Wyjaśnienia i praktyczne porady

e-Poradnik

Gazety Prawnej

e

Wszystko

o prawach pacjenta

Kiedy pacjent ma prawo zmienić
lekarza rodzinnego

Czy szpital może odmówić przyjęcia chorego

Czy pacjent musi wyrazić zgodę na zabieg

W jakich sytuacjach lekarz może odstąpić
od zachowania tajemnicy lekarskiej

Jak korzystać ze świadczeń zdrowotnych
za granicą i nie płacić za to

Czy osoby nieubezpieczone w NFZ
mogą leczyć się nieodpłatnie

Jak ofiara błędu medycznego
może dochodzić swoich praw

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com

.

SPIS TREŚCI

Ogólne prawa pacjenta ..............................................................................................................................

3

Prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych ..................................................................................

3

Prawo do leków bezpłatnych ................................................................................................................

5

Prawo do intymności ............................................................................................................................

7

Prawo do wyrażania zgody na zabieg ..................................................................................................

8

Dostęp do dokumentacji medycznej ..................................................................................................

10

Prawo do dodatkowej konsultacji lekarskiej ......................................................................................

13

Prawo dochodzenia swoich roszczeń ................................................................................................

13

Pytania i odpowiedzi ............................................................................................................................

17

Podstawowa opieka zdrowotna ................................................................................................................

21

Prawo do wyboru lekarza ....................................................................................................................

21

Jakie obowiązki ma lekarz rodzinny ................................................................................................

33

Prawo wyboru specjalisty ....................................................................................................................

24

Pomoc medyczna w domu i nocy ......................................................................................................

25

Transport sanitarny w POZ ................................................................................................................

26

Pytania i odpowiedzi ............................................................................................................................

29

Leczenie szpitalne ....................................................................................................................................

33

Prawo do wyboru szpitala ..................................................................................................................

33

Kiedy szpital może zażądać opłaty ....................................................................................................

34

Szczególne prawa dzieci i kobiet w ciąży ..........................................................................................

37

Prawo do informacji ............................................................................................................................

38

Prawo pacjenta do tajemnicy lekarskiej ............................................................................................

42

Prawo do zachowania intymności w czasie zabiegów ......................................................................

45

Prawo do opieki duszpasterskiej ........................................................................................................

46

Pytania i odpowiedzi ............................................................................................................................

47

Leczenie za granicą ..................................................................................................................................

51

Prawo do planowego leczenia zagranicą ............................................................................................

51

Orzecznictwo ETS ................................................................................................................................

54

Prawo do świadczeń w czasie zagranicznych podróży ....................................................................

56

Prawo do opieki medycznej w czasie nauki za granicą ....................................................................

60

Prawo pracowników do opieki medycznej w UE ..............................................................................

61

Pytania i odpowiedzi ............................................................................................................................

66

Ubezpieczenie zdrowotne ..........................................................................................................................

71

Kto jest objęty obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego ..............................................................

71

Kto może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego ..............................................

76

Jak zgłosić członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego ........................................................

81

Pytania i odpowiedzi ............................................................................................................................

85

Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72
tel. [phone]; www.gazetaprawna.pl
Redaktor naczelny Gazety Prawnej: p.o. Zbigniew Biskupski
Dyrektor artystyczny Gazety Prawnej: Dominika Raczkowska
Redakcja: Dominika Sikora, Monika Bugaj-Wojciechowska
DTP: Leszek Ogrodowczyk
Biuro Reklamy: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72
tel. [phone]; e-mail: [e-mail]
Biuro Obsługi Klienta: 05-270 Marki, ul. Okólna 40
tel. [phone]; e-mail: [e-mail]

P

rawo dostępu do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych jest powiązane z obo-
wiązkiem regularnego, comiesięcznego opłacania składki zdrowotnej.

W przypadku osób pracujących jest ona potrącana od ich miesięcznego wynagro-
dzenia.

Uprawnienia członków rodzin

Członkowie rodzin osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym, które same nie
opłacają składki zdrowotnej, mają dzięki temu również zagwarantowany dostęp
do nieodpłatnych świadczeń medycznych.
Za członka rodziny uznaje się:

■

dziecko własne,

■

dziecko małżonka,

■

dziecko przysposobione,

Ogólne prawa pacjenta

Każdy obywatel Polski ma prawo do ochrony zdrowia. Jak wyni-
ka z art. 68 konstytucji, państwo ma obowiązek zapewnienia
wszystkim obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej,
równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowa-
nych ze środków publicznych. Państwo szczególną opieką po-
winno objąć dzieci, kobiety ciężarne, osoby niepełnosprawne
oraz w podeszłym wieku. To oznacza, że władze państwa powin-
ny uwzględniać specyficzne potrzeby zdrowotne tych grup spo-
łecznych.

Prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych

4

e-Poradnik Gazety Prawnej

■

wnuka albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko ob-
ce w ramach rodziny zastępczej, do ukończenia przez nie 18 roku życia, a je-
żeli kształci się dalej, do ukończenia 26 roku życia, natomiast jeżeli ma orze-
czenie o znacznym stopniu niepełnosprawności – bez ograniczenia wieku,

■

małżonka wstępnych pozostających z ubezpieczonym we wspólnym gospodar-
stwie domowym.

Prawo do świadczeń zdrowotnych przysługuje nie tylko ubezpieczonym w NFZ,
ale także:

■

innym osobom posiadającym obywatelstwo polskie i miejsce zamieszkania na
terytorium Polski, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa
w ustawie o pomocy społecznej,

■

niezależnie od uprawnień z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego wszystkim
dzieciom i młodzieży do ukończenia 18 roku życia oraz kobietom w ciąży,
w okresie porodu i połogu,

■

cudzoziemcom na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia

społecznego w Unii Europejskiej oraz na podstawie umów międzynarodowych.
Osoby, które nie mają ww. uprawnień, mogą ubezpieczyć się dobrowolnie na
podstawie umowy zawartej z NFZ. W takim przypadku same opłacają składkę.

Prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych ustaje po 30 dniach od dnia wy-
gaśnięcia obowiązku opłacania składki zdrowotnej do NFZ. W przypadku
uczniów, którzy ukończyli szkołę średnią lub wyższą, prawo do bezpłatnej opie-
ki medycznej wygasa po upływie czterech miesięcy od zakończenia nauki lub wy-
kreślenia z listy uczniów lub studentów.

Osoby bezdomne

W przypadku osób bezrobotnych, bezdomnych lub niemających żadnego inne-
go tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego składka jest opłacana przez państwo
(np. za pośrednictwem gmin). Dzięki temu również one mają prawo do bezpłat-
nych świadczeń. Muszą jednak wystąpić ze specjalnym wnioskiem np. do gmi-
ny o pokrycie kosztów na wykonanie planowego zabiegu lub operacji. Zgodnie
z ustawą z 27 sierpnia 2004 r. o finansowaniu świadczeń zdrowotnych ze środ-
ków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) decyzję w tej
sprawie wydaje wójt (burmistrz lub prezydent). Jeżeli do placówki ochrony
zdrowia trafia nieubezpieczony pacjent z zagrożeniem zdrowia lub życia, który
wymaga natychmiastowej pomocy, to o pokrycie kosztów jego leczenia występu-
je sam świadczeniodawca. To on składa odpowiedni wniosek do wójta (burmi-
strza lub prezydenta) o refundację kosztów udzielonych bezdomnemu świad-
czeń medycznych.

Niezbędne potwierdzenie

Pacjent, który chce uzyskać bezpłatne świadczenie opieki zdrowotnej, ma obo-
wiązek przedstawienia świadczeniodawcy dokumentu potwierdzającego jego
prawo do tych usług. Dowodem ubezpieczenia jest każdy dokument, który po-
twierdza, że składka na ubezpieczenie zdrowotne jest regularnie opłacana.
Takimi dokumentami są:

■

dla osób pracujących i członków ich rodzin, zgłoszonych do ubezpieczenia
– aktualna rodzinna legitymacja ubezpieczeniowa albo zgłoszenie do ubezpie-
czenia (druk ZCZA lub ZCNA) wraz z ważną (podstemplowaną) legitymacją
studencką lub szkolną w przypadku osób jeszcze uczących się,

■

legitymacja emeryta lub rencisty, a dla osób jeszcze jej nieposiadających – od-
cinek emerytury lub renty,

■

w przypadku studentów ubezpieczonych przez uczelnie – ważna legityma-
cja studencka wraz z dokumentem potwierdzającym zgłoszenie do ubez-
pieczenia,

■

dla osób pracujących na własny rachunek i ubezpieczających się w NFZ dobro-
wolnie – aktualne potwierdzenie przelewu składki.

Dzięki przedstawieniu świadczeniodawcy jednego z wyżej wymienionych
dokumentów automatycznie potwierdzamy nasze prawo do bezpłatnych
usług medycznych. W przypadku stanu nagłego, czyli gwałtownego pogor-
szenia stanu zdrowia lub zagrożenia życia, dokumenty te pacjent może
przedstawić w późniejszym terminie, nie później jednak niż 30 dni od daty
rozpoczęcia udzielania mu świadczeń, jeżeli chory nadal przebywa w szpi-
tali. Jeśli nie jest to możliwe (np. w przypadku osób samotnych), dokument
taki pacjent musi dostarczyć maksymalnie po siedmiu dniach od wyjścia ze
szpitala. W razie jego nieprzedstawienia chory zostanie obciążony kosztami
udzielonego mu świadczenia. W przypadku dziecka do szóstego miesiąca
życia taki dokument nie jest potrzebny, ale w tym czasie rodzice powinni
wyrobić mu numer PESEL.

P

rawo do kupowania leków refundowanych ze środków publicznych mają
wszyscy pacjenci. Część z nich, ze względu np. na wiek czy stan zdrowia,

ma jednak prawo do bezpłatnego zaopatrzenia w leki.
Z prawa do bezpłatnych leków korzystają wybrane grupy pacjentów. Dotyczy ono
inwalidów wojennych, ich małżonków, wdów i wdowców po poległych żołnie-
rzach i zmarłych inwalidach wojennych uprawnionych do renty rodzinnej, a tak-

5

Ogólne prawa pacjenta

Prawo do leków bezpłatnych

6

e-Poradnik Gazety Prawnej

że osób represjonowanych oraz cywilnych i niewidomych ofiar działań wojen-
nych.
Aby osoby te dostały lek bezpłatnie, produkty te muszą łącznie spełniać dwa
warunki:

■

być oznaczone symbolem Rp oraz

■

figurować w Rejestrze produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu na te-
renie Polski.

Żeby lekarz mógł wystawić receptę na bezpłatne leki, inwalida wojenny lub
np. jego współmałżonek muszą mu przedstawić dokument potwierdzający przy-
sługujące im uprawnienia (np. książeczkę inwalidy). Należy pamiętać, że bez-
płatne leki dla inwalidów wojskowych oraz innych osób uprawionych z tego
tytułu przysługują do wysokości limitu cen leków określonych w wykazach
refundacyjnych.

Zasłużeni krwiodawcy

Również osoby, które posiadają tytułu Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi,
mają prawo do bezpłatnych leków, które są objęte wykazami leków podstawo-
wych i uzupełniających. Za leki podstawowe (czyli takie, które służą ratowaniu
życia lub ich przyjmowanie jest niezbędne w stosowanej kuracji) obowiązywać
będzie odpłatność ryczałtowa. Opłata ta nie może jednak przekraczać 0,5 proc.
minimalnego wynagrodzenia. Natomiast za leki uzupełniające (czyli takie, któ-
re wspomagają działanie leków podstawowych) została określona odpłatność
w wysokości 30 proc. albo 50 proc.
Osoba posiadająca tytuł Honorowego Dawcy Krwi musi posiadać dokument po-
twierdzający prawo do bezpłatnych leków. Przedstawia go zarówno lekarzowi,
jak i aptekarzowi.

Tańsze leki

Niezależnie jednak od tego, czy mamy prawo do bezpłatnych leków, każdy pa-
cjent może kupić tańsze zamienniki leków przepisanych na recepcie. To aptekarz
ma obowiązek poinformowania pacjenta o takiej możliwości. Może mu wskazać
lek, który ma taką samą nazwę międzynarodową, dawkę, a także działanie te-
rapeutyczne jak lek wskazany przez lekarza, tyle że jest on tańszy. Jeżeli jednak
aptekarz tego nie zrobi, sam pacjent ma prawo się zapytać o możliwość zamie-
nienia przepisanego leku na jego tańszy odpowiednik.
Należy jednak pamiętać, że farmaceuta nie może zaproponować kupna tańsze-
go zamiennika, jeżeli na recepcie lekarz umieścił adnotację, zgodnie z którą
przepisany preparat nie może być zamieniony.

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com

.