PŁK (R) DR HAB. JÓZEF MARCZAK WARSZAWA,
15.06.2007 R. PROF. KATEDRY STRATEGII WSO AON
WYKŁAD
WYKŁAD
W RAMACH SZKOLENIA UZUPEŁNIAJĄCEGO KADRY
W RAMACH SZKOLENIA UZUPEŁNIAJĄCEGO KADRY
KIEROWNICZEJ SG WP
KIEROWNICZEJ SG WP
TEMAT:
TEMAT: DZIAŁANIA NIEREGULARNE
DZIAŁANIA NIEREGULARNE
W STRATEGII OBRONNEJ RP.
W STRATEGII OBRONNEJ RP.
CEL: ZASYGNALIZOWANIE STRATEGICZNYCH WYZWAŃ
CEL: ZASYGNALIZOWANIE STRATEGICZNYCH WYZWAŃ
I
I
WIZJI WYZYSKANIA DZIAŁAŃ NIEREGULARNYCH JAKO
WIZJI WYZYSKANIA DZIAŁAŃ NIEREGULARNYCH JAKO
PODSTAWOWEGO NARODOWEGO ŚRODKA
PODSTAWOWEGO NARODOWEGO ŚRODKA
WIARYGODNEGO
WIARYGODNEGO
ODSTRASZANIA I SKUTECZNEJ OBRONY
ODSTRASZANIA I SKUTECZNEJ OBRONY
NARODOWEJ.
NARODOWEJ.
TEZY:
TEZY:
1.
1.
ŚWIAT
ŚWIAT
DZIAŁANIA NIEREGULARNE (DN) – JEDNA Z
DWÓCH, OBOK DZIAŁAŃ REGULARNYCH FORMA
WALKI ZBROJNEJ – JEST WSPÓŁCZEŚNIE (XIX, XX W.)
NAJWAŻNIEJSZYM, FUNDAMENTALNYM,
NIEZASTĘPOWALNYM I SKUTECZNYM ŚRODKIEM
STRATEGII OBRONY NARODOWEJ BĄDŹ
WYZWOLENIA NARODOWEGO, A TAKŻE ISTOTNYM,
A CZĘSTO PODSTAWOWYM I NIEZASTĘPOWALNYM
ORAZ SKUTECZNYM ŚRODKIEM STRATEGII
OFENSYWNEJ POZA WŁASNYM TERYTORIUM
(DZIAŁANIA SPECJALNE, UDERZENIA
TERRORYSTYCZNE).
2. POLSKA
2. POLSKA
•
DLA POLAKÓW DN (WOJNA PODJAZDOWA, SZARPANA, URYWCZA,
PARTYZANTKA) BYŁY PODSTAWOWĄ FORMĄ OBRONY OBRONY
NIEPODLEGŁOŚCI: PRZED AGRESJĄ NIEMIECKĄ X-XIII W., W
OBRONIE PRZED KRZYŻAKAMI, W ZWYCIĘSTWIE NAD SZWEDZKIM
POTOPEM 1655-60.
•
NIEZDOLNOŚĆ PRZYGOTOWANIA DN W MASOWEJ SKALI BYŁA
GŁÓWNĄ PRZYCZYNĄ NIEPOWODZEŃ POWSTAŃ NARODOWYCH
XVIII I XIX W.
•
„PIORUNUJĄCA KLĘSKA WRZEŚNIOWA 1939” (OKREŚLENIA GEN. W.
SIKORSKIEGO) MILIONOWEJ ARMII – JEDNA Z GŁOWNYCH
PRZYCZYN –KOMPLETNE NIEPRZYGOTOWANIE DO DN W MASOWEJ
SKALI.
•
W XXI W. PRZYGOTOWANIE RP DO PROWADZENIA DN W MASOWEJ
SKALI JEST WŁAŚCIWYM I KONIECZNYM, PODSTAWOWYM I
NIEZASTĘPOWALNYM NARODOWYM ŚRODKIEM ZAPEWNIENIA
WIARYGODNEGO ODSTRASZANIA I SKUTECZNEJ OBRONY. JEST
SZANSĄ ZAPEWNIENIA POLSCE ODSTRASZAJĄCEGO WIZERUNKU
NIEPOKONALNEJ POTĘGI OBRONNEJ.
FORMY WALKI ZBROJNEJ
FORMY WALKI ZBROJNEJ
GEN. E. LUDENDORFF (1865-1935): RÓŻNORODNE SĄ SIŁY ZBROJNE,
RÓŻNORODNE ICH FORMY I SPOSOBY ICH UŻYCIA W WOJNIE (WOJNA
TOTALNA, S. 1001).
FORMA WALKI ZBROJNEJ
FORMA WALKI ZBROJNEJ, JEDNA Z PODSTAWOWYCH KATEGORII (POJĘĆ)
WALKI
ZBROJNEJ – OKREŚLAJACA PRZESTRZENNO-CZASOWY UKŁAD ORGANIZACJI I
PROWADZENIA WALKI ZBROJNEJ PRZEZ JEDNĄ ZE STRON WOJNY (KONFLIKTU
ZBROJNEGO).
FORMY WALKI ZBROJNEJ
FORMY WALKI ZBROJNEJ
:
:
- DZIAŁANIA REGULARNE,
- DZIAŁANIA NIEREGULARNE.
DZIAŁANIA REGULARNE
DZIAŁANIA REGULARNE – FORMA WALKI ZBROJNEJ OKREŚLAJACA
CZOŁOWE (FRONTALNE, OTWARTE, RÓWNOLEGŁE, SYMETRYCZNE, BITWA
WALNA, BITWA GENERALNA, …) STARCIE WALCZĄCYCH W OKREŚLONYM
MIEJSCU (LINII, FRONCIE) I OKREŚLONYM CZASIE, DĄŻĄCYCH DO
ROZSTRZYGAJĄCEGO ZWYCIĘSTWA (POKONANIA) PRZECIWNIKA.
DZIAŁANIA NIEREGULARNE
DZIAŁANIA NIEREGULARNE – FORMA WALKI ZBROJNEJ POLEGAJĄCA NA:
1. UNIKANIU REGULARNEJ WALKI (CZOŁOWEGO, FRONTALNEGO STARCIA)
GROŻĄCEGO ZNISZCZENIEM LUB PONIESIENIEM STRAT
NIEOPŁACALNYCH (NIEADEKWATNYCH) DO EWENTUALNYCH KORZYŚCI;
2. ATAKOWANIU (MOSSOR: TYSIĄCE WALK) PRZECIWNIKA Z ZASKOCZENIA,
Z WYKORZYSTANIEM WARUNKÓW TERENOWYCH I WSPARCIA LUDNOŚCI
SŁABYCH LUB BEZBRONNYCH SIŁ PRZECIWNIKA, JEGO OBIEKTÓW I
URZĄDZEŃ NA CALYM BRONIONYM (ATAKOWANYM) OBSZARZE W
DOWOLNYM CZASIE AŻ DO OSTATECZNEGO ZWYCIĘSTWA
(ZASTRASZENIA).
- taktyczna
- operacyjna
- strategiczna
-
czynniki ludzkie:
przywództwo i morale
- wybór i realizacja celu
- swoboda działania
- utrzymanie inicjatywy
- skupienie wysiłku
- ekonomia sił
- mobilność
- manewr
- zaskoczenie
- rozpoznanie
- prostota
- utrzymanie zdolności
bojowej wojsk
- elastyczność
- współdziałanie
- wsparcie logistyczne
- bezpieczeństwo i ochrona
DZIAŁANIA BOJOWE
WALKA ZBROJNA
WALKA ZBROJNA
ROZMIESZCZANIE
ROZMIESZCZANIE
POGOTOWIE
POGOTOWIE
PRZEMIESZCZANIE
PRZEMIESZCZANIE
ŚRODKI:
-broń
-sprzęt wojskowy
-żołnierz
-teren
-infrastruktura
bojowa
-zaopatrzenie
-wsparcie państwa
(HNS)
- wsparcie cywilne
ŚRODKI:
-broń
-sprzęt wojskowy
-żołnierz
-teren
-infrastruktura
bojowa
-zaopatrzenie
-wsparcie państwa
(HNS)
- wsparcie cywilne
ELEMENTY:
- ruch
- ogień
- zapory
- fortyfikacje
- morale
- dowodzenie
- informacja
- współpraca
cywilno-wojsk.
- zabezpieczenie
logistyczne
- współpraca
z mediami
ELEMENTY:
- ruch
- ogień
- zapory
- fortyfikacje
- morale
- dowodzenie
- informacja
- współpraca
cywilno-wojsk.
- zabezpieczenie
logistyczne
- współpraca
z mediami
CZYNNIKI:
- czasu
- przestrzeni
- klimatu, pogody
- pora doby
- wyszkolenia
- wiedzy, sztuki
- organizacji
- wielkości/liczeb.
- zaskoczenia
- inicjatywy
- .....
CZYNNIKI:
- czasu
- przestrzeni
- klimatu, pogody
- pora doby
- wyszkolenia
- wiedzy, sztuki
- organizacji
- wielkości/liczeb.
- zaskoczenia
- inicjatywy
- .....
SKALA
(POZIOM)
ZASADY
(NATO)
SPOSOBY:
UDERZ.:
- ogniem
- wojskami
- r/elektr.
- ....
OCHRONA
PRZED
UDERZENIEM
MANEWR:
- wojskami
- środkami
- ....
RODZAJE:
OBRONA
NATARCIE
WYCOFANIE
PORÓWNANIE:
Regulamin Bundeswehry: „gł.elementy walki – ogień i manewr. uzupełn. zaporami...”
SUN TZU: 5 zasadniczych czynników: moralny, pogoda, teren, dowodzenie, teoria (takt.woj..)
TYPOLOGIA WALKI ZBROJNEJ
(wariant)
FORMY:
NIEREGULARNE
(starcia:
czołowe,
frontalne,
otwarte,
w polu
równoległe,
symetryczne...)
w STRATEGII
OFENSYWNEJ
w STRATEGII
OBRONNEJ
REGULARNE
- wojna na
tyłach
- głęboka
.penetracja
(jap.)
- dz. specjalne
- dz. pow.-des.
- wojna
podjazdowa,
szarpana,
urywcza
(pol.)
- „mała wojna”
- dz.
partyzanckie
- dz. dywersyjne
- terroryzm
- dz.
niesymetryczne
Wg R. Jakubczaka, J. Marczaka, H.
Szafrana
NAUKA Z „PIORUNUJĄCEJ KLĘSKI WRZEŚNIOWEJ
NAUKA Z „PIORUNUJĄCEJ KLĘSKI WRZEŚNIOWEJ
1939R.”
1939R.”
„O ILE KLĘSKĘ 1939 R. MOŻNA UZNAC ZA TRAGICZNE
NIEPOWODZENIE, TO NIEWYKORZYSTANIE NAUK TEJ KLĘSKI
BYŁOBY ZBRODNIĄ.”
S. PSTROKOŃSKI, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE POLSKI, JEROZOLIMA 1940.
STRATEGIA WOJSKOWA PODSTAWĄ BEZPIECZEŃSTWA
STRATEGIA WOJSKOWA PODSTAWĄ BEZPIECZEŃSTWA
NARODOWEGO
NARODOWEGO
SOKRATES (469-399 P. N. E.) – STRATEGIA JEST
DOBRODZIEJSTWEM BOGÓW, BOWIEM STANOWI DLA KRAJU
ŚRODEK ZAPEWNIAJĄCY MU WOLNOŚĆ I SZCZĘŚCIE.
D. PAPP – POLITOLOG USA – POTENCJAŁ BEZ STRATEGII JEST
NIEMALŻE TAK SAMO POZBAWIONY ZNACZENIA JAK STRATEGI
BEZ POTENCJAŁU.
BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE
BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE
NACZELNA, EGZYSTENCJONALNA WARTOŚĆ I
NACZELNA, EGZYSTENCJONALNA WARTOŚĆ I
POTRZEBA NARODOWA ORAZ PRIORYTETOWY CEL
POTRZEBA NARODOWA ORAZ PRIORYTETOWY CEL
PAŃSTWA DLA ZAPEWNIENIA PRZETRWANIA I
PAŃSTWA DLA ZAPEWNIENIA PRZETRWANIA I
TWORZENIA SPRZYJAJĄCYCH WARUNKÓW
TWORZENIA SPRZYJAJĄCYCH WARUNKÓW
ROZWOJU OBEJMUJĄCE:
ROZWOJU OBEJMUJĄCE:
–
OCHRONĘ I OBRONĘ WARTOŚCI I INTERESÓW
OCHRONĘ I OBRONĘ WARTOŚCI I INTERESÓW
NARODOWYCH PRZED ZAGROŻENIAMI MILITARNYMI
NARODOWYCH PRZED ZAGROŻENIAMI MILITARNYMI
I NIEMILITARNYMI, ZEWNĘTRZNYMI I
I NIEMILITARNYMI, ZEWNĘTRZNYMI I
WEWNĘTRZNYMI;
WEWNĘTRZNYMI;
–
BUDOWĘ SIŁY (POTĘGI) NARODOWEJ: MORALNEJ,
BUDOWĘ SIŁY (POTĘGI) NARODOWEJ: MORALNEJ,
GOSPODARCZEJ, ORGANIZACYJNEJ, OBRONNEJ,
GOSPODARCZEJ, ORGANIZACYJNEJ, OBRONNEJ,
DEMOGRAFICZNEJ, KULTURALNEJ, NAUKOWJ, ITD.
DEMOGRAFICZNEJ, KULTURALNEJ, NAUKOWJ, ITD.
DOKTRYNA ORGANIZACYJNA
DOKTRYNA PODSTAWOWA
HISTORIA WOJSKOWA
DOKTRYNA DZIAŁAN
IA
W RAMACH ŚRODOW
ISKA
BEZPIEC
ZEŃSTW
O
NARODO
WE
RYZYKO
C
E
L
E
K
O
N
C
E
P
C
J
E
Z
A
S
O
B
Y
Podstawa opracowania doktryn strategicznych
Źródłó: Making Strategy: An Introduction to National Security Processes and Problems, Chpter 11,
August 1988, pp. 163 – 174. Published 1988 by Air University Press.
Relacje między strategią wojskową a bezpieczeństwem
narodowym
Na podstawie: H. Richard Yarger,Towards a
Theory of Strategy: Art. Lykke and the Army War
College Strategy Model,
http://www,ay,af,auk/au/awc/awcgate/army-
usawc/stratpap.htm,3.01.10
JAN NOWAK-JEZIORAŃSKI (1913-2005)
POWSZECHNIE PRZYJĘTYM KRYTERIUM
BEZPIECZEŃSTWA JEST WŁASNY POTENCJAŁ OBRONNY
POŁĄCZONY Z UKŁADAMI SOJUSZNICZYMI, ZAPEWNIAJĄCYMI
SKUTECZNE ODSTRASZANIE POTENCJALNEGO NAPASTNIKA.
RYZYKO AGRESJI MUSI BYĆ W PERCEPCJI PRZECIWNIKA NA
TYLE WYSOKIE, ABY STAŁA SIĘ ONA NIEOPŁACALNA.
/POLSKA Z BLISKA, KRAKÓW 2003, S. 127/
POLSKA MOŻE LICZYĆ NA POMOC SOJUSZNIKÓW TYLKO WTEDY,
GDY
BĘDZIE CHCIAŁA I MOGŁA BRONIĆ SIĘ SAMA, JEŚLI ZDOBĘDZIE
WŁASNE
MOŻLIWOŚCI ODSTRASZANIA NAPASTNIKA.
NARODOWA STRATEGIA WOJSKOWA
NARODOWA STRATEGIA WOJSKOWA
TO NAUKA I SZTUKA WYBORU, PRZYGOTOWANIA I WYKORZYSTANIA
PRZEZ NARÓD SIŁ ZBROJNYCH (ŚRODKÓW WOJSKOWYCH) DO
ZABEZPIECZENIA CELÓW NARODOWYCH PRZEZ UŻYCIE SIŁY LUB
GROŹBĘ JEJ UŻYCIA /ODSTRASZANIE/ ORAZ DO WSPARCIA WŁADZ
I SPOŁECZEŃSTWA W SYTUACJACH KLĘSK ŻYWIOŁOWYCH,
KATASTROF
TECHNICZNYCH I INNYCH NIESZCZĘŚĆ I POTRZEB.
GEN. A. BEAUFRE: WYBÓR TAKTYKI TO STRATEGIA.
GEN. E. LUDENDORFF: MOJA STRATEGIA ZOSTAŁA POKONANA PRZEZ TAKTYKĘ.
PRZEŁOM STRATEGICZNY XVIII/XIX w.
PRZEŁOM STRATEGICZNY XVIII/XIX w.
PAŃSTWA, ARMIE, NAPOLEON (1769-1821), CLAUSEWITZ (1780-1831), POLSKA
P O L I T Y K A
P O L I T Y K A
S Z T U K A W O J E N N A
S Z T U K A W O J E N N A
1800
1800
XIX WIEK KLASYCZNY
XIX WIEK KLASYCZNY
LUDWIK XIV
P A Ń S T W A N A R O
P A Ń S T W A N A R O
D O W E
D O W E
1815
1830
1863
1900
1900
Pow. Styczn.
Pow. Styczn.
Konf. Barska
Konf. Barska
Pow. Listop.
Pow. Listop.
USA
1775-82
Francuska
1789
I ROZBIÓR RP
(1772)
KS.WARSZ.
WOJNY
NAPOLEOŃSKIE
(1795-1815)
Pow. Kośc.
Pow. Kośc.
KRÓL.POL.
W O J N Y P O W S Z
W O J N Y P O W S Z
E C H N E
E C H N E
( NARODOWE )
( NARODOWE )
(TYSIĄCE WALK… - S. MOSSOR)
L. CARNOT (1794)
14 A = 740 000
DYWIZJE (STAŁA ORG.) (1795)
A R M I E N A R O D
A R M I E N A R O D
O W E
O W E
POWSZECHNA SŁUŻBA WOJSKOWA
POWSZECHNA SŁUŻBA WOJSKOWA
ARMIE
ARMIE
NAJEMNE I
NAJEMNE I
„NIEWOLNICZE”
„NIEWOLNICZE”
ARTYLERIA POLOWA -
OD BATALIONU
FRYDERYK II WIELKI (1712-
1786):
WYGRYWA SIĘ BITWY PRZEZ PRZEWAGĘ OGNIA.
1770
1780
1790
REWOLUCJE:
„
„
PAŃSTWO TO
PAŃSTWO TO
JA”
JA”
W O J N Y =
W O J N Y =
BITWY WALNE,
BITWY WALNE,
GENERALNE
GENERALNE
1768-72
1760
NAJWYŻSZE OSIĄGNIĘCIE (DĄŻENIE) SZTUKI STRATEGII
NAJWYŻSZE OSIĄGNIĘCIE (DĄŻENIE) SZTUKI STRATEGII
SUN TZU (VI W. P.N.E.): NAJWYŻSZĄ SZTUKĄ JEST ZWYCIĘŻYĆ ARMIĘ
WROGA BEZ WYDANIA BITWY.
BELIZARIUSZ (500-565): NAJPEŁNIEJSZE I NAJSZCZĘŚLIWSZE
ZWYCIĘSTWO TO ZMUSIĆ NIEPRZYJACIELA DO ZREZYGNOWANIA Z JEGO
CELÓW, NIE PONOSZĄC PRZY TYM SAMEMU ŻADNYCH STRAT.
NAJWYŻSZĄ SZTUKĄ STRATEGII OBRONY RP W XXI
NAJWYŻSZĄ SZTUKĄ STRATEGII OBRONY RP W XXI
WIEKU JEST ZAPEWNIENIE WIARYGODNEGO,
WIEKU JEST ZAPEWNIENIE WIARYGODNEGO,
SKUTECZNEGO ODSTRASZANIA OBRONNEGO.
SKUTECZNEGO ODSTRASZANIA OBRONNEGO.
ODSTRASZANIE – ZNIECHĘCENIE PRZECIWNIKA /-ÓW DO
UŻYCIA PRZEMOCY ZBROJNEJ PRZECIWKO POLSCE
POPRZEZ WYKAZANIE, ŻE NIE POKONA POLSKI A W TOKU
DZIAŁAŃ PONIESIE ZNACZNE WIĘKSZE STRATY NIŻ
EWENTUALNE KORZYŚCI.
WIARYGODNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ ODSTRASZANIA:
•
POSIADANIE ŚRODKÓW STANOWIĄCYCH REALNĄ GROŹBĘ,
•
ABSOLUTNA NIEZAWODNOŚĆ ODSTRASZANIA (W WYPADKU
ZASKOCZENIA, ZMIANY SYTUACJI POLITYCZNO-MILITARNEJ,
UPŁYWU CZASU),
•
STRONA/-Y PRZECIWNA POGODZI SIĘ (UZNA) Z ISTNIENIEM
U NAS ŚRODKÓW, NA KTÓRYCH OPIERA SIĘ NASZE
ODSTRASZANIE.
/B. BRODIE, S. 327/
FUNDAMENTALNE I TRWAŁE WYZNACZNIKI
FUNDAMENTALNE I TRWAŁE WYZNACZNIKI
/UWARUNKOWANIA/ STRATEGII OBRONNEJ RP
/UWARUNKOWANIA/ STRATEGII OBRONNEJ RP
1.
HISTORIA OBRONY POLSKI – ŹRÓDŁA SUKCESÓW,
PRZYCZYNY KLĘSK (NIEPOWODZEŃ).
MARSZAŁEK F. FOCH: STRATEGIA JEST NAUKĄ
ZBUDOWANĄ NA FUNDAMENCIE HISTORII.
TWÓRCY KONSTYTUCJI USA: JEDYNYM ŹRÓDŁEM
MĄDROŚCI JEST DOŚWIADCZENIE (…) W POLITYCE
NIE MA MIEJSCA NA EKSPERYMENTY, NA SZCZĘŚCIE
NA PRÓBĘ.
2. GEOSTRATEGICZNA POZYCJA POLSKI.
NAPOLEON: POLITYKĘ PAŃSTW OKREŚLA GEOGRAFIA.
3.
GEOGRAFIA POLSKI (OBSZAR, ZALUDNIENIE, GRANICE,
UKSZTAŁTOWANIE, ZABUDOWA, ZALESIENIE,
GOSPODARKA).
4. CHARAKTER WSPÓŁCZESNEGO ZAGROŻENIA
MILITARNEGO I OBRONY MILITARNEJ (POCHODNA
DOŚWIADCZEŃ I POZIOMU TECHNIKI).
HISTORIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
HISTORIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
REFORMY
KAZIMIERZA WIELKIEGO; JAGIEŁŁY. ; BATOREGO
ODBUDOWA
PAŃSTWA
ODBUDOWA
SIŁY WOJSKOWEJ
1918-20
1,35 MLN
POWSZECHNY
SYSTEM WOJSKOWY
(WYPRZEDZENIE
EUROPY O 500 LAT)
ŻOŁNIERZY
SOLIDARNOŚĆ
10 MLN
BEZPIECZEŃSTW
O
1000
1400
1500
1600 1650
1700
1800
1900 1939 1945 2000
BRAK
BEZPIECZEŃSTWA
W
W
W
W
W
OTTON III
W
W
W
W
W
?
?
300 LAT
P
P
P
P
P
Potop
BEZBRONNY
STEP
NIEWOLA
ZA-
GŁA-
DA
UDERZENIA
NIEMIECKIE
TATARSKIE
KRZYŻACKIE
ROZBICIE
DZIELN.
OSTATNI
ZAJAZD
KRZYŻACKI
POWST.
WOJNY
BRAK SIŁY
WOJSK.
WOLNA ELEKCJA
LIBERUM VETO
ANARCHIA
UPADEK WOJSKOWOŚCI
1616, JESTEŚMY TU, ŻEBYŚMY BYLI, A NIE ZEBYŚMY
SIĘ BILI
1655, ŻÓŁWIEM SIEDZIEĆ I ŁBA NIE WYSTAWIAĆ
-
PRZESZKOL. ŻOŁNIERZY / OBYWATELI
(1780)
POLSKA 1 / 472 ; FRANCJA 1 / 153;
AUSTRIA 1 / 90 ; ROSJA 1 / 49;
PRUSY 1 / 26
1333
H.KOHL
NATO
Wg J. Marczaka
GEOGRAFIA (MAPA) BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO POLSKI
POTĘGA
CYWILZACYJNO
-
EKONOMICZNA
POTĘGA
PRZEMOCY
I EKSPANSJI
ZBROJNEJ
ok. 700 lat
ok. 300 lat
SĄSIAD
WSCHODNI
SIŁA
NARODOW
A ?
„ P R Z Y C I Ą G A N I E”
Najważniejszy
sojusznik
U S A
U S A
NOWY
FRANCJA
DAWNY
R. DMOWSKI:
„... MIEJSCA NA MAŁE, SŁABE PAŃSTEWKO NIE MA”.
J. PIŁSUDSKI
: „... HISTORIA JEST CIĄGŁĄ WALKĄ SIŁ I ŻE KTO SIŁY NIE MA, TEN SIĘ W HISTORII
NIE LICZY...”
C.v.CLAUSEWITZ:
„... ZDOBYWCA ZAWSZE JEST USPOSOBIONY POKOJOWO, (...) CHĘTNIE BY WKROCZYŁ DO
NASZEGO PAŃSTWA JAK NAJSPOKOJNIEJ, ALE ABY TEGO NIE MÓGŁ ZROBIĆ, MUSIMY SAMI
PRAGNĄĆ WOJNY, A WIĘC JĄ TEŻ PRZYGOTOWYWAĆ, CZYLI INNYMI SŁOWY: WŁAŚNIE SŁABI,
SKAZANI NA OBRONĘ MUSZĄ BYĆ ZAWSZE UZBROJENI, ABY NIE ULEC NAPADOWI, TEGO
WYMAGA SZTUKA WOJENNA”.
SEELEY:
HIST.ANG. „... STOPIEŃ WOLNOŚCI ISTNIEJĄCY W DANYM KRAJU MUSI BYĆ PROPORCJONALNY DO
NACISKU POLITYCZNO-WOJSKOWEGO, JAKI PANUJE NA GRANICACH TEGO KRAJU: IM WIĘKSZY
NACISK Z ZEWNĄTRZ, TYM OSTRZEJSZA MUSI BYĆ WEWNĘTRZNA STRUKTURA PAŃSTWA,
W PRZECIWNYM RAZIE TRACI ONO NIEPODLEGŁOŚĆ”.
Wg J. Marczaka
PRZEWAGA POTENCJAŁÓW OFENSYWNYCH (WOJSK OPERACYJNYCH)
C.v.CLAUSEWITZ (powt. S. MOSSOR):
C.v.CLAUSEWITZ (powt. S. MOSSOR):
NAWET NAPOLEON NIE MÓGŁ POBIĆ
2 x
SIŁ W
BITWACH WALNYCH,
GENERALNYCH - REGULARNYCH
20
x*
*
WIZJA POLSKI, Warszawa 2000, s. 189.
GŁÓWNY PROBLEM STRATEGICZNY OBRONY III RP
GŁÓWNY PROBLEM STRATEGICZNY OBRONY III RP
GŁÓWNY PROBLEM STRATEGICZNY OBRONY III RP
GŁÓWNY PROBLEM STRATEGICZNY OBRONY III RP
J.NOWAK-JEZIORAŃSKI:
J.NOWAK-JEZIORAŃSKI:
POLSKA MOŻE LICZYĆ NA
POMOC
SOJUSZNIKÓW TYLKO WTEDY, GDY BĘDZIE
CHCIAŁA
I MOGŁA BRONIĆ SIĘ SAMA, JEŚLI
ZDOBĘDZIE WŁASNE
MOŻLIWOŚCI ODSTRASZANIA NAPASTNIKA.
J.W. O POLSCE: NAPOLEON,
CLAUSEWITZ, MOLTKE,
TRAUGUTT,
SIKORSKI, o. BOCHEŃSKI
INICJATYWA
INICJATYWA
INICJATYWA
INICJATYWA
ZASKOCZEN
ZASKOCZEN
IE
IE
ZASKOCZEN
ZASKOCZEN
IE
IE
WSPÓŁCZESNY CHARAKTER ZAGROŻENIA MILITARNEGO
.
.
.
.
.
.
3
4
2
1
UDERZENIA LOT., RAK. I
DESANTOWE
CEL: zniszczenie i uchwycenie z
powietrza
ważnych obiektów i
rejonów
UDERZENIE (WTARGNIĘCIE)
ZGRUPOWAŃ PANC. - ZMECH.
CEL: rozbicie sił obrony i
opanowanie
terenu
UDERZENIA
R/ELEKTRONICZNE
CEL: sparaliżowanie systemów
kierowa-
nia państwem,
dowodzenia wojska-
mi, kierowania środkami
walki
oraz środków przewozu i
komuni-
kowania
DZIAŁANIA (UDERZENIA) „OD
WEWNĄTRZ”
CEL: dezorganizacja instytucji
państwowych,
zastraszenie władz i społeczeństwa
Wg J. Marczaka
.
.
.
.
.
.
OBRONA OPERACYJNA
OBRONA MIEJSCOWA (NA
MIEJSCU)
UDERZENIA
POWIETRZNO-
LĄDOWE
WSPÓŁCZESNY CHARAKTER OBRONY MILITARNEJ PAŃSTWA
LEGENDA:
- Obrona miejscowości, ważnych
obiektów
i rejonów
- Rejon działań nieregularnych
- Wojska operacyjne (mobilne)
HISTORIA
Struktura obrony Forma
obrony
do I w. św. PUNKTOWA BITWY WALNE
(GENERALNE)
od I do II w. św. LINIOWA OPERACJE FRONTOWE
po II w. św. PRZESTRZENNA POWSZECHNA
(Tysiące walk
-S. Mossor)
Wg J. Marczaka
PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI STRATEGII
PODSTAWOWE KATEGORIE SZTUKI STRATEGII
1.
1.
PRZYSZŁOŚĆ
PRZYSZŁOŚĆ
:
: ZMIENNA, NIEPRZEWIDYWALNA, REGUŁĄ ZASKOCZENIE
(…)ODRZUCIĆ TO PYTANIE – CO BĘDZIE? ZASTĄPIĆ MĘSKIM – CO CZYNIĆ? BY
TWORZYĆ BEZPIECZNĄ PRZYSZŁOŚĆ.
2.
2.
ZAGROŻENIE
ZAGROŻENIE DLA POLSKI W XXI WIEKU: PRZEWAGA STRATEGICZNA
ZDOLNOŚCI OFENSYWNYCH SĄSIADÓW NAD ZDOLNOŚCIAMI OBRONNYMI RP.
GEN. T. KOŚCIUSZKO: SŁABOŚĆ, BRAK WIARY WE WŁASNE SIŁY TO NASZE
NAJWIĘKSZE NIEBEZPIECZEŃSTWO.
R. DMOWSKI: MIĘDZY ROSJĄ A NIEMCAMI NIE MA MIEJSCA NA MAŁE
I SŁABE PAŃSTWO.
JAN PAWEŁ II: PRZYSZŁOŚĆ POLSKI OD WAS ZALEŻY. MUSICIE MIEĆ SIŁĘ.
3.
3.
PRZEWAGA STRATEGICZNA
PRZEWAGA STRATEGICZNA OBRONY NAD ZDOLNOŚCIAMI OFENSYWNYMI
POTENCJALNYCH PRZECIWNIKÓW.
SUN TZU: ZWYCIĘŻAJ STRATEGIĄ (WŁASNĄ) STRATEGIĘ (PRZECIWNIKA).
4.
4.
NIEPOKONALNOŚĆ
NIEPOKONALNOŚĆ – PODSTAWĄ WIARYGODNEGO I SKUTECZNEGO
ODSTRASZANIA OBRONNEGO POLSKI.
5.
5.
KORZYŚCI, ATUTY
KORZYŚCI, ATUTY PRZEWAGI STRATEGICZNEJ OBRONY WŁASNEGO
TERYTORIUM – PODSTAWĄ STRATEGII OBRONNEJ RP.
6.
6.
TRWAŁE WYZNACZNIKI
TRWAŁE WYZNACZNIKI (UWARUNKOWANIA) STRATEGII OBRONNEJ:
-DOŚWIADCZENIA OBRONNE;
-GEOSTRATEGICZNE POŁOŻENIE;
-GEOGRAFIA POLSKI;
-CHARAKTER WSPÓŁCZESNEGO ZAGROŻENIA MILITARNEGO I OBRONY.
7.
7.
PRZESTRZEŃ
PRZESTRZEŃ – „PAN WOJNY…”
PODSTAWOWE DYREKTYWY SZTUKI (WYBORU) STRATEGII
PODSTAWOWE DYREKTYWY SZTUKI (WYBORU) STRATEGII
OBRONNEJ
OBRONNEJ
1.
W WYBORZE ŚRODKÓW STRATEGII DĄŻYĆ DO ZAPEWNIENIA
W WYBORZE ŚRODKÓW STRATEGII DĄŻYĆ DO ZAPEWNIENIA
WIARYGODNEJ I SKUTECZNEJ OBRONY
WIARYGODNEJ I SKUTECZNEJ OBRONY
W DANYCH WARUNKACH
W DANYCH WARUNKACH
PRZY UŻYCIU
PRZY UŻYCIU
WŁAŚCIWYCH ŚRODKÓW
WŁAŚCIWYCH ŚRODKÓW
.
.
2.
2.
ZADANIEM SZTUKI STRATEGII JEST
ZADANIEM SZTUKI STRATEGII JEST
ZAPEWNIENIE
ZAPEWNIENIE
BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
PRZY JAK NAJLEPSZYM
PRZY JAK NAJLEPSZYM
WYKORZYSTANIU POSIADANYCH ŚRODKÓW
WYKORZYSTANIU POSIADANYCH ŚRODKÓW
.
.
3.
3.
W SZTUCE STRATEGII NIE NALEŻY OBIERAĆ ZA PUNKT WYJŚCIA TO,
W SZTUCE STRATEGII NIE NALEŻY OBIERAĆ ZA PUNKT WYJŚCIA TO,
CO JEST MOŻLIWE, ALE SZUKAĆ TEGO, CO JEST KONIECZNE I
CO JEST MOŻLIWE, ALE SZUKAĆ TEGO, CO JEST KONIECZNE I
STARAĆ SIĘ TO OSIĄGNĄĆ.
STARAĆ SIĘ TO OSIĄGNĄĆ.
4.
4.
PRZYGOTOWANIE ŚRODKÓW STRATEGII DO SPROSTANIA
PRZYGOTOWANIE ŚRODKÓW STRATEGII DO SPROSTANIA
NAJGORSZEJ EWENTUALNOŚCI.
NAJGORSZEJ EWENTUALNOŚCI.
5.
5.
ZNIWECZYĆ ZAŁOŻENIA I ŚRODKI STRATEGII AGRESJI.
ZNIWECZYĆ ZAŁOŻENIA I ŚRODKI STRATEGII AGRESJI.
6.
6.
MAKSYMALNIE WYZYSKAĆ KORZYŚCI, ATUTY PRZEWAGI
MAKSYMALNIE WYZYSKAĆ KORZYŚCI, ATUTY PRZEWAGI
STRATEGICZNEJ OBRONY WŁASNEGO TERYTORIUM NAD ŚRODKAMI
STRATEGICZNEJ OBRONY WŁASNEGO TERYTORIUM NAD ŚRODKAMI
AGRESJI.
AGRESJI.
7.
7.
OSIĄGNĄĆ NIEPOKONALNOŚĆ POLSKI (ZNIWECZENIE MOŻLIWOŚĆI
OSIĄGNĄĆ NIEPOKONALNOŚĆ POLSKI (ZNIWECZENIE MOŻLIWOŚĆI
WTARGNIĘCIA, ZAJĘCIA, OKUPACJI ORAZ ZŁAMANIA WOLI
WTARGNIĘCIA, ZAJĘCIA, OKUPACJI ORAZ ZŁAMANIA WOLI
OBRONY).
OBRONY).
8.
8.
STRATEGIA MA KREOWAĆ (TWORZYĆ) PRZYSZŁE BEZPIECZEŃSTWO
STRATEGIA MA KREOWAĆ (TWORZYĆ) PRZYSZŁE BEZPIECZEŃSTWO
A NIE REAGOWAĆ NA „PRZEWIDYWANE” ZAGROŻENIA.
A NIE REAGOWAĆ NA „PRZEWIDYWANE” ZAGROŻENIA.
WYZWANIA WYZYSKANIA DZIAŁAŃ NIEREGULARNYCH W
WYZWANIA WYZYSKANIA DZIAŁAŃ NIEREGULARNYCH W
OBRONIE RP
OBRONIE RP
1.
POTRZEBA, A WŁAŚCIWIE KONIECZNOŚĆ
PRZYGOTOWANIA RP DO PROWADZENIA DN
W MASOWEJ SKALI JAKO PODSTAWOWEGO
I NIEZASTĘPOWALNEGO ŚRODKA NARODOWEGO
ZAPEWNIENIA WIARYGODNEGO ODTRASZANIA
I SKUTECZNEJ OBRONY, DO UZYSKANIA
STRATEGICZNEJ PRZEWAGI NAD ZDOLNOŚCIAMI
OFENSYWNYMI POTENCJALNYCH AGRESORÓW.
PRZYGOTOWANIE RP DO DN W MASOWEJ SKALI
TO RÓWNOCZEŚNIE NAUKA: Z KLĘSKI 1939 R.,
POWSTAŃ NARODOWYCH, POTĘGI POLSKI
KLASYCZNEJ.
WYZWANIA WYZYSKANIA DZIAŁAŃ NIEREGULARNYCH W
WYZWANIA WYZYSKANIA DZIAŁAŃ NIEREGULARNYCH W
OBRONIE RP
OBRONIE RP
2. SZANSE:
•
TRADYCJE 1000-LECIA;
•
CHARAKTER NARODOWY;
•
DOŚWIADCZENIA JEDNOSTEK WOJSK SPECJALNYCH:
GROM, 1 PUŁK SPECJALNY W LUBLIŃCU;
•
DOŚWIADCZENIA TWORZENIA PODSTAW OT (1991-
99);
•
SKUTECZNOŚĆ WSPÓŁCZESNEJ GENERACJI LEKKIEJ,
PRZENOŚNEJ BRONI: STRZELECKIEJ,
PRZECIWSPRZĘTOWEJ, PPANC, PLOT, MIN;
•
WARUNKI DEMOGRAFICZNE: 96% NARODOWOŚĆ
POLSKA, OK. 6 MLN MĘŻCZYZN DO LAT 50;
•
EKONOMICZNA MOŻLIWOŚĆ;
•
WARUNKI TERENOWE: ZABUDOWA „BUNKROWA”,
NIEPALNA, ZALESIENIE OK. 30%;
•
PROSTOTA SZKOLENIA I DZIAŁANIA WOJSK OT;
•
POWSZECHNA ŚWIADOMOŚĆ O SKUTECZNOŚCI
OBRONNEJ DN.
WYZWANIA WYZYSKANIA DZIAŁAŃ NIEREGULARNYCH W
WYZWANIA WYZYSKANIA DZIAŁAŃ NIEREGULARNYCH W
OBRONIE RP
OBRONIE RP
3. ZAGROŻENIA:
•
LEKCEWAŻENIE PRIORYTETOWEJ MISJI SZ, JAKĄ
JEST OBRONA WŁASNEGO TERYTORIUM
WŁASNYMI ŚRODKAMI;
•
KONTYNUACJA BLOKOWANIA TWORZENIA
POWSZECHNEJ OT;
•
KONTYNUACJA ZAŁAMANIA, A NAWET
ZANIECHANIE POWSZECHNEGO SZKOLENIA
WOJSKOWEGO MŁODZIEŻY I REZERW;
•
ZANIECHANIE MASOWEJ PRODUKCJI WŁASNEJ
LEKKIEJ BRONI ORAZ MIN;
•
WYDATKOWANIE NAKŁADÓW OBRONNYCH NA
MILITARNE GADŻETY (JAK W II RP);
•
„UŻYTECZNI IDIOCI” (OKREŚLENIE W.I.LENINA)
DO ROZBRAJANIA POLSKI, GŁOSZĄCYCH TEZĘ
„MAŁEJ, SPRAWNEJ ARMII ZAWODOWEJ”.
WIZJA STRATEGICZNA WYZYSKANIA DN W ODSTRASZANIU I
WIZJA STRATEGICZNA WYZYSKANIA DN W ODSTRASZANIU I
OBRONIE RP
OBRONIE RP
1.
DZIAŁANIA NIEREGULARNE W MASOWEJ SKALI –
PODSTAWOWA FORMA WALKI ZAPEWNIAJĄCA NARODOWE
ZDOLNOŚCI DO WIARYGODNEGO ODSTRASZANIA I
SKUTECZNEJ OBRONY NARODOWEJ, A TAKŻE REALIZACJI
ZADAŃ OBRONY WSPÓLNEJ NATO.
2.
PRZYGOTOWANIE I UTRZYMANIE ZDOLNOŚCI DO
PROWADZENIA DN W MASOWEJ SKALI UCZYNI POLSKĘ
ODSTRASZAJĄCA POTĘGĄ OBRONNĄ POSIADAJĄCĄ
STRATEGICZNĄ PRZEWAGĘ ZDOLNOŚCI OBRONNYCH NAD
EWENTUALNYMI AGRESORAMI.
3.
ZDOLNOŚĆ PROWADZENIA DN W MASOWEJ SKALI PRZEZ
OT I WOJSKA SPECJALNE BĘDZIE WARUNKIEM
KONIECZNYM I SPRZYJAJĄCYM PEŁNEMU
WYKORZYSTANIU ZDOLNOŚCI MANEWROWYCH I
UDERZENIOWYCH WOJSK OPERACYJNYCH WŁASNYCH I
EWENTUALNEGO WZMOCNIENIA NATO (DR).
4.
W OPERACJACH WOJSKOWYCH POZA TERYTORIUM POLSKI
GŁÓWNĄ ROLĘ BĘDĄ ODGRYWAŁY WOJSKA SPECJALNE.
WIZJA STRATEGICZNA WYZYSKANIA DN W ODSTRASZANIU I
WIZJA STRATEGICZNA WYZYSKANIA DN W ODSTRASZANIU I
OBRONIE RP
OBRONIE RP
5.
GŁÓWNYM CELEM PRZYGOTOWANIA I UTRZYMANIA
PRZEZ POLSKĘ ZDOLNOŚCI DO DN W MASOWEJ SKALI
BĘDZIE:
•
ZAPEWNIENIE WIARYGODNEGO ODSTRASZANIA
OBRONNEGO I UDERZENIOWEGO;
•
W WYPADKU WTARGNIĘCIA AGRESORA NA
TERYTORIUM POLSKI: SPARALIŻOWANIE ZDOLNOŚCI
RUCHU LĄDOWEGO JEGO WOJSK, UNIEMOŻLIWIENIE
ZJĘCIA I KONTROLOWANIA TERYTORIUM POLSKI ORAZ
STOPNIOWE NISZCZENIE I WYPIERANIE AGRESORA W
POWIĄZANIU Z DZIAŁANIAMI REGULARNYMI WOJSK
OPERACYJNYCH WŁASNYCH I EWENTUALNEGO
WZMOCNIENIA.
6.
PODSTAWĄ ORGANIZACYJNĄ DO PROWADZENIA DN W
MASOWEJ SKALI STANOWIĆ BĘDZIE:
•
DALSZA ROZBUDOWA LICZEBNA, SPRAWNOŚCIOWA I
TECHNICZNA WOJSK SPECJALNYCH;
•
POWSZECHNA OT, KONTYNUUJĄCA TRADYCJE ARMII
KRAJOWEJ, ZAPEWNIAJĄCA, POPRZEZ
KRÓTKOTERMINOWE SZKOLENIE WOJSKOWE
MŁODZIEŻY (3 MIESIĄCE) POWSZECHNE WŁĄCZENIE
OBYWATELI DO REALIZACJI KONSTYTUCYJNEGO
OBOWIĄZKU OBRONY OJCZYZNY.
KORZYŚCI /ATUTY/ STRATEGICZNE/
OBRONY WŁASNEGO TERYTORIUM
WOJSKA
OPERACYJNE
ZASKOCZENIE
CZYNNIKI
ZWIELOKROTNIAJĄCE
SIŁĘ OFENSYWNĄ
INICJATYWA
SIŁA OFENSYWNA /UDERZENIOWA/
WOJSKA
OPERACYJNE.
SIŁA OBRONNA
200 km
400
km
1
0
0
0
k
m
1000 k
m
3
5
0
k
m
700 km
- WOJSKA OT (MASOWE)
- TEREN (PRZESTRZEŃ, WALORY
I PRZYGOTOWANIA OBRONNE)
- LUDNOŚĆ (wsparcie wojsk i OC)
- DZIAŁANIA NIEREGULARNE
W MASOWEJ SKALI
POMOC Z ZEWNĄTRZ
OBRONA
TERYTORIALNA
x
x
SIŁA OBRONNA POLSKI
Wg J. Marczak: (Na podstawie: C. v. Clausewitz: Księga VI, rozdział VI: Zakres środków obrony, [w: O wojnie, Lublin
1995, s. 443-450) ].
PRZEWAGA STRATEGICZNA OBRONY WŁASNEGO TERYTORIUM NAD ZDOLNOŚCIAMI OFENSYWNYMI POTENCJALNYCH
AGRESORÓW
PROF. Z . BRZEZIŃSKI
KONCEPCJA STRATEGII OBRONNEJ RP
„
„
NIEWIELKA, ALE NOWOCZEŚNIE
NIEWIELKA, ALE NOWOCZEŚNIE
WYPOSAŻONA
WYPOSAŻONA
I NOWOCZEŚNIE WYSZKOLONA ARMIA ZAWODOWA
I NOWOCZEŚNIE WYSZKOLONA ARMIA ZAWODOWA
(WOJSKA OPERACYJNE – PRZYP. J. M.) I OPARTA NA
(WOJSKA OPERACYJNE – PRZYP. J. M.) I OPARTA NA
POWSZECHYNYM OBOWIĄZKU SŁUŻBY WOJSKOWEJ
POWSZECHYNYM OBOWIĄZKU SŁUŻBY WOJSKOWEJ
ARMIA (OBRONA – PRZYP. J. M.) TERYTORIALNA,
ARMIA (OBRONA – PRZYP. J. M.) TERYTORIALNA,
CZYLI ARMIA KRAJOWA, KTÓRA NIE TYLKO BĘDZIE
CZYLI ARMIA KRAJOWA, KTÓRA NIE TYLKO BĘDZIE
BRONIĆ SWOJEGO REJONU CZY SWEGO MIASTA
BRONIĆ SWOJEGO REJONU CZY SWEGO MIASTA
PRZED ZAJĘCIEM GO PRZEZ NIEPRZYJACIELA, ALE
PRZED ZAJĘCIEM GO PRZEZ NIEPRZYJACIELA, ALE
BĘDZIE MU ZADAWAĆ CIOSY, NĘKAĆ GO I
BĘDZIE MU ZADAWAĆ CIOSY, NĘKAĆ GO I
WYRZĄDZAĆ STRATY W WYADKU OKUPACJI.”
WYRZĄDZAĆ STRATY W WYADKU OKUPACJI.”
/POR. C.V.CLAUSEWITZ, KSIĘGA VI, ROZDZIAŁ VI/
OSTATNIE ZDANIE „O WOJNIE” C.V.CLAUSEWITZA (….)
A TEN, KTO PRZEOCZY MOŻLIWOŚĆ, ZAPATRZYWSZY SIĘ NA
NIEMOŻLIWOŚĆ, JEST GŁUPCEM.
C.V.CLAUSEWITZ, O WOJNIE, s. 813
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ