Slajd 1

PSYCHOLOGICZNE

ASPEKTY RELACJI Z

PACJENTEM

Renata Wojtyńska

KATEDRA I KLINIKA Psychiatrii

Akademii Medycznej we Wrocławiu

KONTAKT z pacjentem w procesie

leczenia

Podstawowy element procesu leczenia



Pełni funkcje:

diagnostyczne, informacyjne,

terapeutyczne



Szczególny rodzaj dynamicznej relacji interpersonalnej

w procesie leczenia, oparty na więzi intelektualnej i

psychicznej (emocjonalnej), o wyraźnie określonych

rolach społecznych uczestników relacji

Zależy od czynników:



Związanych z chorobą (rodzaj, etap)



Leżących po stronie pacjenta

(osobnicza wrażliwość,

cechy i struktura osobowości)



Leżących po stronie lekarza



Wpływu sytuacji zewnętrznej

(układy sytuacyjne, relacje, funkcja i rola objawów lub

choroby)

KONTAKT

w relacji terapeutycznej

Osoba pomagająca

pacjent

Spotkanie

nawiązanie więzi

między pacjentem a osobą pomagającą

w procesie leczenia

Wyznaczone wspólną płaszczyzną, problemem

pacjenta

(choroba, leczenie, pomoc, obszar przeżyć

emocjonalnych, czynniki zewnętrzne związane z

chorobą)

KONTAKT

- metakomunikat pacjenta



„

Pomóż mi, jest mi ciężko…”,



„

Nie wiem, co się ze mną

dzieje…”,



„

Boję się ciebie, nie znam ciebie…,



„

Wstydzę się ciebie…”

Jakie oczekiwania stoją za

poszczególnymi potrzebami ?

CHOROBA - sytuacja

trudna



Choroba i jej konsekwencje

powodują napięcie o różnej treści

emocjonalnej

(stan stresu psychicznego)



Obowiązują prawidłowości

funkcjonowania człowieka w

stresie



Stan stresu zwrotnie wpływa na

funkcje narządów, pogarsza stan

fizyczny i psychiczny pacjenta

utrudniając leczenie, proces

zdrowienia, rekonwalescencję

CHOROBA JAKO STRESOR

Choroba to złożony zespół

stresorów:



Fizycznych



Psychologicznych



Społecznych



Ekonomicznych

Stresory wynikające z roli

pacjenta



Dezintegracja społeczna

(reforma służby zdrowia,

niejasność zasad, urynkowienie zasad leczenia, postawy

konsumenckie)



Instytucjonalne

(dostępność, oczekiwanie,

kompetencja)



Pobyt w szpitalu-

obciążenie psychiczne (utrata

indywidualności, regulamin, brak intymności,

zmiana nawyków, obecność innych)



Lęk przed diagnozą, zabiegami, skutkami

ubocznymi przyjmowania leków



Ograniczenie aktywności, zmiana sposobu

życia, deprywacja kontaktu, niemożność

realizowania ważnych zadań życiowych

CHOROBA jako źródło sytuacji

trudnych



Stanowi przeszkodę w realizacji celów

i zadań życiowych



Powoduje sytuacje konfliktowe

(leczenie-

praca lub nauka)



Stanowi ograniczenie w realizacji

ważnych wartości psychospołecznych

(autonomia, praca zawodowa, pełnienie ról, zaspokojeniu

potrzeb, ograniczenie aktywności, więź emocjonalna)



Sytuacja szpitalna

(rola pacjenta, deprywacja

potrzeb informacyjnych, kontaktu emocjonalnego,

intymności, dolegliwości związane z zabiegami i

przyjmowaniem leków, błędy jatrogenne)

CHOROBA - sytuacja trudna

Choroba jako źródło

dolegliwości fizycznych i

negatywnych emocji:



Uczucie przykrości, cierpienie



Lęk, strach, niepokój, napięcie



Ból



Poczucie krzywdy



Poczucie winy



Złość, wściekłość, agresja



Osamotnienie



Bezradność



Poczucie niezrozumienia

ZNACZENIE NADAWANE

CHOROBIE

INTERPRETACJA odbieranych informacji jako:



zagrożenia

podstawowych wartości

biologicznych i psychicznych



przeszkody



wroga



straty/utraty



wyzwania



Wartości

(zmniejszenie sprawności, kalectwo,

inwalidztwo, zależność, brak samodzielności,

śmierć)

OCENA POZNAWCZA

generuje emocje i modyfikuje zachowanie

ZNACZENIE NADAWANE CHOROBIE



ASPEKT NEGATYWNY

[działa jako wzmocnienie negatywne: złe

samopoczucie, negatywne emocje i uczucia,

zagrożenie, frustracja, brak/strata,

przeszkoda, wróg]



ASPEKT POZYTYWNY

[działa jako nagroda: choroba jako wartość.

Może wywołać oraz utrwalić zachowania,

które będą polegały na unikaniu i nie

spełnianiu wymagań]

ROZPOZNANIE TYCH ZALEŻNOŚCI ZMIENIA

POSTĘPOWANIE PSYCHOTERAPEUTYCZNE

INDYWIDUALNY OBRAZ

CHOROBY



Poznawcza koncepcja choroby

wyobrażenie lub świadomość nt. czym

jest dana choroba, co się na nią

składa, jak powstała, jaki jest jej

przebieg, konsekwencje i rokowanie.



Atrybucja przyczyn powstania choroby

do własnych cech odgrywa istotną

rolę w procesie leczenia.

Indywidualna koncepcja

choroby

- konsekwencje



Nierealistyczny, nieadekwatny,

zniekształcony obraz choroby

(np. poprzez mechanizmy obronne, wadliwą

informacje, stereotypy społeczne)

powoduje:



postawy negatywistyczne,



opozycyjne,



wyolbrzymianie lub bagatelizowanie
choroby,



brak współpracy

RADZENIE SOBIE Z CHOROBĄ

- skuteczne strategie

Strategie aktywne, zadaniowe,

nastawione na rozwiązanie

problemów związanych z chorobą:

np.



Akceptacja choroby.



Adekwatna, realistyczna koncepcja choroby.



Zachowania nastawione na odzyskiwanie poczucia

kontroli i wpływu na przebieg zdarzeń.

(informacja, współpraca)



Szukanie alternatywnych wzmocnień (wsparcie,

podnoszenie poczucia wartości, siły, znaczenia).



Elastyczność stosowanych strategii.

EMOCJONALNE REAKCJE NA

CHOROBĘ- etapy

URUCHOMIENIE MECHANIZMÓW

OBRONNYCH

(np. zaprzeczanie, racjonalizacja)

Jedną z podstawowych reakcji człowieka w

momencie zagrożenia jest lęk, strach. Ma on różne

oblicza i różne stopnia nasilenia, strach przed

bólem fizycznym i utratą niezależności, lęk przed

utratą ukochanych, pozbawieniem pomocy

rodzinie i wsparcia finansowego, najbliższą

przyszłością, konfliktami, które nie zostaną

rozwiązane przed śmiercią, mężczyźni często

obawiają się, że nie okażą się dostatecznie

odważni, nie zapanują nad swymi uczuciami

EMOCJONALNE REAKCJE NA

CHOROBĘ- etapy

LĘK, DEPRESJA, SMUTEK, BEZRADNOŚĆ,

POCZUCIE KRZYWDY, POCZUCIE WINY

Osoby opiekujące się chorymi i członkowie rodzin

muszą być wyczuleni na zewnętrzne symptomy

depresji. Objawy zmienne, maskowane. Depresja

może być bardzo głęboka i wymagać radykalnego

leczenia.

(brak apetytu, utrata zainteresowania

otoczeniem, bieżącymi wiadomościami,

miejscowymi wydarzeniami, bezsenność,

obojętność, brak odczuwania przyjemności,

utrata uśmiechu, smutek)

Zniechęca opiekunów, uskarżają się na brak reakcji

emocjonalnej, utożsamiają ją z niewdzięcznością

EMOCJONALNE REAKCJE NA CHOROBĘ-

etapy

3. AGRESJA, ZŁOŚĆ, WŚCIEKŁOŚĆ



Mechanizm walki



Gniew jest tutaj reakcją wtórną w stosunku do uczuć

bardziej fundamentalnych jak : lęk, zakłopotanie,

utrata kontroli



Często jest kierowany na zewnątrz do jakiejś osoby,

sytuacji lub wobec siebie



Technika aktywnego słuchania pozwala wznieść się

ponad symptomy gniewu, zidentyfikować pierwotne

uczucia i zająć się przepracowaniem, uświadomienie

związku, że pierwotne uczucia wiążą się z utratą

kontroli nad sytuacją.

Niektórym osobą w związku z ciężką chorobą trudno

zaakceptować fakt zależności od innych, utraty

samodzielności

EMOCJONALNE REAKCJE NA

CHOROBĘ- etapy

4. REINTERPRETACJA I

PRZEWARTOŚCIOWANIE

Pogodzenie się z rzeczywistością,

wymaga asymilacji i adaptacji

informacji o chorobie jej

konsekwencjach do istniejących

struktur osobowości

5. MOBILIZACJA DZIAŁANIA

CHOROBA jako

WYDARZENIE KRYTYCZNE



Wydarzenia te są subiektywnie

doświadczane jako wyodrębniające się z

biegu wydarzeń, ważne dla życia i

trudne, w których dotychczasowe

sposoby postępowania stają się

nieskuteczne, niedostosowane,

niewystarczające

(Sęk, 1991).



Stan braku równowagi, wymagający

istotnych zmian = stan kryzysu

(Filipp,1981)

CHOROBA- WYDARZENIE

KRYTYCZNE

konsekwencje



Utrata poczucia bezpieczeństwa,



Utrata poczucia kontroli nad własnym

życiem,



Utrata poczucia integralności i

nienaruszalności własnych granic

psychofizycznych,



Zaburzenia wizji przewidywalnego

świata,



Negatywne emocje.

CHOROBA- negatywne

konsekwencje

„Syndrom wyuczonej bezradności”

(Seligmann)

„Deficyty wyuczonej bezradności”

motywacyjny

poznawczy

somatyczny

Negatywna
samoocena

Negatywny

obraz świata

emocjonalny

Negatywna ocena

przeszłości,

teraźniejszości,

przyszłości

Model wyuczonej bezradności

Seligmana

Deficyt motywacyjny

bierność, niechęć do wykonania dowolnej reakcji,

następuje po serii doświadczeń ze zdarzeniami

niekontrolowanymi, brak poczucia kontroli nad

zdarzeniami i własnymi zachowaniami

Deficyt poznawczy

nieskuteczne uczenie się, nieumiejętność nauczenia

się, że wykonanie odpowiedniej reakcji może

przynieść sukces, nawet jeżeli tak jest, oczekiwanie

bezskuteczności własnych przyszłych wysiłków

Deficyt emocjonalny

nastrój depresyjny, napięcie, niepokój, lęk,

dyskomfort, alienacja psychiczna

Deficyt somatyczny

zaburzenia snu, łaknienia, zaburzenia

neuroprzekaźnictwa

UCZESTNICY KONTAKTU

typy osobowości

ZALEŻNY

IMPULSYWNY

LĘKLIWA

PODEJRZLIWY

SAMOTNICZY

WIELKOŚCIOWY

WŁADCZY

HISTERYCZNY

OSOBOWOŚĆ

KONTAKT

dynamiczne zjawiska relacji

interpersonalnej

EMPATIA

PRZENIESIENIE

PRZECIWPRZENIESIENIE

WGLĄD

OPÓR

MECHANIZMY

OBRONNE

KONTAKT

MECHANIZMY OBRONNE

-funkcje



Rozwiązywanie konfliktów

emocjonalnych



Redukcja napięcia i lęku



Utrzymanie pozytywnej

samooceny



Zmniejszenie obciążenia

psychicznego bez zmiany sytuacji

zagrażającej

MECHANIZMY OBRONNE



Nieświadome procesy

wewnątrzpsychiczne



Integralna część osobowości (mechanizm

adaptacyjny)



Aspekt patologiczny (sztywność,

dominacja)



Zniekształcanie pobieranych i

przetwarzanych informacji



Obejmują poziom: poznawczy,

emocjonalny, behawioralny

MECHANIZMY OBRONNE

rodzaje:



Zaprzeczanie



Tłumienie (supresja)



Wyparcie (represja)



Racjonalizacja



Regresja



Substytucja



Sublimacja



Konwersja i

somatyzacja



Identyfikacja



Fantazjowanie



Fiksacja



Pozorny altruizm



Acting-out



Projekcja



Ekspiacja



Dysocjacja



Negatywizm



Intelektualizacja



Kompensacja



Idealizacja



Reakcja

upozorowana

OPÓR- definicja, formy

Nieświadoma obrona przed

uświadomieniem sobie

zagrażających treści przeżywania,

myślenia, zachowania

funkcja:



praca nad obronnymi wzorami zachowań

(zależność, bagatelizowanie, agresja,

ucieczka, odmowa, milczenie) jako

patologicznymi środkami pozyskiwania

bliskości, szacunku, unikania rozwiązania

problemów

PRZENIESIENIE- definicja,

formy

Powtórzenie wzorców zachowania,

myślenia, przeżywania utrwalonych

we wczesnym dzieciństwie wobec

osób znaczących emocjonalnie w

aktualnej relacji interpersonalnej

np. w relacji terapeutycznej wobec terapeuty

Cel:

Praca z pacjentem nad negatywnymi i

pozytywnym przeniesieniem

PRZECIWPRZENIESIENIE

- definicja, formy

Uruchomienie własnych

nieświadomych wzorców

zachowania, przeżywania i myślenia,

które są odpowiedzią na

przeniesienie pacjenta

Cel:



stała analiza własnych wzorców

przeniesieniowych

(ambiwalencja uczuć i zachowań,

wrogość, smutek)



rozpoznanie charakteru pierwotnej relacji,

którą pacjent powtarza w nowej relacji

WGLĄD- definicja, formy

Uświadomienie,

zrozumienie, przeżycie

emocjonalne własnego

problemu lub też

regresywnych form

zachowania

(bierność, postawa narcystyczna)

KONTAKT

umiejętności osoby pomagającej

w procesie leczenia

FACHOWOŚĆ

(wiedza, umiejętności, etyka zawodowa,

system wartości)

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

(INTERPERSONALNE)

KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE

KOMPETENCJE TERAPEUTYCZNE

NOWE PRZYRZECZENIE LEKARSKIE

Przyjmuję z szacunkiem i wdzięcznością dla

moich Mistrzów nadany mi tytuł lekarza i z

pełną świadomością przyrzekam:



Obowiązki lekarza sumiennie wypełniać



Służyć zdrowiu i życiu ludzkiemu

Przestrzegać praw pacjenta

Według najlepszej mojej wiedzy

przeciwdziałać cierpieniu i zapobiegać

chorobom, a pomoc nieść chorym bez

żadnych różnic, okazując należyty szacunek

NOWE PRZYRZECZENIE LEKARSKIE

Nie nadużywać ich zaufania i dochować

tajemnicy lekarskiej nawet po śmierci

chorego

Strzec godności stanu lekarskiego i

niczym jej nie splamić, a do kolegów

lekarzy odnosić się z należytą im

życzliwością, nie podważając zaufania

do nich, jednak postępując bezstronnie i

mając na względzie zdrowie i życie

ludzkie

NOWE PRZYRZECZENIE LEKARSKIE

Stale poszerzać swą wiedzę

lekarską i podawać do wiadomości

świata lekarskiego wszystko to, co

uda mi się wynaleźć i udoskonalić

Przyrzekam to uroczyście

(autor: prof. Seweryn Łukasik)

KONTAKT- warunki prawidłowego

kontaktu



Aktywna rola pacjenta



Współpraca, współdziałanie,

współuczestnictwo obu stron



Równość, rozumiana jako partnerstwo



Kontakt oparty na obopólnej zgodzie



Wzajemna zależność



Kontakt oparty na obustronnym

rozwiązywaniu problemów



Wspólne podejmowanie decyzji



Umożliwienie dokonywania wyboru

KONTAKT- warunki prawidłowego

kontaktu



Pozostawienie kontroli nad własnym życiem



Przyznanie pacjentowi praw i „przestrzeni

wolności”



Relacja oparta na budowaniu autorytetu



Dwukierunkowa komunikacja interpersonalna



Redukowanie negatywnych emocji

(lęk, strach, poczucie krzywdy, osamotnienia, złość, niepewność).



Zmiana rozumienia choroby (obraz choroby,

sens cierpienia)



Umacnianie więzi

KONTAKT-

elementy prawidłowego

kontaktu



Empatia



Akceptacja



Autentyczno

ść



Motywacja



Otwartość



Obiektywizm



Wnikliwość



Dokładność



Cierpliwość



wrażliwość



Wsparcie



szacunek

EMPATIA- definicja

Proces poznawczo-emocjonalny, obejmujący

zdolność do spostrzegania, nazywania i

rozumienia stanów emocjonalnych drugiego

człowieka oraz współprzeżywania.

Wymaga jednoczesnego zachowania

dystansu i obiektywizmu

ASPEKTY

POZIOM INTELEKTUALNY

POZIOM EMOCJONALNY

KONTAKT- elementy prawidłowego

kontaktu

AKCEPTACJA



Pozytywne nastawienie do pacjenta, bez

stawiania mu warunków



Bezinteresowna, altruistyczna

serdeczność



Rozumienie zachowań pacjenta przez

pryzmat jego intencji, a nie formy



Unikanie gotowości do postrzegania i

oceniania przez pryzmat norm

społecznych, czy moralnych

KONTAKT- elementy prawidłowego

kontaktu

AUTENTYCZNOŚĆ

Zgodność, szczerość, naturalność (terapeuta

reaguje jak realna osoba,nie udaje; nie

ukrywa swoich prawdziwych reakcji, nie boi

się swoich e)

OTWARTOŚĆ



Uznawanie, poszanowanie punktu widzenia

rozmówcy, jego prawdy,



Kontrolowanie skłonności do przypisywania

pacjentowi intencji i tendencji sprzecznych z

wypowiadanymi słowami.

KONTAKT- elementy prawidłowego

kontaktu

MOTYWACJA DO SŁUCHANIA



Umiejętność skupiania się na rozmówcy



Bycie obecnym przy rozmówcy



Bycie zainteresowanym



Wiara, że możemy dowiedzieć się

czegoś ważnego

CIERPLIWOŚĆ

Zdolność do wysłuchania całości

wypowiedzi i umiejętność podążania

(np. nie przeszkadzanie, nie rozpraszanie rozmowy,

milczące skupienie)

KONTAKT- elementy prawidłowego

kontaktu



WNIKLIWOŚĆ i DOKŁADNOŚĆ

w zrozumieniu

sensu przekazu



OBIEKTYWIZM

- szanowanie sposobu myślenia

drugiej strony



WRAŻLIWOŚĆ

- uwzględnianie stanu

emocjonalnego drugiej osoby



WSPARCIE

- stwarzanie atmosfery aprobaty i

zrozumienia, zachęcanie do dalszych wypowiedzi,

podejmowania działań

POZIOMY KOMUNIKACJI

POZIOMY KOMUNIKACJI

WERBALNY

10-35%

(treść komunikatu)

NIEWERBALNY

65-90%

EMOCJONALNY

(komponent uczuciowy

towarzyszący treści lub zachowaniu

)

BEHAWIORALNY

(zachowania towarzyszące treści

Np. głos, mimika, gestykulacja ,

strój, dotyk )

KOMUNIKACJA - błędy



OBCIĄŻANIE PACJENTA ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ZA

CHOROBĘ

(moralizowanie, osądzanie, pouczanie, oskarżanie,

obwinianie, wzbudzanie poczucia winy),

np. zwracanie uwagi, „palec oskarżycielski”, zwroty typu

„Powinien”, „Pan zawsze”, „Nigdy”, „To Pańska wina,

że…”, ”Zmusza mnie Pan do…”).



PATRZENIE NA PROBLEMY CHOREGO Z WŁASNEJ

PERSPEKTYWY I NARZUCANIE SWOJEJ OPINII

(stereotypowe, z perspektywy medycznej i osobistej,

sztywność postaw, przekonań, systemu wartości)



Okazywanie władzy, dominacji, wyższości

(groźby, polecania, komenderowanie, ostrzeganie,

upominanie, krytyka, poniżanie, negatywna ocena,

wyzwiska, przylepianie etykietek)

KOMUNIKACJA - błędy



Okazywanie dezaprobaty



Ignorowanie, odwracanie uwagi, przerywanie



Wypytywanie, indagowanie, przepytywanie



Fałszywe współczucie

(obiecywanie, mówienie nieprawdy, niezręczne pocieszanie)



protekcjonalizm

(nadmiernie ugrzeczniony sposób zwracania się do osób,

zwroty „my” zamiast „ja”, „ty” zamiast „pan”, skracanie

dystansu, pozycja stojąca, gdy pacjent siedzi, deprecjacja

poczucia wartości, onieśmielanie)



Wprawianie w zakłopotanie, zażenowanie



Bagatelizowanie lub negowanie rangi problemów

KOMUNIKACJA - błędy



Okazywanie dezaprobaty



Ignorowanie, odwracanie uwagi, przerywanie



Wypytywanie, indagowanie, przepytywanie



Fałszywe współczucie

(obiecywanie, mówienie nieprawdy, niezręczne pocieszanie)



protekcjonalizm

(nadmiernie ugrzeczniony sposób zwracania się do osób,

zwroty „my” zamiast „ja”, „ty” zamiast „pan”, skracanie

dystansu, pozycja stojąca, gdy pacjent siedzi, deprecjacja

poczucia wartości, onieśmielanie)



Wprawianie w zakłopotanie, zażenowanie



Bagatelizowanie lub negowanie rangi problemów

KOMUNIKACJA - błędy



Manipulacja lub szantaż emocjonalny



Gry i manipulacje na treści przekazu

(generalizacje, schematyzm) „ Wszyscy, którzy nie

przyjmują leków są nieodpowiedzialni”



Pytania w formie komentarzy

”

Czy jest Pan przekonany, że robi Pan dobrze ?”



Celowe straszenie, aby Pacjent dostosował się do

zaleceń

(wzmocnienie negatywne)



Uleganiu pierwszemu wrażeniu



Podawanie więcej ocen niż faktów lub komentarzy.



Ujawnianie niewerbalnych zachowań wzbudzających

lęk, niepokój.

(marszczenie czoła, porozumiewawcze spojrzenia,

nadmierny dystans, chłód, nasilenie zachowań

opiekuńczych)

KOMUNIKACJA - błędy



NADUŻYWANIE PYTAŃ „DLACZEGO”



NIEDOKŁADNOŚCI LUB SPRZECZNOŚĆ W

PRZEKAZYWANIU ZALECEŃ



PYTANIA WIELOCZŁONOWE



NADUŻYWANIE PYTAŃ WPROST,

ZAMKNIĘTYCH



MECHANICZNE POWTARZANIE

(bierne powielanie wypowiedzi, brak wniosków)



STWIERDZENIA NAPROWADZAJĄCE i

SUGERUJĄCE



ŻARGON PROFESJONALNY



BARIERY KULTUROWE I JĘZYKOWE

KOMUNIKACJA -

konsekwencje



Naruszenie poczucia wartości, godności,

szacunku drugiej osoby



Wzmocnienie napięcia lękowego i konfliktu

emocjonalnego



Prowokowanie do uruchamiania mechanizmów

obronnych, zjawisk oporu



Negatywizm, pozorna współpraca, opuszczanie

wizyt, nie przyjmowanie leków, zaprzestanie

leczenia



Defensywa, reakcje ucieczkowe, izolacyjne



Atak, wrogość, agresja, złość, wzajemne

rozczarowanie



Zablokowanie komunikacji, kontaktu

WADLIWE POSTAWY WOBEC



Nadmiernie profesjonalna postawa

(uprzedmiotowienie pacjenta, koncentracja na chorobie, lęk

przed bliskością, zadaniowość)



Błąd „maski”

(nadmierna kontrola emocjonalna, brak autentyczności, lęk

przed zranieniem)



Błąd nadmiernej dominacji

(potrzeba władzy, znaczenia, autorytetu, nadmierna kontrola,

lęk przed odrzuceniem, oceną)



Błąd „sędziego”

(tendencja do oceniania, interpretowania intencji,

moralizowania, krytykowania, wartościowania)



Błąd „misji”

(tendencja do zmiany zachowań drugiej

osoby, poczucie

poświęcania się, wymaga wdzięczności)

SKUTKI UDZIELANIA POMOCY

-praca z osobami chorymi

Wypalenie zawodowe



Faza wyczerpania emocjonalnego

(brak satysfakcji z pracy, objawy

psychosomatyczne, chroniczne zmęczenie)



Faza „depersonalizacji”

(relacja z pacjentem bezosobowa, unikanie

bliższego kontaktu, irytacja, złość, agresja,

pogarda, izolacja)



Faza braku osiągnięć w pracy

(obniżenie jakości pracy, uchylanie się od

obowiązków, konfliktowość, wrogość)

Skutek:

Smutek, niechęć, bezsilność, niska samoocena, zachowania

patologiczne, choroby, zobojętnienie

SKUTKI UDZIELANIA POMOCY

-praca z osobami chorymi

Zespół „ zmęczenia współczuciem”

Pomoc chorym, osobom cierpiącym, które

doświadczają silnych emocji, niesie ze sobą

ryzyko

nadmiernej identyfikacji z ich

przeżyciami

Objawy:



Doświadczanie uczuć i objawów podobnych do

problemów przeżywanych przez pacjentów



stan napięcia i koncentracji na problemach

pacjenta, trudności w uwolnieniu się od

myślenia o problemie pacjenta

SKUTKI UDZIELANIA POMOCY

-praca z osobami chorymi

Syndrom „zastępczej traumy”

Zmiana schematów poznawczych:

Pod wpływem konfrontacji z

przeżyciami, doświadczeniami,

uczuciami, przekonaniami pacjentów

następuje zmiana przekonań, postaw,

oczekiwań dotyczących siebie i innych,

oceny rzeczywistości, dominuje

pesymistyczne ocena zdarzeń, poczucie

alienacji, utrata sensu życia, zaburzenia

hierarchii wartości, utrata

idealistycznych przekonań

PACJENT Z TRUDNĄ

DIAGNOZĄ-główne zasady

pomocy



Fachowe przygotowanie (w zakresie kontaktu) i

dostępność pomocy.



Cechy osobowościowe (refleksja nad sensem

życia i śmierci, lęku przed inwalidztwem,

śmiercią, dojrzałość emocjonalna, empatia).



Obniżanie cierpienia fizycznego, psychicznego i

duchowego.



Fachowa informacja oraz porady.



Odbywa się na życzenie pacjenta, jego rodziny,

innego członka zespołu terapeutycznego.

PACJENT Z TRUDNĄ

DIAGNOZĄ-główne zasady

pomocy



Troskliwa obecność, akceptacja.



Podtrzymywanie emocjonalne i duchowe.



Ułatwienie ekspresji negatywnych emocji

(strach, lęk, rozpacz, smutek, bezradność,

poczucie krzywdy, cierpienie, złość,

wściekłość).



Pomoc w wzmacnianiu poczucia

bezpieczeństwa i kontroli sytuacji.



Pomoc w zachowaniu poczucia wartości,

godności, szacunku do samego siebie.



Pomoc w zrozumieniu i zaakceptowaniu

sytuacji.



Reinterpretacji choroby i sensu cierpienia.

PACJENT Z TRUDNĄ

DIAGNOZĄ-główne zasady

pomocy



Podnoszenie jakości życia pacjenta.



Podtrzymywanie nadziei.



Pomoc rodzinie, co do sposobu

komunikowania się z pacjentem, w sytuacji

konfliktowych lub trudnych, wyczerpania

związanego z opieką, udzielanie porad.



Pomoc wzajemna między członkami

personelu medycznego (objawy wypalenia

emocjonalnego, błędne postawy i

zachowania, sytuacje konfliktowe).

Document Outline