Kierowca samochodu dostawczego

(832202)

Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Kierowca samochodu dostawczego (832202)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-289-8 (289)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach.................................................................................

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy.......................................

4

2. Opis zawodu................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

-

powania zawodu .............................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy) ............................

7

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie.............................................................

8

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

8

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

9

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK .......................................... 10

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 11

3.1. Prowadzenie samochodu dostawczego i wykonywanie

usług przewozowych Kz1 ................................................ 11

3.2. Zabezpieczanie przewo

ż

onych ładunków Kz2 ................ 13

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 14

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................ 15

5. Słownik ....................................................................................... 16

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy

(KZiS 2010):

832202 Kierowca samochodu dostawczego

Grupa wielka 8 – Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

(w Mi

ę

-

dzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 –
poziom 3).

Grupa elementarna 8322 – Kierowcy samochodów osobowych
i dostawczych (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawo-

dów ISCO-08 odpowiada grupie

8322 Car, taxi and van drivers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja H. Transport i gospodarka magazynowa, Dział 49. Trans-
port l

ą

dowy oraz transport ruroci

ą

gowy. Grupa 49.4. Transport

drogowy towarów oraz działalno

ść

usługowa zwi

ą

zana z przepro-

wadzkami.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe)

oraz głównie wyników bada

ń

analitycznych na 15 stanowiskach pracy

w 5 przedsi

ę

biorstwach (du

ż

e – 1,

ś

rednie – 1, małe − 1, mikro − 2,

w tym produkcyjne − 2, handlowe − 2, usługowe − 1), przeprowadzo-
nych w marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Jerzy Gorgo

ń

– ITS A. Michalczewski w Radomiu,

•

Grzegorz Rybski – Carlsberg Polska sp. z o.o. w Warszawie,

•

Stanisław B

ą

ba – Zasadnicza Szkoła Wielozawodowa w Nowym

S

ą

czu,

•

Janusz Figurski – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB w Ra-

domiu.

5

Ewaluatorzy:

•

Szymon Jałocha – MOTO–START w Lublinie,

•

Tadeusz Budzisz – Centrum Kształcenia Rolniczego w Starym

Lubiejewie.

Recenzenci:

•

Tadeusz Wilk – Zrzeszenie Mi

ę

dzynarodowych Przewo

ź

ników

Drogowych w Polsce, w Warszawie,

•

Michał Butkiewicz – Edukacja i Praca w Warszawie.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Mieczysław Marosz (przewodnicz

ą

cy) – Polska Izba Gospodar-

cza Transportu Samochodowego i Spedycji w Warszawie,

•

Urszula Szychowska – Łódzkie Stowarzyszenie Przewo

ź

ników

Mi

ę

dzynarodowych i Spedytorów w Łodzi,

•

Zenon Kopy

ś

ci

ń

ski – Niezale

ż

ny Zwi

ą

zek Zawodowy Kierowców

w Pruszkowie.

Data zatwierdzenia:

•

11.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Kierowca samochodu dostawczego prowadzi pojazdy samochodo-

we o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczaj

ą

cej 3,5 tony lub

zespoły pojazdów zło

ż

onych z samochodu oraz przyczepy – o ł

ą

cznej

masie całkowitej nieprzekraczaj

ą

cej 4 250 kg.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Podstawowym wymaganiem do wykonywania zawodu kierowcy sa-

mochodu dostawczego jest posiadanie uprawnienia do kierowania po-
jazdami odpowiadaj

ą

cego kategorii kierowanego pojazdu, aktualnych

bada

ń

lekarskich i psychologicznych, a w przypadku kierowania pojaz-

dem o dopuszczalnej masie całkowitej powy

ż

ej 3,5 tony – uzyskanie

kwalifikacji wst

ę

pnej lub kwalifikacji wst

ę

pnej przy

ś

pieszonej i uko

ń

cze-

nie szkolenia okresowego. Głównym celem pracy kierowcy samochodu
dostawczego jest bezpieczny transport przewo

ż

onych ładunków. Dla-

tego kierowca musi doskonale zna

ć

i stosowa

ć

przepisy prawa o ruchu

drogowym oraz zna

ć

budow

ę

i kontrolowa

ć

stan techniczny samochodu

dostawczego, którym kieruje. Kierowca samochodu dostawczego powi-
nien przed jazd

ą

sprawdzi

ć

kompletno

ść

i wa

ż

no

ść

dokumentów po-

jazdu (dowód rejestracyjny i obowi

ą

zkowe ubezpieczenie od odpowie-

dzialno

ś

ci cywilnej posiadacza pojazdu) oraz wykona

ć

podstawowe

czynno

ś

ci w celu zapewnienia bezpiecznej jazdy samochodem. Do

czynno

ś

ci tych nale

ż

y sprawdzenie stanu technicznego pojazdu, w tym:

paliwa i płynów eksploatacyjnych, stanu ogumienia, o

ś

wietlenia samo-

chodu, sygnalizacji d

ź

wi

ę

kowej samochodu, skuteczno

ś

ci działania

hamulców i wyposa

ż

enia dodatkowego samochodu, warunkuj

ą

cego

bezpieczne wykonywanie zada

ń

przewozowych. Ponadto powinien

sprawdzi

ć

sposób załadunku towarów i ich mocowanie uniemo

ż

liwiaj

ą

-

ce przemieszczanie si

ę

ładunku w czasie jazdy. Je

ż

eli ładunku jeszcze

nie ma, to sprawdza, czy w poje

ź

dzie znajduj

ą

si

ę

urz

ą

dzenia do mo-

cowania i zabezpieczania ładunków, np. pasy do mocowania, listwy
rozporowe i inne oraz ich stan techniczny. Kierowca samochodu do-
stawczego dba o bezpiecze

ń

stwo własne i innych u

ż

ytkowników drogi

oraz przewo

ż

onych ładunków. Prowadzi dokumentacj

ę

jazdy w zakre-

sie realizacji zada

ń

przewozowych oraz dokumentacj

ę

zwi

ą

zan

ą

z przewo

ż

onymi ładunkami. Zabezpiecza samochód przed kradzie

żą

,

uruchomieniem i u

ż

yciem przez osoby niepowołane. Zabezpiecza ła-

7

dunek przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub kradzie

żą

. Uczestnicz

ą

c

w ruchu drogowym, jest zobowi

ą

zany do udzielania pierwszej pomocy

ofiarom wypadków drogowych.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

ę

dzia pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy kierowcy samochodu dostawczego jest pojazd sa-

mochodowy lub zespół samochód–przyczepa lekka o ł

ą

cznej masie

całkowitej nieprzekraczaj

ą

cej 3,5 tony albo zespół samochód–

przyczepa o dopuszczalnej masie całkowitej nie wi

ę

kszej od rzeczywi-

stej masy pojazdu ci

ą

gn

ą

cego. Kierowca samochodu dostawczego

najcz

ęś

ciej pracuje w przedsi

ę

biorstwach transportowych, firmach ku-

rierskich jak równie

ż

ś

wiadczy usługi przewozowe w formie samoza-

trudnienia we własnej firmie przewozowej. Kierowca samochodu do-
stawczego podczas wykonywania zada

ń

zawodowych kontaktuje si

ę

z klientami. W zwi

ą

zku z tym powstaje ryzyko konfliktów, zwłaszcza

w sytuacji awarii samochodu czy zablokowania drogi przejazdu. Praca
kierowcy ma charakter indywidualny, sam odpowiada za sprawny
i bezpieczny przebieg zada

ń

przewozowych, podejmuj

ą

c decyzje wpły-

waj

ą

ce na jego bezpiecze

ń

stwo i stan przewo

ż

onych ładunków. Kie-

rowca dba o wygl

ą

d zewn

ę

trzny pojazdów oraz czysto

ść

, porz

ą

dek

w kabinie i przestrzeni załadunkowej. Kierowca samochodu do-
stawczego ocenia stan pojazdu i wykonuje proste naprawy pojazdu.
Kontrol

ę

nad prac

ą

kierowcy pełni

ą

patrole drogowe, sprawdzaj

ą

ce

stan techniczny samochodu, oraz odbiorcy usług transportowych.
W pracy kierowcy dominuj

ą

czynno

ś

ci rutynowe i nietypowe wynikaj

ą

ce

z sytuacji na drodze. W swojej pracy kierowca nara

ż

ony jest na zanie-

czyszczenia spalinami, hałas i drgania. Wykonywanie pracy w pozycji
siedz

ą

cej mo

ż

e powodowa

ć

przewlekłe choroby narz

ą

du ruchu. Ko-

nieczno

ść

pracy w dzie

ń

i w nocy mo

ż

e doprowadzi

ć

do zaburze

ń

wzroku.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Kierowca samochodu dostawczego powinien mie

ć

dobry wzrok, roz-

ró

ż

nia

ć

barwy, posiada

ć

widzenie stereoskopowe umo

ż

liwiaj

ą

ce ocen

ę

odległo

ś

ci, dobry słuch, dobre widzenie o zmierzchu, koordynacj

ę

wzrokowo-ruchow

ą

. Dodatkowo od kierowcy samochodu dostawczego

wymaga si

ę

szybkiego refleksu, spostrzegawczo

ś

ci, koncentracji i po-

dzielno

ś

ci uwagi, a tak

ż

e umiej

ę

tno

ś

ci pracy w warunkach monoton-

8

nych oraz wytrzymało

ś

ci na długotrwały wysiłek. Praca w tym zawodzie

wymaga odporno

ś

ci emocjonalnej, samokontroli oraz łatwo

ś

ci nawi

ą

zy-

wania kontaktów, wytrwało

ś

ci i odpowiedzialno

ś

ci. Kierowca powinien

dba

ć

o dobr

ą

kondycj

ę

fizyczn

ą

, powinien rygorystycznie przestrzega

ć

czasu godzin pracy i odpoczynku. Główne schorzenia stanowi

ą

ce prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu kierowcy samochodu do-
stawczego to: cukrzyca, padaczka, daltonizm, wady wzroku niepoddaj

ą

-

ce si

ę

korekcie za pomoc

ą

szkieł optycznych, wady słuchu, choroby

układu kr

ąż

enia, choroby ograniczaj

ą

ce sprawno

ść

ruchow

ą

ko

ń

czyn,

choroby psychiczne, rozpoznanie lekarskie wskazuj

ą

ce uzale

ż

nienie od

alkoholu, narkotyków lub innych

ś

rodków o podobnym działaniu.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

Przepisy nie okre

ś

laj

ą

minimalnego wykształcenia dla kierowcy sa-

mochodu dostawczego, jednak

ż

e preferowane jest posiadanie wy-

kształcenia zasadniczego zawodowego i prawa jazdy minimum katego-
rii B. Preferowana jest zasadnicza szkoła zawodowa kształc

ą

ca w za-

wodach o kierunku samochodowym. Zawód kierowcy samochodu do-
stawczego mo

ż

na uzyska

ć

w drodze kształcenia na kursach nauki jaz-

dy na prawo jazdy kategorii B po zdanym egzaminie w uprawnionym
o

ś

rodku egzaminowania kandydatów na kierowców. Wskazany jest

udział w szkoleniach i kursach specjalistycznych potwierdzonych sto-
sownymi za

ś

wiadczeniami, organizowanych przez stowarzyszenia

i inne organizacje bran

ż

owe lub wyspecjalizowane szkoły i o

ś

rodki

szkoleniowe.

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Kierowca samochodu dostawczego ma ró

ż

ne mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju

zawodowego, mo

ż

e po uko

ń

czeniu kursu kwalifikacyjnego i zdaniu eg-

zaminu przed Okr

ę

gow

ą

Komisj

ą

Egzaminacyjn

ą

uzyska

ć

kwalifikacje z

zakresu zawodów: mechanik pojazdów samochodowych, elektromecha-
nik pojazdów samochodowych oraz technik pojazdów samochodowych.
Mo

ż

e uzyska

ć

poprzez szkolenie kursowe i zdanie egzaminu w o

ś

rodku

egzaminowania kierowców prawo jazdy kategorii C, C+E, D upowa

ż

nia-

j

ą

ce do kierowania samochodami ci

ęż

arowymi, ci

ą

gnikami siodłowymi,

autobusami. Mo

ż

e by

ć

zatrudniony na ró

ż

nych stanowiskach zwi

ą

zanych

z transportem samochodowym, po spełnieniu dodatkowych warunków,
jako kierowca pojazdu uprzywilejowanego, dyspozytor ruchu.

9

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Organizowanie stanowiska pracy kierowcy samochodu do-

stawczego z uwzgl

ę

dnieniem przepisów prawa pracy, przepisów

BHP, ochrony ppo

ż

., ergonomii, ochrony

ś

rodowiska (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z2. Przygotowywanie samochodu dostawczego do jazdy oraz kom-

pletowanie dokumentów niezb

ę

dnych do wykonania zadania

(niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z3. Planowanie optymalnej trasy przejazdu, oraz opracowanie tras

alternatywnych (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z4. Kierowanie samochodem dostawczym (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz1, Kz2, KzS).

Z5. Udzielanie pierwszej pomocy ofiarom wypadków drogowych oraz

zabezpieczanie miejsca zdarzenia (kolizji, wypadku) (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, KzS).

Z6. Wykonywanie czynno

ś

ci obsługowych oraz usuwanie usterek

samochodu dostawczego powstałych podczas jazdy (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z7. Zabezpieczanie samochodu dostawczego przed uruchomieniem

i u

ż

yciem przez osoby niepowołane oraz zabezpieczenie prze-

wo

ż

onego ładunku przed przemieszczeniem podczas jazdy tak-

ż

e przed kradzie

żą

(niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z8. Prowadzenie dokumentacji przewozu oraz dokumentacji samo-

chodu dostawczego (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Prowadzenie samochodu dostawczego i wykonywanie usług

przewozowych (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1, Z2, Z3,

Z4, Z5, Z6, Z8).

Kz2 – Zabezpieczanie przewo

ż

onych ładunków (potrzebne do wyko-

nywania zada

ń

: Z1, Z4, Z7).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

:

Z1÷Z8).

10

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami a poziomem

kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje potrzebne do wykonywania zada

ń

w zawodzie sugeru-

je si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 3 wła

ś

ciwym dla

wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europejskiej i Polskiej
Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania
zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci (grupa wielka 8 i jej od-

powiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód kierowcy samochodu dostawczego:

1) w zakresie wiedzy: zna podstawowe fakty, zasady, procesy i poj

ę

cia

ogólne zwi

ą

zane z prowadzeniem samochodu dostawczego oraz

w szerszym zakresie elementarne uwarunkowania prowadzonej
działalno

ś

ci w bran

ż

y transportowej;

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: ma umiej

ę

tno

ś

ci wymagane do realizacji

zada

ń

transportowych zgodne z uwarunkowaniami prawnymi, wła-

ś

ciwymi dla zawodu kierowca samochodu dostawczego z uwzgl

ę

d-

nieniem wymaga

ń

ś

rodowiska pracy dotycz

ą

cego transportu osób,

towarów i mienia. Potrafi wykonywa

ć

zadania przewozowe w zmien-

nych warunkach; rozwi

ą

zywa

ć

typowe problemy, odbiera

ć

i formu-

łowa

ć

wypowiedzi, tak

ż

e bardzo proste wypowiedzi w j

ę

zyku obcym;

11

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z8 wymaga

posiadania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Prowadzenie samochodu dostawczego

i wykonywanie usług przewozowych Kz1

Wiedza – zna i rozumie podsta-
wowe fakty, zasady, poj

ę

cia ogól-

ne i zale

ż

no

ś

ci zwi

ą

zane z pro-

wadzeniem samochodu dostaw-
czego oraz wykonywaniem usług
przewozowych, w szczególno

ś

ci

zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochrony
ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska oraz

ergonomii

stanowiska

pracy

podczas prowadzenia samocho-
du dostawczego i usług przewo-
zowych;

−

prawo o ruchu drogowym obo-
wi

ą

zuj

ą

ce na terenie kraju oraz

w przewozach mi

ę

dzynarodo-

wych;

−

zasady załadunku i przewozu
towarów zgodnie z umow

ą

ADR, ATP i innymi;

−

budow

ę

oraz zasady eksplo-

atacji samochodu;

−

techniki

jazdy

samochodem

w ró

ż

nych warunkach;

−

dokumentacj

ę

magazynow

ą

i transportow

ą

;

−

zasady wypełniania dokumen-
tacji przewozowej;

−

wyposa

ż

enie techniczne sa-

mochodu;

−

wymagania dotycz

ą

ce trans-

portu okre

ś

lonego ładunku;

Umiej

ę

tno

ś

ci – prowadzi samo-

chód dostawczy i wykonuje proste
zadania zwi

ą

zane z prowadzeniem

samochodu dostawczego i wyko-
nywaniem usług przewozowych
w ró

ż

nych warunkach, w szczegól-

no

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepi-

sów BHP, ochrony ppo

ż

., er-

gonomii, ochrony

ś

rodowiska;

−

kompletowa

ć

i wypełnia

ć

doku-

menty potrzebne do przewozu;

−

kierowa

ć

samochodem

do-

stawczym zgodnie z przepisa-
mi ruchu drogowego w kraju
i za granic

ą

;

−

stosowa

ć

techniki kierowania

samochodem odpowiednie do
panuj

ą

cych warunków i prze-

wo

ż

onego ładunku;

−

wypełnia

ć

dokumenty zwi

ą

za-

ne z wykonywanymi usługami
przewozowymi;

−

wypełnia

ć

dokumenty zwi

ą

za-

ne z ewentualnymi reklama-
cjami i szkodami, jakie mog

ą

zaistnie

ć

w trakcie przewozu;

−

załatwia

ć

niezb

ę

dne sprawy

administracyjne, w tym np. cel-
ne, dotycz

ą

ce przewo

ż

onego

ładunku;

12

−

rodzaje dokumentów niezb

ę

d-

nych do wykonania transportu
(np. uprawnienia kierowcy do
wykonania przewozu okre

ś

lo-

nego ładunku;

−

procedury reklamacyjne i spo-
sób post

ę

powania z towarem;

−

zasady zabezpieczania doku-
mentów i powierzonych

ś

rod-

ków płatniczych;

−

rodzaje i wła

ś

ciwo

ś

ci olejów,

smarów, paliw, płynów eksplo-
atacyjnych;

−

metody i sposoby mocowania
ładunków;

−

rodzaje obsług i przegl

ą

dów

technicznych, legalizacji, do-
puszcze

ń

do u

ż

ytkowania;

−

zasady

udzielania

pomocy

przedlekarskiej ofiarom zda-
rze

ń

drogowych;

−

sposoby zabezpieczania miej-
sca wypadku, kolizji, zdarze-
nia;

−

procedury post

ę

powania w przy-

padku zaistnienia zdarzenia
drogowego.

−

zabezpiecza

ć

i przechowywa

ć

dokumenty

samochodu

do-

stawczego lub przyczepy;

−

zabezpiecza

ć

i przechowywa

ć

dokumentacj

ę

ładunku;

−

uzupełnia

ć

w

samochodzie

brakuj

ą

ce oleje i płyny eksplo-

atacyjne itp.;

−

identyfikowa

ć

rodzaje usterek

oraz dobiera

ć

sposoby ich na-

prawy;

−

zabezpiecza

ć

ładunek przed

przemieszczaniem;

−

usuwa

ć

drobne usterki i awarie

samochodu;

−

posługiwa

ć

si

ę

listami przewo-

zowymi, CMR.

−

stosowa

ć

dost

ę

pne zabezpie-

czenia antywłamaniowe oraz
uniemo

ż

liwiaj

ą

ce uruchomienie

samochodu;

−

analizowa

ć

i dostosowywa

ć

tras

ę

przejazdu do wykonywa-

nia zada

ń

transportowych;

−

czyta

ć

mapy drogowe;

−

posługiwa

ć

si

ę

nawigacj

ą

GPS

b

ę

d

ą

c

ą

na wyposa

ż

eniu po-

jazdu;

−

udziela

ć

pomocy przedlekar-

skiej ofiarom zdarze

ń

drogo-

wych;

−

okre

ś

la

ć

precyzyjnie poło

ż

enie

miejsca wypadku, kolizji, zda-
rzenia drogowego;

−

przekazywa

ć

w sposób rze-

czowy informacje dotycz

ą

ce

wypadku, kolizji, zdarzenia oso-
bie przyjmuj

ą

cej zgłoszenie;

−

zapewnia

ć

bezpiecze

ń

stwo so-

bie oraz osobom poszkodowa-
nym na miejscu wypadku, koli-
zji, zdarzenia;

13

−

zabezpiecza

ć

miejsce wypad-

ku, kolizji, zdarzenia;

−

podejmowa

ć

działania w celu

zminimalizowania skutków i roz-
miarów powstałych strat oraz
uczestniczy

ć

w udokumentowa-

niu przyczyn ich powstania.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z4, Z7 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Zabezpieczanie przewo

ż

onych ładunków Kz2

Wiedza – zna i rozumie podsta-
wowe fakty, poj

ę

cia ogólne i za-

le

ż

no

ś

ci zwi

ą

zane z zapewnie-

niem wła

ś

ciwego zabezpieczenia

przewo

ż

onych ładunków, w szcze-

gólno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska

oraz

ergonomii

stanowiska

pracy podczas zabezpieczania
przewo

ż

onych ładunków;

−

sposoby i metody zabezpie-
czania

samochodu

dostaw-

czego oraz ładunku;

−

rodzaje,

zasady

dobierania

parkingów oraz zasady bez-
piecznego postoju pojazdu;

−

cechy fizyczne i chemiczne
przewo

ż

onych ładunków i wy-

nikaj

ą

ce z tego ewentualne

niebezpiecze

ń

stwa i zagro

ż

e-

nia;

−

procedury bezpiecze

ń

stwa obo-

wi

ą

zuj

ą

ce w firmie transporto-

wej;

−

procedury wypełnienia listów
przewozowych, CMR.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje zadania

przewozowe, zapewniaj

ą

c bezpie-

cze

ń

stwo przewo

ż

onym ładunkom,

w szczególno

ś

ci potrafi:

−

stosowa

ć

zasady ergonomii na

stanowisku pracy, stosowa

ć

si

ę

do wymogów i instrukcji

BHP i ochrony ppo

ż

. oraz

przestrzega

ć

przepisów ochro-

ny

ś

rodowiska;

−

nadzorowa

ć

prawidłowo

ść

roz-

mieszczenia ładunku w poje

ź

-

dzie, tak aby nie dochodziło do
przeci

ąż

enia poszczególnych

osi pojazdu lub wykonywa

ć

czynno

ś

ci załadunku i rozła-

dunku;

−

nadzorowa

ć

ilo

ść

i rodzaj zała-

dowywanych i rozładowywa-
nych towarów lub dokonywa

ć

czynno

ś

ci załadunku i rozła-

dunku u klientów;

−

zabezpiecza

ć

lub sprawdza

ć

zabezpieczenie ładunku przed
przemieszczeniem si

ę

w cza-

sie jazdy;

14

−

stosowa

ć

dost

ę

pne zabezpie-

czenia antywłamaniowe b

ę

d

ą

-

ce na wyposa

ż

eniu pojazdu

oraz uniemo

ż

liwiaj

ą

ce urucho-

mienie samochodu;

−

zastosowa

ć

odpowiednie pro-

cedury w przypadku stwier-
dzenia kradzie

ż

y, włamania do

samochodu;

−

dobiera

ć

zabezpieczenie b

ę

-

d

ą

ce na wyposa

ż

eniu pojazdu

w zale

ż

no

ś

ci od rodzaju prze-

wo

ż

onego ładunku lub uzupeł-

nienie wymaganego zabezpie-
czenia.

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za realizacj

ę

zada

ń

przewozowych,

−

dostosowuje zachowanie do okoliczno

ś

ci zwi

ą

zanych z ruchem

drogowym,

−

pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

w zorgani-

zowanych warunkach realizacji zada

ń

przewozowych,

−

ocenia wpływ swoich działa

ń

realizowanych w ramach współpracy

zespołowej w transporcie i ponosi odpowiedzialno

ść

za ich skutki.

15

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu kierowcy sa-

mochodu dostawczego przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 832202 Kierowca

samochodu dostawczego

16

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.