Transport śródlądowy -
charakterystyka

:

Transport wodny śródlądowy odbywa się na

jeziorach, rzekach i kanałach. Jego rozwój na

większą skalę zapoczątkował dopiero w XVIII

wieku wynalazek maszyny parowej. Koniec XX

wieku przyniósł natomiast znaczne

ograniczenia w jego rozwoju.
 Praca przewozowa jest tu zależna tylko i

wyłącznie od zaistnienia naturalniej drogi, czyli

rzeki, rzadziej jeziora. Żegluga śródlądowa

koncentruje się na przewozach ładunków

masowych w dużych partiach o niskiej

wartości. Większość ładunków przewozi się na

tych samych trasach, od tych samych

nabywców do tych samych obiorców, np.

przewozy węgla z kopalni do portu morskiego

lub do elektrowni.

Transport śródlądowy a morski:

Żegluga śródlądowa odbywa się ogólnie w

warunkach znacznie bardziej komfortowych

niż żegluga morska, co stawia środkom

transportu wodnego śródlądowego znacznie

mniejsze wymagania, przez co umożliwia

również bardziej uniwersalne ich

wykorzystanie. Jedynym poważnym

mankamentem jest możliwość uprawiania

tej żeglugi na mniejszą skalę, jeśli chodzi o

jednorazową ilość transportowanych osób

lub ładunków. Specyfiką tej żeglugi jest

również występowanie różnorodnych

przeszkód – mielizny, mosty, śluzy itp.

Transport śródlądowy a morski

cd.:

Żegluga ta charakteryzuje się
stosowaniem statków wodnych o
mniejszej autonomiczności, używaniem
jednostek pływających o mniejszych
parametrach niż na morzu (długość,
głębokość, wyporność, moc, ładowność
itp.), możliwością wykorzystywania
zestawów jednostek pływających –
zarówno pchanych, jak i ciągniętych.

Transport śródlądowy a morski

cd.2:

Znacznie łatwiej jest zejść na ląd lub wyładować

zawartość jednostki, gdyż praktycznie żegluga ta odbywa

się bezpośrednio w sąsiedztwie brzegu (cieki) lub w

relatywnie niewielkiej odległości (zbiorniki wodne).

Wszelkie krytyczne sytuacje – zarówno ze względu na

bezpieczeństwo osób i ładunków, jak i niesprawność

samego sprzętu pływającego, są mniej groźne z względu

na zazwyczaj bliską obecność pełnej infrastruktury

cywilizacyjnej (szpitale, warsztaty, środki łączności,

transport lądowy, dostępność wszelkich służb), a

zagrożenie krytycznymi warunkami pogodowymi jest

mniejsze, gdyż nie występują one na tak dużą skalę jak

na morzu. Dlatego też do obsługi śródlądowych środków

transportu wodnego są wymagane niższe kwalifikacje od

osób ich obsługujących, co nie zmienia faktu, że

wymagane są specjalistyczne kwalifikacje ze względu na

charakter cieków i akwenów.

Infrastruktura transportu

Infrastruktura transportu

wodnego śródlądowego

wodnego śródlądowego

•

baseny i osłony kanałów, podwaliny,

baseny i osłony kanałów, podwaliny,

falochrony, wały brzegowe;

falochrony, wały brzegowe;

•

kanały doprowadzające do akwenów;

kanały doprowadzające do akwenów;

•

przelewy spływowe do odprowadzania siłą

przelewy spływowe do odprowadzania siłą

ciężkości wód retencyjnych, zbiorniki

ciężkości wód retencyjnych, zbiorniki

regulowania poziomu wód, narzędzia do

regulowania poziomu wód, narzędzia do

pomiaru przepływu, urządzenia ostrzegające;

pomiaru przepływu, urządzenia ostrzegające;

•

zapory wodne i budowle piętrzące;

zapory wodne i budowle piętrzące;

•

śluzy nawigacyjne, wypory i równie pochyłe;

śluzy nawigacyjne, wypory i równie pochyłe;

Infrastruktura transportu

Infrastruktura transportu

wodnego śródlądowego cd.:

wodnego śródlądowego cd.:

•

sprzęt cumowniczy i przystanie;

sprzęt cumowniczy i przystanie;

•

przenośne mosty;

przenośne mosty;

•

urządzenia do oznakowania kanałów,

urządzenia do oznakowania kanałów,

sygnalizacji, bezpieczeństwa,

sygnalizacji, bezpieczeństwa,

łączności i oświetlenia;

łączności i oświetlenia;

•

urządzenia do kontroli ruchu, poboru

urządzenia do kontroli ruchu, poboru

opłat.

opłat.

Port rzeczny – definicja:

Obszar wodny (akwatorium) i lądowy

Obszar wodny (akwatorium) i lądowy

(terytorium) określony granicą, na

(terytorium) określony granicą, na

którym – dzięki odpowiedniemu

którym – dzięki odpowiedniemu

wyposażeniu – odbywa się

wyposażeniu – odbywa się

przeładunek ze środków transportu

przeładunek ze środków transportu

lądowego na statek rzeczny i

lądowego na statek rzeczny i

odwrotnie, oraz szeroko rozumiana

odwrotnie, oraz szeroko rozumiana

obsługa ładunku, statku i środków

obsługa ładunku, statku i środków

transportu dowozowo-odwozowego.

transportu dowozowo-odwozowego.

Części składowe akwatorium

portu rzecznego:

•

reda

reda

(obszar znajdujący się przed

(obszar znajdujący się przed

wejściem do portu morskiego)

wejściem do portu morskiego)

•

awanport

awanport

( najdalsza z wewnętrznej

( najdalsza z wewnętrznej

części wodnej powierzchni portu)

części wodnej powierzchni portu)

•

kanały

kanały

•

baseny portowe

baseny portowe

Elementy składowe

Elementy składowe

terytorium portu

terytorium portu

rzecznego:

rzecznego:

•

nabrzeża

nabrzeża

•

mola

mola

•

falochrony

falochrony

•

place składowe

place składowe

•

drogi transportu zapleczowego

drogi transportu zapleczowego

•

zagospodarowane tereny portu

zagospodarowane tereny portu

Funkcje portu rzecznego:

•

transportowa

transportowa

•

składowo- magazynowa

składowo- magazynowa

•

zaopatrzeniowa

zaopatrzeniowa

•

naprawczo-remontowa

naprawczo-remontowa

•

schroniska i zimowiska dla floty

schroniska i zimowiska dla floty

Śródlądowe drogi wodne

Śródlądowe drogi wodne

naturalne

naturalne

•

jeziora, zalewy, morska strefa

jeziora, zalewy, morska strefa

przybrzeżna;

przybrzeżna;

•

rzeki przystosowane do żeglugi

rzeki przystosowane do żeglugi

(regulowane i skanalizowane);

(regulowane i skanalizowane);

•

rzeki w stanie naturalnym.

rzeki w stanie naturalnym.

Śródlądowe drogi wodne

Śródlądowe drogi wodne

sztuczne (kanały żeglugowe)

sztuczne (kanały żeglugowe)

•

wododziałowe

wododziałowe

•

dojazdowe

dojazdowe

•

boczne i skracające

boczne i skracające

•

specjalne (np. podwodne)

specjalne (np. podwodne)

Zalety transportu

śródlądowego:

•Duża ładowność
•Niskie ceny przewozowe wynikające z dużej
degresji kosztów jednostkowych przy
przewozach dużych partii ładunków na duże i
średnie odległości
•Niewielki wpływ na środowisko
•Może stanowić atrakcję turystyczną, jeśli jest
przeznaczony dla ludzi
•Zdolność do masowych przewozów ładunków
o niskiej wartości

Transport śródlądowy przyjazny

dla środowiska:

• Małe zużycie energii eklektycznej
• Niską emisje zanieczyszczeń powietrza i

hałasu

• Zmniejszenia ruchu na drogach w wyniku

przejęcia transportu samochodowego. Jeden

statek rzeczny może zastąpić nawet kilkaset

samochodów.

• Niższe koszty zewnętrzne / 1 litr paliwa

pozwala przemieścić statkiem rzecznym na

odległość 1 km aż 127 ton ładunków , gdy

samochodem jedynie 50 ton , koleją 97 ton /

Wady transportu

śródlądowego:

• Długi czas dostawy będący efektem małej

szybkości eksploatacyjnej i dużej

nieregularności przewozów w wyniku

uzależnienia od warunków pogodowych i

klimatycznych

• Słaba dostępność przestrzenna związana z

niedostosowaniem sieci dróg wodnych do

rozmieszczenia rynków zaopatrzenia i zbytu

• Relatywnie niskie bezpieczeństwo ładunków

wrażliwych na wilgoć, dłużej trwający czas

dostawy czy przeładunku

• Konieczność budowy kosztownych kanałów