Radioelektronik Audio-HiFi-Video 2/2003

Amplitunery AV

charakteryzuj¹ siê

znaczn¹ rozbudow¹

uk³adu elektrycznego,

gdy¿ s¹ urz¹dzeniami

wielokana³owymi,

a przetwarzanie dŸwiêku

dokonywane jest

zarówno metodami

analogowymi jak

i cyfrowymi. Poni¿ej

przedstawiamy opis

uk³adu elektrycznego

amplitunera AV FR 966

firmy Philips.

S

chemat blokowy urz¹dzenia przed-

stawiono na rys.1. Na wejœciu uk³a-

du znajduje siê selektor wejœciowy

do³¹czaj¹cy do urz¹dzenia sygna³y

AMPLITUNER AV FR 966

FIRMY PHILIPS

ROZWI¥ZANIA UK£ADOWE

analogowe. Selektor zrealizowano przy wyko-

rzystaniu uk³adu scalonego LC 7821 zawiera-

j¹cego szereg kluczy analogowych, wybiera-

nych za pomoc¹ sygna³ów logicznych przesy-

³anych przez sterownik mikroprocesorowy.

Z przewidzianych do do³¹czenia urz¹dzeñ

wybraæ mo¿na tuner, CD, CDR/Magnetofon,

sygna³ fonii magnetowidu (VCR), foniê po-

chodz¹c¹ z odbiornika satelitarnego (SAT),

gramofon analogowy oraz sygna³ fonii TV.

Przewidziano równie¿ mo¿liwoœæ nagrywa-

nia na magnetofon lub CDR i w tym celu do

selektora doprowadzone s¹ odpowiednie

sygna³y wyjœciowe.

Jako oddzielny, zastosowano selektor

sygna³ów wideo, do którego mo¿na do³¹-

czyæ sygna³y DVD, VCR lub sygna³ z odbior-

nika satelitarnego. Mog¹ one byæ wykorzy-

stane do nagrañ magnetowidowych lub ode-

brane z wyjœcia monitorowego.

Sygna³y po przejœciu przez selektor wej-

œciowy oraz wzmacniacz separuj¹cy (NJM

4560M) s¹ kierowane do dekodera MDM

2000 oraz bezpoœrednio do uk³adu korekcji

charakterystyki czêstotliwoœciowej z

uk³adem TDA 7437. Ten drugi przypadek

jest wykorzystywany przy klasycznej dwu-

kana³owej pracy stereofonicznej.

Uk³ad TDA 7437 jest wielofunkcyjnym korek-

torem charakterystyki czêstotliwoœciowej,

r

SCHEMATY i

SERWIS

27

Sterownik steruj¹cy

prac¹ ca³oœci

urz¹dzenia

Rys. 1 Schemat blokowy

Amplitunera AV FR 966

28

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 2/2003

Sekcja wzmacniacza m.cz.

Znamionowa moc wyjœciowa

(h=0,7%, R

L

= 6

Ω

, f = 1kHz)

2 x 60 W

Pasmo przenoszenia

20 Hz

÷

20 kHz (

±

1 dB)

Zniekszta³cenia nieliniowe

dla mocy 5 W, f = 1 kHz

≤

0,05%

w paœmie 40 Hz

÷

20 kHz

≤

0,2 %

Moc wyjœciowa przy dzia³aniu funkcji surround

dla h = 0,7%, R

L

= 6

Ω

, f = 1 kHz:

dla g³oœników przednich

2 x 60 W,

dla g³oœnika centralnego

60 W,

dla g³oœników surround

2 x 60 W

Stosunek sygna³/zak³ócenia

≥

82 dB

Separacja kana³ów

(f = 1 kHz)

≥

55 dB

w paœmie 250 Hz

÷

10 kHz

≥

50 dB

Pasmo przenoszenia

10 Hz

÷

30 kHz

Wejœcia:

Wejœcia liniowe

250 mV/47 k

Ω

Wejœcia dla 6 kana³ów DVD

250 mV/47 k

Ω

Gramofon analogowy

5 mV/47 k

Ω

//220 pF

Cyfrowe wspó³osiowe

2 x cinch

Cyfrowe optyczne

Toslink

Wyjœcia:

Wyjœcia liniowe

250 mV/ 1 k

Ω

Przedwzmacniacz subwoofera

0,8 V/ 1 k

Ω

Przedwzmacniacz g³oœnika centralnego 0,8 V/ 1 k

Ω

Wyjœcie s³uchawkowe

3 V/60

Ω

Regulacja barwy dŸwiêku:

Basy

±

9 dB przy 100 Hz

Soprany

±

9 dB przy 10 kHz

Loudness

+6 dB przy 100 Hz(_20 dB);

+2,5 dB przy 10 kHz (_20 dB)

Wielokana³owy dekoder _ MDM 2000

MPEG 5.1/MPEG 7.1

Dolby Digital (AC-3)

Digital Theater Systems (DTS)

Liniowe przetwarzanie PCM ( do 96 kHz, rozdzielczoϾ 24 bity)

Automatyczne rozpoznawanie typu danych cyfrowych (AC-3, DTS, MPEG 2, PCM)

Dolby Pro Logic

MPEG-2 dual mono channel selection I/II

Virtual Dolby Surround (422/423)

Virtual MPEG Digital (522/523)

Virtual Dolby Digital (522/523)

Virtual DTS Surround (522/523)

Multi-Front/Multi-rear/Natural Surround

Digital Bass Management

Parallel Stereo Downmix

Four Stereo (224)

Regulacja g³oœnoœci

Generator szumów (jako sygna³ testowy)

Selektor trybów dŸwiêku dookólnego (surround)

OpóŸnienie sygna³ów dla g³oœnika centralnego i obu sygna³ów surround

Sekcja tunera FM

Zakres czêstotliwoœci

87,50

÷

108,00 MHz

Czu³oœæ przy stosunku S/N = 26 dB

≤

2

µ

V

SelektywnoϾ dla 300 kHz

≥

55 dB

Ca³kowite zniekszta³cenia harmoniczne

≤

0,8 %

Separacja kana³ów stereo (dewiacja 40 kHz)

≥

35 dB

Wejœcie antenowe

75

Ω

wspó³osiowe

Sekcja tunera AM

Zakres czêstotliwoœci dla fal œrednich

531

÷

1602 kHz

Zakres czêstotliwoœci dla fal d³ugich

153

÷

279 kHz

Czu³oœæ dla zakresu

fal œrednich (S/N = 26 dB)

≤

1,5 mV/m

Czu³oœæ dla zakresu

fal d³ugich (S/N = 26 dB)

≤

2,8 mV/m

Ca³kowite zniekszta³cenia harmoniczne

dla zakresu AM

≤

3%

Wejœcie antenowe

symetryczne _ dostosowane

do anteny ramowej

Dane ogólne

Zasilanie

230 V, 50 Hz

Pobór mocy w trybie czuwania

< 2 W

Wymiary (szer. x wys. x g³êb.)

435 x 138 x 350 mm

DANE TECHNICZNE AMPLITUNERA AV FR 966 FIRMY PHILIPS

ma na wejœciu multiplekser analogowy i za-

pewnia elektroniczn¹ regulacjê wzmocnie-

nia, regulacjê fizjologiczn¹ (loudness) oraz

regulacjê barwy dŸwiêku.

Przy wykorzystaniu pe³nych mo¿liwoœci

amplitunera, do dyspozycji jest piêæ kana-

³ów wyposa¿onych we wzmacniacze mocy

oraz napiêciowy kana³ subwoofera. W tym

przypadku sygna³y przetwarzane s¹ w de-

koderze i doprowadzane do trzech uk³a-

dów korekcji charakterystyki czêstotliwo-

œciowej. Jeden obs³uguje kana³y przednie _

lewy i prawy, drugi _ kana³ centralny i sub-

woofer, a trzeci _ kana³y dŸwiêku dookólne-

go, lewy i prawy. Nad ca³oœci¹ urz¹dzenia

czuwa wyspecjalizowany mikroprocesorowy

sterownik steruj¹cy wszystkimi funkcjami

urz¹dzenia, obs³uguj¹cy wyœwietlacz oraz

odbieraj¹cy sygna³y z prze³¹czników p³yty

czo³owej i sygna³y pilota.

Wzmacniacz mocy

Piêæ kana³ów mocy to bardzo du¿o jak na

jedno urz¹dzenie, nie dziwi wiêc, ¿e kon-

struktorzy staraj¹ siê u³atwiæ sobie zada-

nie, a przy okazji obni¿yæ cenê urz¹dzenia.

Dokonuj¹ tego albo przez zastosowanie

bardzo uproszczonych uk³adów wzmacnia-

czy, albo przez zastosowanie uk³adów hy-

brydowych, gdzie w jednej obudowie mo¿e

byæ umieszczonych nawet kilka uk³adów

mocy. W urz¹dzeniu Philipsa wybrano to

drugie rozwi¹zanie. Zastosowano dwa hy-

brydowe uk³ady mocy, z których jeden _

STK 496-270 zawiera trzy wzmacniacze

mocy, a drugi _ STK 496-070 dwa. Uk³ad

U1 z trzema wzmacniaczami mocy przezna-

czono do wysterowania g³oœników kana-

³ów przednich _ lewego, prawego i central-

nego, a drugi uk³ad zawieraj¹cy dwa

wzmacniacze U2 wysterowuje dwa kana-

³y dŸwiêku dookólnego. Schemat wzmac-

niacza mocy przedstawiono na rys. 2.

Uk³ady zabezpieczaj¹ce

Stopnie mocy wyposa¿ono w liczne uk³ady

zabezpieczaj¹ce, które chroni¹ zarówno

same koñcówki mocy jak i zestawy g³oœni-

kowe. Na wyjœciu ka¿dego ze wzmacniaczy

mocy znajduj¹ siê uk³ady RLC, zabezpie-

czaj¹ce przed szkodliwym dzia³aniem obci¹-

¿eñ o charakterze reaktancyjnym. Wewn¹trz

ka¿dego z uk³adów hybrydowych umie-

szczono pozystory, charakteryzuj¹ce siê

dodatnim wspó³czynnikiem termicznym. Po-

³¹czone szeregowo elementy z obu uk³adów

stanowi¹ wraz z rezystorem R27 dzielnik re-

zystancyjny polaryzuj¹cy bazê tranzystora

T6. Nadmierny wzrost temperatury spowo-

duje nasycenie siê tranzystora T6, a sy-

gna³ o niskim poziomie (poziom logicznego

zera) zostanie doprowadzony do odpowie-

dniego wejœcia sterownika, który spowodu-

je wy³¹czenie wzmacniacza. Podobne dzia-

³anie wyst¹pi w przypadku pojawienia siê na

jednym z wyjœæ napiêcia sta³ego. Napiêcie

to doprowadzone przez jeden z rezystorów

R58

÷

R60 lub R73, R74 spowoduje nasyce-

nie tranzystora T7, przy czym je¿eli napiê-

cie bêdzie mia³o polaryzacjê dodatni¹ wy-

sterowanie tranzystora T7 nast¹pi bezpoœre-

dnio przez diodê D7, natomiast przy polary-

zacji ujemnej najpierw zostanie nasycony

tranzystor T8. Tranzystor T7 ulegnie równie¿

nasyceniu w przypadku uszkodzenia zasi-

lacza +12 V, co mog³oby spowodowaæ po-

jawienie siê napiêcia wy¿szego ni¿ +15 V.

Czujnikami nadmiernego przeci¹¿enia wyjœæ

wzmacniaczy s¹ tranzystory T17

÷

T19 oraz

T24 i T25, umieszczone w obwodach ujem-

nego napiêcia zasilania wzmacniaczy mo-

cy. Pobór nadmiernego pr¹du zasilania spo-

woduje nasycenie odpowiedniego tranzysto-

ra i doprowadzenie napiêcia ok. _40V przez

rezystor R12 do bazy tranzystora T4, powo-

duj¹c jego nasycenie. W wyniku tego tran-

zystory T3 oraz T9 ulegn¹ nasyceniu po-

woduj¹c zablokowanie wszystkich wzmac-

niaczy mocy, odpowiedni sygna³ przez rezy-

stor R19 dotrze równie¿ do sterownika.

Sterownik mo¿e samodzielnie zablokowaæ

wzmacniacze podaj¹c stan niski na anodê

diody D1. Nasyceniu ulegn¹ wówczas tran-

zystory T1, T2 i T10. W wyniku tego na

wejœciu 14 uk³adu U1 oraz 12 uk³adu U2 po-

jawi siê napiêcie ujemne, co doprowadzi

do ich zablokowania.

n

Maciej Feszczuk

r

SCHEMATY i

SERWIS

29

Rys.2 Schemat wzmacniacza mocy

INTERAKTYWNY PRZEWODNIK

W londyñskiej galerii Tate Modern testowany jest elektroniczny system,

który oprowadza zwiedzaj¹cych po wystawie. Rozwi¹zanie wykorzystu-

je sieæ bezprzewodow¹. Osoby odwiedzaj¹ce galeriê przy wejœciu do bu-

dynku dostaj¹ komputer narêczny (handheld). Na jego ekranie wyœwie-

tlane jest aktualne po³o¿enie u¿ytkownika oraz inne przydatne informa-

cje. Je¿eli system pomyœlnie przejdzie testy, mulitimedialna wycieczka, obok

istniej¹cej ju¿ dŸwiêkowej prezentacji, zostanie wprowadzona na sta³e.

Dziêki urz¹dzeniu iPaq firmy Compaq, które mo¿na nosiæ zawieszone na

szyi, goœæ galerii po wejœciu do sali wystawowej ma dostêp do informa-

cji na temat ekspozycji i artystów w formie krótkiego filmu wideo lub stro-

ny tekstowej. Równie¿ w przypadku zgubienia siê w galerii, urz¹dzenie

pokazuje mapê i miejsce, w którym znajduje siê u¿ytkownik. System

umo¿liwia równie¿ komentowanie pracy lub g³osowanie na ni¹, mo¿e rów-

nie¿ s³u¿yæ komunikacji miêdzy osobami znajduj¹cymi siê w galerii.

(f)

SZYBKIE UK£ADY FLASH 1 Gbit

W paŸdzierniku na rynek trafi³y pierwsze egzemplarze produkowa-

nych przez firmê Hitachi uk³adów pamiêci flash o pojemnoœci 1 Gbit.

Twórcom tych pamiêci uda³o siê przezwyciê¿yæ jedn¹ z podstawowych

wad uk³adów tego typu _ powolny zapis. Produkowane przez Hita-

chi pamiêci rejestruj¹ dane z prêdkoœci¹ 10 Mbit/s, czyli piêciokrot-

nie szybciej ni¿ w przypadku standardowych rozwi¹zañ. Dziêki du-

¿ej pojemnoœci uk³adów, znajd¹ one zastosowanie w aparatach cy-

frowych, a nawet urz¹dzeniach zastrze¿onych dot¹d dla innych no-

œników, jak np. cyfrowe kamery wideo. Uk³ady s¹ o 20% mniejsze od

starszych o pojemnoœci 512 Mbit i nie jest to tylko zas³uga technolo-

gii 0,13 mikrona, w której s¹ produkowane, ale tak¿e efekt wykorzy-

stania struktury (AG)-AND. Konstrukcja (AG)-AND tradycyjn¹ warstwê

izolacji zastêpuje obarczon¹ b³êdem bramk¹ logiczn¹, co umo¿liwia

zredukowanie wymiarów uk³adu o blisko jedn¹ trzeci¹.

(f)

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 2/2003