Czy tradycyjna

Czy tradycyjna

ekonomia pozwala

ekonomia pozwala

zrozumieć tak zwaną

zrozumieć tak zwaną

nową gospodarkę?

nową gospodarkę?

Na podstawie tekstu Andrzeja

Na podstawie tekstu Andrzeja

Wojtyny

Wojtyny

W połowie lat 90 w

odniesieniu przede

wszystkim do gospodarki

Stanów Zjednoczonych

zaczęto używać określenia

„nowa gospodarka” a w
ślad za tym pojawiło się

określenie „nowa

ekonomia”

„

„

Nowa gospodarka” czy „długi

Nowa gospodarka” czy „długi

boom”

boom”



Pojęcie „nowa gospodarka” wiązane jest z okresem

Pojęcie „nowa gospodarka” wiązane jest z okresem

bardzo pomyślnego przebiegu koniunktury w Stanach

bardzo pomyślnego przebiegu koniunktury w Stanach

Zjednoczonych w latach 90

Zjednoczonych w latach 90



Istotna poprawa sytuacji gospodarczej Stanów

Istotna poprawa sytuacji gospodarczej Stanów

Zjednoczonych zaskoczyła obserwatorów, nic jej nie

Zjednoczonych zaskoczyła obserwatorów, nic jej nie

zwiastowało kilka lat wcześniej.

zwiastowało kilka lat wcześniej.



Wyraźna poprawa około 1996, mimo że trudno wskazać

Wyraźna poprawa około 1996, mimo że trudno wskazać

konkretne zmiany we wcześniej dominujących

konkretne zmiany we wcześniej dominujących

niekorzystnych zjawiskach. Co więcej, wzmocnienie

niekorzystnych zjawiskach. Co więcej, wzmocnienie

pozytywnych tendencji nastąpiło w okresie kryzysu

pozytywnych tendencji nastąpiło w okresie kryzysu

azjatyckiego, który znacznie osłabił koniunkturę

azjatyckiego, który znacznie osłabił koniunkturę

światową.

światową.



Taylor uważa że właściwe jest posługiwanie się

Taylor uważa że właściwe jest posługiwanie się

określeniem „długi boom”, odnoszącym się do

określeniem „długi boom”, odnoszącym się do

kilkunastoletniego okresu stabilnej ekspansji

kilkunastoletniego okresu stabilnej ekspansji

gospodarki amerykańskiej.

gospodarki amerykańskiej.



czy zaszły tam tak istotne jakościowe zmiany,

czy zaszły tam tak istotne jakościowe zmiany,

które uzasadniają posługiwanie się nowym

które uzasadniają posługiwanie się nowym

pojęciem?

pojęciem?



czy tradycyjna ekonomia dysponuje

czy tradycyjna ekonomia dysponuje

odpowiednimi narzędziami analitycznymi

odpowiednimi narzędziami analitycznymi

pozwalającymi opisać i wyjaśnić nowe

pozwalającymi opisać i wyjaśnić nowe

jakościowo zjawiska i zależności, czy też

jakościowo zjawiska i zależności, czy też

konieczne jest rozwinięcie „nowej ekonomii” ?

konieczne jest rozwinięcie „nowej ekonomii” ?



czy stare prawa ekonomiczne należy

czy stare prawa ekonomiczne należy

przekalibrować czy sformułować po nowemu?

przekalibrować czy sformułować po nowemu?

„

„

Nowa gospodarka” czy „długi

Nowa gospodarka” czy „długi

boom”

boom”

„

„

Nowa gospodarka”

Nowa gospodarka”



Rosnące znaczenie globalizacji i technik

Rosnące znaczenie globalizacji i technik

informatycznych jako przyczyn leżących u

informatycznych jako przyczyn leżących u

podstaw zmian zachodzących w

podstaw zmian zachodzących w

gospodarce

gospodarce



Wysoki stopień przejrzystości nowej

Wysoki stopień przejrzystości nowej

gospodarki - Za sprawą Internetu

gospodarki - Za sprawą Internetu

kupującym i sprzedającym łatwiej

kupującym i sprzedającym łatwiej

porównać ceny, zbyteczni są pośrednicy,

porównać ceny, zbyteczni są pośrednicy,

więc obniżają się koszty transakcyjne,

więc obniżają się koszty transakcyjne,

ograniczeniu ulegają bariery wejścia.

ograniczeniu ulegają bariery wejścia.

„

„

Nowa gospodarka” -

Nowa gospodarka” -

Znaczenie globalizacji i

Znaczenie globalizacji i

technik informatycznych

technik informatycznych

„nowy paradygmat” oznacza pogląd,
w

myśl

którego

innowacje

w

zaawansowanej technice i globalizacja
rynków światowych zmieniły naszą
gospodarkę na tyle, ze musimy myśleć
o niej i działać w niej w inny sposób”

L.I Nakamura

Często „nowa gospodarka” jest

Często „nowa gospodarka” jest

definiowana przez

definiowana przez

przeciwstawienie jej „starej

przeciwstawienie jej „starej

gospodarce”.

gospodarce”.



„

„

Nowa gospodarka” oznacza poszukiwanie źródeł

Nowa gospodarka” oznacza poszukiwanie źródeł

szybszego wzrostu oraz zmian strukturalnych w

szybszego wzrostu oraz zmian strukturalnych w

rozwoju technik informatycznych, a w szczególności

rozwoju technik informatycznych, a w szczególności

szybkiej komercjalizacji Internetu, które to czynniki

szybkiej komercjalizacji Internetu, które to czynniki

w fundamentalny sposób modyfikują działalność

w fundamentalny sposób modyfikują działalność

gospodarczą.

gospodarczą.



„

„

Starą gospodarkę” należy natomiast utożsamiać ze

Starą gospodarkę” należy natomiast utożsamiać ze

stanowiskiem wskazującym na ospałość gospodarki

stanowiskiem wskazującym na ospałość gospodarki

amerykańskie w pierwszej połowie lat 90 oraz na

amerykańskie w pierwszej połowie lat 90 oraz na

splot korzystnych, ale przejściowych szoków, które

splot korzystnych, ale przejściowych szoków, które

wystąpiły w drugiej połowie dekady.

wystąpiły w drugiej połowie dekady.

„

„

Nowa gospodarka” - Ciąg

Nowa gospodarka” - Ciąg

zależności:

zależności:



przyśpieszenie postępu technicznego w sektorze IT

przyśpieszenie postępu technicznego w sektorze IT



Szybsze tempo wydajności pracy pozwoliło utrzymać na

Szybsze tempo wydajności pracy pozwoliło utrzymać na

niskim poziomie inflację mimo szybszego wzrostu płac.

niskim poziomie inflację mimo szybszego wzrostu płac.



Niska inflacja pozwoliła Systemowi Rezerwy Federalnej

Niska inflacja pozwoliła Systemowi Rezerwy Federalnej

utrzymywać przez pięć lat stopy procentowe na mniej więcej

utrzymywać przez pięć lat stopy procentowe na mniej więcej

niezmienionym poziomie, podczas gdy oprocentowanie

niezmienionym poziomie, podczas gdy oprocentowanie

długookresowych obligacji rządowych było wyraźnie niższe.

długookresowych obligacji rządowych było wyraźnie niższe.



Luźna polityka monetarna i szybki wzrost gospodarczy

Luźna polityka monetarna i szybki wzrost gospodarczy

spowodowały bezprecedensowy wzrost zysków, który wraz z

spowodowały bezprecedensowy wzrost zysków, który wraz z

falą optymizmu związaną z przyśpieszeniem postępu

falą optymizmu związaną z przyśpieszeniem postępu

technicznego, wywołał jeszcze szybszy wzrost kursów na

technicznego, wywołał jeszcze szybszy wzrost kursów na

giełdzie.

giełdzie.



Wynikający stąd wzrost zamożności gospodarstw domowych

Wynikający stąd wzrost zamożności gospodarstw domowych

wywołał wzrost wydatków konsumpcyjnych zdecydowanie

wywołał wzrost wydatków konsumpcyjnych zdecydowanie

przekraczający wzrost rozporządzalnych dochodów i tym

przekraczający wzrost rozporządzalnych dochodów i tym

samym zanik oszczędności gospodarstw domowych

samym zanik oszczędności gospodarstw domowych

Zachowanie się wielkości

Zachowanie się wielkości

makroekonomicznych:

makroekonomicznych:



szybki wzrost gospodarczy

szybki wzrost gospodarczy



bardzo niski poziom inflacji i bezrobocia

bardzo niski poziom inflacji i bezrobocia



rekordowe notowania na giełdzie

rekordowe notowania na giełdzie

Mikroekonomiczną podstawą tych zmian
jest natomiast daleko idąca
transformacja, jaka dokonała się w
sposobie prowadzenia przez firmy
działalności gospodarczej w wyniku
coraz powszechniejszego stosowania
technik informatycznych.

„Nowa gospodarka”

Ograniczenia tradycyjnej

Ograniczenia tradycyjnej

ekonomii

ekonomii



W gałęziach opartych na wiedzy bardzo dużą rolę

W gałęziach opartych na wiedzy bardzo dużą rolę

odgrywają rosnące przychody, które przyjmując

odgrywają rosnące przychody, które przyjmując

postać tzw. efektów sieciowych sprzyjają

postać tzw. efektów sieciowych sprzyjają

powstawaniu pozycji monopolistycznej.

powstawaniu pozycji monopolistycznej.



Wzrost znaczenia innowacji w gospodarce

Wzrost znaczenia innowacji w gospodarce

amerykańskiej, co znajduje odzwierciedlanie we

amerykańskiej, co znajduje odzwierciedlanie we

wzroście wśród zatrudnionych udziału tzw.

wzroście wśród zatrudnionych udziału tzw.

twórczych pracowników. Podczas gdy paradygmat

twórczych pracowników. Podczas gdy paradygmat

niewidzialnej ręki traktuje kreatywność jako

niewidzialnej ręki traktuje kreatywność jako

wielkość egzogeniczną, znajdującą się zasadniczo

wielkość egzogeniczną, znajdującą się zasadniczo

poza zainteresowaniem ekonomii

poza zainteresowaniem ekonomii

Różne warianty koncepcji

Różne warianty koncepcji

nowej gospodarki

nowej gospodarki



Nowe źródeł wzrostu

Nowe źródeł wzrostu



Przyśpieszenie długookresowego

Przyśpieszenie długookresowego

tempa wzrostu gospodarczego

tempa wzrostu gospodarczego



Zmiany w charakterze cyklu

Zmiany w charakterze cyklu

koniunkturalnego

koniunkturalnego

Przeciwnicy koncepcji nowej

Przeciwnicy koncepcji nowej

gospodarki uważają natomiast, że choć

gospodarki uważają natomiast, że choć

globalizacji i komputeryzacja wywarły

globalizacji i komputeryzacja wywarły

bardzo istotny wpływ na gospodarkę

bardzo istotny wpływ na gospodarkę

amerykańską, zbyt wcześnie jeszcze, by

amerykańską, zbyt wcześnie jeszcze, by

stwierdzić, że dokonały się w niej

stwierdzić, że dokonały się w niej

poważne zmiany strukturalne.

poważne zmiany strukturalne.

Zwracają oni uwagę, że pomyślny

Zwracają oni uwagę, że pomyślny

przebieg koniunktury w latach 90

przebieg koniunktury w latach 90

można w dużej mierze wyjaśnić

można w dużej mierze wyjaśnić

równoczesnym wystąpieniem kilku

równoczesnym wystąpieniem kilku

szoków podażowych.

szoków podażowych.

Znaczenie polityki pieniężnej

Znaczenie polityki pieniężnej



Stanowisko Sahlmana: świetna sytuacja w

Stanowisko Sahlmana: świetna sytuacja w

gospodarce amerykańskiej utrzyma się tylko

gospodarce amerykańskiej utrzyma się tylko

jeśli władze potrafią powstrzymać się od

jeśli władze potrafią powstrzymać się od

jakiejkolwiek interwencji.

jakiejkolwiek interwencji.



Stanowisko Taylora: długi boom znajduje

Stanowisko Taylora: długi boom znajduje

przekonujące wytłumaczenie w charakterze

przekonujące wytłumaczenie w charakterze

prowadzonej przez System Rezerwy

prowadzonej przez System Rezerwy

Federalnej polityki monetarnej. Dzięki

Federalnej polityki monetarnej. Dzięki

agresywnemu reagowaniu SRF na wzrost

agresywnemu reagowaniu SRF na wzrost

presji inflacyjnej udało się utrzymać inflację na

presji inflacyjnej udało się utrzymać inflację na

niższym i bardziej stabilnym poziomie.

niższym i bardziej stabilnym poziomie.

Kontrowersje wokół zmian w

Kontrowersje wokół zmian w

wydajności

wydajności



Paradoks Solowa: „obecnie era komputera

Paradoks Solowa: „obecnie era komputera

jest widoczna wszędzie z wyjątkiem

jest widoczna wszędzie z wyjątkiem

statystyk wydajności pracy”

statystyk wydajności pracy”



Dane dotyczące zmian w wydajności pracy

Dane dotyczące zmian w wydajności pracy

nadal nie dają jednoznacznego obrazu

nadal nie dają jednoznacznego obrazu



Nowe opracowania wskazują na dominującą

Nowe opracowania wskazują na dominującą

rolę IT jako źródła przyśpieszenia tempa

rolę IT jako źródła przyśpieszenia tempa

wzrostu rzeczywistej wydajności prac, brak

wzrostu rzeczywistej wydajności prac, brak

jest natomiast konsensusu co do stopnia, w

jest natomiast konsensusu co do stopnia, w

jakim owe przyśpieszenie ma charakter

jakim owe przyśpieszenie ma charakter

trwały a w jakim przejściowy.

trwały a w jakim przejściowy.

Trwale niższa inflacja i

Trwale niższa inflacja i

bezrobocie?

bezrobocie?



Jedna z ważniejszych tez zwolenników nowej gospodarki

Jedna z ważniejszych tez zwolenników nowej gospodarki

mówi, że wzrósł „limit prędkości” - tempo wzrostu, przy

mówi, że wzrósł „limit prędkości” - tempo wzrostu, przy

którym gospodarka może się bezpiecznie - bez

którym gospodarka może się bezpiecznie - bez

przyśpieszenia inflacji – rozwijać.

przyśpieszenia inflacji – rozwijać.



Standardowa teoria mówi, że wzrost wydajności przekłada

Standardowa teoria mówi, że wzrost wydajności przekłada

się na wyższe tempo wzrostu realnych wynagrodzeń, nie

się na wyższe tempo wzrostu realnych wynagrodzeń, nie

mówi natomiast, czy przyjmie to postać wzrostu nominalnych

mówi natomiast, czy przyjmie to postać wzrostu nominalnych

wynagrodzeń czy też niższej inflacji.

wynagrodzeń czy też niższej inflacji.



Może dojść do zamaskowania presji inflacyjnej pochodzącej z

Może dojść do zamaskowania presji inflacyjnej pochodzącej z

rynku pracy w stopniu w jakim wyższe tempo wydajności

rynku pracy w stopniu w jakim wyższe tempo wydajności

przejawia się w spadku inflacji. Jest to zjawisko przejściowe,

przejawia się w spadku inflacji. Jest to zjawisko przejściowe,

ponieważ gdy tempo wzrostu realnych wynagrodzeń będzie

ponieważ gdy tempo wzrostu realnych wynagrodzeń będzie

zgodne z poprawą w tempie wydajności pracy to wpływ

zgodne z poprawą w tempie wydajności pracy to wpływ

niższego bezrobocia na inflację powinien stać się widoczny.

niższego bezrobocia na inflację powinien stać się widoczny.

Problem dotyczy tego jak długo trwać może takie zjawisko.

Problem dotyczy tego jak długo trwać może takie zjawisko.