Biosynteza

białka

Biosynteza białka

Proces prowadzący do wytworzenia cząsteczek

białka. Zachodzi on we wszystkich żywych

komórkach, możliwy jest także do

przeprowadzenia in vitro. Biosynteza białka to

proces wieloetapowy, w którym informacja

zapisana w sekwencji DNA jest w procesie

transkrypcji przepisywana na cząsteczki RNA, a te

wykorzystywane są przez rybosomy jako źródło

informacji potrzebnej do syntezy białka w

procesie translacji.

Biosynteza białka

Prokarionty

 Brak rozdzielenia między

transkrypcją a translacją

 Jeden promotor obsługuje

wiele genów

 Transkrypcja i translacja

zachodzą w cytoplazmie

 Geny niepodzielone

Eukarionty

 Rozdzielenie transkrypcji i

translacji

 Jeden promotor obsługuje

jeden gen

 Transkrypcja zachodzi w

jądrze komórkowym, a
translacja w cytoplazmie

 Geny podzielone

• Egzony
• Introny

Transkrypcja

• Synteza nici RNA wg informacji zawartej w

DNA, a konkretnie we fragmencie cząsteczki
będącej genem. Proces ten zachodzi w jądrze
komórkowym.

• Ma na celu: stworzenie możliwie dużej ilości kopii,

które będą stanowić matrycę do syntezy białka;
ochronę oryginału- informacji zawartej w DNA
-cząsteczka ta nie podlega już żadnym obróbkom,
kiedy to mogłaby ulec uszkodzeniu, nie musi też
opuszczać jądra komórkowego.

Przebieg transkrypcji

• Powiązanie polimerazy RNA z promotorem.
• Zerwanie wiązań wodorowych.
• Odczytywanie kolejnych zasad i syntezowanie

na zasadzie komplementarności.

• Sekwencja terminalna -> koniec transkrypcji.
• Obróbka potranskrypcyjna – wycięcie

intronów, łączenie eksonów.

• Transkrypt – gotowa cząsteczka RNA, produkt

tego procesu.

Translacja

(tłumaczenie)

• Synteza białka na podstawie informacji

zawartej w mRNA.

• „Tłumaczenie” informacji na język

aminokwasów.

• Rybosomy- drobne struktury

komórkowe; na nich zachodzi translacja

• tRNA (posiada antykodon) – każdy

rodzaj tRNA nosi tylko jeden aminokwas

tRNA

Do syntezy białka potrzeba:

• Skopiowanego genu w postaci mRNA
• Aminokwasów
• tRNA
• Rybosomy
• Energii i odpowiednich enzymów

Początek translacji to

inicjacja

• Na małej podjednostce rybosomu

-przyłączenie początku mRNA i
startowego tRNA.

• Startowy tRNA niesie metioninę i ma

antykodon UAC.

• Kodon mRNA (k. startowy) musi

pasować do antykodonu, więc jest to
AUG (sygnalizuje on początek genu).

• Dołącza duża podjednostka rybosomu.

Drugi etap:

elongacja

Elongacja

(c.d.)

Zakończenie translacji czyli

terminacja

• Pojawienie się kodonu nonsensownego

(kodonu STOP) oznacza koniec syntezy
białka.

• Następuje odłączenie łańcucha

aminokwasów i rozpad rybosomu na
podjednostki.

• Łańcuch podlega przekształceniom-

wycięcie fragm. łańcucha lub
dołączenie innych cząsteczek.