Usługi 

to świadczenie społecznie 

użytecznych czynności, 

niezwiązanych bezpośrednio z 

wytwarzaniem dóbr rzeczowych. 

Międzynarodowe obroty 

Międzynarodowe obroty 

usługami

usługami

 

 

Współczesne gospodarki 

Współczesne gospodarki 

narodowe:

narodowe:

1.

Układ 

trójsektorowy 

gospodarki:

• rolnictwo
• przemysł przetwórczy
• usługi
2. Układ 

dwusektorowy 

w gospodarkach 

najbardziej rozwiniętych:

• przemysł:

* agrobiznes
* przemysł wydobywczy
* przemysł przetwórczy

• usługi

 

 

Cechy charakterystyczne usług

Cechy charakterystyczne usług:

• usługa to 

produkt niematerialny

, którego 

użyteczność konkretyzuje się  u usługobiorcy lub 

w rzeczy, którą on posiada;

• usługa jest szczególnym rodzajem 

wartości 

użytkowej

, która jest wytwarzana w wyniku 

pracy ludzkiej;

• usługi w sensie gospodarczym są przedmiotem 

obrotu handlowego;

• czynności usługowe o znaczeniu gospodarczym 

tworzą nową wartość bądź powiększają wartość 

przedmiotu materialnego już istniejącego.

 

 

W krajach rozwiniętych usługi 

tworzą około 60-70 % PKB            i 

około 60% całego zatrudnienia.

Istota usług sprawia, że 

większość z nich konsumowana 

jest na miejscu wytworzenia        i 

nie może być przedmiotem 

obrotu międzynarodowego. 

 

 

Czynniki wzrostu znaczenia usług:

• wzrost zamożności społeczeństw i zwiększenie 

ilości wolnego czasu 

(turystyka, bankowość)

• wzrost produkcji towarów pociągających za 

sobą rozwój usług uzupełniających 

(transport, 

ubezpieczenie towarów)

• postęp techniczny, który kreuje nowe rodzaje 

usług 

(TV satelitarna)

• świadczenie usług na odległość 

(komputerowa 

rezerwacja biletów, internet shopping)

• wzrost specjalizacji usług
• rozwój wyspecjalizowanych firm usługowych

 

 

Szeroko pojmowana 

Szeroko pojmowana 

międzynarodowa wymiana 

międzynarodowa wymiana 

usług występuje wtedy, gdy 

usług występuje wtedy, gdy 

usługodawca   i 

usługodawca   i 

usługobiorca są 

usługobiorca są 

podmiotami różnych 

podmiotami różnych 

krajów. 

krajów. 

 

 

Dwie grupy usług

• tzw. 

usługi niewyodrebnione

,  mające związek z 

innymi formami międzynarodowych przepływów 

gospodarczych (w tym też z innymi usługami), nie 

rejestrowane jako samodzielne transakcje 

handlowe, lecz zawarte w innych, zwłaszcza 

transakcjach międzynarodowego handlu 

towarowego                            
(np. związane z przygotowaniem, negocjacjami i 

nadzorowaniem realizacji transakcji handlowych);

• samodzielne usługi

, których międzynarodowy 

przepływ ujmowany jest w osobnych, 

międzynarodowych transakcjach handlowych.

 

 

Rodzaje usług:

• Usługi sensu stricte (rynkowe):

- transport
- turystyka i podróże
- pozostałe transportowe
- inne (ubezpieczenia niehandlowe, bankowe, 

biznesu, komunikacyjne, reklama, leasing itp.)

• Usługi czynnikowe:

- dochody 

od kapitału

 zainwestowanego za 

granicą

- dochody 

z pracy

 za granicą

 

 

Innej klasyfikacji sektora usług 

dokonano w ramach

 Rundy Urugwajskiej GATT. 

W jej wyniku podpisano m.in. 

Układ 

Ogólny w Sprawie Handlu Usługami

 

General Agreement on Trade

in Services 

(GATS). 

 

 

GATS

 jest pierwszą wielostronną 

umową międzynarodową, która 

ustanawia zasady swobodnego 

obrotu usługami. 

    Żaden z artykułów GATS nie 

przyjmuje definicji usługi. 

Większość państw posługuje się w tym zakresie 

klasyfikacją ustanowioną przez ONZ

 

 

Klasyfikacja GATS:

•  Usługi biznesowe

•  Komunikacyjne

•  W zakresie budownictwa i pokrewnych 
inżynieryjnych

•  Dystrybucyjne

•  Edukacyjne

•  Środowiskowe

•  Finansowe

•  Związane z ochroną zdrowia i usługi 
socjalne 

•  Związane z turystyką i podróżami

•  W zakresie rekreacji, kultury i sportu

•  Transportowe

•  Inne nie uwzględnione gdzie indziej

 

 

Międzynarodowy handel usługami

Zgodnie z GATS 
gdy usługa jest świadczona

:

• z terytorium jednego kraju na 

terytorium innego kraju, jest to 

tzw. usługa transgraniczna

, nie 

jest konieczne przemieszczanie 

się usługodawcy lub usługobiorcy  

(np. porada prawna przez telefon lub 
kształcenie korespondencyjne)

;

 

 

• na terytorium jednego kraju dla 

usługobiorcy któregokolwiek innego 

kraju; jest to 

tzw. konsumpcja za 

granicą

, czyli sytuacja, gdy 

usługobiorca udaje się do kraju 

usługodawcy 

(np.wyjazd turystyczny, na 

studia zagraniczne);

• przez usługodawcę jednego kraju 

poprzez jego 

obecność handlową 

na 

terytorium innego kraju

 

(np.przedstawicielstwo, oddział czy 

przedsiębiorstwo)

;

 

 

• przez usługodawcę jednego kraju 

poprzez 

obecność osób fizycznych

 

na terytorium któregokolwiek innego 
kraju; zagraniczny usługodawca 
wysyła swój personel do kraju 
usługobiorcy i tam następuje 
świadczenie usługi. 

 

 

Wg 

GATS

 dostęp do rynku, 

gdy nie ma restrykcji  co do:

 

•Liczby dostawców usług

•Wartości transakcji lub 

aktywów

•Liczby operacji lub ilości  usług

•Liczby osób usługodawców

•Typu prawnego statusu   

      przedsiębiorstwa

•Udziału obcego kapitału

 

 

Główni eksporterzy usług (sensu 

stricte) w 2011 r., w mld USD, %

L.p

.

Eksporterzy

Wartość

Udział

1

Stany 

Zjednoczone 

581

13,9

2

Wielka Brytania

274

6,6

3

Niemcy

253

6,1

4

Chiny 

182

4,4

5

Francja

167

4,0

6

Japonia 

142

3,4

7

Hiszpania

140

3,4

8

Indie

137

3,3

9

Holandia 

134

3,2

10

Singapur

129

3,1

11

Honkong

121

2,9

12

Irlandia

109

2,6

22

Federacja 

Rosyjska 

53

1,3

30

Polska 

37

0,9

 

Świat 

4170,0

100,0

Źródło: International trade statistics 2012, WTO, Geneva 2012. 

 

 

Główni importerzy usług (sensu 

stricte) w 2011 r., w mld USD, %

L.p

.

Eksporterzy

Wartość

Udział

1 Stany Zjednoczone 

395

10,0

2 Niemcy

289

7,3

3 Chiny

237

6,0

4 Wielka Brytania

170

4,3

5 Japonia

166

4,2

6 Francja 

143

3,6

7 Indie

124

3,1

8 Holandia

118

3,0

9 Irlandia

114

2,9

10 Włochy

114

2,9

11 Singapur

114

2,9

12 Kanada 

100

2,5

15 Federacja Rosyjska 

88

2,2

32 Polska 

31

0,8

 

Świat 

3955,0

100,0

Źródło: International trade statistics 2012, WTO, Geneva 2012. 

 

 

Światowy eksport usług 

rynkowych wg kategorii, 2011 r. 

(% wartości całkowitej)

Źródło: International trade statistics 2012, WTO, Geneva 2012.