Strona 1
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW
(część 4)
Włodzimierz Gajda
Wraz z selekcjami oraz ścieżkami warstwy współtworzą żelazny repertuar możliwości oferowanych przez
współczesne programy do przetwarzania grafik rastrowych. W GIMPie, z racji na brak obiektów, warstwy nie tylko
wzbogacają obraz o dodatkowy, pionowy wymiar, lecz także umożliwiają oddzielenie elementów rysunku.
1 marca 2004 r.
Spis treści
1. Cechy warstw w programie GIMP
2. Dodawanie warstw do rysunku
2.1 Ćwiczenie 1
2.2 Ćwiczenie 2
2.3 Ćwiczenie 3
3. Wyrównanie warstw
3.1 Ćwiczenie 4
3.2 Ćwiczenie 5
4. Spłaszczenie obrazu
4.1 Ćwiczenie 6
5. Efekt cienia
5.1 Ćwiczenie 7
5.2 Ćwiczenie 8
6. Modyfikacja kolorów
Strona 2
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
6.1 Ćwiczenie 9
7. Nieprzepuszczalność warstwy
7.1 Ćwiczenie 10
8. Narzędzia tekstowe
8.1 Ćwiczenie 11
8.2 Ćwiczenie 12
9. Ozdobne napisy
9.1 Ćwiczenie 13
9.2 Ćwiczenie 14
10. Maskowanie warstw
10.1 Ćwiczenie 15
10.2 Ćwiczenie 16
10.3 Ćwiczenie 17
11. Podsumowanie
1. Cechy warstw w programie GIMP
Obrazy przygotowywane GIMPem składają się z warstw. Warstwa jest jak gdyby przezroczystą folią, na której
rysujemy. Nowo utworzony rysunek zawiera przynajmniej jedną warstwę - tło.
Dokładnie jedna spośród wszystkich warstw jest w danym momencie wybrana. Warstwę tą będziemy nazywali
warstwą aktywną. To jej dotyczą bieżące operacje edytorskie takie jak na przykład malowanie pędzlem, rysowanie
ołówkiem lub wypełnianie kolorem. GIMP nie umożliwia ani wyboru kilku aktywnych warstw ani grupowania
warstw.
Jeśli obraz posiada jedynie warstwę tło, wówczas nie musimy zwracać uwagi na aktywną warstwę, bo i tak wszystkie
operacje dotyczą tła. W przypadku grafiki składającej się z wielu warstw należy bacznie śledzić warstwę aktywną. W
przeciwnym razie, edycja rysunku może prowadzić do dziwnych i niepożądanych efektów.
Strona 3
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Wśród cech warstwy możemy wyróżnić nazwę, rozmiar, jej położenie na stosie warstw, widoczność, przynależność
do grupy warstw przesuwanych, tryb przenikania, nieprzepuszczalność oraz maskę. Cechy te są od siebie niezależne
i mogą być dowolnie ustalane dla każdej warstwy z osobna.
Nazywanie warstw jest pomocne w przypadku złożonych obrazów. Wprawdzie okno dialogowe warstw wyświetla
miniaturowy obraz zawartości warstwy, jednak w przypadku warstw o podobnym wyglądzie ikony mogą być trudne
do odróżnienia. Wówczas nazwa wyświetlana z lewej strony ikony powinna pomóc. Nazwa warstwy jest dowolnym
napisem. W nazwach warstw możemy używać białych znaków oraz polskich liter z ogonkami. Należy jednak
pamiętać o tym, że nazwy warstw muszą być unikalne. Jeśli zdarzy nam się nazwać dwie warstwy identycznie,
wówczas druga z nich otrzyma przyrostek #2.
Wszystkie warstwy w programie GIMP są prostokątne. Program nie umożliwia tworzenia warstw o innych
kształtach. Nie oznacza to jednak, że warstwa będzie zawsze widoczna na rysunku w kształcie prostokąta. Część
pikseli warstwy może być przezroczystych, dzięki czemu obraz umieszczony na warstwie może mieć dowolny
kształt.
Rozmiar każdej warstwy może się różnić od rozmiaru rysunku. Warstwa może być zarówno mniejsza jak i większa
od całego rysunku. Wymiary i kształt warstwy ograniczają jej zasięg. Innymi słowy nie możemy modyfikować
pikseli obrazu leżących poza aktywną warstwą.
Trzecią ważną cechą warstwy jest jej miejsce na stosie warstw. Warstwy leżą jedna na drugiej i w przypadku
zachodzenia na siebie warstwa górna przysłania warstwę dolną. Oczywiście każdą warstwę możemy przesuwać
zarówno do góry jak i do dołu.
Kolejna właściwość warstw ułatwiająca pracę to widoczność. Każda warstwa może być widoczna lub niewidoczna.
Zmiana widoczności warstw ma dwa ważne zastosowania. Z jednej strony umożliwia obejrzenie rysunku bez
pewnych jego elementów (elementy nie są usunięte a jedynie niewidoczne). Po drugie sterując widocznością
możemy wybrać kilka warstw i wykonać na nich operację łączenia bądź wyrównania. Widoczność warstw dzieli
warstwy na dwie grupy: warstwy widoczne i niewidoczne. W ten sposób możemy jak gdyby zaznaczyć kilka warstw.
Często zdarza się, że wzajemne położenie pewnych warstw jest bardzo ważne. Tak będzie na przykład w przypadku
warstw tworzących menu. Warstwy takie należy przesuwać razem, w przeciwnym razie każde przesunięcie będzie się
Strona 4
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
wiązało z mozolnym układaniem kolejnych elementów tworzących całość. Operacja przesuwania warstw dotyczy
warstwy aktywnej oraz warstw, które dodamy do grupy warstw modyfikowanych operacją przesuwania.
Wzajemnym przenikaniem warstw sterują właściwości tryb oraz nieprzepuszczalność. Nieprzepuszczalność jest
ustalana w procentach (od 0% do 100%) i określa jak bardzo dana warstwa jest przezroczysta. Natomiast tryb
warstwy określa, w jaki sposób piksele danej warstwy mają modyfikować wygląd całego obrazu. Dostępnych jest
piętnaście różnych trybów, które umożliwiają miedzy innymi wyświetlanie tylko kolorów jaśniejszych, tylko kolorów
ciemniejszych oraz wypalanie.
Ostatnią i zarazem najbardziej skomplikowaną cechą warstwy jest jej maska. Maska warstwy to oddzielny obraz
związany z dana warstwą. Zadaniem maski jest przysłonięcie części warstwy.
Rysunki pierwszy oraz drugi ilustrują opisane właściwości warstw. Przedstawiony rysunek składa się z pięciu warstw
o nazwach żółta, kot, różowa, pies oraz tło. Warstwą najwyższą jest warstwa o nazwie żółta, zaś najniższą - warstwa
tło. Aktywna jest warstwa szczytowa o nazwie żółta. Informuje nas o tym niebieskie tło w oknie dialogowym
warstw. Ikona "oko" widoczna z lewej strony włącza widoczność warstwy. Na przedstawionym rysunku widoczne są
wszystkie warstwy oprócz warstwy o nazwie pies. Ikona o kształcie krzyża włączona dla dwóch warstw różowej oraz
ż
ółtej powoduje, że warstwy te będą przesuwane razem, zachowując swoje wzajemne położenie. Ponadto warstwa
ż
ółta ma ustawioną nieprzepuszczalność na 52.2 procent, zaś warstwa różowa posiada zdefiniowana maskę
(prostokątny rysunek z lewej strony nazwy warstwy).
Na warstwie żółtej jest narysowane żółte koło. Warstwa ta jest umieszczona na samej górze, zatem przykrywa
wszystkie inne warstwy. Z racji na swoją 52.2 procentową nieprzepuszczalność, żółte koło jest nieco przezroczyste i
nie przysłania całkowicie ani napisu "kot" ani różowej figury. Drugą warstwą jest warstwa o nazwie kot. Na niej jest
umieszczony czarny napis "kot". Napis "kot" przysłania całkowicie różową figurę, gdyż nieprzepuszczalność
warstwy kot wynosi 100% (jest to wartość domyślna). Kolejną warstwą jest warstwa różowa. Na warstwie tej
narysowano różowy prostokąt. Maska warstwy różowej usuwa narożnik prostokąta. Przedostatnia warstwa ma nazwę
pies. Wprawdzie na warstwie tej jest umieszczony napis "pies", ale warstwa ta nie jest widoczna. Ostatnią warstwą
jest białe tło rysunku.
Strona 5
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 1. Przykładowy rysunek wielowarstwowy
Strona 6
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 2. Warstwy rysunku 1
Widoczność warstwy zmieniamy klikając w ikonę oka. Jeśli ikona oka się nie pojawia, wówczas warstwa jest
niewidoczna. Ponowne kliknięcie w miejsce, w którym znajduje się ikona oka dla danej warstwy włącza jej
widoczność. Jeśli przytrzymamy klawisz Shift i klikniemy w ikonę oka wówczas widoczna stanie się wyłącznie
kliknięta warstwa. Ponowne kliknięcie z przytrzymanym klawiszem Shift spowoduje włączenie widoczności
wszystkich warstw.
Strona 7
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
W podobny sposób dołączamy warstwę do grupy warstw wspólnie przesuwanych. Kliknięcie w ikonę krzyża (lub w
miejsce, gdzie ta ikona się znajduje) włącza oraz wyłącza przesuwanie warstwy.
Nazwę warstwy zmieniamy klikając podwójnie w zadaną warstwę w oknie dialogowym Warstwy, kanały i ścieżki.
Natomiast maskę warstwy dodajemy korzystając z menu kontekstowego okna dialogowego warstw. Po wybraniu
opcji Dodaj maskę warstwy pojawi się okno dialogowe, w którym ustalamy pierwotną zawartość maski. W celu
usunięcia maski wybieramy opcje Usuń maskę dostępną poniżej opcji dodającej maskę.
Jeśli lista warstw nie mieści się w oknie Warstwy, kanały i ścieżki, wówczas warto okno to nieco zwiększyć.
Uwaga, menu kontekstowe obrazu oraz menu kontekstowe okna warstw różnią się między sobą. Jeśli szukając danej
opcji nie możemy jej znaleźć w menu kontekstowym okna warstw, to należy zajrzeć do menu kontekstowego obrazu.
2. Dodawanie warstw do rysunku
Nowe warstwy w rysunku pojawiają się po naciśnięciu jednego z przycisków Nowa warstwa lub Duplikuje warstwę
dostępnych w oknie warstw. Okno dialogowe warstw jest dostępne po wybraniu opcji Warstwy | Warstwy, kanały i
ś
cieżki z menu kontekstowego obrazu (skrót Ctrl+L). Przycisk Duplikuje warstwę tworzy kopię warstwy aktywnej,
zaś przycisk Nowa warstwa wyświetla okno dialogowe, w którym użytkownik ustala nazwę warstwy, jej wymiary
oraz sposób wypełnienia (warstwa może być przezroczysta, wypełniona kolorem farby lub tła).
2.1 Ćwiczenie 1
Wykonaj rysunek zawierający cztery warstwy o nazwach różowa, zielona, czerwona oraz tło. Na warstwie różowej
narysuj różowy kwadrat, na zielonej - zielone koło, zaś na czerwonej - czerwony prostokąt.
Wykonanie ćwiczenia rozpoczynamy od utworzenia nowego obrazu. Następnie w oknie warstw tworzymy kolejno
trzy warstwy nazywając je różowa, zielona oraz czerwona. Domyślnie, rozmiar nowej warstwy jest równy
rozmiarowi całego rysunku. Ustalmy typ wypełnienia nowo tworzonych warstw na przezroczysty.
Następnie przystępujemy do narysowania figur. W celu narysowania różowego kwadratu wybieramy jako aktywną
warstwę różową (należy kliknąć w nazwę warstwy w oknie dialogowym warstw). Po wybraniu aktywnej warstwy
tworzymy selekcję w kształcie kwadratu i wypełniamy ją farbą koloru różowego.
Strona 8
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Pracę nad zielonym kołem rozpoczynamy od wyboru aktywnej warstwy. Klikamy w nazwę "zielona" w oknie
warstw. Następnie zaznaczamy obszar okrągły i wypełniamy go farbą.
Ostatnią z figur, czerwony prostokąt, wykonujemy identycznie: wybieramy aktywną warstwę o nazwie "czerwona",
zaznaczamy obszar prostokątny i wypełniamy go farbą.
Rysunek 3. Kilkuwarstwowy rysunek z ćwiczenia pierwszego
Kolejność warstw możemy zmieniać korzystając z odpowiednich przycisków dostępnych w dolnej części okna
warstw oraz z menu kontekstowego Warstwy | Stos. Obie możliwości ilustruje rysunek 4.
Strona 9
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 4. Menu kontekstowe oraz przyciski okna Warstwy, kanały i ścieżki zmieniające kolejność warstw
Operacja usuwania warstw jest wykonywana przy użyciu przycisku z ikoną kosza, którego należy szukać w dolnej
części okna warstw. Oczywiście po naciśnięciu przycisku usunięta zostanie warstwa bieżąca. Operacja usuwania
warstwy posiada skrót Ctrl+X.
Jeśli zdarzy się tak, że nieopatrznie usuniemy potrzebną warstwę to należy pamiętać, że operacja cofnij (skrót
Ctrl+Z) przywróci poprzedni stan rysunku.
2.2 Ćwiczenie 2
Dysponujesz sześcioma ilustracjami budownictwo.jpg, przyroda.jpg, miasto.jpg, rekreacja.jpg, rolnictwo.jpg oraz
transport.jpg. Każdy z obrazów ma rozmiar 800x600 pikseli. Przygotuj ilustrację prezentującą sześć podanych plików
na białym tle w pomniejszonych rozmiarach. Obraz przygotuj tak, by każda miniaturka była umieszczona na osobnej
warstwie.
Po utworzeniu nowego obrazu o dostatecznie dużych rozmiarach (np. 800x600) możemy przystąpić do kopiowania
miniatur. Kopiowanie każdej z miniatur przebiega następująco: otwieramy plik z obrazem np. budownictwo.jpg.
Obraz skalujemy do żądanych rozmiarów np. 200x150 pikseli (operacja Obraz | Przeskaluj obraz). Następnie
Strona 10
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
zaznaczamy cały obraz (Ctrl+A) i kopiujemy (Ctrl+C). Przechodzimy do nowo tworzonego obrazu i wykonujemy
operację wklejania (Ctrl+V). Wklejony obraz wyląduje w tzw. pływającym zaznaczeniu. W celu utworzenia nowej
warstwy zawierającej właśnie wklejony obraz przechodzimy do okna warstw i naciskamy przycisk Nowa warstwa
(możemy skorzystać ze skrótu Ctrl+N; najwygodniej operację taką wykonać wciskając kolejno Ctrl+V, Ctrl+L oraz
Ctrl+N). W ten sposób wklejany obraz trafia na osobną warstwę. Nazwę warstwy możemy zmienić podwójnie
klikając w oknie warstw w dodaną warstwę.
Wklejane obrazy wylądują w różnych miejscach, ale zazwyczaj nie tam, gdzie chcielibyśmy je ujrzeć. W celu
przesunięcia warstwy należy wybrać narzędzie Przesuwanie warstw i zaznaczeń, a następnie złapać warstwę myszką
i przesunąć. Ustawienie prowadnic bardzo ułatwia dokładne pozycjonowanie warstw.
Dodatkowo, do przesuwania warstw możemy użyć czterech strzałek z klawiatury. Przytrzymanie klawisza Shift
zmienia odległość, o jaką strzałki przesuwają warstwę.
Strona 11
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Strona 12
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 5. Obraz zawierający sześć pomniejszonych plików jpg oraz zawartość okna warstw
Istnieje również możliwość wklejenia obrazu bezpośrednio w jedną z istniejących już warstw. Służy do tego przycisk
z ikoną kotwicy znajdujący się w dolnej części okna warstw. Jeśli po wykonaniu operacji wklej użyjemy przycisku
zakotwiczania, wówczas wklejany obraz trafi na aktywną warstwę. Głównym minusem zakotwiczania warstw jest to,
ż
e po zakotwiczeniu nie możemy już niezależnie modyfikować wklejonego elementu.
2.3 Ćwiczenie 3
Wykonaj widokówkę zatytułowaną "Zima" przedstawioną na rysunku 6. Do pracy wykorzystaj pięć gotowych zdjęć.
Zdjęcia wklej na osobne warstwy, a następnie umieść w sposób przedstawiony na rysunku.
Rysunek 6. Widokówka "Zima"
Pracę rozpoczynamy od utworzenia nowego obrazu o wymiarach 860x660 pikseli. Potem kolejno wklejamy pięć
zdjęć pamiętając o skalowaniu zdjęć do rozmiarów 400x300. Zdjęcia wklejamy tak, by trafiły na osobne warstwy. Po
wklejeniu fotografii ustalamy prowadnice poziome oraz pionowe, po czym przesuwamy wklejone fotografie.
Strona 13
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
3. Wyrównanie warstw
Przy obrazach składających się z wielu warstw ręczne wyrównywanie położenia z wykorzystaniem prowadnic jest
dosyć pracochłonne. Operacja wyrównywania warstw powoduje przemieszczenie widocznych warstw według
określonych reguł. Jeśli chcemy użyć tej operacji należy najpierw ustalić, by widoczne były tylko te warstwy, które
mają zostać przemieszczone, a następnie w oknie dialogowym wybrać sposób rozmieszczenia.
3.1 Ćwiczenie 4
Przygotuj rysunek prezentujący cztery różnokolorowe kwadraty. Kwadraty rozłóż w równych odległościach od siebie
w kierunku pionowym oraz poziomym, tak jak to przedstawiono na rysunku 7.
Strona 14
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Strona 15
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 7. Operacja Wyrównaj widoczne warstwy
Wykonanie rysunku rozpoczynamy od przygotowania kwadratów. Na pustym rysunku posiadającym jedynie warstwę
tła wypełnioną białym kolorem tworzymy kwadratowe zaznaczenie. Zaznaczenie to kopiujemy (Ctrl+C), po czym
wklejamy (Ctrl-V). Wklejony kwadrat umieszczamy na nowej warstwie podobnie jak to robiliśmy w ćwiczeniu
drugim (Ctrl+V, Ctrl+L, Ctrl+N). W ten sposób dodaliśmy do obrazu warstwę o rozmiarach równych zaznaczonemu
kwadratowi. Warstwie nadajemy nazwę czerwona, po czym kwadrat wypełniamy kolorem czerwonym. W identyczny
sposób (tj. wykonując operacje kopiuj/wklej) wzbogacamy obraz o trzy warstwy, z których każda zawiera kwadrat
innego koloru. Gdy obraz liczy pięć warstw przystępujemy do równomiernego rozłożenia kwadratów. Przesuwamy
kwadraty w dowolne miejsca rysunku, a następnie aktywujemy opcję Warstwy | Wyrównaj widoczne warstwy. W
oknie dialogowym ustalamy rodzaj wyrównania, po czym zatwierdzamy dokonane zmiany.
Oczywiście korzyści związane z automatycznym wyrównywaniem widocznych warstw są tym większe, im więcej
warstw chcemy wyrównać.
3.2 Ćwiczenie 5
Strona 16
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Dysponujesz szesnastoma zdjęciami o wymiarach 800x600 pikseli. Przygotuj jedną ilustracje 800x600 prezentującą
tabelkę 4x4 szesnastu fotografii. Zadbaj o równe ułożenie wszystkich fotografii.
Celem tego ćwiczenia jest przygotowanie ilustracji widocznej na rysunku 8. Oczywiście pierwszym krokiem będzie
utworzenie nowego rysunku i wklejenie doń szesnastu miniaturek o wymiarach 200x150 pikseli tak, by każda
miniaturka trafiła na osobną warstwę. Następnie przystępujemy do wyrównania miniatur. Ustawiamy widoczność tak,
by widoczne były wyłącznie fotografie z pierwszej kolumny. Przesuńmy najwyższą fotografię tak, by stykała się z
górną krawędzią obrazu, oraz dolną fotografię tak, by stykała się z dolną krawędzią obrazu. Teraz wybieramy
operację Warstwy | Wyrównaj widoczne warstwy, zaś w oknie dialogowym ustalamy:
styl poziomy - zbierz oraz pozioma podstawa - lewa krawędź (spowoduje to przesunięcie zdjęć do lewej
krawędzi obrazu),
styl pionowy - wypełnij z góry na dół oraz pionowa podstawa - górna krawędź (spowoduje to równomierne
rozmieszczenie widocznych warstw od góry do dołu),
zaznaczamy wykorzystanie dolnej (niewidocznej) warstwy jako bazy.
Po potwierdzeniu ustalonych parametrów przyciskiem OK, zdjęcia pierwszej kolumny zostaną rozmieszczone
zgodnie z naszymi oczekiwaniami. W podobny sposób rozkładamy pozostałe warstwy.
Strona 17
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 8. Kratka szesnastu zdjęć
4. Spłaszczenie obrazu
Jeśli obraz zawiera zbyt wiele warstw wówczas edycja staje się uciążliwa. Wykonanie niemal każdej operacji
wymaga szukania potrzebnej warstwy, zmiany widoczności warstw itd. Operacją odwrotną do dodawania nowych
warstw jest spłaszczanie obrazu. Mamy możliwość połączyć ze sobą wszystkie warstwy, warstwy widoczne lub
warstwy od bieżącej w dół. Wszystkie powyższe operacje są dostępne w menu kontekstowym okna warstw.
4.1 Ćwiczenie 6
Opierając się na ćwiczeniu 5 wykonaj ilustrację prezentującą szesnaście ilustracji z ćwiczenia 5.
Ponieważ w ćwiczeniu 5 wystąpiło szesnaście rysunków, a teraz mamy wykonać kolejne szesnaście miniatur, zatem
umieszczenie każdej z miniatur na osobnej warstwie sprawiłoby, że obraz liczyłby 257 warstw! Wyrównanie tak
wielkiej liczby warstw to zadanie dość karkołomne! Znacznie łatwiej wykonać to ćwiczenie przygotowując
spłaszczoną wersję ćwiczenia 5. Po otworzeniu pliku xcf będącego wynikiem ćwiczenia 5, wykonujemy operację
Warstwy | Spłaszcz obraz. Tak otrzymany obraz kopiujemy i wklejamy do otwartego dokumentu. Po wklejeniu
czterech identycznych obrazów i równym ich rozłożeniu ponownie wykonujemy operację łączącą warstwy, lecz tym
razem łączymy jedynie cztery miniaturki. Należy wyłączyć widoczność tła, po czym wykonać Warstwy | Połącz
widoczne warstwy (skrót klawiszowy Ctrl+M). Otrzymaną warstwę kopiujemy i wklejamy trzy razy. Tak otrzymane
cztery warstwy (każda z nich jest identyczna i przedstawia cztery miniaturki rysunku z ćwiczenia 5) równo
rozkładamy przy pomocy komendy wyrównywania widocznych warstw.
Strona 18
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 9. Kratka 256 miniatur
5. Efekt cienia
Efekt cienia jest dostępny w menu kontekstowym Script-Fu | Cień | Rzucany cień. Efekt ten działa w oparciu o
bieżące zaznaczenie. Rzucany cień jest cieniem, jakie rzuca zaznaczenie. Wykonanie efektu cienia powoduje dodanie
do rysunku nowej warstwy o nazwie "Drop shadow", na której jest umieszczony cień.
5.1 Ćwiczenie 7
Przygotuj rysunek kwadratu, który rzuca cień.
Po utworzeniu nowego obrazu o białym tle wykonujemy kwadratowe zaznaczenie. Zaznaczenie to wypełniamy
kolorem niebieskim. Następnie wybieramy z menu kontekstowego efekt cienia. Rysunek 10 prezentuje otrzymany
kwadrat, warstwy obrazu oraz parametry, jakie są dostępne dla efektu cienia.
Strona 19
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Strona 20
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 10. Rzucanie cienia
5.2 Ćwiczenie 8
Dysponując pięcioma fotografiami morza przygotuj widokówkę przedstawioną na rysunku 11. Zauważ, że wszystkie
zdjęcia rzucają niewielki cień.
Ć
wiczenie to jest pewnym rozszerzeniem ćwiczenia 3. Pracę rozpoczynamy więc identycznie jak w ćwiczeniu
trzecim i kontynujemy aż do uzyskania pięciu zdjęć odpowiednio rozmieszczonych. Teraz dokonujemy zaznaczenia
białego obszaru dookoła fotografii. Najłatwiej wykonamy to zadanie korzystając z magicznej różdżki (tj. narzędzia o
nazwie Zaznaczanie sąsiadujących obszarów; skrót z). Pojedyncze kliknięcie w biały obszar otaczający zdjęcia
dokona odpowiedniej selekcji (warstwą aktywną powinno być tło, zaś narzędzie Zaznaczanie sąsiadujących
obszarów powinno mieć zaznaczoną opcję Próbkowanie z kanałem alfa i ustalony próg próbkowania około 10).
Teraz wykonujemy efekt cienia i widokówka jest gotowa.
Strona 21
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 11. Widokówka "Fale"
Efekt cienia stanowi przykład operacji, która po wykonaniu dodaje do obrazu warstwę. Innymi przydatnymi efektami
tego typu są dodawanie krawędzi, ramki czy siatki do obrazu.
6. Modyfikacja kolorów
Kolejne ważne zastosowanie warstw to modyfikacja kolorów rysunku. Kolorystyka warstw, podobnie jak położenie,
może być zmieniana niezależnie.
6.1 Ćwiczenie 9
Przekształć ilustrację z ćwiczenia 2 tak, by każda warstwa miała inny odcień (patrz rysunek 12).
Po otworzeniu rysunku z zadania 2 przystępujemy do modyfikacji kolorów. Operacja Obraz | Kolory | Desaturacja
przekształca aktywną warstwę w obraz czarno-biały. Następnie wyświetlamy okno dialogowe zmieniające balans
kolorów Obraz | Kolory | Balans kolorów i korzystając z suwaków nadajemy warstwie żądany odcień.
W identyczny sposób postępujemy z następnymi warstwami.
Strona 22
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 12. Modyfikacja kolorów poszczególnych warstw
7. Nieprzepuszczalność warstwy
Dzięki właściwości o nazwie nieprzepuszczalność warstwy mogą się częściowo przysłaniać. Zmniejszając
nieprzepuszczalność spowodujemy, że warstwa stanie się w pewnym stopniu przezroczysta. Najprostszy przykład
wykorzystania nieprzepuszczalności to częściowe rozjaśnienie pewnych fragmentów rysunku.
7.1 Ćwiczenie 10
Przygotuj widokówkę "Zima" z ćwiczenia 3 dodając efekty widoczne na rysunku 13.
Zmiany oryginalnej widokówki polegają na wybieleniu oraz zaokrągleniu narożników czterech fotografii
znajdujących się w tle.
Rozpocznijmy od wybielenia. Do rysunku dodajemy warstwę białą. Umieszczamy ją poniżej fotografii środkowej,
ale ponad fotografiami narożnymi. Jeśli warstwa ta jest widoczna, wówczas przesłania ona fotografie narożne. Jeśli
teraz zmniejszymy nieprzepuszczalność dodanej białej warstwy do około 50%, wówczas fotografie narożne staną się
widoczne jak za mgłą.
Strona 23
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Drugi efekt, zaokrąglenie narożników wymaga zaznaczenia białego obszaru dookoła wszystkich fotografii. Ustalmy
widoczność warstw tak, by widoczne były warstwy tło oraz cztery narożne fotografie. Następnie zmieńmy
właściwości narzędzia Zaznaczanie sąsiadujących obszarów (należy kliknąć dwukrotnie w ikonę narzędzia -
magiczną różdżkę - w oknie głównym GIMPa). We właściwościach narzędzia zaznaczamy opcję Próbkowanie z
kanałem alfa oraz ustalamy próg próbkowania na 2.4. Jeśli teraz klikniemy w biały obszar obrazu wówczas selekcja
obejmie całą białą przestrzeń pomiędzy fotografiami (upewnijmy się, że aktywną warstwą jest tło oraz usuńmy
ewentualne zaznaczenie Ctrl+Shift+A).
Po zaznaczeniu białego obszaru wykonujemy operację wygładzania selekcji o promieniu 30 pikseli (opcja
Zaznaczenie | Wygładź), po czym ponownie wyostrzamy zaznaczenie (opcja Zaznaczenie | Wyostrz).
Następnie dodajemy do obrazu nową warstwę i wypełniamy na niej zaznaczenie białym kolorem. Jeśli warstwę
umieścimy w stosie warstw pomiędzy fotografią środkową a fotografiami narożnymi, wówczas otrzymamy efekt
zaokrąglonych rogów.
Rysunek 13. Nieprzepuszczalność warstw
8. Narzędzia tekstowe
Strona 24
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Narzędzie tekstowe służy do wzbogacania tworzonych obrazów o napisy. Podobnie jak w przypadku operacji
wklejania mamy dwie możliwości użycia narzędzia: napis możemy zakotwiczyć na jednej z istniejących warstw lub
umieścić na nowej warstwie. Z powodów identycznych jak w przypadku wklejania, umieszczanie napisów na
oddzielnych warstwach jest wygodniejsze.
8.1 Ćwiczenie 11
Przygotuj rysunek zawierający napis "Witamy w programie GIMP!". Każdy wyraz napisz innym kolorem i czcionką.
Rysunek 14. Przykład użycia narzędzia tekstowego
Po wybraniu narzędzia tekstowego z okna głównego programu (skrót klawiszowy: t), klikamy w dowolne miejsce
obrazu. Na ekranie pojawi się okno dialogowe umożliwiające wybór kroju czcionki, wielkości liter oraz stylu pisma
(kursywa, pogrubienie). Gdy ustalimy wszystkie parametry oraz wpiszemy tekst "Witamy" należy zamknąć okno
Strona 25
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
dialogowe. Teraz przechodzimy do okna warstw i tworzymy nową warstwę. Wpisany przed chwilą napis powinien
pojawić się w edytowanym dokumencie na nowo utworzonej warstwie.
Kolor czcionki zmieniamy wykorzystując przyciski Kolor narzędzia i tła w lewym dolnym rogu GIMPa lub
wykorzystując paletę kolorów (skrót Ctrl+P).
Jeśli dodane napisy umieścimy na nowych warstwach, wówczas każdy z nich możemy niezależnie przesuwać i
zmieniać. Zmianę koloru napisu już dodanego realizujemy następująco. Modyfikowana warstwa powinna być
warstwą aktywną. Operacja Warstwy | Zaznaczenie z kanału alfa spowoduje zaznaczenie wprowadzonego napisu.
Teraz korzystamy z narzędzia do wypełniania farbą (skrót Shift+B) i wlewamy w napis dowolny inny kolor. W
identyczny sposób możemy zmienić kolor każdego napisu (o ile jest on umieszczony na osobnej warstwie, a nie
zakotwiczony).
8.2 Ćwiczenie 12
Przygotuj logo firmy "ABC" przedstawione na rysunku 15.
Rysunek 15. Logo firmy ABC
Logo zawiera trzy prostokąty, dwa czarne i jeden żółty, oraz dwa napisy. Pracę rozpoczynamy od narysowania
prostokątów. Wykorzystujemy do tego zaznaczenie prostokątne oraz narzędzie kubełek służące do wypełniania
obszarów farbą.
Strona 26
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Następnie dodajemy do rysunku napis "ABC Web Solutions" pisany żółtą czcionką. Napis ten umieszczamy na
osobnej warstwie. Warstwę z napisem kopiujemy stosując przycisk Duplikuje warstwę (okno warstw). Skopiowany
napis przesuwamy nieco do góry, po czym zmieniamy jego kolor na czarny.
Oczywiście ćwiczenie możemy również wykonać umieszczając na żółto-czarnych prostokątach trzy napisy "ABC",
"Web" oraz "Solutions".
9. Ozdobne napisy
Oprócz zwykłego narzędzia tekstowego umożliwiającego pisanie tekstów standardowymi czcionkami
zainstalowanymi w systemie GIMP posiada bibliotekę skryptów generujących różnorodne napisy ozdobne. Ozdobne
napisy znajdziemy w menu głównym wybierając kolejno opcje Dodatki | Script-Fu | Loga.
Każdy ze skryptów tworzących loga posiada pewną liczbę właściwości takich jak wielkość liter, krój czcionki czy
tekstury. Po wykonaniu skryptu tworzony jest rysunek zawierający logo.
9.1 Ćwiczenie 13
Przygotuj napis "Witamy w GIMPie!" widoczny na rysunku 16.
Strona 27
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 16. Ozdobny napis wykonany skryptem Lśniące
Napis ten jest generowany skryptem menu główne | Dodatki | Script-Fu | Loga | Lśniące. Po wpisaniu tekstu
"Witamy w GIMPie!" i zatwierdzeniu zostanie przygotowane żądane logo. Jak widać na rysunku 16, skrypt tworzy
obraz wielowarstwowy. Na osobnych warstwach zostały umieszczone litery, cień oraz efekty.
9.2 Ćwiczenie 14
Wykorzystując skrypt Lśniące przygotuj logo firmy ABC widoczne na rysunku 17.
Strona 28
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Rysunek 17. Logo firmy ABC zawierające wklejone litery wykonane skryptem Lśniące
Logo składa się z kilku elementów. Po pierwsze widzimy duży kwadrat zawierający trzy kwadraty czarne, trzy żółte
oraz trzy białe. Duży kwadrat rysujemy na tle wykorzystując narzędzie do prostokątnego zaznaczania obszarów,
prowadnice oraz kubełek do wlewania farby. Następnym elementem jest cień rzucany przez duży kwadrat. Cień
dodajemy zaznaczając duży kwadrat i wykonując skrypt Script-Fu | Cień | Rzucany cień. Trzecim elementem loga
jest czarny napis "ABC Web Solutions". Napis dodajemy wykorzystując narzędzie tekstowe. Ostatnim elementem są
trzy lśniące litery A, B, C. Każdą z liter wykonujemy uruchamiając poznany już skrypt Lśniące. W skrypcie
zmieniamy gradient na Golden. Tworzymy logo zawierające literę A. W uzyskanym rysunku wyłączamy widoczność
warstwy tła, i łączymy widoczne warstwy: Warstwy | Połącz widoczne warstwy. Teraz zaznaczamy cały rysunek
przedstawiający literę A (Ctrl+A), następnie go kopiujemy i wklejamy w opracowywane logo na osobną warstwę.
Podobnie postępujemy z literami B oraz C: tworzymy literę skryptem Lśniące, wyłączamy widoczność tła, łączymy
widoczne warstwy, zaznaczamy całość, kopiujemy i wklejamy na osobną warstwę rysunku z logiem firmy ABC.
Strona 29
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Otrzymane logo powinno zawierać sześć warstw: tło (z rysunkiem kwadratu), cień, warstwę z czarnym napisem oraz
trzy warstwy z literami A, B oraz C.
10. Maskowanie warstw
Ostatnim etapem zgłębiania wiedzy na temat warstw jest maskowanie. Każda warstwa może posiadać własną maskę.
Maska jest czarno-białym obrazem, który modyfikuje widoczność warstwy. Kolor biały maski przepuszcza zaś czarny
ukrywa zawartość warstwy. Po masce warstwy malujemy wykorzystując wszystkie dostępne narzędzia takie jak
pędzel, wypełnianie kolorem, wypełnianie gradientem czy narzędzie tekstowe.
10.1 Ćwiczenie 15
Do obrazu z ćwiczenia 8 dodaj maskę warstwy, która przepuszcza napis "Kto?" tak jak to przedstawiono na rysunku
18.
Rysunek 18. Rysunek z ćwiczenia 8 wzbogacony o maskę
Po otworzeniu obrazu z ćwiczenia 8 łączymy wszystkie warstwy oprócz tła, tak by otrzymany obraz posiadał
warstwę białe tło oraz warstwę zawierająca wszystkie miniaturki. Następnie do warstwy z miniaturkami dodajemy
maskę: Warstwy | Dodaj maskę warstwy. Dodając maskę ustalamy jej kolor na czarny (pełna przezroczystość). Teraz
przechodzimy do edycji maski. Klikamy w ikonę maski w oknie warstw. Wszystkie operacje edycyjne odnoszą się
teraz do maski. Zmieniamy kolor narzędzia na biały, a następnie wybieramy narzędzie tekstowe. Wprowadzamy
napis "Kto?", zamykamy okno narzędzia tekstowego i przechodzimy do okna warstw. Teraz nie mamy możliwości
Strona 30
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
dodania wprowadzonego tekstu na oddzielnej warstwie. Naciskamy przycisk zakotwiczenia, przez co napis "Kto?"
zostanie umieszczony na masce. Kliknijmy ikonę maski przytrzymując przycisk Ctrl. Operacja Ctrl+klik powoduje
włączenie/wyłączenie działania maski.
10.2 Ćwiczenie 16
Wykonaj plakat p.t. "Lubisz las - zbieraj makulaturę".
Rysunek 19. Plakat "Lubisz las - zbieraj makulaturę"
Plakat "Lubisz las ..." zawiera pięć warstw: tło, widokówkę, warstwę białą, która rozjaśnia widokówkę, drugą
warstwę z widokówką, warstwę z napisem oraz warstwę z czarną obwódką napisu. Druga warstwa z widokówką
zawiera maskę, która przepuszcza jedynie napis "Lubisz las ...". Dodanie do obrazu warstwy z napisem ułatwia
zmianę maski. Warstwę z napisem przesuwamy w dowolne miejsce. W momencie, gdy napis jest gotowy
zaznaczamy go (zaznaczenie z kanału alfa dla warstwy z napisem), po czy przechodzimy do edycji maski i
wypełniamy zaznaczenie kolorem białym.
10.3 Ćwiczenie 17
Strona 31
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Nałóż na siebie dwie fotografie tak, by przejście z jednej fotografii do drugiej było płynne.
Zadanie to wykonujemy wklejając dwie fotografie na osobne warstwy. Każdej z nich dodajemy maskę, na której
umieszczamy liniowy gradient zmieniający się od koloru białego do czarnego.
Rysunek 20. Płynne przenikanie zdjęć
11. Podsumowanie
Korzyści z wykorzystania warstw w tworzonych grafikach polegają na oddzieleniu różnych elementów rysunku.
Każda warstwa może być modyfikowana niezależnie od pozostałych. Zmianom podlegają takie cechy jak położenie,
rozmiar czy kolorystyka. Dzięki temu przegrupowanie elementów rysunku sprowadza się do przesuwania warstw
oraz zmiany ich kolejności.
Główny zarzut do warstw w GIMPie to brak możliwości grupowania i rozgrupowywania. Bez operacji grupowania
warstw wykonanie efektu dla wielu osobnych elementów będzie wymagało wiele pracy (każdą warstwę będzie trzeba
uczynić aktywną, wykonać zaznaczenie a następnie sam efekt). Ponadto, jeśli nie grupujemy warstw, to zarządzanie
długą listą w oknie dialogowym również nie jest wygodne.
Strona 32
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
Tabele 1 oraz 2 przedstawiają opcje programu GIMP wykorzystane w omówionych ćwiczeniach. Tabela 1 zawiera
opcje menu kontekstowego okna Warstwy, kanały i ścieżki, które aktywujemy prawym kliknięciem w jedną z warstw
wewnątrz okna. Opcje przedstawione w tabeli 2 są dostępne w menu kontekstowym obrazu aktywowanym po
prawym kliknięciu w obraz.
Kolejne drobne błędy w GIMPie to nazwa opcji Usuń kanał w menu kontekstowym okna warstw (powinno być:
Usuń warstwę) oraz skrót klawiszowy Prior w menu kontekstowym obrazu Warstwy | Stos | Poprzednia warstwa
(powinno być: PgUp).
lp.
Funkcja
Opcja menu
Klawisz skrótu
1.
Tworzenie nowej warstwy
Nowa warstwa
Ctrl+N
2.
Zmiana kolejności warstw
Stos
Ctrl+B, Ctrl+F, Ctrl+Shift+B,
Ctrl+Shift+F
3.
Duplikowanie istniejącej warstwy
Zduplikuj warstwę
Ctrl+C
4.
Zakotwiczanie pływającego zaznaczenia
Zakotwicz warstwę
Ctrl+H
5.
Usuwanie warstwy
Usuń kanał
Ctrl+X
6.
Łączenie warstw widocznych
Połącz widoczne
warstwy
Ctrl+M
7.
Łączenie wszystkich warstw
Spłaszcz obraz
-
8.
Dodawanie maski
Dodaj maskę warstwy
-
9.
Usuwanie maski warstwy
Usuń maskę warstwy
-
10.
Zaznaczenie nieprzezroczystego fragmentu
warstwy
Zaznaczenie z kanału
alfa
-
Tabela 1. Opcje menu kontekstowego okna Warstwy, kanały i ścieżki
lp.
Funkcja
Opcja menu
Klawisz skrótu
Strona 33
GIMP: tworzenie grafiki na potrzeby WWW (część 4)
2008-02-27 19:41:09
http://www.gajdaw.pl/gimp/kurs-warstwy/print.html
1.
Wyrównanie
Warstwy | Wyrównaj widoczne warstwy
-
2.
Narzędzie tekstowe
Narzędzia | Tekst
t
3.
Paleta kolorów
Okna dialogowe | Palety
Ctrl+P
4.
Magiczna różdżka
Narzędzia | Zaznaczanie | Zaznaczanie rozmyte
z
5.
Wypełnianie kolorem
Narzędzia | Rysowanie | Wypełnianie
kubełkiem
Shift+B
6.
Wypełnianie gradientem
Narzędzia | Rysowanie | Gradient
l
7.
Przesuwanie warstw
Narzędzia | Przekształcanie | Przesuń
m
8.
Przesuwanie warstw
-
strzałki, Shift+strzałki
9.
Zmiana bieżącej warstwy
-
PgDown/PgUp
10.
Obniżanie/podnoszenie
warstwy
-
Shift+PgUp,
Shift+PgDown
11. Warstwa na szczyt/na dół
-
Ctrl+PgUp, Ctrl+PgDown
12. Działanie maski
-
Ctrl+klik w maskę
Tabela 2. Opcje menu kontekstowego obrazu