Pojemność rynku

turystycznego

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

email: [e-mail]

tel. [phone], pok. 418, IV p., paw. A

www.uek.krakow.pl/zktur

mgr Michał Rudnicki

2

Pojemność rynku

turystycznego

Pojemność rynku turystycznego definiowana

jest jako ilość dóbr i usług turystycznych o

określonej strukturze i jakości, które przy

danych cenach

i dochodach konsumentów mogą zostać

sprzedane w określonym czasie i przestrzeni.

Wyróżnia się dwa rodzaje pojemności:



Ogólną pojemność rynku



Cząstkową pojemność rynku

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

3

Determinanty pojemności

rynku turystycznego

Pojemność rynku turystycznego

determinowana jest przez:

1.

potrzeby nabywców

2.

poziom dochodów potencjalnych
turystów

3.

ceny danego dobra i usługi turystycznej

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

4

Popyt a dochody

Popyt potencjalny - PP

Popyt faktyczny (rzeczywisty) –

PF (PR)

Popyt efektywny - PE

Ekonomika turystyki i rekreacji

Potrzeby ujawnione

Potrzeby ujawnione
+ fundusz nabywczy
(nominalnie)
Potrzeby ujawnione
+ fundusz nabywczy
przy istniejącym
poziomie cen t.i u.
(siła nabywcza tzn,
wartość realna)

Środki tworzące popyt

Fundusz nabywczy

Dochód

Dochód

rozporządzal

rozporządzal

ny

ny

(dyspozycyjn

(dyspozycyjn

y)

y)

Fundusz

swobodnej

decyzji

Oszczędnośc

i

Kredyty

konsumpcyjn

e

Artykuły

dalszej

potrzeby:

m.in.

usługi

turystyczn

e

= dochody bieżące – dobrowolne płatności – obowiązkowe
płatności

mgr Michał Rudnicki

5

Budżety gospodarstw

domowych

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

6

Budżety gospodarstw

domowych

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

7

Udział wydatków na poszczególne grupy

potrzeb w wydatkach gospodarstwa

domowego (2007 r.)

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

8

Sposoby określania pojemności

rynku

1.

Q=N*s

Q=N*s

Q - pojemność rynku,
N - liczba ludności,
s - wskaźnik spożycia na 1 mieszk.
Zastosowanie: dla artykułów powszechnego użytku (mleko,

chleb, cukier itp.)

2.

Q=K*p*q

Q=K*p*q

Q - pojemność rynku,
K - liczba jednostek konsumujących,
p – prawdopodobieństwo zakupu,
q – liczba jednostek produktu
Zastosowanie: dla artykułów dla określonych grup

konsumentów (wózki dla dzieci, okulary, tornistry szkolne

itp.)

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

9

Sposoby określania pojemności

rynku (cd.)

3.

Q

Q

i

i

=K*w

=K*w

i

i

*p

*p

i

i

*q

*q

i

i

Q

i

- pojemność rynku i-tej grupy jednostek konsumujących,

K - liczba jednostek konsumujących,
w

i

– wskaźnik udziału i-tej grupy jednostek konsumujących

w ogólnej liczbie jednostek,

p

i

- prawdopodobieństwo zakupu w i-tej grupie jednostek,

q

i

– liczba jednostek produktu nabywanego przez i-tą grupę

jednostek konsumujących.

Zastosowanie: w sytuacji , gdy w grę wchodzi zróżnicowanie

spożycia ze względu na wiek lub płeć, np. palenie
tytoniu, spożycie używek itp.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

10

Sposoby określania pojemności

rynku w ujęciu wartościowym

1.

W przypadku dóbr dla których można obliczyć pojemność

rynkową ilościową mnoży się pojemność ilościową przez

średnie ceny produktów.

2.

W przypadku dóbr dla których nie można obliczyć

ilościowej pojemności rynku, wykorzystuje się następujący

wzór:

Q=K*u*D

Q=K*u*D

gdzie:

gdzie:

Q – wartościowa pojemność rynku,

Q – wartościowa pojemność rynku,

K – liczba jednostek konsumujących,

K – liczba jednostek konsumujących,

u – udział wydatków na dane dobro (usługę) w dochodzie

u – udział wydatków na dane dobro (usługę) w dochodzie

jednostki konsumującej,

jednostki konsumującej,

D – dochód przypadający na jednostkę konsumującą

D – dochód przypadający na jednostkę konsumującą

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

11

Sposoby określania

pojemności rynku (cd.)

Zadania

1.

Q=N*s

Q=N*s

Jaka jest pojemność rynku Krakowa na jogurty naturalne.

Kraków liczy 750 tys. mieszkańców, a dzienne spożycie

jogurtu wynosi 0,24L na 1 mieszkańca.

2.

Q=K*p*q

Q=K*p*q

Jaka jest pojemność rynku Krakowa na kawę (przy

założeniu, że dzieci do lat 14 kawy nie piją - a jest ich

165 tys.) Zakładamy także, że 40% dorosłych pije kawę

po 0,5 opakowania miesięcznie.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

12

Sposoby określania

pojemności rynku (cd.)

Zadania

3.

3.

Q

Q

i

i

=K*w

=K*w

i

i

*p

*p

i

i

*q

*q

i

i

Jaka jest pojemność rynku Krakowa na wino (przy założeniu,

że dzieci do lat 14 wina nie piją - a jest ich 165 tys.)

gdzie kobiet jest 54% a mężczyzn 46%. Kobiety w 5%

piją wino w ilości 0,2L dziennie, natomiast 35%

mężczyzn wypija 0,4L dziennie. Jaka jest dzienna

wartość spożywanego wina przy założeniu że średnia

cena butelki 0,75 l kosztuje 20 zł.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

13

Sposoby określania

pojemności rynku (cd.)

4.

Jaka jest pojemność rynku turystycznego Polski przy
założeniu że

liczba gospodarstw domowych w Polsce

wynosi 12 501 000,

udział wydatków na turystykę w

miesięcznych dochodach gospodarstwa domowego wynosi
5 %, a miesięczny dochód

przypadający na 1

gospodarstwo domowe wynosi 2876,80 zł.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

14

Metody analizy pojemności

rynku

Do określenia pojemności rynku mają

zastosowanie następujące metody:



analiza zasięgu i potencjału rynkowego



analiza udziału i konkurencyjności przedsiębiorstwa
na rynku



modelowanie strukturalne układów rynkowych



analiza mnożnikowa równowagi i stabilności rynku



modelowanie popytu

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

15

Analiza zasięgu i potencjału

rynkowego

Prawo grawitacji detalu Reilly’ego:

Dwa ośrodki A i B przyciągają zakupy mniejszej

miejscowości C, znajdującej się między nimi w

pobliżu punktu zetknięcia się ich wpływów, mniej

więcej w stosunku wprost proporcjonalnym do

liczby ludności obu ośrodków, a odwrotnie

proporcjonalnym do kwadratu odległości każdego

z tych ośrodków od miejscowości znajdującej się

pomiędzy nimi.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

16

Prawo grawitacji detalu

Reilly’ego

Formuła ta ma następującą postać:

Gdzie:

Z

A

– zakupy w miejscowości A

Z

B

– zakupy w miejscowości B

L

A

– liczba ludności w A

L

B

– liczba ludności w B

d

B

– odległość z C do A

d

B

– odległość z C do B

2

A

A

B

B

B

A

Z

L

d

Z

L

d

� �

=

�

� �

� �

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

17

Prawo grawitacji detalu Reilly’ego

(cd.)

Zadanie:

Między Łodzią i Warszawą znajduje się miasto Łowicz położone

w odległości 63 km od Łodzi i 80 km od Warszawy. Ludność
Warszawy w roku 2008 liczyła 1708 tys., natomiast
Łodzi – 750,1 tys.

a)

należy obliczyć proporcję zakupów ludności Łowicza w
Warszawie i Łodzi

b)

przekształcając odpowiednio wzór grawitacyjny wyznaczyć
granicę strefy obojętnej pomiędzy dwoma ośrodkami, w
której mieszkańcy będą równie często dokonywać zakupów
w jednym jak i w drugim ośrodku.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

18

Model potencjału rynkowgo

Lakshmanan’a i Hansena

Model ten ma następującą postać:

gdzie:
S

j

– całkowita sprzedaż w ośrodku j,

W

ij

– całkowite wydatki konsumpcyjne z obszaru i

do centrum handlowego j,

V

i

– całkowite wydatki konsumpcyjne w obszarze i,

A

j

– atrakcyjność ośrodka j mierzona powierzchnią

sprzedaży,

d

ij

– czynnik uciążliwości mierzony czasem

podróżowania,

α – wykładnik potęgowy

1

n

j

ij

i

S

W

=

=

�

Ekonomika turystyki i rekreacji

1

j

ij

ij

i

m

j

j

ij

A

d

W V

A

d

a

a

=

= �

�

mgr Michał Rudnicki

19

Model potencjału rynkowego

Lakshmanan’a i Hansena (cd.)

Przykład:

Są trzy centra handlowe i cztery obszary zamieszkania

konsumentów. Wykładnik potęgowy związany z dojazdami
do centrum jest stały
i wynosi α = 2. Wydatki konsumentów wynoszą
odpowiednio:

V

1

= 150 mln V

2

= 120 mln V

3

= 100 mln V

4

= 80 mln

Powierzchnia centrów handlowych wynosi odpowiednio:
A

1

= 2000 m

2

A

2

= 1500 m

2

A

3

= 1000 m

2

Odległości ze stref do centrów mierzone czasem dojścia w

min. przedstawia poniższa tabelka.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

20

Model potencjału rynkowego

Lakshmanan’a i Hansena (cd.)

Strefy

zamieszka

nia

Centra handlowe

1

2

3

1

20

30

50

2

50

10

20

3

10

60

40

4

50

60

20

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

21

Chłonność rynku turystycznego

Rozumiana jest jako poziom natężenia

potrzeb, intensywność zapotrzebowania na

konkretne dobra w porównaniu z

możliwościami bieżącego ich zaspokojenia

na danym rynku przy określonym poziomie

cen i dochodów.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

22

Na chłonność rynku

składają się:



braki towarowe w ujęciu wartościowym lub
ilościowym (w jednostkach naturalnych),



popyt niezaspokojony określony przez
liczbę lub procent konsumentów nie
mogących nabyć danego dobra na rynku,



popyt kształtujący się.

Ekonomika turystyki i rekreacji