8.10.2012r.

Mechanizmy obronne- minimalizują lęk, podwyższają wartość

Represja- usunięcie ze świadomości myśli o przykrych zdarzeniach

Racjonalizacja- motywowanie niezgodne z rzeczywistością, zniekształcanie przyczyn swoich
zachowań

Substytucja- zastępujemy cel innym celem behawioralnym

Człowiek jest istotą reaktywną- reaguje na określone bodźce

Procedura stałych odstępów czasowych- nagradzamy w stałych odstępach czasu

Procedura stałych proporcji- człowiek otrzymuje wzmocnienia po wykonaniu określonej
pracy.

Procedura zmiennych odstępów czasowych- wzmocnienia są nieregularne.

Procedura zmiennych proporcji – w tym przypadku zmienia się liczba reakcji, po których
następuje wzmocnienie

15.10.2012r.

Człowiek jest istotą, która przetwarza informacje. Źródłem wszystkich koncepcji jest
informacja.

Metabolizm informacyjny- wymiana informacji żywego ustroju z otoczeniem.

Wiedza funkcjonuje w postaci różnych struktur. Wiedza jest zakodowana w schematy
myślowe.

Złożoność struktur.

Struktura: a) konkretna b) abstrakcyjna

Struktura: a) otwarta b) zamknięta

Wiedza: a) deklaratywna b)proceduralna

Transgresja- przekraczanie swoich możliwości poznawczych.

Koncepcja humanistyczna:

Człowiek rozwija się przez samorealizację.

Samorealizację umożliwia:

-zasada autentyczności

-zasada akceptacji drugiego człowieka

-zasada empatii

Podział procesów poznawczych:

1) proces poznawczy polegający na subiektywnym odzwierciedleniu przez człowieka
przedmiotów, zjawisk i procesów

2) percepcja odpowiada za odbieranie informacji z otoczenia. Jest związana z oddzielnymi
modalnościami zmysłowymi, a wówczas mówimy o percepcji wzrokowej, słuchowej,
węchowej, dotykowej, smakowej itd.

Percepcje dzielimy na dwa etapy:

1) recepcja sensoryczna

2) spostrzeganie: a) różnicowanie b) rozpoznawanie c)kategoryzacja percepcyjna d) orientacja

Percepcja(spostrzeganie)- w szerokim sensie oznacza rejestrację (uchwycenie) przedmiotów i
zdarzeń środowiska zewnętrznego: ich odbiór sensoryczny, zrozumienie, identyfikację i
określenie werbalne oraz przygotowanie do reakcji na bodziec.

Wrażenie- jest to doświadczenie lub recepcja prostych właściwości bodźców takich jak np.:
jasność, kolor, głośność lub siła dotyku.

Spostrzeganie to doświadczenie złożonej charakterystyki bodźców- np. konkretnych
przedmiotów w otaczającym środowisku.

Dwustronny model percepcji:

bodziec> przetworzenie sensoryczne> wrażenie> wnioskowanie indukcyjne> percepcja>
reakcja

22.10.2012r.

Uwaga odpowiada za selekcjonowanie informacji. Jest nierozerwalnie związana z procesami
poznawczymi.

Można wyróżnić dwie główne jej kategorie:

a) uwaga mimowolna- jest wyzwalana przez otoczenie

b) uwaga dowolna- związana z zachowaniem celowym skierowanym na wykonanie
określonego zadania

Odrębne systemy uwagi:

a) selektywność uwagi- proces śledzenia bodźców ważnych kosztem szumu- bodźców nie
mających znaczenia dla podjętej aktywności; doskonałym przykładem selektywności uwagi
jest skupienie ucznia wsłuchującego się w treść lekcji pomimo hałasów docierających do
szkolnej sali zza otwartego okna.

b) przedłużona koncentracja- umożliwia monitorowanie otoczenia przez dłuższy czas w celu
poszukiwania bodźców określonego typu. Przykład: żołnierz na warcie

c) podzielność uwagi- możliwość koncentracji na dwóch lub większej liczbie źródeł
informacji

-człowiek jest zdolny do jednoczesnego wykonywania różnych czynności np. czytanie gazety
i słuchanie radia

d) przerzutność uwagi(możemy uwagę przerzucać na różne cele)- zdolność uwagi to
przełączanie się pomiędzy dwoma zdarzeniami "obsługiwanymi" przez niezależne procesy
przetwarzania informacji.

e) czujność- polega na skupieniu uwagi w celu wychwycenia oczekiwanej informacji np.
podczas słuchania audycji czekamy na słowo klucz

f) przeszukiwanie- aktywnie poszukujemy określonej informacji pośród zbioru różnych
informacji, zdolność do celowego i aktywnego wyselekcjonowania z otoczenia konkretnych
informacji.

Pamięć

a) jest zdolnością do przechowywania informacji i późniejszego ich wykorzystywania

b) z innego punktu widzenia pamięć to zespół procesów poznawczych, zaangażowanych w
nabywanie, przechowywanie i późniejsze odtwarzanie informacji

Zakres zapamiętywania

Wierność pamięci

Gotowość

Klasyfikacja ze względu na długość trwania:

-sensoryczna (ultrakrótka, pamięć zmysłów, USTM)

-krótkotrwała (operacyjna pamięć, świeża, STM)

-długotrwała (LTM)

Pamięć sensoryczna:

-czas trwania wynosi około 0,5 sekundy

-duża pojemność

-przechowuje nadchodzące informacje bez zniekształceń i przetworzeń

Pamięć długotrwała:

-dotyczy informacji zapamiętanych trwale, skonsolidowanych

Czynności pamięciowe:

-zapisywanie informacji w pamięci

-przechowywanie informacji w pamięci

-Wydobywanie i odtwarzanie "odpamiętywanie"

Pamięć sensoryczna> pamięć krótkotrwała- zapominanie> pamięć trwała- pozorne
zapominanie

Klasyfikacja ze względu na typ informacji:

a) deklaratywna (jawna, świadoma)

b) niedeklaratywna (ukryta, nieświadoma)

Pamięć:

a) deklaratywna:

1) fakty

2) wydarzenia

b) niedeklaratywna:

1) umiejętności i nawyki

2) poprzedzenie

3) warunkowanie klasyczne

4) nieasocjacyjne uczenie się

Pamięć niedeklaratywna- system pamięciowy, w jakim przechowywane informacje nie
poddają się łatwo werbalizacji czy wizualizacji. Ujawniają się raczej poprzez zachowanie i
nie zawsze muszą być uświadamiane.

Pamięć proceduralna- uczenie się umiejętności i nawyków

Poprzedzanie- w zasadzie nie jest to system pamięci ale raczej zjawisko czy nawet procedura
doświadczalna w badaniach psychologicznych, poprzez którą tworzona jest jakaś forma
pamięci

Cechy pamięci deklaratywnej:

1) przechowuje informacje , która odpowiada na pytanie "wiem że"

2) przechowuje informacje w postaci abstrakcyjnych lub konkretnych reprezentacji
językowych

3) wydobycie informacji z pamięci deklaratywnej jest względnie niezależne od kontekstu

4) wydobycie informacji wymagać może czasu i wysiłku

Pamięć deklaratywna:

1) sensoryczna- wiedza werbalna oderwana od kontekstu

2) epizodyczna- system pamięci długotrwałej inaczej pamięci zdarzeń

Czasem wyróżnia się pamięć autobiograficzną.

Mnemotechnika- ogólna nazwa sposobów ułatwiających zapamiętanie, przechowywanie i
przypominanie sobie informacji.

29.10.2012r.

Stres

W sytuacji kryzysu człowiek przeżywa stres.

Hans Selye- twórca koncepcji stresu > stres fizjologiczny jest czynnikiem obronnym
przygotowawczym

Stres- stan silnego napięcia emocjonalnego z którym człowiek nie jest w stanie sobie poradzić

Źródła stresu:

Stresor- czynnik wywołujący napięcie

1) zagrożenie

2) przeciążenie

3) zakłócenie

Fazy stresu:

a) faza alarmowa

b) faza przystosowania (eustres)

c) faza krytyczna

d) faza reakcji obronnej

Pod wpływem silnego stresu człowiek może:

-stracić orientacje

-zaburzenia pamięci

-panika

-znieruchomienie

- zaburzenia funkcjonowania organizmu

-zaburzenia psychiczne- może prowadzić do chorób psychicznych

Stresory:

-zmiana otoczenia

-zanieczyszczenie środowiska

-zatłoczenie

Każdy przeżywa stres w inny sposób.

Czynniki determinujące stres:

-poczucie sprawczości

-sposób interpretacji zdarzenia

Stres jest związany ze zdrowiem fizycznym. Człowiek powinien umieć przystosować się do
zmian.

Stres jest traktowany jako zdolność do przystosowania się do zmian

Tabela stresu:

100pkt- śmierć małżonka

75pkt- rozpad małżeństwa

65pkt- separacja

50pkt- zawarcie małżeństwa

Metody obrony przed stresem:

-planowanie swojej aktywności

-odpoczynek

-odpowiednia dieta

-umiejętność pozytywnego myślenia

Problemy związane ze stresem:

-efekt widza

-obojętność

-niepewność sytuacji

12.11.2012r.

Zapominanie- proces odwrotny do zapamiętywania.

Dlaczego zapominamy:

-zacieranie się śladów

-nakładanie się jednych śladów na drugie

Spostrzeganie:

czynniki anatomiczno fizjologiczne:

1) wiek

2) zmęczenie

3) wady narządów percepcji

4) stan trzeźwości

5) menstruacja i ciąża

Procesy psychologiczne:

1) stany emocjonalne

2) depresja

3) uwaga

Syndrom sztokholmski- stan psychiczny, który pojawia się u ofiar porwania lub u
zakładników, wyrażający się odczuwaniem sympatii i solidarności z osobami je
przetrzymującymi.

Kłamanie

Rodzaje kłamstwa:

a) normalne

b) fantazjowanie

c) konfabulacja

d) pseudologia fantastika (mitomania, kłamstwo patologiczne)

Kłamstwo normalne:

-świadome wprowadzenie w błąd innych osób

-chęć obrony siebie przed karą

-chęć zaimponowania innym

Fantazjowanie:

-kłamanie nieświadome

-najczęściej występuje u dzieci

-przenoszenie scen ze zdarzeń z baśni, bajek do życia codziennego

-w rezultacie dziecko często nie umie odróżnić co jest prawdą

Mitomania:

-chorobowa tendencja opowiadania nieprawdziwych historii

-przedstawia autora wypowiedzi w korzystnym świetle jako bohatera, jednostkę wybitną

-odgrywanie roli społecznej

Konfabulacja:

-wypełnienie luk w pamięci nieprawdziwymi informacjami lub niewłaściwie lokalizowanymi
w czasoprzestrzeni

-luki te powstają w skutek nadużycia np. alkoholu

Metody badające kłamstwa:

1. Metody psychologiczne

a) metody oparte na nietypowym odpowiadaniu na pytania testów sprawdzających zdolności
rozpoznawania i przypominania

2. Metody fizjologiczne

a)wariograf

b) metody zawężania lub znoszenia świadomości

Procesy emocjonalne

Emocje (łac. emovere)- silne odczucie (świadome lub nieświadome) w charakterze
pobudzenia pozytywnego (pod wpływem szczęścia, zachwytu, spełnienia) lub negatywnego (
pod wpływem gniewu, odrazy, strachu) W szerszym znaczeniu emocje (procesy emocjonalne)
to procesy psychiczne...

Źródła emocji: a) bodźce b) obiekty c) potrzeby d) samoocena e) słowa

Funkcje emocji:

-motywacyjna- pobudza nas do podjęcia działania dotyczącego jakiegoś doświadczenia lub
wyobrażonego zdarzenia

-emocje pełnią funkcję poznawczą

-pobudzają do zachowań prospołecznych

-pomagają w organizowaniu naszych doświadczeń

-regulują interakcje społeczne

-emocje identyfikują wybrane doświadczenia życiowe

Równowaga emocjonalna- oznacza cechę osobowości polegającą na stabilności emocjonalnej
i dużej odporności na stres.

Układ limbiczny- układ struktur korowych i podkorowych mózgu, biorący udział w regulacji
zachowań emocjonalnych oraz niektórych stanów emocjonalnych takich jak zadowolenie,
przyjemność czy strach.

Wpływ nastroju i emocji na sądy i zachowania społeczne:

-pozytywny nastrój prowadzi do wzrostu gotowości do udzielenia pomocy

-złe skojarzenia odrzucają nas od danego obiektu

-motywacją człowieka jest chęć podtrzymania dobrego nastroju

Regulacja emocji:

Proces inicjujący

Samokontrola emocjonalna:

-recepcja informacji

-procesy intropsychiczne

-ukierunkowanie ekspresji stanów emocjonalnych i sterowanie zachowaniem

-reguły okazywania

Klasyfikacja emocji:

-Tradycyjna psychologia introspekcyjna wyróżniała trzy istotne cechy procesów
emocjonalnych:

a) znak emocji- ich pozytywny lub negatywny charakter

b) natężenie emocji

c) treść emocji

Procesy emocjonalne są często dzielone na:

stany psychiczne wyrażające:

a) afekty- uczucie powstające najczęściej pod wpływem silnych bodźców zewnętrznych

b) emocje- silne wzruszenie, silne uczucie

c) nastroje- to słabsze emocje rozciągnięte w czasie

d) namiętności- to trwałe skłonności do przeżywania różnych nastrojów i afektów

e) sentymenty- odnosi się do trwałych sympatii lub antypatii

Inne podziały

a) pierwotne- niższe, które dotyczą zaspokojenia biologicznych potrzeb organizmu

b) wtórne

c) emocje pozytywne

d) emocje negatywne

Gniew- reakcja emocjonalna na niepowodzenia lub wzburzenie emocjonalne czasami z
nastawieniem agresywnym.

Złość- to powodowana strachem reakcja emocjonalna, która pojawia się gdy zablokowane jest
jakieś dążenie i następuje utrata poczucia kontroli.

Zakochanie- oznacza stan związania emocjonalnego z drugą osobą.

Miłość- przywiązanie do kogoś lub czegoś, które przejawia się w relacji do drugiej osoby.

Smutek to jedna z emocji. Osoba odczuwająca smutek odbiera go najczęściej jako zjawisko
negatywne.

Agresja:

Działania agresywne: zachowanie, którego celem jest spowodowanie psychicznej lub
fizycznej szkody

Agresja wroga- agresja, która ma na celu zranienie lub zadanie bólu.

Agresja instrumentalna- agresja służąca innemu celowi niż zranienie lub zadanie bólu, np.
zastraszenie, usunięcie konkurencji itp.

Zazdrość to uczucie odczuwane w sytuacji frustracji, gdy znany jest obiekt zaspokajający
potrzebę i osoba posiadająca ten przedmiot.

Lęk to negatywny stan emocjonalny związany z przewidywaniem nadchodzącego
niebezpieczeństwa.

Strach- jedna z podstawowych cech pierwotnych mających swoje źródło w instynkcie
przetrwania.

Fobie- objawy lęku, to obezwładniające stany lękowe.

Wstyd to zespół reakcji organizmu, połączony z możliwym do przewidzenia działaniem,
przykrymi myślami.

Szczęście- jest emocją, spowodowaną doświadczeniami ocenianymi przez podmiot jako
pozytywne

Radość- pozytywny stan emocjonalny, który jest przeciwieństwem smutku

19.11.2012r.

Więzi społeczne

Więzi: a) stowarzyszeniowe b) wspólnotowe

Miłość jest definiowana pod postacią uczucia. Proces złożony z wielu emocji.

Miłość- stan psychiczny, który można opisać przy użyciu kilku kategorii.

Sternberg> trójczynnikowa kategoria miłości:

a) namiętność- oparta jest na pożądaniu, dominują potrzeby seksualne

b) intymność (bliskość)

c) zaangażowanie- bazuje na poczuciu odpowiedzialności

Rys.

Faza zakochania

Faza romantycznego związku

Faza miłości pełnej

Faza miłości przyjacielskiej

Faza związku pustego

Związki- unikanie

Związki- lekowo-ambiwalentne

Związek oparty na bezpieczeństwie

3.12.2012r.

Le Bon- psychologia tłumu

W tłumie nie można wyróżnić jednostek

Proces dezindywidualizacji- powstanie tego co nazywamy zbiorową świadomością

Tłum-działaniami ludzi kieruje jedna idea. Tłum przeżywa jednakowe emocje.

Uniformizacja myślenia, działania- ujednolicenie

Tłumem jest bardzo łatwo manipulować

Tłum nie myśli tak jak człowiek myśli samodzielnie

Myślenie dorosłego człowieka jest myśleniem indukcyjno- dedukcyjnym. W tłumie człowiek
myśli obrazowo. Obrazy są łatwą forma przekazywania informacji.

Le Bon uważał że lud jest podatny na manipulacje. Emocje przeżywane w tłumie są
prymitywne. Brak złożoności w zakresie przeżywania emocji.

W tłumie- silne emocje

Tłum entuzjastyczny pozytywnie łatwo wprowadzić w stan agresji.

W tłumie człowiek czuje się niezwyciężony, silniejszy. Jeżeli jest silniejszy ma skłonności do
podejmowania ryzykownych działań.

W tłumie człowiek jest anonimowy. Dyfuzja odpowiedzialności- rozlanie odpowiedzialności
na wszystkie osoby.

Przywódcą tłumu musi być ktoś kto wywoła pozytywne emocje. Przywódcą zostaje ten kto
ma charyzmę. Przywódca posługuje się słowem zdecydowanym i krótkim. Tezy krótkie.
Przywódca tłumu musi być doskonałym aktorem. Wygląd również ma znaczenie.

Proces indukcji- grupa ludzi staje się tłumem.

Jak kontrolować tłum? Kontrola nie może polegać na jawnym sprawowaniu władzy. Kontrola
tłumu polega na ograniczeniu przestrzennym. Rozprasza się koncentrację na pewnym
problemie.

Reguła wzajemności- w psychologii społecznej zasada, którą kierują się ludzie. W skrócie
mówi ona, że należy odwzajemniać się osobie, która coś dla nas zrobiła.

Reguła społecznego dowodu słuszności- zasada, według której człowiek, nie wiedząc, jaka
decyzja lub jaki pogląd jest słuszny (co może zależeć od różnych czynników), podejmuje
decyzje lub przyjmuje poglądy takie same, jak większość grupy.

10.12.2012r.

Inteligencja

Pomiar inteligencji

Inteligencja to bardzo ogólna zdolność umysłowa, która obejmuje min.:

-zdolność rozumowania

-planowania

-rozwiązywania problemów

-abstrakcyjnego myślenia

-rozumienia złożonych myśli

-szybkiego uczenia się

-uczenia się na podstawie doświadczenia

Niektórzy psychologowie sądzą że ludzka inteligencja może być wyrażana za pomocą
jednego wyniku liczbowego.

Początki testowania inteligencji:

Alfred Binet w 1905r. opublikował pierwsze sprawdzenia dotyczące testu inteligencji

Testy inteligencji

Psychologowie amerykańscy wprowadzili pojęcie ilorazu inteligencji. Iloraz inteligencji
stanowi liczbową standaryzowaną miarę inteligencji. Aktualnie stosuje się dwie grupy
indywidualnych testów inteligencji: Stanfordzka skala Bineta oraz skala inteligencji
Wechslera

Stanfordzka skala Bineta- jest przeznaczona do badań indywidualnych sprawności
umysłowych.

Skala inteligencji Wechslera-

Interpretacja ilorazu inteligencji

Iloraz inteligencji 100 jest przeciętny, oznacza że 50% osób w naszym wieku uzyskało niższy
wynik. Wynik między 90 a 110 są teraz określane jako normalne, a te powyżej 120 jako

ponadprzeciętne. Wynik poniżej 70 reprezentują rosnące poziomy niedorozwoju
umysłowego.

Psychometryczne teorie inteligencji

Psychometria stanowi dziedzinę psychologii, która specjalizuje się w testowaniu umysłu w
każdym jej aspekcie w tym osobowości, inteligencji, zdolności. I tak Charles Spearman
przeprowadził jedną z pierwszych analizę czynnikową inteligencji.

Inteligencja twórcza- obejmuje zdolności ludzi do radzenia sobie z dwoma ekstremami:
nowymi oraz rutynowymi problemami.

Inteligencja praktyczna- radzenie sobie z codziennymi zadaniami, działaniami. Obejmuje
zdolność przystosowania się do nowych i odmiennych kontekstów, selekcjonowania
właściwych kontekstów.

O osobowości ogólnie...

-Zespół cech wzajemnie wpływających na siebie, które manifestowane są poprzez ludzkie
zachowanie.

Główne teorie osobowości

Teoria cech:

Każdego człowieka można scharakteryzować w określonej liczbie cech. Według tej teorii
osobowość to zbiór cech stałych i charakterystycznych dla danej jednostki.

E. Kretschmer i W.H. Sheldon

Kretschmer podzielił budowę ludzkiego ciała na 3 typy: wątły, dobrze zbudowany, krępy.

Teoria behawiorystyczna (uczenia się)- podstawowym postulatem jest przekonanie, że
zachowaniem człowieka całkowicie steruje środowisko zewnętrzne (człowiek jako istota
zewnątrzsterowna). Środowisko jest konfiguracją bodźców (S), które powodują określoną
reakcję - zachowanie człowieka (R). Stąd mówi się o słynnej koncepcji S –R (ang. stimulus –
reaction).

J. B. Watson - wszyscy ludzie są po przyjściu na świat zupełnie jednakowi.

Poznawcza teoria osobowości

Według przedstawicieli tego nurtu jednostka ludzka jest samodzielnym podmiotem...

G.A. Kelly- Zachowanie człowieka kierowane jest przez konstrukty osobiste

Teoria ról- wiąże się z teoriami uczenia się i poznawczymi

T.M. Newcomb- elementami struktury osobowości stają się role które człowiek sobie
przyswoił.

Rola- społecznie określony wzorzec zachowań, jakich oczekuje się od osoby, kiedy
funkcjonuje ona w danej sytuacji lub grupie.

Składniki osobowości:

-temperament

-zdolności i uzdolnienia

-inteligencja

-potrzeby

-zainteresowania

-postawy

-system wiedzy o sobie

-obraz samego siebie i obraz świata

Temperament- zespół stałych właściwości psychicznych przejawiających się w reakcjach
emocjonalnych i motoryce. -dynamiczny składnik osobowości. -wyróżniamy dwa główne
typy temperamentu: silny i słaby

Sangwinik:

-silny

-zrównoważony

-jest pogodny

-cechuje go bogata mimika i żywa gestykulacja

Flegmatyk:

-silny

-zrównoważony

-powolny

-mała ruchliwość

Choleryk:

-silny

-niezrównoważony

-ruchliwy

-duża energia życiowa

-brak opanowania

-gwałtowność

-wybuchowość

Melancholik:

-słaby

-słabość procesów pobudzania

-mała ruchliwość

-bierny

-powolny

Zdolności- warunkują pomyślne rezultaty naszych działań

Uzdolnienia- wrodzone predyspozycje w dziedzinie intelektualnej, ruchowej lub artystycznej
przejawiające się ponadprzeciętnym stopniem sprawności w danej dziedzinie lub zdolnością
do szybkiego uczenia się jej.

Potrzeby- należą do czynników dynamizujących zachowania jednostki

Zainteresowania-

Postawy- zachowanie się wobec przedmiotów, osób i sytuacji. -wyróżniamy postawy
utajnione i czynne

Obraz samego siebie i świata:

-postrzeganie własnej osoby

-poznawanie samego siebie

-osiąganie zamierzonych celów

-postrzeganie otaczającego świata

Czynniki wpływające na kształtowanie się osobowości człowieka:

-aktywność własna

-środowisko biologiczne

-środowisko społeczne

-role społeczne

-przyjmowanie wzorców

-wpływ kultury

17.12.2012r.

Czynnikowe koncepcje osobowości

Pięcioczynnikowy model osobowości Goldberga

Osobowość:

1) neurotyczność: -lęk, -agresywna wrogość, -depresja, -impulsywność, -nadwrażliwość, -
nieśmiałość

2) ekstrawersja: -towarzyskość, -serdeczność, -asertywność, -aktywność, -poszukiwanie
doznań, -emocjonalność pozytywna

3) otwartość na doświadczenia: -wyobraźnia, -estetyka, -uczucia, -działania, -idee, wartości

4) ugodowość: -zaufanie, -altruizm, -ustępliwość, -skromność, -skłonności do rozczulania się

5) sumienność: -kompetencje, -skłonność do porządku, -obowiązkowość, -dążenie do
osiągnięcia samodyscypliny, -rozwaga

Zaburzenia osobowości:

Specyficzne zaburzenia osobowości:

-osobowość histrioniczna- zaburzenie osobowości, w którym występuje wzorzec zachowań
zdominowany przesadnym wyrazem emocjonalnym, teatralnością zachowań, staraniami o
zwrócenie na siebie uwagi i prowokacyjną seksualnością.

-osobowość obsesyjno- kompulsywna, anankastyczna- zaburzenie osobowości, w którym
występuje wzorzec zachowań zdominowany dbałością o porządek, perfekcjonizmem,
kontrolą umysłową i w kontaktach interpersonalnych, kosztem elastyczności, otwartości i
efektywności.

-osobowość unikająca lub lękowa- zaburzenie osobowości, w którym na pierwszy plan
wysuwają się trudności w kontaktach społecznych i unikanie ich (skrajna introwersja), mimo
dążenia do bycia akceptowanym i pragnienia relacji interpersonalnych oraz zaniżona
nieprawidłowa samoocena (większość przypadków). W odróżnieniu od osobowości
schizoidalnej, w przypadku osobowości unikającej przeżywane jest cierpienie z powodu
braku umiejętności wiązania się z innymi ludźmi i wycofywania się (podobnie jak w
przypadku zaburzenia schizotypowego).

-osobowość zależna- zaburzenie osobowości typu C (zaburzenie obawowo- lękowe), w
którym występuje przesadna potrzeba bycia pod opieką, prowadząca do zachowań
nacechowanych uległością oraz strachem przed opuszczeniem. Osoba dotknięta tym
problemem zdrowotnym charakteryzuje się unikaniem podejmowania ważnych decyzji

dotyczących swojego życia, wykazuje chęć przekazania odpowiedzialności za nie swojemu
otoczeniu. Towarzyszy temu ciągła obawa przed popełnieniem błędu i związana z nią
bierność

-osobowość paranoiczna- zaburzenie osobowości, w którym występuje chłód emocjonalny,
wycofywanie się z kontaktów z innymi, wrogość, nadmierna podejrzliwość, nadmierna
wrażliwość na lekceważenie i krytykę, niezdolność do wybaczania urazy.

-osobowość schizoidalna- ten typ osobowości cechuje się tendencją do izolowania się,
niewytwarzania silnych związków oraz wycofywania się z kontaktów emocjonalnych i
społecznych, uznawania ich za niepotrzebne. Przy dużej wewnętrznej wrażliwości wyrażanie
uczuć jest ograniczone, co powoduje pozorny chłód i dystans uczuciowy. Pacjentów ze
schizoidalnym zaburzeniem osobowości nie obchodzą ani pochwały, ani nagany. Często
występuje u nich poczucie osamotnienia i niezrozumienia przez otoczenie, podejrzliwość,
niemożność odczuwania przyjemności. Osoby cierpiące na to zaburzenie na ogół działają
samotnie, często żyją w świecie marzeń i fantazji, są ambitni, skłonni do introspekcji,
ekscentryczni.

-osobowość- narcystyczna- zaburzenie osobowości, w którym występuje wzorzec zachowań
zdominowany nastawieniem wielkościowym (w wyobraźni lub na jawie), potrzebą bycia
podziwianym, brakiem empatii i niezdolnością do przyjęcia perspektywy innych osób.

-osobowość chwiejna emocjonalne z dwoma podtypami:

a) impulsywna- zaburzenie osobowości, w którym występuje wzorzec zachowań
gwałtownych, przy braku przewidywania ich konsekwencji.

b)borderline ( z pogranicza)- osobowość borderline charakteryzują: wahania nastroju, napady
intensywnego gniewu, niestabilny obraz siebie, niestabilne i naznaczone silnymi emocjami
związki interpersonalne, silny lęk przed odrzuceniem i gorączkowe wysiłki mające na celu
uniknięcie odrzucenia, działania autoagresywne oraz chroniczne uczucie pustki (braku sensu
w życiu).

Zaburzenia nawyków i popędów:

-patologiczny hazard

-patologiczne podpalanie (piromania)

-patologiczne kradzieże (kleptomania)

Zaburzenia identyfikacji płciowej i preferencji seksualnych:

-transseksualizm

-transwestytyzm

-fetyszyzm

-ekshibicjonizm

-pedofilia

-sadomasochizm

Makiaweliści: osoba charakteryzująca się cynizmem i brakiem skrupułów w dążeniu do celu,
stosująca zasadę: "cel uświęca środki". Makiaweliści skłonni są osiągać egoistyczne cele za
cenę kłamstwa, oszustwa i manipulacji innymi ludźmi. Nie liczą się z ich potrzebami. Są
nieufni i przekonani, że ludzie są interesowni, leniwi i głupi.

Osobowość autorytarna:

-jest bezwzględnie posłuszna wobec autorytetu

-nie umie skrytykować autorytetu

-myśli w sztywnych kategoriach "dobro" i "zło"

-nie szanuje nikogo spoza swojej grupy

Komponenty autorytaryzmu:

Antyintracepcja- niechęć do wnikania we własne wnętrze, rozumienia własnych potrzeb
psychicznych oraz potrzeb psychicznych innych ludzi, ucieczka od refleksji dot. pragnień,
potrzeb, uczuć

Konwencjonalizm- bezkrytyczne, sztywne przywiązanie do tradycyjnych norm,
konserwatyzm obyczajowy, niskie wyniki na skali otwartości na świat

Autorytarne podporządkowanie – bezkrytyczny stosunek do wyidealizowanego autorytetu
własnej grupy, silna potrzeba hierarchiczności: poddańcza uległość wobec silniejszego przy
jednoczesnym znieważaniu "słabszych"

Autorytarna agresja – przejawianie postaw antyspołecznych i zachowań agresywnych
względem wybranych grup społecznych, osób łamiących konwencje, indywidualistów,