danym miejscu, nazwę pracodawcy,

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.1. Pisanie CV

●

str. 15

zajmowane stanowisko oraz pełnione obowiązki. Możesz pominąć
miesiące, jeżeli miałaś/eś przerwy w zatrudnieniu w obrębie jednego
roku. Przerwy w pracy są dla podejmujących decyzje o zatrudnieniu
minusem kandydata, ale w ten sposób można powyższy problem
ominąć. Musisz się jednak liczyć z tym, że kiedy twoje CV zostanie
zweryfikowane w trakcie rozmowy (lub przed nią), pytanie o przerwy
w zatrudnieniu zostanie Ci postawione.

Następnym punktem w CV powinny być Twoje specjalistyczne
uprawnienia, certyfikaty, zaliczone szkolenia. Wylicz je w CV i dołącz
do niego ksera dokumentów to potwierdzających (im więcej, tym
lepiej). Możesz też dołączyć swoje szkolne świadectwa i dyplomy,
(ale tu trzeba zachować ostrożność - jeśli Twoje stopnie
z przedmiotów, które mogą być istotne na stanowisku, o które się
starasz, były słabe, lepiej nie dołączaj takiego świadectwa).

Kolejny punkt CV to znajomość języków - jeżeli jest wymagana na
stanowisku, o które się ubiegasz, wylicz języki, które znasz wraz ze
stopniem ich opanowania. Trzymaj się skali: "słaba", "dobra",
"biegła" (określenia typu "komunikatywna" praktycznie zawsze
oznaczają "słaba" - przekonałem się o tym podczas setek rozmów).
Opisz też poszczególne dziedziny języka: np. "biegła w mowie
i piśmie". Pamiętaj, że jeśli dojdziesz do rozmowy, jej część (lub
nawet całość!) może się odbyć w obcym języku lub możesz otrzymać
testy językowe. Wyznanie typu "jestem w trakcie intensywnej
nauki danego języka" umieszcza Twoje podanie wśród
odrzuconych! Jeżeli nie musisz znać języków obcych, a tak się
złożyło, że je znasz, po prostu napisz o tym - nie ma wtedy potrzeby
tak szczegółowo, jak wyżej opisywać swoich umiejętności.

Praca z komputerem to dzisiaj niezbędna umiejętność (przynajmniej
w pracy biurowej) i nie możesz w swoim CV pominąć tego punktu.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.1. Pisanie CV

●

str. 16

Wylicz programy (jak Internet Explorer, Outlook Express,
Outlook, Word, Excel itp.), pakiety programów (np. Office, Open
Office) lub języki (w przypadku programistów, informatyków lub
adminów), które znasz (nie systemy operacyjne, jak Windows czy
Linux!) oraz opisz ich znajomość. Znajomość programu nie oznacza,
że potrafisz go włączyć i wyłączyć, a wykonując konkretne zadanie
prosisz o pomoc kogoś bardziej zorientowanego. Zanim opiszesz
swoją znajomość programu, zastanów się, co potrafisz w nim zrobić.

Pamiętaj, że jeśli powinnaś/powinieneś znać jakiś specjalistyczny
program lub język, prędzej czy później będziesz rozmawiać z kimś,
kto sprawdzi Twoje umiejętności. Jeśli starasz się o pracę choćby na
produkcji, to znajomość komputera tylko zwiększy Twoje szanse.

Ostatnim punktem CV, który może zaciekawić czytającego, są Twoje
zainteresowania. Dobrym pomysłem jest tutaj wpisanie czegoś
niebanalnego, co pozwoli Cię zapamiętać. Modne, ale niepraktyczne
podręczniki tworzenia CV, pisane przez ślepo zapatrzonych
w zachodnie wzorce "specjalistów", którzy mają nikłe pojęcie
o prawdziwej rekrutacji, zalecają podanie czegoś, co za wszelką cenę
zwróci na Ciebie uwagę. Tak naprawdę jednak trzeba tutaj działać
według pewnych zasad, inaczej błyskotliwe zainteresowania nic nie
dadzą:

●

po pierwsze, nie należy przesadzać, np. "filozofia chaosu" jeśli CV
dotyczy stanowiska np. planisty produkcji nie robi dobrego
wrażenia, prawda? A sam widziałem taką aplikację… "Pokemony"
to zainteresowanie cokolwiek niepoważne dla dorosłego
człowieka, a to też widziałem…

●

po drugie, musisz się liczyć z tym, że będziesz o to później pytany,
więc lepiej podaj tutaj coś, czym rzeczywiście się interesujesz lub
co trudno sprawdzić (wtedy zostaniesz zapewne poproszony

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.1. Pisanie CV

●

str. 17

o opowiedzenie o swoich zainteresowaniach, więc bądź gotów na
wygłoszenie krótkiej, przekonującej mowy)

●

po trzecie, nie wpisuj rzeczy typu "jazda na rowerze", "pływanie",
"czytanie książek", "taniec" - kiedy czyta się to po raz 5000,
zaczyna się człowiek nudzić. Bardziej oryginalne są "uprawianie
ogródka", "wędkarstwo" lub "podróże"

Jak widzisz, konstrukcja CV nie jest sprawą prostą, ale już prawie
kończymy… Ostatni punkt może stanowić bardzo pojemna rubryka
"Inne". Tutaj możesz podać takie swoje cechy, umiejętności lub
osiągnięcia, które mogą przydać się pracodawcy, a których nie
wymieniłaś/eś wcześniej, np.: odporność na stres, zdolność
szybkiego czytania, zakończony sukcesem udział w Olimpiadzie
Przedmiotowej. Nie wypisuj tutaj laurki na swój temat, którą bardzo
często można spotkać w np. gotowych dokumentach ściągniętych
z Internetu: "rzetelność, sumienność, uczciwość, dokładność,
punktualność, dobra prezencja, odpowiedzialność" itd. wyliczanki
tylko zajmują w Twoim CV miejsce, które można przeznaczyć na
pożyteczniejsze informacje.

A teraz zabierzemy się za pytanie, które pewnie już masz na myśli: ile
miejsca to wszystko, o czym powiedziałem, powinno zabrać?
Czcionka o rozmiarze 9 jest zupełnie wystarczająca i w związku z tym
większość CV powinna się mieścić na 2 stronach. Jeżeli Twoje CV
przekracza tę ilość stron, a nie masz za sobą 30 lat pracy w 10
różnych miejscach, zastanów się nad redukcją zbędnych punktów
(np. liczba i wiek Twoich dzieci jest w CV mężczyzny kompletnie
niepotrzebna), skróceniem opisów stanowisk czy zmniejszeniem
marginesów. Jeśli Twoje CV nieznacznie przekracza jedną stronę,
postaraj się je zmieścić na jednej stronie, (ale nie za wszelką cenę -
jeśli mają przepaść jakieś istotne informacje, niech lepiej CV będzie
dwustronicowe).

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.1. Pisanie CV

●

str. 18

Nie przesadzaj z grafiką: ramki, podkreślenia, wzorki itp.
ozdobnictwo przeważnie nie wpływa pozytywnie na przejrzystość
CV, która jest najważniejsza. No chyba, że ubiegasz się o pracę
w agencji reklamowej - w takim przypadku możesz wykazać się
kreatywnością.

Dobrym pomysłem jest wydrukowanie CV na kolorowym papierze -
w stosie innych aplikacji to będzie istotny czynnik wyróżniający.
W takim wypadku zastanów się nad kolorem papieru - wystarczy
spokojny pastelowy, np. zielony, raczej nie jaskrawy.

Kiedy już stworzysz CV, koniecznie wydrukuj wersję próbną
i przejrzyj ją! Komputerowy edytor tekstów jest bardzo pożytecznym
narzędziem, ale nie zawsze to, co widzisz na ekranie, będzie równie
ślicznie wyglądać na wydruku. Marginesy mogą obciąć część tekstu,
klauzula o danych osobowych nie mieścić się jednak w stopce, tekst
przemieścić się na drugą stronę kartki - nawet funkcja podglądu
wydruku czasem zawodzi!

2.2. Wskazówki dla piszących ręcznie

Nie zawsze można napisać swoje CV na komputerze. Jeśli nie masz
do niego dostępu, ten rozdział jest dla Ciebie. Zawartość CV powinna
być oczywiście taka sama jak opisana wyżej, jak natomiast
przygotować dokument?

Nie pisz "na kolanie", w pośpiechu, na byle jakich kartkach. Pisz na
kratkowanym papierze, żeby poszczególne linie nie opadały. Jeśli nie
masz czytelnego charakteru pisma, używaj drukowanych liter lub
poproś kogoś o przepisanie. Kartki nie mogą mieć postrzępionych

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.2. Wskazówki dla piszących ręcznie

●

str. 19

brzegów czy śladów wydzierania. Objętość takiego CV może być
większa niż dwie strony.

2.3. List motywacyjny

Tutaj musisz wyjaśnić pracodawcy, dlaczego starasz się o tę właśnie
pracę. Napisanie listu motywacyjnego to trudne zadanie, gdyż trzeba
podać swoje motywy i zrobić to krótko - LM musi zmieścić się na
jednej stronie.

Ludzie przeważnie mają kłopoty z wyrażaniem swoich myśli
i dlatego, by ułatwić im zadanie, na wielu stronach internetowych
możesz znaleźć gotowe listy motywacyjne. Nie korzystaj z nich!
Napisz krócej, ale coś od siebie. Fachowcy znają już na pamięć
formułki gotowych listów i dużo bardziej cenią tych kandydatów,
którzy stworzyli własny LM.

LM (który piszemy w formie prawdziwego listu) powinien posiadać
w prawym górnym rogu datę i miejsce stworzenia oraz być
zaadresowany do pracodawcy, na którego ofertę odpowiadasz - to
wydaje się oczywiste, ale widywałem setki dokumentów, z których
kandydaci zapomnieli usunąć nazwę pracodawcy, któremu je
poprzednio (lub równocześnie) wysyłali!

Na jego początku umieszczamy formułkę w rodzaju "w odpowiedzi
na ogłoszenie z…., chciałabym/chciałbym zgłosić swoją kandydaturę
na stanowisko……". Tutaj też sprawdź, gdzie znalazłaś/eś ofertę
pracy i jak dokładnie nazywało się stanowisko - kandydaci często
mylą np. gazety i nazwy, co nie wpływa korzystnie na ich ocenę.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.3. List motywacyjny

●

str. 20

Następnym krokiem jest wykazanie, że spełnia się warunki
postawione przez pracodawcę w ofercie, (co do wykształcenia, jego
kierunku, kwalifikacji, umiejętności oraz doświadczenia), odsyłając
po szczegółowe informacje do CV - nie ma sensu powtarzanie tutaj
większości danych tam zawartych.

Częścią LM, nad którą należy się specjalnie zastanowić, jest
uzasadnienie odpowiedzi tej konkretnej firmie. Nawykiem
pracodawców, który źle wpływa na ocenę kandydata, jest szukanie
przede wszystkim motywacji finansowej. Wielu z nich uważa, że taki
pracownik może szybko odejść, jeśli gdzie indziej dostanie większe
pieniądze. Nie jest to do końca prawda, ale w każdym razie w LM
trzeba raczej pokazać pewną wiedzę o pracodawcy ("wiem, że
jesteście liderem rynku…", "ciekawi mnie wasz system XXX" itp.).
Skąd ją wziąć? Z Internetu, prasy, od znajomych. Nie musi to być
wypracowanie na temat - LM musi zawrzeć się na jednej stronie -
wystarczy kilka zwrotów w rodzaju podanych wyżej.

Na zakończenie LM należy wyrazić nadzieję, że wobec zbieżności
wymagań pracodawcy i Twoich kwalifikacji wkrótce spotkacie się na
rozmowach, podając swój telefon lub mail kontaktowy. No
i podpisać się - własnoręcznie, jeśli wysyłasz dokumenty tradycyjną
pocztą lub wpisać swoje imię i nazwisko po prawej stronie, pod
ostatnim wierszem LM.

2.4. Wypełnianie formularzy firmowych

Niektóre firmy wymagają wypełnienia własnych formularzy
aplikacyjnych (równocześnie ze standardowymi dokumentami lub
bez). Takie dokumenty zawierają wszystkie informacje, które są
potrzebne pracodawcy do oceny kandydata. Do niektórych pozycji

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.4. Wypełnianie formularzy firmowych

●

str. 21

w takich formularzach trzeba podejść bardzo ostrożnie, gdyż mogą
posłużyć za podstawę do odrzucenia kandydatury. Jak wypełnić taki
formularz?

Przede wszystkim, nie rób tego natychmiast. Zabierz go do domu
i zastanów się spokojnie. Nie staraj się być zbyt przebiegły w jego
wypełnianiu. Co mam tutaj na myśli?

Pracodawca oczekuje, że wypełnisz wszystkie pozycje (mimo że
Tobie niektóre z nich mogą wydawać się bez związku z poszukiwaną
pracą!). Jeśli tego nie zrobisz, od razu popadasz w podejrzenie, że
masz coś do ukrycia. Przeważnie musisz podać nr PESEL i/lub datę
urodzenia - jeśli tego nie zrobisz, a oferta pracy podawała
dopuszczalny wiek kandydata, Twoje podanie jest odrzucane. To
samo dotyczy standardowej rubryki "stosunek do służby wojskowej"
- nie licz, że osoba przeglądająca aplikację tego nie zauważy!
Przejrzyj formularz dwa razy, by upewnić się, czy wypełniłaś/eś
wszystkie rubryki i nie zapomniałaś/eś się pod nim podpisać.
Niektórzy pracodawcy informują, że podanie nieprawdziwych lub
niepełnych informacji w formularzu aplikacyjnym będzie skutkować
rozwiązaniem umowy o pracę w trybie natychmiastowym - zanim
więc zdecydujesz się okłamać takiego pracodawcę, dobrze się
zastanów, bo ryzykujesz wiele!

2.5. Załączniki

Do standardowych dokumentów możesz, jak już wcześniej
powiedziałem, dołączyć następujące rzeczy: ksera dyplomów,
certyfikatów, uprawnień, świadectw (ale jeśli są z dobrymi
stopniami…), referencje (czyli opinie szefów) z poprzednich miejsc
pracy (referencje od promotorów z uczelni raczej nie mają większego

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.5. Załączniki

●

str. 22

znaczenia) oraz same świadectwa pracy. Z technicznego punktu
widzenia najlepiej spiąć takie dokumenty zszywaczem i połączyć je
z CV i LM spinaczem - wtedy przeglądającemu jest łatwiej obejrzeć
całość, a szansa zagubienia dokumentów jest mniejsza.

2.6. Zdjęcie

Zdjęcie możesz wskanować w prawy górny róg CV. Jeżeli nie masz
takich możliwości, po prostu przypnij je w tym miejscu lub dołącz
luzem (wtedy najlepiej je podpisać na odwrocie).

2.7. Dostarczenie dokumentów

Jeżeli wysyłasz aplikację pocztą elektroniczną, CV i LM dołącz jako
załączniki, nie wpisuj ich w treści! Pomijając już kłopoty
z kodowaniem, nie ma szans, by Twoje dokumenty zrobiły w ten
sposób dobre wrażenie. Przed wysłaniem sprawdź też, czy załączniki
są w dokumencie. W ferworze pisania czasem po prostu można
o tym zapomnieć, a późniejsze dosyłanie CV czy LM nie poprawi
pierwszego wrażenia!

Gdy korzystasz ze zwykłej poczty, klauzulę o zgodzie na
wykorzystywanie danych osobowych załącz jako osobną kartkę
i podpisz.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
2.8. Podsumowanie

●

str. 23

2.8. Podsumowanie

●

Dokumenty muszą być przede wszystkim przejrzyste.

●

Nie korzystaj z gotowych wzorów!

●

W firmowym formularzu wypełnij wszystkie pozycje.

●

Zawsze pamiętaj, że dokumenty decydują, czy pracodawca będzie
chciał z Tobą rozmawiać! Nie mogą być niechlujne, zawierać
błędów czy literówek - sprawdź je lepiej dwa razy i poproś jeszcze
kogoś o przyjrzenie się.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
3. Testy

●

str. 24

3. Testy

W trakcie profesjonalnego procesu rekrutacji zetkniesz się z sytuacją,
gdy będzie trzeba odpowiadać pisemnie na rozmaite pytania. Firmy
używają do tego celu specjalnie przygotowanych zestawów pytań,
które nazywają się testami. Testy mogą obejmować wiele dziedzin,
od Twoich cech psychologicznych do wiedzy ogólnej lub fachowej.
Ponieważ jest ich bardzo wiele, ten rozdział poda Ci ogólne
wskazówki, jak poradzić sobie na sesji testów.

3.1. Organizacja sesji testów

Testy mogą odbywać się w grupie lub możesz pisać je sama/sam.
Osoba prowadząca powinna podać Ci czas, jaki jest przeznaczony na
pisanie oraz najważniejsze zasady testu. Jeżeli cokolwiek jest dla
Ciebie niejasne lub prowadzący czegoś nie wyjaśnił, zapytaj go.

Ważne jest na przykład, żebyś wiedziała/wiedział, czy na pytania
testu należy odpowiadać po kolei, czy w kolejności dowolnej. Jeżeli
masz do czynienia z testem, gdzie trzeba wybrać z kilku możliwości
odpowiedzi, dowiedz się, czy zawsze tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa. Zapytaj, czy możesz korzystać z kalkulatora.

3.2. Jak zdawać testy?

Najważniejszą rzeczą w pisaniu testów jest kontrola i organizacja
czasu - co jakiś czas spoglądaj na zegarek. Następnym krokiem jest

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
3.2. Jak zdawać testy?

●

str. 25

określenie, czy test polega na odpowiedziach na pytania, czy na
rozwiązywaniu jakiegoś zadania (np. opisie wystawienia faktury,
zaplanowania rozkładu dnia, naprawie urządzenia).

Jeżeli trzeba opisać rozwiązanie konkretnego problemu, zastanów
się spokojnie, jak to zrobić. Nie spiesz się! Wypisz w punktach, po
kolei, co byś zrobiła/zrobił, żeby rozwiązać ten problem.

Jeżeli odpowiadasz na pytania i nie musisz tego robić po kolei,
najpierw przejrzyj je wszystkie. Być może na niektóre z nich będziesz
znać odpowiedź od razu - w ten sposób zaoszczędzisz czas na
trudniejsze pytania. Kiedy czas zacznie się kończyć, a Tobie zostanie
jeszcze kilka pytań, na które nie znasz odpowiedzi - strzelaj! Jeżeli
nie zaznaczysz żadnej odpowiedzi, na pewno nie zdobędziesz
punktów, a tak masz jakieś szanse.

Gdy test opisuje sytuacje, które mogą się zdarzyć w Twojej pracy
i podaje różne możliwości wyboru, wybierz tę, która mówi
o zrobieniu czegoś wspólnie z Twoimi partnerami - z reguły to
prawidłowa odpowiedź. Ale jeżeli sytuacja dotyczy np. konfliktu
z szefostwem, nie wybieraj odpowiedzi w rodzaju "namawiam innych
do protestu"! Sytuacje testowe są zwykle tak dobrane, by testy takie
zdawali kandydaci współpracujący z grupą, ale lojalni wobec
przełożonych. Pamiętaj więc o tym, że w testach sytuacyjnych nie
zawsze opłaca się odpowiadać tak, jak myślisz.

Z kolei w prawdziwych testach psychologicznych nie zastanawiaj się
nad pytaniami, odpowiadaj szybko - tu nie ma żadnych pułapek!
Przeważnie takie testy służą tylko pomocą w określaniu Twojego
profilu, a nie są decydujące w selekcji kandydatów.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
3.2. Jak zdawać testy?

●

str. 26

Jeśli nie odpowiedziałaś/eś na wszystkie pytania w wyznaczonym
czasie, nie oznacza to od razu, że nie zdałaś/eś! Przy dużej liczbie
poprawnych odpowiedzi masz szanse na zaliczenie!

3.3. Zachowanie podczas testów

Pamiętaj, że osoba prowadząca testy obserwuje Twoje zachowanie
i wyrabia sobie opinię o Tobie na tej podstawie. Przybądź
punktualnie (lub kilka minut wcześniej), słuchaj uważnie instrukcji,
zadaj pytania, kiedy jest na to czas (podczas pisania testu może być
już za późno). Jeżeli wydaje Ci się, że jakieś pytanie jest
sformułowane nieprawidłowo, staraj się nie kłócić z prowadzącym -
testy są starannie przygotowywane, nie ma w nich mowy
o pomyłkach!

Nie postępuj wbrew instrukcjom: nawet, gdy Ci się wydaje, że nikt
nie zauważy, jeśli np. użyjesz kalkulatora, (mimo że osoba
prowadząca zabroniła tego), możesz być w błędzie! To, że dano Ci
skończyć test, o niczym nie świadczy: jeśli zauważono, że nie
trzymałeś się zasad, zostaniesz odrzucona/y - pamiętaj więc, że nie
warto używać takich sztuczek!

Jeśli piszesz w grupie, pamiętaj o innych: jeśli masz pytanie, zwróć
się z nim do osoby prowadzącej, a nie sąsiada. Najlepiej podejść do
prowadzącego i cicho wyjaśnić sprawę. Przed wejściem na salę
wyłącz komórkę! Jeśli zadzwoni podczas testów, nie będzie to dobrze
widziane. Tym gorzej, jeśli ją odbierzesz i zaczniesz rozmawiać!

Wszelkie zachowania nieuprzejme lub aroganckie skutkują tym, że
nawet jeśli zdasz testy, to na następnym spotkaniu zostaniesz
obserwowana/y i oceniona/y o wiele surowiej.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
3.3. Zachowanie podczas testów

●

str. 27

Gdy skończysz pisać przed czasem, sprawdź swoje odpowiedzi, jeśli
jesteś ich pewna/y, poinformuj osobę prowadzącą, że skończyłaś/eś.

3.4. Informacja o wynikach

Jednego dnia może się odbyć kilka etapów procesu rekrutacyjnego:
testy, ćwiczenia i rozmowa. W takim wypadku prowadzący prosi
niektóre osoby o pozostanie - przeważnie są to szczęśliwcy, którzy
zdali test. Ale nie musi tak być koniecznie! Mogą to być ludzie, którzy
przyjechali z daleka i pracodawca chce przejść z nimi jak najwięcej.

Jeżeli testy były jedynym etapem danego dnia, wtedy o wynikach
informuje się kandydatów po pewnym czasie. Przy profesjonalnym
przebiegu rekrutacji odpowiedzi otrzymują wszyscy kandydaci
niezależnie od wyników testu. Ci, którzy zdali, są (przeważnie
telefonicznie) umawiani na kolejne spotkanie, a ci, którym się nie
powiodło, otrzymują list odmowny. Nawet w takim przypadku nie
musi to być koniec nadziei - niektórzy pracodawcy wyznaczają okres,
po którym można ponownie złożyć podanie. Dowiedz się, czy istnieje
taka możliwość.

3.5. Podsumowanie

●

Testy zdają setki osób. Dlaczego nie miałoby to się udać Tobie?

●

Pamiętaj, że Twoje zachowanie wpływa na Twój obraz w oczach
potencjalnego pracodawcy.

●

Organizuj czas podczas pisania.

●

Nie bój się pytać.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
4. Ćwiczenia (Assessment Center)

●

str. 28

4. Ćwiczenia (Assessment Center)

Jeden z etapów profesjonalnej rekrutacji stanowią ćwiczenia, zwane
Assessment Center ("centrum oceny", w skrócie AC). Ich zadaniem
jest zbadanie Twoich zachowań w sytuacjach jak najbardziej
zbliżonych do tych, które możesz spotkać naprawdę, pracując
w danej firmie. Z tego względu przypominają trochę teatrzyk, ale
pamiętaj, że nie grasz tutaj, by zdobyć oklaski zachwyconej widowni!
Twoim zadaniem jest zachowywać się tak, żeby dostać pracę.

W skład AC wchodzą różne typy ćwiczeń, w zależności od tego,
o jakie stanowisko chodzi. Na stanowiska niższe odbywa się
ćwiczenie manualne, gdzie według dostarczonych instrukcji trzeba
np. coś zmontować. Specjaliści i kierownicy otrzymują tzw. in-basket
- zbiór problemów, które trzeba pisemnie rozwiązać. Ćwiczenie na
pracę grupową mogą przechodzić wszyscy, tak samo jak symulacje
rozmów (np. z podwładnym czy z kolegami).

AC jest zwykle oceniany przez kilka osób, które po jego zakończeniu
ustalają wspólne oceny jego uczestników. Najważniejsze rzeczy,
które bierze się pod uwagę przy takiej ocenie, to: praca w grupie,
rozwiązywanie problemów, organizacja wykonywania zadań przy
małej ilości czasu, komunikacja z innymi, motywowanie i wpływanie
na innych. Jak w poszczególnych ćwiczeniach przekonać
oceniających, że prezentujesz takie właśnie umiejętności w wysokim
stopniu? Teraz omówię te ćwiczenia po kolei i podpowiem Ci, jak się
zachowywać.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
4.1. Symulacje rozmów

●

str. 29

4.1. Symulacje rozmów

W tym ćwiczeniu Twoim zadaniem będzie odbycie rozmowy np.
z podwładnym, kolegami na równorzędnych stanowiskach lub
szefem. Na kilka minut przed ćwiczeniem otrzymasz instrukcję,
z której dowiesz się, jaką pełnisz funkcję, na czym polega problem
i ile masz czasu na rozmowę, która ten problem ma rozwiązać.
Zwykle możesz sobie przygotować notatki, według których będziesz
rozmawiał.

Twoim partnerem (czy partnerami) będzie pracownik działu
personalnego, przeszkolony do odgrywania tej roli. Może się też
zdarzyć, że będzie to inny kandydat (czy kandydaci), ale to zdarza się
zdecydowanie rzadziej. Rozmowa jest nagrywana na kasetę, by
później można ją było ocenić.

Sytuacja, w której masz rozmawiać, jest zwykle trudna: podwładny
sprawia kłopoty, koledzy kłócą się itp. Jak sobie poradzić? Przede
wszystkim trzeba:

1. powitać partnera (partnerów),
2. przeprowadzić tzw. zagajenie, wprowadzić dobry nastrój, np.

pochwalić pracownika za jego zasługi itp.

3. absolutnie nie wolno zaczynać rozmowy od nagan i krytyki;
4. zadawać pytania: "Co o tym myślisz?", "Jak rozwiązać ten

problem?"

5. słuchać odpowiedzi;
6. nie musisz sama/sam wymyślać rozwiązania sytuacji - to

ćwiczenie jest po to, by wypracować wspólne
rozwiązanie;

7. pytać partnera czy partnerów, czy akceptują podjęte rozwiązania

i zgadzają się na nie;

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
4.1. Symulacje rozmów

●

str. 30

8. na końcu rozmowy powtórzyć, jakie działania trzeba podjąć, kto

ma co zrobić;

9. pożegnać się.

Jeżeli będziesz postępować według powyższych wskazówek,
gwarantuję, że to ćwiczenie masz zaliczone!

4.2. Ćwiczenie manualne

Jeżeli interesuje Cię praca na produkcji czy w utrzymaniu ruchu,
w profesjonalnym procesie rekrutacji na etapie ćwiczeń dostaniesz
instrukcje, według których będziesz musiała/musiał coś zmontować.
Montaż będzie się odbywał na czas - im więcej zmontujesz, tym
lepiej. Ale tempo pracy to nie jedyna rzecz, na którą trzeba tutaj
uważać. Drugą jest to, by popełniać jak najmniej błędów! Trzeba
pracować i szybko, i bezbłędnie.

Instrukcje, które dostaniesz, będą zawierać dokładny opis czynności,
które trzeba przy montażu wykonać, a nawet ich kolejność! Pamiętaj,
że tej kolejności trzeba się trzymać - jeśli jest oczywiście podana.
Słuchaj też uważnie tego, co mówi prowadzący! Jeśli zapomnisz
o czymś, co trzeba było zrobić albo pomylisz kolejność czynności -
nie licz, że prowadzący tego nie zauważy… a Twoje szanse na
zaliczenie ćwiczenia zmniejszą się!

Jeżeli Twoim zdaniem zmontowałaś/eś za mało - nie przejmuj się.
Ważniejsza jest dokładność, ale za mało też nie można zmontować.
Lepiej się zastanowić nad instrukcją i zmontować mniej, ale
dokładniej niż więcej, ale gorzej, prawda?

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
4.2. Ćwiczenie manualne

●

str. 31

Jeśli pracujecie w grupie, nie przyglądaj się, co robią inni. Widziałem
setki razy, jak prawidłowo montujący człowiek popełniał błędy tylko
dlatego, że sugerował się tym, jak montowali inni. Jeśli nawet
widzisz, że wychodzi Ci inaczej niż pozostałym, pomyśl, czy dobrze
rozumiesz instrukcję. Jeśli jesteś pewna/pewien, powiedz sobie, że
to oni musieli popełnić błąd.

Pracuj w ciszy - nie klnij, gdy coś Ci nie wychodzi, nie zwracaj innym
uwagi, jak powinni montować. To ćwiczenie jest indywidualne!

Jeśli będziesz pracować według tego, co napisałem, to ćwiczenie też
masz zdane!

4.3. Ćwiczenie grupowe

Tutaj zostaniesz poproszona/y o rozwiązanie jakiegoś problemu,
przeprowadzenie dyskusji na zadany temat, wspólne przygotowanie
jakiegoś wystąpienia - wszystko to ma się odbyć w danym czasie.

Ulubionym tematem takich ćwiczeń jest zwykle grupa rozbitków
z jakiejś katastrofy, mająca ustalić, co jest w danej sytuacji
potrzebne, ale możesz też znaleźć się w zarządzie firmy,
wprowadzającej np. nowy produkt - możliwości jest dużo, ale i tak
najważniejsze, jak w tej sytuacji się zachować.

To ćwiczenie może być nagrywane na kasetę wideo do późniejszej
oceny, ale przeważnie jest oceniane na bieżąco - Twoja grupa jest
cały czas obserwowana przez pracowników firmy-pracodawcy.
Pierwszym przykazaniem w takiej sytuacji jest: nie popadaj
w

przesadę!

Nie staraj się pokazać za wszelką cenę jako przywódca

grupy, mówić cały czas, nie dopuszczając innych do głosu lub

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
4.3. Ćwiczenie grupowe

●

str. 32

krytykując ich pomysły - to najgorsze, co możesz zrobić! A co możesz
zrobić najlepszego?

1. Jeśli pierwszy raz widzisz swoich "grupowiczów", wyjdź

z inicjatywą, „ponieważ mamy razem pracować, może się
poznajmy. Mam na imię…". Jeśli nie zdążyłaś/eś tego zrobić i ktoś
inny był szybszy, nie przejmuj się - jest jeszcze dużo okazji do
zabłyśnięcia.

2. Jeśli stykacie się z problemami, do których rozwiązania potrzebna

jest jakaś specjalistyczna wiedza, spytaj, czy ktoś z grupy nie zna
się na tym lub chciałby się tym zająć.

3. Prezentacje swoich pomysłów kończ słowami: "A co wy o tym

myślicie?"

4. Nie wahaj się poprzeć innej osoby, jeśli jej pomysł wydaje Ci się

sensowny.

5. Nie bój się mówić o swoich rozwiązaniach, nawet jeśli Tobie

wydają się głupie.

6. Nie kłóć się - w ten sposób cała grupa tylko traci czas.
7. Jeśli grupa pracuje wbrew instrukcji lub niewłaściwie ją rozumie,

zwróć jej na to uwagę. Nie wystarczy, że będziesz tak po cichu
uważała/uważał - musisz to powiedzieć!

8. Staraj się podsumować decyzje grupy: "A więc ustaliliśmy, że…,

prawda?"

9. Zadbaj o to, by każdy z członków grupy wiedział, co ma robić

i jakie decyzje podjęto.

10.Jeśli ktoś z grupy przeważnie milczy i tylko kiwa głową, pytaj go

o zdanie.

Stosowanie się do powyższych wskazówek zapewni Ci zdanie tego
ćwiczenia. Słowo!

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
4.4. In-Basket (Dokumenty na biurku)

●

str. 33

4.4. In-Basket (Dokumenty na biurku)

Jeżeli starasz się o stanowisko specjalisty lub menedżera, na
Assessment Center nie unikniesz którejś odmiany tego ćwiczenia.
Polega ono na pisemnym podjęciu decyzji, dotyczących jakiejś
sprawy fikcyjnej firmy, (ale podobnej do tej, w której starasz się
o pracę!) oraz (czasami) również spraw osobistych. Masz na to
określony czas. Trudność tego ćwiczenia polega na dużej ilości
dokumentów, a dla równowagi małej ilości czasu. Bardziej
rozbudowane ćwiczenia tego typu zawierają np. opis firmy, jej
polityki kadrowej, szkoleń, produktu itp. itd. i z tym wszystkim
trzeba się zapoznać!

Fabuła ogranicza się praktycznie do dwóch możliwości:
podjęłaś/podjąłeś pracę w nowej firmie lub przeniesiono Cię na
wyższe stanowisko. Twój poprzednik zostawił Ci wiele spraw,
z którymi trzeba się uporać. Jak poradzić sobie w tym ćwiczeniu?

Najpierw musisz przeczytać wszystkie listy, jakie znajdują się
w zestawie. Częstym błędem, jaki robią kandydaci, jest
rozwiązywanie każdej sprawy z osobna - w efekcie brakuje im czasu.
A organizacja czasu jest tutaj sprawą o pierwszorzędnym znaczeniu!
Niektóre z pozycji mogą wiązać się ze sobą, ale to wychwycisz
dopiero po lekturze całości. A więc najpierw poświęć czas na to!

Następnie zastanów się, jakie sprawy są najważniejsze i do
załatwienia "na wczoraj". Wtedy możesz zacząć tworzyć swoją
korespondencję, która ma je rozwiązać - pamiętaj, że zapisanie tylko
listy poleceń ("zrobić to i to") nie rozwiązuje problemu! Masz
odpowiedzieć na listy, notatki itp., które masz w zestawie ze swoimi
listami. A więc pamiętaj, że muszą one mieć adresata, datę i Twój
podpis (zwykle w tym ćwiczeniu główna postać, w którą się wcielasz,

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
4.4. In-Basket (Dokumenty na biurku)

●

str. 34

ma jakieś imię i nazwisko - używaj tych danych, a nie Twoich
prawdziwych!). Twoje polecenia muszą być jasne i konkretne, a nie
w stylu "proszę dołożyć wszelkich starań, by…". Staraj się też nie
zapominać o motywowaniu adresatów do działania: chwaleniu
i dziękowaniu za to, co już zrobili; wyrażeniu nadziei, że znowu
zrobią coś dobrze.

Zestaw, który dostałaś/eś, jest ułożony przypadkowo. Jeśli chcesz
ułożyć go np. chronologicznie czy według ważności spraw, to jest to
bardzo dobry pomysł! Pokazuje to, że masz dobrą organizację
rozwiązywania problemów.

Jeśli uważasz, że Twój charakter pisma, zwłaszcza w pośpiechu, jest
nieczytelny, lepiej pisz drukowanymi literami! To, czego oceniający
nie będzie mógł się doczytać, będzie interpretowane na Twoją
niekorzyść!

4.5. Podsumowanie

●

Słuchaj uważnie instrukcji i innych osób.

●

Myśl, jak rozwiązać problem, a nie o tym, jak denerwują Cię inni.

●

Jeśli masz coś do powiedzenia, powiedz to!

●

Skup się na problemie i upływającym czasie - nie bój się
dyscyplinować grupy!

●

Zorganizuj swoją pracę.

●

Pracuj z innymi.

●

Nie musisz przychodzić w odświętnym stroju - wystarczy, że nie
będzie roboczy.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5. Rozmowa

●

str. 35

5. Rozmowa

Rozmowa kwalifikacyjna jest (obok analizy podań) najbardziej
rozpowszechnioną w Polsce metodą rekrutacji. Wielu pracodawców
z całej masy działań rekrutacyjnych wybiera dwa: właśnie analizę
podań i rozmowę. Dzieje się tak przeważnie ze względów
finansowych: tylko największe firmy stać na kilkuetapowy proces
rekrutacji, przeprowadzenie testów, ćwiczeń i rozmów.

Niezależnie od stopnia profesjonalizmu procesu rekrutacyjnego
i pozycji pracodawcy na rynku, oko w oko z potencjalnym
pracodawcą spotykają się codziennie dziesiątki kandydatów.
Rozmowy takie wyglądają bardzo rozmaicie, bo też nie wszystkie są
prowadzone według jednolitych zasad. Często w mniejszych firmach
ten etap rekrutacji zarezerwowany jest dla szefa, żywiącego po
pierwsze niezłomne przekonanie, iż on sam potrafi poznać się na
człowieku, a po drugie przeświadczonego, że wynajęcie zawodowego
rekrutera to nieuzasadniony wydatek, skoro on sam świetnie sobie
radzi.

Niestety taką rozmową nie kieruje przeważnie określony schemat -
możesz spodziewać się najbardziej nieoczekiwanych,
niemerytorycznych i czasem nie fair pytań i uwag (w rodzaju "kiedy
zamierza pani mieć dziecko?" lub "z pańskim wyglądem nie ma tu
pan czego szukać"), odpytywania z Twojego CV, zaczynania od
kwestii płacowych itp. Niemniej jednak każda rozmowa jest
interakcją, spotkaniem dwóch stron i stanowi okazję do
zastosowania pewnych chwytów psychologicznych, o których zaraz
opowiem.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5. Rozmowa

●

str. 36

W rekrutacji profesjonalnej możesz spodziewać się dwóch lub nawet
trzech rozmów:

1. z pracownikiem działu personalnego lub wynajętym rekruterem,
2. z przyszłym szefem,
3. ustalania szczegółów (negocjacje płacowe, termin podjęcia pracy).

Jak wyjść w rozmowie na swoje? Ten problem postara się rozwiązać
niniejszy rozdział.

5.1. Ogólne porady psychologiczne

Praktycznie wszystkie podręczniki psychologii stosowanej
podkreślają wagę pierwszego wrażenia. Ja również przyłączę się do
tej opinii. Znane powiedzenie mówi: "Nie masz okazji drugi raz
zrobić pierwszego wrażenia" - postaraj się o tym nie zapomnieć!

Istnieją trzy źródła uzyskiwania informacji o człowieku, z którym
prowadzimy bezpośrednią rozmowę. Są to: słowa, które on
wypowiada; pozostałe składniki głosu (ton, barwa, głośność);
komunikacja niewerbalna, tzw. "mowa ciała" (sposób siedzenia,
chodzenia, gesty, mimika, pozycja rąk i nóg, oczy). Jak myślisz,
z czego można najwięcej się dowiedzieć o rozmówcy? Postawiłaś/eś
na słowa?

Błąd! Informacja, którą dają same słowa, treść wypowiedzi daje tylko
kilka procent wiedzy o rozmówcy. No to może inne składniki głosu?
Trochę lepiej - to kilkanaście procent. Całą resztę - a więc
kilkadziesiąt procent - informacji o rozmówcy czerpiemy z jego
"mowy ciała", obserwując jego gesty, pozycję ciała, mimikę.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5.1. Ogólne porady psychologiczne

●

str. 37

W procesie rozmowy i zarządzania wrażeniem trzeba więc
koncentrować się nie tylko na tym, co się mówi, ale i jak się
przekazuje informacje. "Mowy ciała" nie można całkowicie
kontrolować, zresztą wysiłki w tym kierunku wyglądałyby sztucznie
i sztywno. Co można zatem w tym zakresie zrobić?

Zanim dojdzie do samej rozmowy, musisz się odpowiednio
przygotować. Nie ucz się swojego CV na pamięć, nie myśl o tym, co
nieprzyjemnego może Cię na rozmowie spotkać, nie wymyślaj pytań,
które mogą paść i nie przygotowuj sobie z góry odpowiedzi. Lepsze
wrażenie zrobisz, zastanawiając się chwilkę nad odpowiedzią
(zresztą nie wszystkie pytania będą z gatunku tych, na które można
odpowiedzieć). Postaraj się dobrze wyspać.

Gdy już spotkasz się ze swoim rozmówcą, zacznij od uśmiechu. Nie
musisz szczerzyć zębów - to się zdarza, jeśli do uśmiechu się
zmuszasz - wystarczy lekki uśmiech. Teoretycznie to powinno
spowodować wzrost sympatii do Ciebie u rozmówcy - ale chciałbym
Cię tutaj przestrzec: sztuczki psychologiczne nic za Ciebie same nie
załatwią! Zwłaszcza, jeśli masz do czynienia z zawodowym
rekruterem - możecie uśmiechać się do siebie całą rozmowę, może
być bardzo miło, ale jeżeli nie będziesz spełniała/spełniał
konkretnych wymagań lub źle wypadniesz na rozmowie, nie dziw się,
jeśli odpadniesz na tym etapie.

Jeśli rozmówca poda Ci rękę, uściśnij ją. Jeśli nie, nie pchaj się
pierwsza/y. Rozmowa nie jest okazją do wykazywania się taką
inicjatywą.

A teraz ważna sprawa, którą w pewnym stopniu możesz
kontrolować: gdzie usiąść? Jeśli w pomieszczeniu jest okno,
a rozmówca nie wskazał Ci miejsca, usiądź plecami do okna. To

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5.1. Ogólne porady psychologiczne

●

str. 38

zlikwiduje efekt źreniczny - jedną z informacji niewerbalnych. Jeżeli
masz usiąść w wyznaczonym miejscu, twarzą do okna - trudno, świat
komunikacji niewerbalnej na efekcie źrenicznym się nie kończy.

Kiedy już usiądziesz, siedź swobodnie. Nie przyjmuj pozy milionera
na swoim jachcie, nie zakładaj nogi na nogę, ale nie siedź też na
brzegu krzesła czy fotela z rękami na kolanach, sztywna/y, jakbyś
połknęła/połknął kij. Lekko pochyl się w stronę rozmówcy, możesz
też oprzeć się o brzeg stołu czy biurka.

Nie mów ani za cicho, ani za głośno. Mówiąc, zwracaj się twarzą do
rozmówcy, a nie mów do kąta czy gdzieś w bok. Nie patrz rozmówcy
cały czas w oczy - możesz to robić co kilka minut, ale przeważnie
spoglądaj nad jego ramieniem na wysokości czoła. Unikanie
kontaktu wzrokowego lub jego ciągłe poszukiwanie nie robi dobrego
wrażenia (popularny stereotyp mówi, że kłamca nie patrzy w oczy,
a z kolei ciągłe spoglądanie w oczy to przejaw chęci zdominowania
rozmówcy).

Nie zapominaj o formach grzecznościowych. Jeżeli rozmówca jest
np. wyraźnie młodszy, niech Cię nie podkusi mówić mu na "ty" - on
reprezentuje pracodawcę i nadmierna poufałość nie będzie Ci
poczytana za zaletę! Jeżeli znacie się z wcześniejszych spotkań,
dopuszczalna jest forma np. "panie Janie", "pani Agnieszko".

Gestykuluj z umiarem - właściwie dobrane gesty potrafią spotęgować
efekt Twoich słów. Najłatwiej zapanować nad rękami - wystarczy
złożyć je razem i trzymać np. na stole przed sobą. Tzw. piramidka
(splecione i skierowane do góry palce) jest uważana w gestologii za
prezentację autorytetu i siły - co jakiś czas możesz używać tego gestu,
ale pamiętaj, żeby współgrał z tym, co właśnie mówisz (używanie

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5.1. Ogólne porady psychologiczne

●

str. 39

piramidki przy opowieści o tym, jak np. zawaliłaś/eś projekt mija się
z celem!).

Nie garb się, nie chowaj głowy w ramionach, nie staraj się zrobić
mniejsza/y niż jesteś - to tradycyjne oznaki niskiego poczucia
własnej wartości. Nawet, jeśli Twój rozmówca nie posiada
profesjonalnej wiedzy o języku ciała, Twoje niewerbalne sygnały
zostaną przez niego odebrane i zrobisz złe wrażenie.

5.2. Kilka słów dla Pań

Większość z kobiet starających się o pracę ma wyższe wykształcenie
i praktykę w zdawaniu egzaminów. Ze studenckich czasów łatwo
wynieść przekonanie, że brak wiedzy na egzaminie łatwo nadrobić
minispódniczką, dekoltem, przejrzystą bluzką, przyjemną buzią czy
miłym uśmiechem. Przestrzegałbym jednak przed stosowaniem
podobnej strategii na rozmowach kwalifikacyjnych - niezależnie od
tego, czy będziecie rozmawiać z szefem mniejszej firmy, czy
z zawodowym rekruterem w firmie większej, eksponowanie zalet
cielesnych może się z różnych powodów źle skończyć.

Wiele z Was słyszało opowieści o molestowaniu seksualnym
w miejscu pracy. Aczkolwiek sensacyjne doniesienia prasowe
ogromnie przesadzają, jeśli chodzi o skalę tego zjawiska w Polsce,
takie rzeczy się zdarzają. Nie jest to nic przyjemnego, a na dodatek
trudno to udowodnić, jeżeli zdecydujecie się na drogę prawną. Tak
więc na rozmowę w mniejszej firmie stanowczo zalecam
konwencjonalny strój biznesowy.

To samo zalecam zresztą na rozmowę w firmie dużej. Tutaj nigdy nie
wiadomo, czy będziecie rozmawiać z kobietą, czy mężczyzną. Jeśli

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5.2. Kilka słów dla Pań

●

str. 40

zrobicie się na bóstwa i traficie na kobietę…cóż, macie pecha.
W konkurencji ze skromniejszą, ale lepszą merytorycznie
kandydatką jesteście bez szans. Nie liczcie na to, że profesjonalny
rekruter da się Wam oczarować, jeśli nie macie atutów
profesjonalnych!

Oprócz właściwego ubioru w kwestii wyglądu ważne są też
paznokcie. Panie starające się o posadę asystentek, a przychodzące
na rozmowę z długimi paznokciami lub tipsami, wymalowanymi na
dodatek na krzykliwe kolory lub psychodeliczne wzory, niech nie
liczą na pracę. To samo tyczy się przesadnego makijażu
i agresywnych zapachów perfum, wylewanych na siebie w ilościach
hurtowych. Co do włosów, to oprócz świeżości nie ma jakichś
specjalnych wymagań.

5.3. Ogólne zachowanie

Mężczyźni powinni stawić się w garniturze i pod krawatem,
aczkolwiek nie jest to konieczne. Żeby zrobić dobre wrażenie,
wystarczy zwykły, nieroboczy strój (z wyjątkiem dresu). Nie
przesadzać z wodą kolońską, płynami po goleniu itp.! Nie można
oczywiście wydzielać naturalnych zapachów ciała, ale równie
niedobrym rozwiązaniem jest używanie kosmetyków ponad miarę.

Koniecznie wyłącz komórkę! Dobrym chwytem jest zrobić to na
oczach rozmówcy - pokazujesz wtedy, że chcesz całkowicie poświęcić
swój czas na rozmowę.

Pozbądź się gumy do żucia, jeśli masz ten nałóg - będzie Cię trudniej
zrozumieć i na pewno nie zrobisz dobrego wrażenia.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5.3. Ogólne zachowanie

●

str. 41

Mów raczej wolno - Twój rozmówca prawie zawsze prowadzi notatki
i ułatwisz mu zadanie.

5.4. Trudne pytania

Praktycznie podczas każdej rozmowy może zostać Ci zadane pytanie,
którego się nie spodziewałaś/eś, na które nie chciałabyś/chciałbyś
odpowiadać lub niezręcznie Ci odpowiedzieć. Niektóre pytania,
z pozoru niewinne, mogą zaważyć na tym, czy dostaniesz pracę, czy
nie. Podstawową sztuczką przy pytaniach, na które nie jesteś
w stanie udzielić natychmiastowej odpowiedzi, jest powtórzenie
pytania za rozmówcą - zdobywasz wtedy kilka sekund na
przemyślenie sprawy.

Postaram się teraz omówić najważniejsze z takich pytań wraz
z możliwymi odpowiedziami. Pierwszym przykładem jest: "Dlaczego
chce pani/pan u nas pracować?". Na usta ciśnie się odpowiedź:
"Żeby dobrze zarobić", ale nie jest to najlepsze rozwiązanie. Jak
pamiętasz, przy omawianiu listu motywacyjnego radziłem Ci, żeby
zawrzeć w nim jakąś wiedzę o pracodawcy - to samo należy
powtórzyć na rozmowie, np. "Oferta jest zgodna z moim
wykształceniem, zainteresowaniami; pisałam/łem na ten temat
pracę magisterską; wiem, że Państwo jesteście liderem na rynku
produktów ZZZ".

Następnym trudnym pytaniem jest: "Dlaczego Pani/Pan odeszła (czy
chce odejść) z poprzedniej pracy?". Tutaj również odpowiedź typu
"Mało płacili, szef był nierozgarnięty, koledzy się obijali", mimo że
może być najszczerszą prawdą, trzeba sobie podarować. Jeżeli
powodem odejścia były np. kłopoty z wypłatami i masz np. wyroki
sądu pracy na udowodnienie swoich słów, wtedy możesz to

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5.4. Trudne pytania

●

str. 42

powiedzieć. Jeżeli nie masz takich papierów, powiedz, że "Twoja
praca była zawsze profesjonalna i chciałbyś zawsze pracować
z profesjonalistami - dlatego starasz się o stanowisko tutaj". Taki
komplement zwykle wystarcza. Nie staraj się kręcić - rozmówca mógł
już przejrzeć Twoje świadectwa pracy i dowiedział się z nich
wszystkiego. W takiej sytuacji niezgodność tego, co mówisz,
z Twoimi papierami automatycznie spowoduje, że zostaniesz
odrzucona/y.

Inne pytanie z tej dziedziny: "Dlaczego tak często zmieniała
pani/zmieniał pan pracę?". Czasem można wyjaśnić, że zakład dawał
mieszkanie w innym mieście, wyszło się za mąż/ożeniło się, po
wojsku nie było już poprzedniego miejsca pracy, że zakład upadł.
Oczywiście najlepiej, żeby te powody były prawdziwe! Jeśli starasz
się o pracę na niższym stanowisku, możesz się przyznać, że gdzie
indziej zapłacili więcej - nic strasznego się nie stanie.

Pytanie, które czasem kierowane jest do pań, należy do najbardziej
osobistych i praktycznie podczas profesjonalnej rekrutacji nie ma
prawa się go usłyszeć wprost (co nie znaczy, że pracodawca nie
będzie się starał tego dowiedzieć!). A brzmi ono: "Czy zamierza Pani
mieć dzieci?". Nikt nie może Cię zmusić, żebyś na nie odpowiedziała!
Co prawda, odmawiając odpowiedzi, stawiasz się w niekorzystnej
sytuacji, ale jeśli tylko z tego powodu nie dostaniesz pracy, możesz
zaskarżyć pracodawcę. Aby uniknąć takiej sytuacji, możesz napisać
już w CV, że masz dziecko/dzieci i podać jego/ich wiek. Jeżeli
pracodawca będzie pytał Cię nie wprost (na przykład wypytując
o Twój stan cywilny, miejsce zamieszkania - to typowe pytania w
takiej sytuacji), możesz powiedzieć sama, że nie masz dzieci i nie
zamierzasz ich mieć. Co więcej, jeśli nie będzie to prawda, czyli
dostaniesz pracę i podczas niej zajdziesz w ciążę, pracodawca nic nie
będzie mógł Ci zrobić!

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5.4. Trudne pytania

●

str. 43

Następnymi niewinnymi pytaniami, za pomocą których pracodawca
będzie starał się dowiedzieć tego, o co nie wolno mu zapytać Cię
wprost, są: "Jak pani/pan spędza weekendy?", "Jak pani/pan spędza
wakacje?" i "Czy należy pani/pan do jakichś organizacji
społecznych?".

Pytanie o weekendy ma wysondować, czy nie masz nałogów
(szczególnie chodzi tu o alkohol i narkotyki - o palenie tytoniu
możesz zostać zapytana/y wprost). Bezpieczna odpowiedź brzmi
tutaj: "Z rodziną".

Pytanie o wakacje ma za zadanie wyjaśnienie, czy nie uprawiasz
niebezpiecznego lub nieakceptowanego społecznie trybu życia
(sporty ekstremalne, przygody na granicach z rozmaitymi służbami,
turystyka seksualna, z kim wyjeżdżasz, co Ci się zdarza - np. bójki).
Jeżeli któraś z tych rzeczy, które wymieniłem, rzeczywiście Ci się
przytrafiła, pomiń ją milczeniem - pracodawca nie musi o tym
wiedzieć (i raczej nie będzie tego sprawdzał, więc jeśli nie ma na to
jakichś dokumentów, nie wspominaj o tym). Opowiedz lepiej, jak
z żoną/narzeczoną i dzieckiem/dziećmi spędziliście ostatnio urlop
w Hiszpanii/Chorwacji/na Mazurach/w górach (niepotrzebne
skreślić).

Pytanie o organizacje społeczne ma jeden zasadniczy cel: dowiedzieć
się, czy należysz do związków zawodowych. Niektóre firmy nie
przyjmują do pracy członków związków, ale oczywiście nie wolno
o to pytać wprost. Jeśli jesteś związkowcem, nie pisz tego w CV, a na
pytanie o organizacje społeczne odpowiadaj: "związek wędkarski",
"honorowy krwiodawca" (oczywiście, jeśli należysz do którejś z tych
dwóch!) lub "żadna".

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5.4. Trudne pytania

●

str. 44

Na koniec zajmijmy się pytaniem, uważanym tradycyjnie za
najtrudniejsze i w dzisiejszej sytuacji na rynku pracy mającym
rzeczywiście duże znaczenie, a mianowicie: "Ile pani/pan by
chciała/chciał u nas zarabiać?". W większych firmach, prowadzących
rekrutację za pomocą własnych formularzy, możesz zetknąć się
z pytaniem o oczekiwania płacowe już na etapie składania podania.
Negocjacje płacowe są wtedy przedmiotem kilku spotkań, podczas
których ustala się poziom wynagrodzenia stosowny do oczekiwań
kandydata oraz chęci pracodawcy.

W mniejszych firmach kwestia płacy jest bardziej znacząca -
konkretną kwotę trzeba przeważnie podać od razu i często się zdarza,
że rozmawiający z Tobą szef od tego, co wtedy powiesz, uzależnia
swoją decyzję. Mniejsze firmy rządzą się surowszymi prawami rynku
i mając do wyboru kandydata lepszego, ale droższego oraz gorszego,
ale tańszego często wybiorą tego drugiego. Jak sobie wtedy poradzić?

Można skontrować rozmówcę pytaniem: "A ile u was mogę
zarobić?", ale większość pracodawców oczekuje raczej od Ciebie
podania konkretnej kwoty. Jeśli masz znajomych w tej firmie,
dowiedz się, jak kształtują się w niej płace (nie pytaj o konkretne
kwoty, czasem firmy zabraniają pracownikom udzielania takich
informacji). Jeśli nie możesz posłużyć się tym źródłem informacji,
dowiedz się, jak wyglądają średnie zarobki na podobnym stanowisku
w mieście lub regionie (z pomocą prasy - np. raportu "Gazety Pracy"
lub Internetu - niektóre vortale posiadają funkcje kalkulatora
płacowego).

Jeżeli te dane rozmijają się z Twoimi oczekiwaniami, lepiej obniż
swoje oczekiwania. Gdy podasz niższą kwotę i zostaniesz
zatrudniona/y, zawsze możesz liczyć na podwyżkę. Jeżeli nie
zostaniesz zatrudniony ze względu na wysokie oczekiwania - przykro

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
5.4. Trudne pytania

●

str. 45

mi, sama/sam będziesz sobie winna/winien. Na dzisiejszym rynku
pracy roi się od ludzi z wykształceniem, doświadczeniem
i kwalifikacjami - pracodawcy mogą wśród nich wybierać prawie do
woli. Przy porównywalnych kandydatach pracodawca praktycznie
zawsze wybierze tego, który będzie miał niższe oczekiwania płacowe.
Zapamiętaj to sobie!

5.5. Podsumowanie

1. Pamiętaj, że ważne jest nie tylko, co mówisz, ale i sposób, w jaki

to zrobisz.

2. Uśmiechaj się.
3. Same sztuczki psychologiczne nie wystarczą, trzeba jeszcze mieć

co powiedzieć.

4. Przemyśl wcześniej kwestię płacy.
5. Pracodawca nie musi dostać odpowiedzi na wszystkie pytania - nie

odmawiaj jednak odpowiedzi wprost, raczej powiedz coś, co brzmi
wiarygodnie i do pewnego stopnia jest prawdą.

6. Nie musisz udzielać pełnych i wyczerpujących odpowiedzi na

niewygodne pytania - jeśli rozmówca Cię nie przyłapie, jego strata.

7. Pisząc tę książkę, znalazłem w zachodnim podręczniku

przetłumaczonym na polski radę, by zadawać pytania całkowicie
zaskakujące, np. "Czy umie Pani/Pan poruszać uszami?". Wątpię
osobiście, byś kiedykolwiek trafiła/trafił na rozmowę, gdzie
zadadzą Ci takie pytanie. Gdyby jednak tak się zdarzyło, udziel
pierwszej odpowiedzi, jaka przyjdzie Ci do głowy.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
6. Problemy prawne

●

str. 46

6. Problemy prawne

W procesie rekrutacji problemy prawne są zasadniczo dwa:
dyskryminacja oraz ochrona danych osobowych. Akty prawne
regulujące powyższe kwestie to: Konstytucja RP, Kodeks Pracy oraz
Ustawa o ochronie danych osobowych. Od daty wstąpienia Polski do
Unii będą nas obowiązywać także w tych kwestiach przepisy unijne,
ale o ile się orientuję, nasze ustawodawstwo jest już w dużej mierze
do nich dostosowane.

6.1. Dyskryminacja

Najwyższym aktem prawnym w Rzeczpospolitej Polskiej jest
Konstytucja. Zabrania ona dyskryminacji (art. 32 i 33) ze względu na
m.in. płeć, wiek, przekonania polityczne czy przynależność
organizacyjną. To samo powtarza Kodeks Pracy. Dlaczego więc
pracodawcy mogą w ogóle podawać jakieś kryteria w ogłoszeniach?
Przecież to też dyskryminacja?

Stanowiska pracy powinny posiadać opisy wymagań, stawianych
zatrudnionym na nich osobom. Wymagania te z kolei muszą być
ściśle związane z wykonywaną na nich pracą. Ograniczenia takie
mogą wynikać z przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny
pracy (a więc niektórych prac nie mogą wykonywać np. osoby
o słabszym wzroku), wymagań kwalifikacji (np. znajomości
określonych języków, programów komputerowych, posiadania
pewnych uprawnień itd.) lub oczekiwań (dyspozycyjność, brak
nałogów).

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
6.1. Dyskryminacja

●

str. 47

Dyskryminacja w procesie rekrutacji polega na stosowaniu
kryteriów, wynikających z osobistych lub organizacyjnych
przekonań, dotyczących kandydatów, a nie z wymagań stanowiska
pracy. Do takich przekonań należą:

1. ludzie starsi (co oznacza przeważnie "po czterdziestce") mają

nawyki pochodzące z poprzedniego ustroju, są niereformowalni,
nie znają nowych technologii, źle i długo się ich uczą - a więc za
dużo inwestycji w szkolenia, które i tak nie przyniosą rezultatu;

2. kobiety zachodzą w ciążę, są mniej odpowiedzialne, muszą

zajmować się jeszcze domem i dziećmi, nadają się tylko na
stanowiska asystentek i sekretarek;

3. związkowcy w Polsce – wiadomo…

Czy od strony prawnej istnieją jakieś szanse przeciwdziałania
dyskryminacji, tak gromko potępianej przez akty prawne najwyższej
rangi? Niestety, jest mało rzeczy, które możesz zrobić ze swojej
strony.

Po pierwsze, w Polsce pracodawca nie musi udowodnić, że
dyskryminuje kandydatów. Wręcz przeciwnie, to Ty musisz wykazać,
że odrzucono Twoją ofertę nie ze względów merytorycznych, a ze
względu na to, że jesteś za stara/y, jesteś kobietą/mężczyzną,
związkowcem, jesteś niereprezentacyjna/y i tak dalej. O ile mi
wiadomo, nie zdarzył się jeszcze w naszym kraju przypadek
pozwania pracodawcy przez kandydata. Musiałabyś/musiałbyś
zresztą zebrać wcześniej ewentualnych świadków - a kto mógłby być
świadkiem? Praktycznie tylko pracownik pracodawcy, który raczej
nie będzie w dzisiejszych czasach ryzykował poświadczenia, że szef
oświadczył, iż np. "baba pójdzie na macierzyński i kto będzie
pracował".

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
6.1. Dyskryminacja

●

str. 48

Nie oznacza to, że zniechęcam Cię do walki przeciw dyskryminacji.
Masz podstawy prawne, żeby przeciwdziałać temu zjawisku. Spróbuj
skontaktować się z innymi kandydatami, którzy bezskutecznie starali
się o pracę w tym samym miejscu, co Ty i zobacz, czy coś was nie
łączy. Jeśli będą to np. same kobiety, osoby po czterdziestce lub
należące do tych samych organizacji, jest to już jakaś podstawa do
podejrzeń. Wspólnie możecie wtedy skontaktować się z radcą
prawnym, prasą, rozpowszechnić wiadomość w Internecie. Może to
Ty będziesz pierwszą, historyczną osobą, która wygra proces
o dyskryminację przez pracodawcę?

6.2. Dane osobowe

Drugim ważnym problemem prawnym procesu rekrutacji jest
ochrona danych osobowych. Sprawy z tym związane reguluje ustawa
z 29 sierpnia 1997 (ta właśnie, którą trzeba wypisywać na swoich
dokumentach, przesyłanych potencjalnemu pracodawcy). Ochrona
danych osobowych stwarza kilka problemów, które postaram się
krótko omówić.

Po pierwsze - podpis. Wiele firm zadowala umieszczenie
w dokumencie przesłanym elektronicznie niepodpisanej
własnoręcznie przez Ciebie (lub podpisem cyfrowym) klauzuli
"Wyrażam zgodę na przetwarzanie….". Z prawnego punktu widzenia
taka sytuacja nie powinna mieć miejsca (aczkolwiek w dostępnych
mi źródłach nie znalazłem jednoznacznego rozstrzygnięcia, czy
klauzula ma być podpisana, czy nie, ale logicznie rozumując powinna
być). Jeżeli zostaniesz zaproszona/y do siedziby pracodawcy,
powinnaś/powinieneś otrzymać rzeczoną klauzulę do podpisu.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
6.2. Dane osobowe

●

str. 49

Po drugie - dotyczące Cię wpisy w bazie danych (jak wyniki testów).
Jeżeli rekrutacja jest masowa, prowadzona przez wielką firmę,
wtedy:

1. Zbiór danych osobowych powinien zostać zarejestrowany przez

Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO) -
a więc musi posiadać administratora, do którego możesz się
zwrócić (raz na 6 miesięcy) z żądaniem podania treści,
poprawienia lub usunięcia dotyczących Cię danych (art. 32
ustawy).

2. Na Twoje żądanie musisz otrzymać dane osoby lub firmy, która

pełni funkcję administratora.

3. Dotyczące Cię dane musisz otrzymać w ciągu miesiąca (art.33).

Firmy często uważają, że nie mają obowiązku rejestracji baz
danych, a co za tym idzie, wyznaczania administratora, ustawa
mówi jednak wyraźnie (art. 43, pkt 4), że z obowiązku rejestracji
zwolnione są zbiory dotyczące osób zatrudnionych.

W mniejszych firmach po zakończeniu rekrutacji na dane stanowisko
Twoje papiery powinny zostać po prostu zniszczone - wtedy również
masz prawo dowiedzieć się, czy tak się stało.

Jeżeli którekolwiek z Twoich powyższych praw zostało naruszone,
możesz zwrócić się do biura GIODO o wyjaśnienie.

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
6.3. Podsumowanie

●

str. 50

6.3. Podsumowanie

1. Możesz ustalić, czy nie stałaś/eś się ofiarą dyskryminacji - to jest

trudne, ale nie niemożliwe. Dyskryminacja jest zakazana!

2. Masz prawo do ochrony swoich danych osobowych. Jeśli masz

wątpliwości, zwróć się do biura GIODO (ul. Stawki 2, 00-193
Warszawa,

ds@giodo.gov.pl

kancelaria@giodo.gov.pl

)

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
Zakończenie

●

str. 51

Zakończenie

Pokażę Ci na koniec, jak wygląda zwykle proces rekrutacyjny na jego
poszczególnych etapach: ilu ludzi odpada po drodze i ile trzeba
wysiłku, żeby zatrudnić dobrego pracownika. Spójrz na ten schemat.

Powyższy schemat przedstawia rozkład statystyczny przepływu
kandydatów w procesie rekrutacji według jego poszczególnych faz.

* procent osób, które przeszły dany etap z wynikiem pozytywnym

& Miłosz Młynarz

PRACA, PRACA, PRACA – Miłosz Młynarz
Zakończenie

●

str. 52

Jak widzisz, na jednego zatrudnionego przypada około setki ludzi,
którzy odpadli po drodze. Ty, mój Czytelniku, wiesz już teraz, jak
znaleźć właściwą ofertę, jak stworzyć swoje papiery, czego oczekiwać
na testach, ćwiczeniach, co może Cię spotkać na rozmowie. Niech ta
wiedza, wynikająca z mojej długiej praktyki po przeciwnej stronie
biurka, pomoże i Tobie w znalezieniu pracy, która przyniesie Ci
odpowiednie dochody oraz pewność jutra. Życzę Ci wszystkiego
najlepszego!

& Miłosz Młynarz

POLECAMY TAKŻE PORADNIKI:

Umowa zlecenie i o dzieło

– Stanisław Starkiewicz

Radca prawny doradza jak przygotować
i podpisać dobrą umowę satysfakcjonującą
obie strony

Niezależnie od tego, czy jesteś zleceniodawcą, czy
zleceniobiorcą, z pewnością zależy Ci zawsze, aby umowy

zlecenie, czy umowy o dzieło, które podpisujesz, były
maksymalnie korzystne i gwarantowały Ci bezpieczeństwo.

Więcej o tym poradniku przeczytasz na stronie:

http://umowa-zlecenie-dzielo.zlotemysli.pl

"Dobre opracowanie umożliwiające szybkie zapoznanie się z aspektami
zawierania umów. Zawarta tu wiedza pozwala poczuć się pewniej i bezpieczniej
w gąszczu kruczków prawnych."

- Jarosław Fałdziński, informatyk

Praca za granicą

– Artur Robaczewski

Jak znaleźć dobrą pracę i zarobić pieniądze
za granicą nie dając się jednocześnie oszukać
nieuczciwym pośrednikom?

Każda podróż powinna być zaplanowana. Ebook

"Praca za

granicą"

został napisany przez człowieka, który poznał

zachodnie rynki pracy od kuchni.

Praktyczne porady, przepisy, wnioski - wszystko czego

potrzebujesz, aby znaleźć pracę za granicą i odnieść sukces.

Więcej o tym poradniku przeczytasz na stronie:

http://praca-za-granica.zlotemysli.pl

"Jest to znakomite kompendium wiedzy i informacji praktycznych dla
każdego, kto poważnie myśli o dłuższym wyjeździe zarobkowym za

granicę."

Józef Rozmus, lat 49, drukarz - grafik komputerowy

Zobacz pełen katalog naszych praktycznych poradników

na stronie

www.zlotemysli.pl