Ropa
Ropa
naftowa
naftowa
Ropa naftowa powstała na skutek powolnego
Ropa naftowa powstała na skutek powolnego
procesu naturalnego, który rozpoczął się na
procesu naturalnego, który rozpoczął się na
początku istnienia Ziemi i trwał przez miliony
początku istnienia Ziemi i trwał przez miliony
lat.
lat.
Trzęsienia ziemi, wybuch wulkanów, lodowce i
Trzęsienia ziemi, wybuch wulkanów, lodowce i
huragany zmieniły oblicze i klimat Ziemi,
huragany zmieniły oblicze i klimat Ziemi,
rośliny zaś i zwierzęta, które nie potrafiły
rośliny zaś i zwierzęta, które nie potrafiły
przystosować się do tych zmian, ginęły
przystosować się do tych zmian, ginęły
i ustępowały miejsca bardziej rozwiniętym
i ustępowały miejsca bardziej rozwiniętym
formom życia.
formom życia.
Z czasem ziemia przysypywała martwe
Z czasem ziemia przysypywała martwe
zwierzęta i rośliny, które rozkładały się w
zwierzęta i rośliny, które rozkładały się w
głębokich warstwach gleby, przekształcając
głębokich warstwach gleby, przekształcając
zawarte w nich substancje organiczne w
zawarte w nich substancje organiczne w
rozległe złoża oleistego płynu, ropy naftowej,
rozległe złoża oleistego płynu, ropy naftowej,
nad którą unosił się lżejszy gaz, metan.
nad którą unosił się lżejszy gaz, metan.
Ropa naftowa może
Ropa naftowa może
znajdować się pod
znajdować się pod
ziemią albo pod
ziemią albo pod
dnem morskim. W
dnem morskim. W
drugim przypadku
drugim przypadku
wydobywa się ją za
wydobywa się ją za
pomocą pływających
pomocą pływających
konstrukcji zwanych
konstrukcji zwanych
platformami
platformami
wiertniczymi.
wiertniczymi.
W rafinerii ropa naftowa
W rafinerii ropa naftowa
zostaje oczyszczona w
zostaje oczyszczona w
celu otrzymania z niej
celu otrzymania z niej
rozmaitych produktów:
rozmaitych produktów:
opały do ogrzewania i
opały do ogrzewania i
paliwa do samochodów,
paliwa do samochodów,
plastiku, z którego robić
plastiku, z którego robić
można mnóstwo rzeczy:
można mnóstwo rzeczy:
od zabawek po płaszcze
od zabawek po płaszcze
nieprzemakalne…
nieprzemakalne…
Po wydobyciu ropę naftową
Po wydobyciu ropę naftową
transportuje się do rafinerii szerokimi
transportuje się do rafinerii szerokimi
rurami albo tankowcami. To wtedy
rurami albo tankowcami. To wtedy
właśnie mogą zdarzyć się różne
właśnie mogą zdarzyć się różne
katastrofy ekologiczne, czasami nawet
katastrofy ekologiczne, czasami nawet
bardzo poważne, ponieważ ropa
bardzo poważne, ponieważ ropa
rozlana na ziemi lub morzu powoduje
rozlana na ziemi lub morzu powoduje
zatrucie środowiska i śmierć.
zatrucie środowiska i śmierć.
Tankowiec
Tankowiec
Ropa naftowa była już znana w
Ropa naftowa była już znana w
starożytności, smarowano nią kadłuby
starożytności, smarowano nią kadłuby
statków, aby nie przepuszczały wody,
statków, aby nie przepuszczały wody,
używano jej do balsamowania ciał,
używano jej do balsamowania ciał,
oświetlania, w celach leczniczych oraz
oświetlania, w celach leczniczych oraz
w technice wojennej (m.in. płonące strzały,
w technice wojennej (m.in. płonące strzały,
tzw. ogień grecki — mieszanina ropy
tzw. ogień grecki — mieszanina ropy
naftowej, siarki i wapna zapalająca się
naftowej, siarki i wapna zapalająca się
w zetknięciu z wodą)
w zetknięciu z wodą)
Ale tylko dzięki nowoczesnej technologii
Ale tylko dzięki nowoczesnej technologii
stała się tak ważna. Dziś wpływa
stała się tak ważna. Dziś wpływa
decydująco na nasze życie.
decydująco na nasze życie.
Jest w stanie polepszyć jakość naszego
Jest w stanie polepszyć jakość naszego
życia za sprawą energii i produktów, których
życia za sprawą energii i produktów, których
nam dostarcza, ale jest też w stanie ją
nam dostarcza, ale jest też w stanie ją
pogorszyć z powodu zatrucia środowiska.
pogorszyć z powodu zatrucia środowiska.
ROPA NAFTOWA to
ROPA NAFTOWA to
ciekła, naturalna
ciekła, naturalna
mieszanina węglowodorów parafinowych
mieszanina węglowodorów parafinowych
(alkany), naftenowych (cykloalkany) i
(alkany), naftenowych (cykloalkany) i
aromatycznych (areny).
aromatycznych (areny).
Zawiera także org. związki siarki, tlenu,
Zawiera także org. związki siarki, tlenu,
azotu, związki metaloorg. oraz składniki
azotu, związki metaloorg. oraz składniki
miner.: związki żelaza, krzemu, wanadu,
miner.: związki żelaza, krzemu, wanadu,
sodu, niklu i innych metali.
sodu, niklu i innych metali.
Ma barwę
Ma barwę
żółtobrunatną,
żółtobrunatną,
zielonkawą lub
zielonkawą lub
czarną, bardzo rzadko
czarną, bardzo rzadko
bywa bezbarwna lub
bywa bezbarwna lub
czerwonawa.
czerwonawa.
Gęstość 0,73–0,99
Gęstość 0,73–0,99
g/cm3
g/cm3
Wartość opałowa 38–
Wartość opałowa 38–
48 MJ/kg.
48 MJ/kg.
Ze względu na typ związków chemicznych
Ze względu na typ związków chemicznych
przeważających w ropie naftowej rozróżnia
przeważających w ropie naftowej rozróżnia
się najczęściej ropę bezparafinową,
się najczęściej ropę bezparafinową,
parafinową, naftenową, aromatyczną.
parafinową, naftenową, aromatyczną.
Za początek współcz. górnictwa naft. przyjmuje się wywiercenie
Za początek współcz. górnictwa naft. przyjmuje się wywiercenie
1859 pierwszego szybu naft. w USA (Pensylwania), w kilka lat
1859 pierwszego szybu naft. w USA (Pensylwania), w kilka lat
później rozpoczęto eksploatację ropy naftowej w Rosji (Baku),
później rozpoczęto eksploatację ropy naftowej w Rosji (Baku),
Kanadzie i Rumunii, w końcu XIX w. w Indonezji i Iranie.
Kanadzie i Rumunii, w końcu XIX w. w Indonezji i Iranie.
Wydobycie ropy naftowej początkowo niewielkie (kilka tys. t w
Wydobycie ropy naftowej początkowo niewielkie (kilka tys. t w
poł. XIX w.), już 1900 wyniosło ok. 20 mln t, 1913 — prawie 54
poł. XIX w.), już 1900 wyniosło ok. 20 mln t, 1913 — prawie 54
mln t, a przed II wojną świat. ponad 300 mln t. Szybki wzrost
mln t, a przed II wojną świat. ponad 300 mln t. Szybki wzrost
wydobycia był wynikiem rosnącego zapotrzebowania na ropę,
wydobycia był wynikiem rosnącego zapotrzebowania na ropę,
spowodowanego coraz powszechniejszym zastosowaniem silnika
spowodowanego coraz powszechniejszym zastosowaniem silnika
spalinowego, jak również odkryciem nowych pól naft. w USA
spalinowego, jak również odkryciem nowych pól naft. w USA
(Teksas, Kalifornia), Wenezueli, Meksyku, ZSRR i innych krajach.
(Teksas, Kalifornia), Wenezueli, Meksyku, ZSRR i innych krajach.
Do poł. XX w. największymi producentami ropy naftowej były
Do poł. XX w. największymi producentami ropy naftowej były
Stany Zjedn. (ponad 60% produkcji świat.), Wenezuela, ZSRR,
Stany Zjedn. (ponad 60% produkcji świat.), Wenezuela, ZSRR,
Meksyk i Rumunia. Po II wojnie świat. dynamiczny rozwój
Meksyk i Rumunia. Po II wojnie świat. dynamiczny rozwój
motoryzacji, lotnictwa, wykorzystanie w coraz szerszym zakresie
motoryzacji, lotnictwa, wykorzystanie w coraz szerszym zakresie
ropy naftowej w energetyce (elektrownie naft.) oraz przemyśle
ropy naftowej w energetyce (elektrownie naft.) oraz przemyśle
chem. (ropy naftowej przeróbka), wpłynęły na intensyfikację jej
chem. (ropy naftowej przeróbka), wpłynęły na intensyfikację jej
poszukiwań i gwałtowny wzrost jej wydobycia. W wyniku
poszukiwań i gwałtowny wzrost jej wydobycia. W wyniku
prowadzonych gł. przez amer. i bryt. towarzystwa naft. badań
prowadzonych gł. przez amer. i bryt. towarzystwa naft. badań
geofiz., geochem. i próbnych wierceń odkryto wielkie złoża ropy
geofiz., geochem. i próbnych wierceń odkryto wielkie złoża ropy
naftowej na Bliskim Wsch. i w Afryce, wiele złóż podmor., m.in.
naftowej na Bliskim Wsch. i w Afryce, wiele złóż podmor., m.in.
w Zat. Meksykańskiej i M. Północnym. Rozpoczęto eksploatację
w Zat. Meksykańskiej i M. Północnym. Rozpoczęto eksploatację
dużych pól naft. w ZSRR i w Chinach. Rozpoznanie nowych złóż
dużych pól naft. w ZSRR i w Chinach. Rozpoznanie nowych złóż
ropy naftowej zwiększyło świat. rezerwy ropy; 1970 szacowano je
ropy naftowej zwiększyło świat. rezerwy ropy; 1970 szacowano je
na 73 mld t, 1980 — 90 mld t, a 1990 — 135,5 mld t, z czego na
na 73 mld t, 1980 — 90 mld t, a 1990 — 135,5 mld t, z czego na
kraje Bliskiego Wsch. i Afryki Pn. przypadało ok. 70%, Amerykę
kraje Bliskiego Wsch. i Afryki Pn. przypadało ok. 70%, Amerykę
Pn. i Pd. — ponad 15%, Eurazję (bez Bliskiego Wsch.) — ok. 13%.
Pn. i Pd. — ponad 15%, Eurazję (bez Bliskiego Wsch.) — ok. 13%.
Ropa naftowa jest jednym z
Ropa naftowa jest jednym z
najcenniejszych bogactw na Ziemi.
najcenniejszych bogactw na Ziemi.
Państwa posiadające dostęp do ich
Państwa posiadające dostęp do ich
bogatych złóż są dzięki niej dobrze
bogatych złóż są dzięki niej dobrze
usytuowane. Ropa jest używana w
usytuowane. Ropa jest używana w
przemyśle, motoryzacji, chemii i
przemyśle, motoryzacji, chemii i
medycynie. Jest niezwykle potrzebna
medycynie. Jest niezwykle potrzebna
i staje się coraz droższa.
i staje się coraz droższa.
Ropa naftowa, czyli
Ropa naftowa, czyli
olej skalny, jest
olej skalny, jest
najważniejszym
najważniejszym
surowcem
surowcem
węglowodorowym do
węglowodorowym do
otrzymywania cennych
otrzymywania cennych
produktów
produktów
przemysłowych, np.
przemysłowych, np.
benzyny, nafty, olejów
benzyny, nafty, olejów
smarowych, parafiny.
smarowych, parafiny.
Pochodzenie złóż ropy naftowej tłumaczono
Pochodzenie złóż ropy naftowej tłumaczono
rozmaicie. Mendelejew wysunął teorię
rozmaicie. Mendelejew wysunął teorię
nieograniczonego pochodzenia ropy z węglików
nieograniczonego pochodzenia ropy z węglików
metali ciężkich, z których składa się jądro Ziemi.
metali ciężkich, z których składa się jądro Ziemi.
Węgliki te pod wpływem wody rozłożyły się na
Węgliki te pod wpływem wody rozłożyły się na
węglowodory, tworzące ropę. Mimo że teoria ta
węglowodory, tworzące ropę. Mimo że teoria ta
znalazła wielu zwolenników, nie tłumaczy ona
znalazła wielu zwolenników, nie tłumaczy ona
jednak obecności w ropie związków azotowych ani
jednak obecności w ropie związków azotowych ani
związków optycznie czynnych. Później badacze
związków optycznie czynnych. Później badacze
niemieccy Engler i Hoefer wyrazili pogląd, że ropa
niemieccy Engler i Hoefer wyrazili pogląd, że ropa
powstała z tłuszczu zwierząt żyjących w odległych
powstała z tłuszczu zwierząt żyjących w odległych
epokach geologicznych.
epokach geologicznych.
W dającej się przewidzieć przyszłości ropa naftowa i
W dającej się przewidzieć przyszłości ropa naftowa i
węgiel stracą swoje znaczenie jako główne źródła
węgiel stracą swoje znaczenie jako główne źródła
energii. Intensywne poszukiwania źródeł energii
energii. Intensywne poszukiwania źródeł energii
odnawialnej i ekologicznej muszą zakończyć się
odnawialnej i ekologicznej muszą zakończyć się
sukcesem, inaczej bowiem nasza energochłonna
sukcesem, inaczej bowiem nasza energochłonna
cywilizacja zniszczy sama siebie poprzez całkowitą
cywilizacja zniszczy sama siebie poprzez całkowitą
degradację środowiska (efekt cieplarniany, CO2,
degradację środowiska (efekt cieplarniany, CO2,
kwaśne deszcze, olbrzymie ilości tlenków siarki i azotu
kwaśne deszcze, olbrzymie ilości tlenków siarki i azotu
wyrzucane do atmosfery jako skutek spalanej ropy,
wyrzucane do atmosfery jako skutek spalanej ropy,
węgla i gazu ziemnego). Natomiast trudno sobie
węgla i gazu ziemnego). Natomiast trudno sobie
obecnie wyobrazić inne źródła podstawowych
obecnie wyobrazić inne źródła podstawowych
surowców chemicznych - także niezbędnych w naszej
surowców chemicznych - także niezbędnych w naszej
cywilizacji - niż ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel.
cywilizacji - niż ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel.
KONIEC
KONIEC