PSYCHOLOGICZNE

PSYCHOLOGICZNE

ASPEKTY RELACJI Z

ASPEKTY RELACJI Z

PACJENTEM

PACJENTEM

Renata Wojtyńska

Renata Wojtyńska

KATEDRA I KLINIKA Psychiatrii

KATEDRA I KLINIKA Psychiatrii

Akademii Medycznej we Wrocławiu

Akademii Medycznej we Wrocławiu

KONTAKT z pacjentem w procesie

KONTAKT z pacjentem w procesie

leczenia

leczenia

Podstawowy element procesu leczenia

Podstawowy element procesu leczenia



Pełni funkcje:

Pełni funkcje:

diagnostyczne, informacyjne,

diagnostyczne, informacyjne,

terapeutyczne

terapeutyczne



Szczególny rodzaj dynamicznej relacji interpersonalnej

Szczególny rodzaj dynamicznej relacji interpersonalnej

w procesie leczenia, oparty na więzi intelektualnej i

w procesie leczenia, oparty na więzi intelektualnej i

psychicznej (emocjonalnej), o wyraźnie określonych

psychicznej (emocjonalnej), o wyraźnie określonych

rolach społecznych uczestników relacji

rolach społecznych uczestników relacji

Zależy od czynników:

Zależy od czynników:



Związanych z chorobą (rodzaj, etap)

Związanych z chorobą (rodzaj, etap)



Leżących po stronie pacjenta

Leżących po stronie pacjenta

(osobnicza wrażliwość,

cechy i struktura osobowości)



Leżących po stronie lekarza

Leżących po stronie lekarza



Wpływu sytuacji zewnętrznej

Wpływu sytuacji zewnętrznej

(układy sytuacyjne, relacje, funkcja i rola objawów lub

(układy sytuacyjne, relacje, funkcja i rola objawów lub

choroby)

choroby)

KONTAKT

KONTAKT

w relacji terapeutycznej

w relacji terapeutycznej

Osoba pomagająca

pacjent

Spotkanie

Spotkanie

nawiązanie więzi

nawiązanie więzi

między pacjentem a osobą pomagającą

między pacjentem a osobą pomagającą

w procesie leczenia

w procesie leczenia

Wyznaczone wspólną płaszczyzną, problemem

Wyznaczone wspólną płaszczyzną, problemem

pacjenta

pacjenta

(choroba, leczenie, pomoc, obszar przeżyć

(choroba, leczenie, pomoc, obszar przeżyć

emocjonalnych, czynniki zewnętrzne związane z

emocjonalnych, czynniki zewnętrzne związane z

chorobą)

chorobą)

KONTAKT

KONTAKT

- metakomunikat pacjenta

- metakomunikat pacjenta



„

„

Pomóż mi, jest mi ciężko…”,

Pomóż mi, jest mi ciężko…”,



„

„

Nie wiem, co się ze mną

Nie wiem, co się ze mną

dzieje…”,

dzieje…”,



„

„

Boję się ciebie, nie znam ciebie…,

Boję się ciebie, nie znam ciebie…,



„

„

Wstydzę się ciebie…”

Wstydzę się ciebie…”

Jakie oczekiwania stoją za

Jakie oczekiwania stoją za

poszczególnymi potrzebami ?

poszczególnymi potrzebami ?

CHOROBA - sytuacja

CHOROBA - sytuacja

trudna

trudna



Choroba i jej konsekwencje

Choroba i jej konsekwencje

powodują napięcie o różnej treści

powodują napięcie o różnej treści

emocjonalnej

emocjonalnej

(stan stresu psychicznego)

(stan stresu psychicznego)



Obowiązują prawidłowości

Obowiązują prawidłowości

funkcjonowania człowieka w

funkcjonowania człowieka w

stresie

stresie



Stan stresu zwrotnie wpływa na

Stan stresu zwrotnie wpływa na

funkcje narządów, pogarsza stan

funkcje narządów, pogarsza stan

fizyczny i psychiczny pacjenta

fizyczny i psychiczny pacjenta

utrudniając leczenie, proces

utrudniając leczenie, proces

zdrowienia, rekonwalescencję

zdrowienia, rekonwalescencję

CHOROBA JAKO STRESOR

CHOROBA JAKO STRESOR

Choroba to złożony zespół

Choroba to złożony zespół

stresorów:

stresorów:



Fizycznych

Fizycznych



Psychologicznych

Psychologicznych



Społecznych

Społecznych



Ekonomicznych

Ekonomicznych

Stresory wynikające z roli

Stresory wynikające z roli

pacjenta

pacjenta



Dezintegracja społeczna

Dezintegracja społeczna

(reforma służby zdrowia,

(reforma służby zdrowia,

niejasność zasad, urynkowienie zasad leczenia, postawy

niejasność zasad, urynkowienie zasad leczenia, postawy

konsumenckie)

konsumenckie)



Instytucjonalne

Instytucjonalne

(dostępność, oczekiwanie,

(dostępność, oczekiwanie,

kompetencja)

kompetencja)



Pobyt w szpitalu-

Pobyt w szpitalu-

obciążenie psychiczne (utrata

obciążenie psychiczne (utrata

indywidualności, regulamin, brak intymności,

indywidualności, regulamin, brak intymności,

zmiana nawyków, obecność innych)

zmiana nawyków, obecność innych)



Lęk przed diagnozą, zabiegami, skutkami

Lęk przed diagnozą, zabiegami, skutkami

ubocznymi przyjmowania leków

ubocznymi przyjmowania leków



Ograniczenie aktywności, zmiana sposobu

Ograniczenie aktywności, zmiana sposobu

życia, deprywacja kontaktu, niemożność

życia, deprywacja kontaktu, niemożność

realizowania ważnych zadań życiowych

realizowania ważnych zadań życiowych

CHOROBA jako źródło sytuacji

CHOROBA jako źródło sytuacji

trudnych

trudnych



Stanowi przeszkodę w realizacji celów

Stanowi przeszkodę w realizacji celów

i zadań życiowych

i zadań życiowych



Powoduje sytuacje konfliktowe

Powoduje sytuacje konfliktowe

(leczenie-

(leczenie-

praca lub nauka)

praca lub nauka)



Stanowi ograniczenie w realizacji

Stanowi ograniczenie w realizacji

ważnych wartości psychospołecznych

ważnych wartości psychospołecznych

(autonomia, praca zawodowa, pełnienie ról, zaspokojeniu

(autonomia, praca zawodowa, pełnienie ról, zaspokojeniu

potrzeb, ograniczenie aktywności, więź emocjonalna)

potrzeb, ograniczenie aktywności, więź emocjonalna)



Sytuacja szpitalna

Sytuacja szpitalna

(rola pacjenta, deprywacja

(rola pacjenta, deprywacja

potrzeb informacyjnych, kontaktu emocjonalnego,

potrzeb informacyjnych, kontaktu emocjonalnego,

intymności, dolegliwości związane z zabiegami i

intymności, dolegliwości związane z zabiegami i

przyjmowaniem leków, błędy jatrogenne)

przyjmowaniem leków, błędy jatrogenne)

CHOROBA - sytuacja trudna

CHOROBA - sytuacja trudna

Choroba jako źródło

Choroba jako źródło

dolegliwości fizycznych i

dolegliwości fizycznych i

negatywnych emocji:

negatywnych emocji:



Uczucie przykrości, cierpienie

Uczucie przykrości, cierpienie



Lęk, strach, niepokój, napięcie

Lęk, strach, niepokój, napięcie



Ból

Ból



Poczucie krzywdy

Poczucie krzywdy



Poczucie winy

Poczucie winy



Złość, wściekłość, agresja

Złość, wściekłość, agresja



Osamotnienie

Osamotnienie



Bezradność

Bezradność



Poczucie niezrozumienia

Poczucie niezrozumienia

ZNACZENIE NADAWANE

ZNACZENIE NADAWANE

CHOROBIE

CHOROBIE

INTERPRETACJA odbieranych informacji jako:

INTERPRETACJA odbieranych informacji jako:



zagrożenia

zagrożenia

podstawowych wartości

podstawowych wartości

biologicznych i psychicznych

biologicznych i psychicznych



przeszkody

przeszkody



wroga

wroga



straty/utraty

straty/utraty



wyzwania

wyzwania



Wartości

Wartości

(zmniejszenie sprawności, kalectwo,

(zmniejszenie sprawności, kalectwo,

inwalidztwo, zależność, brak samodzielności,

inwalidztwo, zależność, brak samodzielności,

śmierć)

śmierć)

OCENA POZNAWCZA

OCENA POZNAWCZA

generuje emocje i modyfikuje zachowanie

generuje emocje i modyfikuje zachowanie

ZNACZENIE NADAWANE CHOROBIE

ZNACZENIE NADAWANE CHOROBIE



ASPEKT NEGATYWNY

ASPEKT NEGATYWNY

[działa jako wzmocnienie negatywne: złe

[działa jako wzmocnienie negatywne: złe

samopoczucie, negatywne emocje i uczucia,

samopoczucie, negatywne emocje i uczucia,

zagrożenie, frustracja, brak/strata,

zagrożenie, frustracja, brak/strata,

przeszkoda, wróg]

przeszkoda, wróg]



ASPEKT POZYTYWNY

ASPEKT POZYTYWNY

[działa jako nagroda: choroba jako wartość.

[działa jako nagroda: choroba jako wartość.

Może wywołać oraz utrwalić zachowania,

Może wywołać oraz utrwalić zachowania,

które będą polegały na unikaniu i nie

które będą polegały na unikaniu i nie

spełnianiu wymagań]

spełnianiu wymagań]

ROZPOZNANIE TYCH ZALEŻNOŚCI ZMIENIA

ROZPOZNANIE TYCH ZALEŻNOŚCI ZMIENIA

POSTĘPOWANIE PSYCHOTERAPEUTYCZNE

POSTĘPOWANIE PSYCHOTERAPEUTYCZNE

INDYWIDUALNY OBRAZ

INDYWIDUALNY OBRAZ

CHOROBY

CHOROBY



Poznawcza koncepcja choroby

Poznawcza koncepcja choroby

wyobrażenie lub świadomość nt. czym

wyobrażenie lub świadomość nt. czym

jest dana choroba, co się na nią

jest dana choroba, co się na nią

składa, jak powstała, jaki jest jej

składa, jak powstała, jaki jest jej

przebieg, konsekwencje i rokowanie.

przebieg, konsekwencje i rokowanie.



Atrybucja przyczyn powstania choroby

Atrybucja przyczyn powstania choroby

do własnych cech odgrywa istotną

do własnych cech odgrywa istotną

rolę w procesie leczenia.

rolę w procesie leczenia.

Indywidualna koncepcja

Indywidualna koncepcja

choroby

choroby

- konsekwencje

- konsekwencje



Nierealistyczny, nieadekwatny,

Nierealistyczny, nieadekwatny,

zniekształcony obraz choroby

zniekształcony obraz choroby

(np. poprzez mechanizmy obronne, wadliwą

(np. poprzez mechanizmy obronne, wadliwą

informacje, stereotypy społeczne)

informacje, stereotypy społeczne)

powoduje:

powoduje:



postawy negatywistyczne,



opozycyjne,



wyolbrzymianie lub bagatelizowanie
choroby,



brak współpracy

RADZENIE SOBIE Z CHOROBĄ

RADZENIE SOBIE Z CHOROBĄ

- skuteczne strategie

- skuteczne strategie

Strategie aktywne, zadaniowe,

Strategie aktywne, zadaniowe,

nastawione na rozwiązanie

nastawione na rozwiązanie

problemów związanych z chorobą:

problemów związanych z chorobą:

np.

np.



Akceptacja choroby.

Akceptacja choroby.



Adekwatna, realistyczna koncepcja choroby.

Adekwatna, realistyczna koncepcja choroby.



Zachowania nastawione na odzyskiwanie poczucia

Zachowania nastawione na odzyskiwanie poczucia

kontroli i wpływu na przebieg zdarzeń.

kontroli i wpływu na przebieg zdarzeń.

(informacja, współpraca)

(informacja, współpraca)



Szukanie alternatywnych wzmocnień (wsparcie,

Szukanie alternatywnych wzmocnień (wsparcie,

podnoszenie poczucia wartości, siły, znaczenia).

podnoszenie poczucia wartości, siły, znaczenia).



Elastyczność stosowanych strategii.

Elastyczność stosowanych strategii.

EMOCJONALNE REAKCJE NA

EMOCJONALNE REAKCJE NA

CHOROBĘ- etapy

CHOROBĘ- etapy

1.

1.

URUCHOMIENIE MECHANIZMÓW

URUCHOMIENIE MECHANIZMÓW

OBRONNYCH

OBRONNYCH

(np. zaprzeczanie, racjonalizacja)

(np. zaprzeczanie, racjonalizacja)

Jedną z podstawowych reakcji człowieka w

Jedną z podstawowych reakcji człowieka w

momencie zagrożenia jest lęk, strach. Ma on różne

momencie zagrożenia jest lęk, strach. Ma on różne

oblicza i różne stopnia nasilenia, strach przed

oblicza i różne stopnia nasilenia, strach przed

bólem fizycznym i utratą niezależności, lęk przed

bólem fizycznym i utratą niezależności, lęk przed

utratą ukochanych, pozbawieniem pomocy

utratą ukochanych, pozbawieniem pomocy

rodzinie i wsparcia finansowego, najbliższą

rodzinie i wsparcia finansowego, najbliższą

przyszłością, konfliktami, które nie zostaną

przyszłością, konfliktami, które nie zostaną

rozwiązane przed śmiercią, mężczyźni często

rozwiązane przed śmiercią, mężczyźni często

obawiają się, że nie okażą się dostatecznie

obawiają się, że nie okażą się dostatecznie

odważni, nie zapanują nad swymi uczuciami

odważni, nie zapanują nad swymi uczuciami

EMOCJONALNE REAKCJE NA

EMOCJONALNE REAKCJE NA

CHOROBĘ- etapy

CHOROBĘ- etapy

2.

2.

LĘK, DEPRESJA, SMUTEK, BEZRADNOŚĆ,

LĘK, DEPRESJA, SMUTEK, BEZRADNOŚĆ,

POCZUCIE KRZYWDY, POCZUCIE WINY

POCZUCIE KRZYWDY, POCZUCIE WINY

Osoby opiekujące się chorymi i członkowie rodzin

Osoby opiekujące się chorymi i członkowie rodzin

muszą być wyczuleni na zewnętrzne symptomy

muszą być wyczuleni na zewnętrzne symptomy

depresji. Objawy zmienne, maskowane. Depresja

depresji. Objawy zmienne, maskowane. Depresja

może być bardzo głęboka i wymagać radykalnego

może być bardzo głęboka i wymagać radykalnego

leczenia.

leczenia.

(brak apetytu, utrata zainteresowania

(brak apetytu, utrata zainteresowania

otoczeniem, bieżącymi wiadomościami,

otoczeniem, bieżącymi wiadomościami,

miejscowymi wydarzeniami, bezsenność,

miejscowymi wydarzeniami, bezsenność,

obojętność, brak odczuwania przyjemności,

obojętność, brak odczuwania przyjemności,

utrata uśmiechu, smutek)

utrata uśmiechu, smutek)

Zniechęca opiekunów, uskarżają się na brak reakcji

Zniechęca opiekunów, uskarżają się na brak reakcji

emocjonalnej, utożsamiają ją z niewdzięcznością

emocjonalnej, utożsamiają ją z niewdzięcznością

EMOCJONALNE REAKCJE NA CHOROBĘ-

EMOCJONALNE REAKCJE NA CHOROBĘ-

etapy

etapy

3. AGRESJA, ZŁOŚĆ, WŚCIEKŁOŚĆ

3. AGRESJA, ZŁOŚĆ, WŚCIEKŁOŚĆ



Mechanizm walki

Mechanizm walki



Gniew jest tutaj reakcją wtórną w stosunku do uczuć

Gniew jest tutaj reakcją wtórną w stosunku do uczuć

bardziej fundamentalnych jak : lęk, zakłopotanie,

bardziej fundamentalnych jak : lęk, zakłopotanie,

utrata kontroli

utrata kontroli



Często jest kierowany na zewnątrz do jakiejś osoby,

Często jest kierowany na zewnątrz do jakiejś osoby,

sytuacji lub wobec siebie

sytuacji lub wobec siebie



Technika aktywnego słuchania pozwala wznieść się

Technika aktywnego słuchania pozwala wznieść się

ponad symptomy gniewu, zidentyfikować pierwotne

ponad symptomy gniewu, zidentyfikować pierwotne

uczucia i zająć się przepracowaniem, uświadomienie

uczucia i zająć się przepracowaniem, uświadomienie

związku, że pierwotne uczucia wiążą się z utratą

związku, że pierwotne uczucia wiążą się z utratą

kontroli nad sytuacją.

kontroli nad sytuacją.

Niektórym osobą w związku z ciężką chorobą trudno

Niektórym osobą w związku z ciężką chorobą trudno

zaakceptować fakt zależności od innych, utraty

zaakceptować fakt zależności od innych, utraty

samodzielności

samodzielności

EMOCJONALNE REAKCJE NA

EMOCJONALNE REAKCJE NA

CHOROBĘ- etapy

CHOROBĘ- etapy

4. REINTERPRETACJA I

4. REINTERPRETACJA I

PRZEWARTOŚCIOWANIE

PRZEWARTOŚCIOWANIE

Pogodzenie się z rzeczywistością,

Pogodzenie się z rzeczywistością,

wymaga asymilacji i adaptacji

wymaga asymilacji i adaptacji

informacji o chorobie jej

informacji o chorobie jej

konsekwencjach do istniejących

konsekwencjach do istniejących

struktur osobowości

struktur osobowości

5. MOBILIZACJA DZIAŁANIA

5. MOBILIZACJA DZIAŁANIA

CHOROBA jako

CHOROBA jako

WYDARZENIE KRYTYCZNE

WYDARZENIE KRYTYCZNE



Wydarzenia te są subiektywnie

Wydarzenia te są subiektywnie

doświadczane jako wyodrębniające się z

doświadczane jako wyodrębniające się z

biegu wydarzeń, ważne dla życia i

biegu wydarzeń, ważne dla życia i

trudne, w których dotychczasowe

trudne, w których dotychczasowe

sposoby postępowania stają się

sposoby postępowania stają się

nieskuteczne, niedostosowane,

nieskuteczne, niedostosowane,

niewystarczające

niewystarczające

(Sęk, 1991).

(Sęk, 1991).



Stan braku równowagi, wymagający

Stan braku równowagi, wymagający

istotnych zmian = stan kryzysu

istotnych zmian = stan kryzysu

(Filipp,1981)

(Filipp,1981)

.

.

CHOROBA- WYDARZENIE

CHOROBA- WYDARZENIE

KRYTYCZNE

KRYTYCZNE

konsekwencje

konsekwencje



Utrata poczucia bezpieczeństwa,

Utrata poczucia bezpieczeństwa,



Utrata poczucia kontroli nad własnym

Utrata poczucia kontroli nad własnym

życiem,

życiem,



Utrata poczucia integralności i

Utrata poczucia integralności i

nienaruszalności własnych granic

nienaruszalności własnych granic

psychofizycznych,

psychofizycznych,



Zaburzenia wizji przewidywalnego

Zaburzenia wizji przewidywalnego

świata,

świata,



Negatywne emocje.

Negatywne emocje.

CHOROBA- negatywne

CHOROBA- negatywne

konsekwencje

konsekwencje

„Syndrom wyuczonej bezradności”

„Syndrom wyuczonej bezradności”

(Seligmann)

(Seligmann)

„Deficyty wyuczonej bezradności”

motywacyjny

poznawczy

somatyczny

Negatywna
samoocena

Negatywny

obraz świata

emocjonalny

Negatywna ocena

przeszłości,

teraźniejszości,

przyszłości

Model wyuczonej bezradności

Model wyuczonej bezradności

Seligmana

Seligmana

Deficyt motywacyjny

Deficyt motywacyjny

bierność, niechęć do wykonania dowolnej reakcji,

bierność, niechęć do wykonania dowolnej reakcji,

następuje po serii doświadczeń ze zdarzeniami

następuje po serii doświadczeń ze zdarzeniami

niekontrolowanymi, brak poczucia kontroli nad

niekontrolowanymi, brak poczucia kontroli nad

zdarzeniami i własnymi zachowaniami

zdarzeniami i własnymi zachowaniami

Deficyt poznawczy

Deficyt poznawczy

nieskuteczne uczenie się, nieumiejętność nauczenia

nieskuteczne uczenie się, nieumiejętność nauczenia

się, że wykonanie odpowiedniej reakcji może

się, że wykonanie odpowiedniej reakcji może

przynieść sukces, nawet jeżeli tak jest, oczekiwanie

przynieść sukces, nawet jeżeli tak jest, oczekiwanie

bezskuteczności własnych przyszłych wysiłków

bezskuteczności własnych przyszłych wysiłków

Deficyt emocjonalny

Deficyt emocjonalny

nastrój depresyjny, napięcie, niepokój, lęk,

nastrój depresyjny, napięcie, niepokój, lęk,

dyskomfort, alienacja psychiczna

dyskomfort, alienacja psychiczna

Deficyt somatyczny

Deficyt somatyczny

zaburzenia snu, łaknienia, zaburzenia

zaburzenia snu, łaknienia, zaburzenia

neuroprzekaźnictwa

neuroprzekaźnictwa

UCZESTNICY KONTAKTU

UCZESTNICY KONTAKTU

typy osobowości

typy osobowości

ZALEŻNY

IMPULSYWNY

LĘKLIWA

PODEJRZLIWY

SAMOTNICZY

WIELKOŚCIOWY

WŁADCZY

HISTERYCZNY

ZA

OSOBOWOŚĆ

OSOBOWOŚĆ

L

KONTAKT

KONTAKT

dynamiczne zjawiska relacji

dynamiczne zjawiska relacji

interpersonalnej

interpersonalnej

EMPATIA

PRZENIESIENIE

PRZECIWPRZENIESIENIE

WGLĄD

OPÓR

MECHANIZMY

OBRONNE

KONTAKT

MECHANIZMY OBRONNE

MECHANIZMY OBRONNE

-funkcje

-funkcje



Rozwiązywanie konfliktów

Rozwiązywanie konfliktów

emocjonalnych

emocjonalnych



Redukcja napięcia i lęku

Redukcja napięcia i lęku



Utrzymanie pozytywnej

Utrzymanie pozytywnej

samooceny

samooceny



Zmniejszenie obciążenia

Zmniejszenie obciążenia

psychicznego bez zmiany sytuacji

psychicznego bez zmiany sytuacji

zagrażającej

zagrażającej

MECHANIZMY OBRONNE

MECHANIZMY OBRONNE



Nieświadome procesy

Nieświadome procesy

wewnątrzpsychiczne

wewnątrzpsychiczne



Integralna część osobowości (mechanizm

Integralna część osobowości (mechanizm

adaptacyjny)

adaptacyjny)



Aspekt patologiczny (sztywność,

Aspekt patologiczny (sztywność,

dominacja)

dominacja)



Zniekształcanie pobieranych i

Zniekształcanie pobieranych i

przetwarzanych informacji

przetwarzanych informacji



Obejmują poziom: poznawczy,

Obejmują poziom: poznawczy,

emocjonalny, behawioralny

emocjonalny, behawioralny

MECHANIZMY OBRONNE

MECHANIZMY OBRONNE

rodzaje:

rodzaje:



Zaprzeczanie

Zaprzeczanie



Tłumienie (supresja)

Tłumienie (supresja)



Wyparcie (represja)

Wyparcie (represja)



Racjonalizacja

Racjonalizacja



Regresja

Regresja



Substytucja

Substytucja



Sublimacja

Sublimacja



Konwersja i

Konwersja i

somatyzacja

somatyzacja



Identyfikacja

Identyfikacja



Fantazjowanie

Fantazjowanie



Fiksacja

Fiksacja



Pozorny altruizm

Pozorny altruizm



Acting-out

Acting-out



Projekcja

Projekcja



Ekspiacja

Ekspiacja



Dysocjacja

Dysocjacja



Negatywizm

Negatywizm



Intelektualizacja

Intelektualizacja



Kompensacja

Kompensacja



Idealizacja

Idealizacja



Reakcja

Reakcja

upozorowana

upozorowana

OPÓR- definicja, formy

OPÓR- definicja, formy

Nieświadoma obrona przed

Nieświadoma obrona przed

uświadomieniem sobie

uświadomieniem sobie

zagrażających treści przeżywania,

zagrażających treści przeżywania,

myślenia, zachowania

myślenia, zachowania

funkcja:

funkcja:



praca nad obronnymi wzorami zachowań

praca nad obronnymi wzorami zachowań

(zależność, bagatelizowanie, agresja,

(zależność, bagatelizowanie, agresja,

ucieczka, odmowa, milczenie) jako

ucieczka, odmowa, milczenie) jako

patologicznymi środkami pozyskiwania

patologicznymi środkami pozyskiwania

bliskości, szacunku, unikania rozwiązania

bliskości, szacunku, unikania rozwiązania

problemów

problemów

PRZENIESIENIE- definicja,

PRZENIESIENIE- definicja,

formy

formy

Powtórzenie wzorców zachowania,

Powtórzenie wzorców zachowania,

myślenia, przeżywania utrwalonych

myślenia, przeżywania utrwalonych

we wczesnym dzieciństwie wobec

we wczesnym dzieciństwie wobec

osób znaczących emocjonalnie w

osób znaczących emocjonalnie w

aktualnej relacji interpersonalnej

aktualnej relacji interpersonalnej

np. w relacji terapeutycznej wobec terapeuty

np. w relacji terapeutycznej wobec terapeuty

Cel:

Cel:

Praca z pacjentem nad negatywnymi i

Praca z pacjentem nad negatywnymi i

pozytywnym przeniesieniem

pozytywnym przeniesieniem

PRZECIWPRZENIESIENIE

PRZECIWPRZENIESIENIE

- definicja, formy

- definicja, formy

Uruchomienie własnych

Uruchomienie własnych

nieświadomych wzorców

nieświadomych wzorców

zachowania, przeżywania i myślenia,

zachowania, przeżywania i myślenia,

które są odpowiedzią na

które są odpowiedzią na

przeniesienie pacjenta

przeniesienie pacjenta

Cel:

Cel:



stała analiza własnych wzorców

stała analiza własnych wzorców

przeniesieniowych

przeniesieniowych

(ambiwalencja uczuć i zachowań,

(ambiwalencja uczuć i zachowań,

wrogość, smutek)

wrogość, smutek)



rozpoznanie charakteru pierwotnej relacji,

rozpoznanie charakteru pierwotnej relacji,

którą pacjent powtarza w nowej relacji

którą pacjent powtarza w nowej relacji

WGLĄD- definicja, formy

WGLĄD- definicja, formy

Uświadomienie,

Uświadomienie,

zrozumienie, przeżycie

zrozumienie, przeżycie

emocjonalne własnego

emocjonalne własnego

problemu lub też

problemu lub też

regresywnych form

regresywnych form

zachowania

zachowania

(bierność, postawa narcystyczna)

(bierność, postawa narcystyczna)

KONTAKT

KONTAKT

umiejętności osoby pomagającej

umiejętności osoby pomagającej

w procesie leczenia

w procesie leczenia

FACHOWOŚĆ

FACHOWOŚĆ

(wiedza, umiejętności, etyka zawodowa,

(wiedza, umiejętności, etyka zawodowa,

system wartości)

system wartości)

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

(INTERPERSONALNE)

(INTERPERSONALNE)

KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE

KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE

KOMPETENCJE TERAPEUTYCZNE

KOMPETENCJE TERAPEUTYCZNE

NOWE PRZYRZECZENIE LEKARSKIE

NOWE PRZYRZECZENIE LEKARSKIE

Przyjmuję z szacunkiem i wdzięcznością dla

Przyjmuję z szacunkiem i wdzięcznością dla

moich Mistrzów nadany mi tytuł lekarza i z

moich Mistrzów nadany mi tytuł lekarza i z

pełną świadomością przyrzekam:

pełną świadomością przyrzekam:



Obowiązki lekarza sumiennie wypełniać

Obowiązki lekarza sumiennie wypełniać



Służyć zdrowiu i życiu ludzkiemu

Służyć zdrowiu i życiu ludzkiemu

Przestrzegać praw pacjenta

Przestrzegać praw pacjenta

Według najlepszej mojej wiedzy

Według najlepszej mojej wiedzy

przeciwdziałać cierpieniu i zapobiegać

przeciwdziałać cierpieniu i zapobiegać

chorobom, a pomoc nieść chorym bez

chorobom, a pomoc nieść chorym bez

żadnych różnic, okazując należyty szacunek

żadnych różnic, okazując należyty szacunek

NOWE PRZYRZECZENIE LEKARSKIE

NOWE PRZYRZECZENIE LEKARSKIE

Nie nadużywać ich zaufania i dochować

Nie nadużywać ich zaufania i dochować

tajemnicy lekarskiej nawet po śmierci

tajemnicy lekarskiej nawet po śmierci

chorego

chorego

Strzec godności stanu lekarskiego i

Strzec godności stanu lekarskiego i

niczym jej nie splamić, a do kolegów

niczym jej nie splamić, a do kolegów

lekarzy odnosić się z należytą im

lekarzy odnosić się z należytą im

życzliwością, nie podważając zaufania

życzliwością, nie podważając zaufania

do nich, jednak postępując bezstronnie i

do nich, jednak postępując bezstronnie i

mając na względzie zdrowie i życie

mając na względzie zdrowie i życie

ludzkie

ludzkie

NOWE PRZYRZECZENIE LEKARSKIE

NOWE PRZYRZECZENIE LEKARSKIE

Stale poszerzać swą wiedzę

Stale poszerzać swą wiedzę

lekarską i podawać do wiadomości

lekarską i podawać do wiadomości

świata lekarskiego wszystko to, co

świata lekarskiego wszystko to, co

uda mi się wynaleźć i udoskonalić

uda mi się wynaleźć i udoskonalić

Przyrzekam to uroczyście

Przyrzekam to uroczyście

(autor: prof. Seweryn Łukasik)

(autor: prof. Seweryn Łukasik)

KONTAKT- warunki prawidłowego

KONTAKT- warunki prawidłowego

kontaktu

kontaktu



Aktywna rola pacjenta

Aktywna rola pacjenta



Współpraca, współdziałanie,

Współpraca, współdziałanie,

współuczestnictwo obu stron

współuczestnictwo obu stron



Równość, rozumiana jako partnerstwo

Równość, rozumiana jako partnerstwo



Kontakt oparty na obopólnej zgodzie

Kontakt oparty na obopólnej zgodzie



Wzajemna zależność

Wzajemna zależność



Kontakt oparty na obustronnym

Kontakt oparty na obustronnym

rozwiązywaniu problemów

rozwiązywaniu problemów



Wspólne podejmowanie decyzji

Wspólne podejmowanie decyzji



Umożliwienie dokonywania wyboru

Umożliwienie dokonywania wyboru

KONTAKT- warunki prawidłowego

KONTAKT- warunki prawidłowego

kontaktu

kontaktu



Pozostawienie kontroli nad własnym życiem

Pozostawienie kontroli nad własnym życiem



Przyznanie pacjentowi praw i „przestrzeni

Przyznanie pacjentowi praw i „przestrzeni

wolności”

wolności”



Relacja oparta na budowaniu autorytetu

Relacja oparta na budowaniu autorytetu



Dwukierunkowa komunikacja interpersonalna

Dwukierunkowa komunikacja interpersonalna



Redukowanie negatywnych emocji

Redukowanie negatywnych emocji

(lęk, strach, poczucie krzywdy, osamotnienia, złość, niepewność).

(lęk, strach, poczucie krzywdy, osamotnienia, złość, niepewność).



Zmiana rozumienia choroby (obraz choroby,

Zmiana rozumienia choroby (obraz choroby,

sens cierpienia)

sens cierpienia)



Umacnianie więzi

Umacnianie więzi

KONTAKT-

KONTAKT-

elementy prawidłowego

elementy prawidłowego

kontaktu

kontaktu



Empatia

Empatia



Akceptacja

Akceptacja



Autentyczno

Autentyczno

ść

ść



Motywacja

Motywacja



Otwartość

Otwartość



Obiektywizm

Obiektywizm



Wnikliwość

Wnikliwość



Dokładność

Dokładność



Cierpliwość

Cierpliwość



wrażliwość

wrażliwość



Wsparcie

Wsparcie



szacunek

szacunek

EMPATIA- definicja

EMPATIA- definicja

Proces poznawczo-emocjonalny, obejmujący

Proces poznawczo-emocjonalny, obejmujący

zdolność do spostrzegania, nazywania i

zdolność do spostrzegania, nazywania i

rozumienia stanów emocjonalnych drugiego

rozumienia stanów emocjonalnych drugiego

człowieka oraz współprzeżywania.

człowieka oraz współprzeżywania.

Wymaga jednoczesnego zachowania

Wymaga jednoczesnego zachowania

dystansu i obiektywizmu

dystansu i obiektywizmu

ASPEKTY

ASPEKTY

POZIOM INTELEKTUALNY

POZIOM INTELEKTUALNY

POZIOM EMOCJONALNY

POZIOM EMOCJONALNY

KONTAKT- elementy prawidłowego

KONTAKT- elementy prawidłowego

kontaktu

kontaktu

AKCEPTACJA

AKCEPTACJA



Pozytywne nastawienie do pacjenta, bez

Pozytywne nastawienie do pacjenta, bez

stawiania mu warunków

stawiania mu warunków



Bezinteresowna, altruistyczna

Bezinteresowna, altruistyczna

serdeczność

serdeczność



Rozumienie zachowań pacjenta przez

Rozumienie zachowań pacjenta przez

pryzmat jego intencji, a nie formy

pryzmat jego intencji, a nie formy



Unikanie gotowości do postrzegania i

Unikanie gotowości do postrzegania i

oceniania przez pryzmat norm

oceniania przez pryzmat norm

społecznych, czy moralnych

społecznych, czy moralnych

KONTAKT- elementy prawidłowego

KONTAKT- elementy prawidłowego

kontaktu

kontaktu

AUTENTYCZNOŚĆ

AUTENTYCZNOŚĆ

Zgodność, szczerość, naturalność (terapeuta

Zgodność, szczerość, naturalność (terapeuta

reaguje jak realna osoba,nie udaje; nie

reaguje jak realna osoba,nie udaje; nie

ukrywa swoich prawdziwych reakcji, nie boi

ukrywa swoich prawdziwych reakcji, nie boi

się swoich e)

się swoich e)

OTWARTOŚĆ

OTWARTOŚĆ



Uznawanie, poszanowanie punktu widzenia

Uznawanie, poszanowanie punktu widzenia

rozmówcy, jego prawdy,

rozmówcy, jego prawdy,



Kontrolowanie skłonności do przypisywania

Kontrolowanie skłonności do przypisywania

pacjentowi intencji i tendencji sprzecznych z

pacjentowi intencji i tendencji sprzecznych z

wypowiadanymi słowami.

wypowiadanymi słowami.

KONTAKT- elementy prawidłowego

KONTAKT- elementy prawidłowego

kontaktu

kontaktu

MOTYWACJA DO SŁUCHANIA

MOTYWACJA DO SŁUCHANIA



Umiejętność skupiania się na rozmówcy

Umiejętność skupiania się na rozmówcy



Bycie obecnym przy rozmówcy

Bycie obecnym przy rozmówcy



Bycie zainteresowanym

Bycie zainteresowanym



Wiara, że możemy dowiedzieć się

Wiara, że możemy dowiedzieć się

czegoś ważnego

czegoś ważnego

CIERPLIWOŚĆ

CIERPLIWOŚĆ

Zdolność do wysłuchania całości

Zdolność do wysłuchania całości

wypowiedzi i umiejętność podążania

wypowiedzi i umiejętność podążania

(np. nie przeszkadzanie, nie rozpraszanie rozmowy,

(np. nie przeszkadzanie, nie rozpraszanie rozmowy,

milczące skupienie)

milczące skupienie)

KONTAKT- elementy prawidłowego

KONTAKT- elementy prawidłowego

kontaktu

kontaktu



WNIKLIWOŚĆ i DOKŁADNOŚĆ

WNIKLIWOŚĆ i DOKŁADNOŚĆ

w zrozumieniu

w zrozumieniu

sensu przekazu

sensu przekazu



OBIEKTYWIZM

OBIEKTYWIZM

- szanowanie sposobu myślenia

- szanowanie sposobu myślenia

drugiej strony

drugiej strony



WRAŻLIWOŚĆ

WRAŻLIWOŚĆ

- uwzględnianie stanu

- uwzględnianie stanu

emocjonalnego drugiej osoby

emocjonalnego drugiej osoby



WSPARCIE

WSPARCIE

- stwarzanie atmosfery aprobaty i

- stwarzanie atmosfery aprobaty i

zrozumienia, zachęcanie do dalszych wypowiedzi,

zrozumienia, zachęcanie do dalszych wypowiedzi,

podejmowania działań

podejmowania działań

POZIOMY KOMUNIKACJI

POZIOMY KOMUNIKACJI

POZIOMY KOMUNIKACJI

WERBALNY

10-35%

(treść komunikatu)

NIEWERBALNY

65-90%

EMOCJONALNY

(komponent uczuciowy

towarzyszący treści lub zachowaniu

)

BEHAWIORALNY

(zachowania towarzyszące treści

Np. głos, mimika, gestykulacja ,

strój, dotyk )

KOMUNIKACJA - błędy

KOMUNIKACJA - błędy



OBCIĄŻANIE PACJENTA ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ZA

OBCIĄŻANIE PACJENTA ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ZA

CHOROBĘ

CHOROBĘ

(moralizowanie, osądzanie, pouczanie, oskarżanie,

(moralizowanie, osądzanie, pouczanie, oskarżanie,

obwinianie, wzbudzanie poczucia winy),

obwinianie, wzbudzanie poczucia winy),

np. zwracanie uwagi, „palec oskarżycielski”, zwroty typu

np. zwracanie uwagi, „palec oskarżycielski”, zwroty typu

„Powinien”, „Pan zawsze”, „Nigdy”, „To Pańska wina,

„Powinien”, „Pan zawsze”, „Nigdy”, „To Pańska wina,

że…”, ”Zmusza mnie Pan do…”).

że…”, ”Zmusza mnie Pan do…”).



PATRZENIE NA PROBLEMY CHOREGO Z WŁASNEJ

PATRZENIE NA PROBLEMY CHOREGO Z WŁASNEJ

PERSPEKTYWY I NARZUCANIE SWOJEJ OPINII

PERSPEKTYWY I NARZUCANIE SWOJEJ OPINII

(stereotypowe, z perspektywy medycznej i osobistej,

(stereotypowe, z perspektywy medycznej i osobistej,

sztywność postaw, przekonań, systemu wartości)

sztywność postaw, przekonań, systemu wartości)



Okazywanie władzy, dominacji, wyższości

Okazywanie władzy, dominacji, wyższości

(groźby, polecania, komenderowanie, ostrzeganie,

(groźby, polecania, komenderowanie, ostrzeganie,

upominanie, krytyka, poniżanie, negatywna ocena,

upominanie, krytyka, poniżanie, negatywna ocena,

wyzwiska, przylepianie etykietek)

wyzwiska, przylepianie etykietek)

KOMUNIKACJA - błędy

KOMUNIKACJA - błędy



Okazywanie dezaprobaty

Okazywanie dezaprobaty



Ignorowanie, odwracanie uwagi, przerywanie

Ignorowanie, odwracanie uwagi, przerywanie



Wypytywanie, indagowanie, przepytywanie

Wypytywanie, indagowanie, przepytywanie



Fałszywe współczucie

Fałszywe współczucie

(obiecywanie, mówienie nieprawdy, niezręczne pocieszanie)

(obiecywanie, mówienie nieprawdy, niezręczne pocieszanie)



protekcjonalizm

protekcjonalizm

(nadmiernie ugrzeczniony sposób zwracania się do osób,

(nadmiernie ugrzeczniony sposób zwracania się do osób,

zwroty „my” zamiast „ja”, „ty” zamiast „pan”, skracanie

zwroty „my” zamiast „ja”, „ty” zamiast „pan”, skracanie

dystansu, pozycja stojąca, gdy pacjent siedzi, deprecjacja

dystansu, pozycja stojąca, gdy pacjent siedzi, deprecjacja

poczucia wartości, onieśmielanie)

poczucia wartości, onieśmielanie)



Wprawianie w zakłopotanie, zażenowanie

Wprawianie w zakłopotanie, zażenowanie



Bagatelizowanie lub negowanie rangi problemów

Bagatelizowanie lub negowanie rangi problemów

KOMUNIKACJA - błędy

KOMUNIKACJA - błędy



Okazywanie dezaprobaty

Okazywanie dezaprobaty



Ignorowanie, odwracanie uwagi, przerywanie

Ignorowanie, odwracanie uwagi, przerywanie



Wypytywanie, indagowanie, przepytywanie

Wypytywanie, indagowanie, przepytywanie



Fałszywe współczucie

Fałszywe współczucie

(obiecywanie, mówienie nieprawdy, niezręczne pocieszanie)

(obiecywanie, mówienie nieprawdy, niezręczne pocieszanie)



protekcjonalizm

protekcjonalizm

(nadmiernie ugrzeczniony sposób zwracania się do osób,

(nadmiernie ugrzeczniony sposób zwracania się do osób,

zwroty „my” zamiast „ja”, „ty” zamiast „pan”, skracanie

zwroty „my” zamiast „ja”, „ty” zamiast „pan”, skracanie

dystansu, pozycja stojąca, gdy pacjent siedzi, deprecjacja

dystansu, pozycja stojąca, gdy pacjent siedzi, deprecjacja

poczucia wartości, onieśmielanie)

poczucia wartości, onieśmielanie)



Wprawianie w zakłopotanie, zażenowanie

Wprawianie w zakłopotanie, zażenowanie



Bagatelizowanie lub negowanie rangi problemów

Bagatelizowanie lub negowanie rangi problemów

KOMUNIKACJA - błędy

KOMUNIKACJA - błędy



Manipulacja lub szantaż emocjonalny

Manipulacja lub szantaż emocjonalny



Gry i manipulacje na treści przekazu

Gry i manipulacje na treści przekazu

(generalizacje, schematyzm) „ Wszyscy, którzy nie

(generalizacje, schematyzm) „ Wszyscy, którzy nie

przyjmują leków są nieodpowiedzialni”

przyjmują leków są nieodpowiedzialni”



Pytania w formie komentarzy

Pytania w formie komentarzy

”

”

Czy jest Pan przekonany, że robi Pan dobrze ?”

Czy jest Pan przekonany, że robi Pan dobrze ?”



Celowe straszenie, aby Pacjent dostosował się do

Celowe straszenie, aby Pacjent dostosował się do

zaleceń

zaleceń

(wzmocnienie negatywne)

(wzmocnienie negatywne)



Uleganiu pierwszemu wrażeniu

Uleganiu pierwszemu wrażeniu



Podawanie więcej ocen niż faktów lub komentarzy.

Podawanie więcej ocen niż faktów lub komentarzy.



Ujawnianie niewerbalnych zachowań wzbudzających

Ujawnianie niewerbalnych zachowań wzbudzających

lęk, niepokój.

lęk, niepokój.

(marszczenie czoła, porozumiewawcze spojrzenia,

(marszczenie czoła, porozumiewawcze spojrzenia,

nadmierny dystans, chłód, nasilenie zachowań

nadmierny dystans, chłód, nasilenie zachowań

opiekuńczych)

opiekuńczych)

KOMUNIKACJA - błędy

KOMUNIKACJA - błędy



NADUŻYWANIE PYTAŃ „DLACZEGO”

NADUŻYWANIE PYTAŃ „DLACZEGO”



NIEDOKŁADNOŚCI LUB SPRZECZNOŚĆ W

NIEDOKŁADNOŚCI LUB SPRZECZNOŚĆ W

PRZEKAZYWANIU ZALECEŃ

PRZEKAZYWANIU ZALECEŃ



PYTANIA WIELOCZŁONOWE

PYTANIA WIELOCZŁONOWE



NADUŻYWANIE PYTAŃ WPROST,

NADUŻYWANIE PYTAŃ WPROST,

ZAMKNIĘTYCH

ZAMKNIĘTYCH



MECHANICZNE POWTARZANIE

MECHANICZNE POWTARZANIE

(bierne powielanie wypowiedzi, brak wniosków)

(bierne powielanie wypowiedzi, brak wniosków)



STWIERDZENIA NAPROWADZAJĄCE i

STWIERDZENIA NAPROWADZAJĄCE i

SUGERUJĄCE

SUGERUJĄCE



ŻARGON PROFESJONALNY

ŻARGON PROFESJONALNY



BARIERY KULTUROWE I JĘZYKOWE

BARIERY KULTUROWE I JĘZYKOWE

KOMUNIKACJA -

KOMUNIKACJA -

konsekwencje

konsekwencje



Naruszenie poczucia wartości, godności,

Naruszenie poczucia wartości, godności,

szacunku drugiej osoby

szacunku drugiej osoby



Wzmocnienie napięcia lękowego i konfliktu

Wzmocnienie napięcia lękowego i konfliktu

emocjonalnego

emocjonalnego



Prowokowanie do uruchamiania mechanizmów

Prowokowanie do uruchamiania mechanizmów

obronnych, zjawisk oporu

obronnych, zjawisk oporu



Negatywizm, pozorna współpraca, opuszczanie

Negatywizm, pozorna współpraca, opuszczanie

wizyt, nie przyjmowanie leków, zaprzestanie

wizyt, nie przyjmowanie leków, zaprzestanie

leczenia

leczenia



Defensywa, reakcje ucieczkowe, izolacyjne

Defensywa, reakcje ucieczkowe, izolacyjne



Atak, wrogość, agresja, złość, wzajemne

Atak, wrogość, agresja, złość, wzajemne

rozczarowanie

rozczarowanie



Zablokowanie komunikacji, kontaktu

Zablokowanie komunikacji, kontaktu

WADLIWE POSTAWY WOBEC

WADLIWE POSTAWY WOBEC



Nadmiernie profesjonalna postawa

Nadmiernie profesjonalna postawa

(uprzedmiotowienie pacjenta, koncentracja na chorobie, lęk

(uprzedmiotowienie pacjenta, koncentracja na chorobie, lęk

przed bliskością, zadaniowość)

przed bliskością, zadaniowość)



Błąd „maski”

Błąd „maski”

(nadmierna kontrola emocjonalna, brak autentyczności, lęk

(nadmierna kontrola emocjonalna, brak autentyczności, lęk

przed zranieniem)

przed zranieniem)



Błąd nadmiernej dominacji

Błąd nadmiernej dominacji

(potrzeba władzy, znaczenia, autorytetu, nadmierna kontrola,

(potrzeba władzy, znaczenia, autorytetu, nadmierna kontrola,

lęk przed odrzuceniem, oceną)

lęk przed odrzuceniem, oceną)



Błąd „sędziego”

Błąd „sędziego”

(tendencja do oceniania, interpretowania intencji,

(tendencja do oceniania, interpretowania intencji,

moralizowania, krytykowania, wartościowania)

moralizowania, krytykowania, wartościowania)



Błąd „misji”

Błąd „misji”

(tendencja do zmiany zachowań drugiej

(tendencja do zmiany zachowań drugiej

osoby, poczucie

osoby, poczucie

poświęcania się, wymaga wdzięczności)

poświęcania się, wymaga wdzięczności)

SKUTKI UDZIELANIA POMOCY

SKUTKI UDZIELANIA POMOCY

-praca z osobami chorymi

-praca z osobami chorymi

Wypalenie zawodowe

Wypalenie zawodowe



Faza wyczerpania emocjonalnego

Faza wyczerpania emocjonalnego

(brak satysfakcji z pracy, objawy

(brak satysfakcji z pracy, objawy

psychosomatyczne, chroniczne zmęczenie)

psychosomatyczne, chroniczne zmęczenie)



Faza „depersonalizacji”

Faza „depersonalizacji”

(relacja z pacjentem bezosobowa, unikanie

(relacja z pacjentem bezosobowa, unikanie

bliższego kontaktu, irytacja, złość, agresja,

bliższego kontaktu, irytacja, złość, agresja,

pogarda, izolacja)

pogarda, izolacja)



Faza braku osiągnięć w pracy

Faza braku osiągnięć w pracy

(obniżenie jakości pracy, uchylanie się od

(obniżenie jakości pracy, uchylanie się od

obowiązków, konfliktowość, wrogość)

obowiązków, konfliktowość, wrogość)

Skutek:

Skutek:

Smutek, niechęć, bezsilność, niska samoocena, zachowania

Smutek, niechęć, bezsilność, niska samoocena, zachowania

patologiczne, choroby, zobojętnienie

patologiczne, choroby, zobojętnienie

SKUTKI UDZIELANIA POMOCY

SKUTKI UDZIELANIA POMOCY

-praca z osobami chorymi

-praca z osobami chorymi

Zespół „ zmęczenia współczuciem”

Zespół „ zmęczenia współczuciem”

Pomoc chorym, osobom cierpiącym, które

Pomoc chorym, osobom cierpiącym, które

doświadczają silnych emocji, niesie ze sobą

doświadczają silnych emocji, niesie ze sobą

ryzyko

ryzyko

nadmiernej identyfikacji z ich

nadmiernej identyfikacji z ich

przeżyciami

przeżyciami

Objawy:

Objawy:



Doświadczanie uczuć i objawów podobnych do

Doświadczanie uczuć i objawów podobnych do

problemów przeżywanych przez pacjentów

problemów przeżywanych przez pacjentów



stan napięcia i koncentracji na problemach

stan napięcia i koncentracji na problemach

pacjenta, trudności w uwolnieniu się od

pacjenta, trudności w uwolnieniu się od

myślenia o problemie pacjenta

myślenia o problemie pacjenta

SKUTKI UDZIELANIA POMOCY

SKUTKI UDZIELANIA POMOCY

-praca z osobami chorymi

-praca z osobami chorymi

Syndrom „zastępczej traumy”

Syndrom „zastępczej traumy”

Zmiana schematów poznawczych:

Zmiana schematów poznawczych:

Pod wpływem konfrontacji z

Pod wpływem konfrontacji z

przeżyciami, doświadczeniami,

przeżyciami, doświadczeniami,

uczuciami, przekonaniami pacjentów

uczuciami, przekonaniami pacjentów

następuje zmiana przekonań, postaw,

następuje zmiana przekonań, postaw,

oczekiwań dotyczących siebie i innych,

oczekiwań dotyczących siebie i innych,

oceny rzeczywistości, dominuje

oceny rzeczywistości, dominuje

pesymistyczne ocena zdarzeń, poczucie

pesymistyczne ocena zdarzeń, poczucie

alienacji, utrata sensu życia, zaburzenia

alienacji, utrata sensu życia, zaburzenia

hierarchii wartości, utrata

hierarchii wartości, utrata

idealistycznych przekonań

idealistycznych przekonań

PACJENT Z TRUDNĄ

PACJENT Z TRUDNĄ

DIAGNOZĄ-główne zasady

DIAGNOZĄ-główne zasady

pomocy

pomocy



Fachowe przygotowanie (w zakresie kontaktu) i

Fachowe przygotowanie (w zakresie kontaktu) i

dostępność pomocy.

dostępność pomocy.



Cechy osobowościowe (refleksja nad sensem

Cechy osobowościowe (refleksja nad sensem

życia i śmierci, lęku przed inwalidztwem,

życia i śmierci, lęku przed inwalidztwem,

śmiercią, dojrzałość emocjonalna, empatia).

śmiercią, dojrzałość emocjonalna, empatia).



Obniżanie cierpienia fizycznego, psychicznego i

Obniżanie cierpienia fizycznego, psychicznego i

duchowego.

duchowego.



Fachowa informacja oraz porady.

Fachowa informacja oraz porady.



Odbywa się na życzenie pacjenta, jego rodziny,

Odbywa się na życzenie pacjenta, jego rodziny,

innego członka zespołu terapeutycznego.

innego członka zespołu terapeutycznego.

PACJENT Z TRUDNĄ

PACJENT Z TRUDNĄ

DIAGNOZĄ-główne zasady

DIAGNOZĄ-główne zasady

pomocy

pomocy



Troskliwa obecność, akceptacja.

Troskliwa obecność, akceptacja.



Podtrzymywanie emocjonalne i duchowe.

Podtrzymywanie emocjonalne i duchowe.



Ułatwienie ekspresji negatywnych emocji

Ułatwienie ekspresji negatywnych emocji

(strach, lęk, rozpacz, smutek, bezradność,

(strach, lęk, rozpacz, smutek, bezradność,

poczucie krzywdy, cierpienie, złość,

poczucie krzywdy, cierpienie, złość,

wściekłość).

wściekłość).



Pomoc w wzmacnianiu poczucia

Pomoc w wzmacnianiu poczucia

bezpieczeństwa i kontroli sytuacji.

bezpieczeństwa i kontroli sytuacji.



Pomoc w zachowaniu poczucia wartości,

Pomoc w zachowaniu poczucia wartości,

godności, szacunku do samego siebie.

godności, szacunku do samego siebie.



Pomoc w zrozumieniu i zaakceptowaniu

Pomoc w zrozumieniu i zaakceptowaniu

sytuacji.

sytuacji.



Reinterpretacji choroby i sensu cierpienia.

Reinterpretacji choroby i sensu cierpienia.

PACJENT Z TRUDNĄ

PACJENT Z TRUDNĄ

DIAGNOZĄ-główne zasady

DIAGNOZĄ-główne zasady

pomocy

pomocy



Podnoszenie jakości życia pacjenta.

Podnoszenie jakości życia pacjenta.



Podtrzymywanie nadziei.

Podtrzymywanie nadziei.



Pomoc rodzinie, co do sposobu

Pomoc rodzinie, co do sposobu

komunikowania się z pacjentem, w sytuacji

komunikowania się z pacjentem, w sytuacji

konfliktowych lub trudnych, wyczerpania

konfliktowych lub trudnych, wyczerpania

związanego z opieką, udzielanie porad.

związanego z opieką, udzielanie porad.



Pomoc wzajemna między członkami

Pomoc wzajemna między członkami

personelu medycznego (objawy wypalenia

personelu medycznego (objawy wypalenia

emocjonalnego, błędne postawy i

emocjonalnego, błędne postawy i

zachowania, sytuacje konfliktowe).

zachowania, sytuacje konfliktowe).