Usługi

to świadczenie społecznie

użytecznych czynności,

niezwiązanych bezpośrednio z

wytwarzaniem dóbr rzeczowych.

Międzynarodowe obroty

Międzynarodowe obroty

usługami

usługami

Współczesne gospodarki

Współczesne gospodarki

narodowe:

narodowe:

1.

Układ

trójsektorowy

gospodarki:

• rolnictwo
• przemysł przetwórczy
• usługi
2. Układ

dwusektorowy

w gospodarkach

najbardziej rozwiniętych:

• przemysł:

* agrobiznes
* przemysł wydobywczy
* przemysł przetwórczy

• usługi

Cechy charakterystyczne usług

Cechy charakterystyczne usług:

• usługa to

produkt niematerialny

, którego

użyteczność konkretyzuje się u usługobiorcy lub

w rzeczy, którą on posiada;

• usługa jest szczególnym rodzajem

wartości

użytkowej

, która jest wytwarzana w wyniku

pracy ludzkiej;

• usługi w sensie gospodarczym są przedmiotem

obrotu handlowego;

• czynności usługowe o znaczeniu gospodarczym

tworzą nową wartość bądź powiększają wartość

przedmiotu materialnego już istniejącego.

W krajach rozwiniętych usługi

tworzą około 60-70 % PKB i

około 60% całego zatrudnienia.

Istota usług sprawia, że

większość z nich konsumowana

jest na miejscu wytworzenia i

nie może być przedmiotem

obrotu międzynarodowego.

Czynniki wzrostu znaczenia usług:

• wzrost zamożności społeczeństw i zwiększenie

ilości wolnego czasu

(turystyka, bankowość)

• wzrost produkcji towarów pociągających za

sobą rozwój usług uzupełniających

(transport,

ubezpieczenie towarów)

• postęp techniczny, który kreuje nowe rodzaje

usług

(TV satelitarna)

• świadczenie usług na odległość

(komputerowa

rezerwacja biletów, internet shopping)

• wzrost specjalizacji usług
• rozwój wyspecjalizowanych firm usługowych

Szeroko pojmowana

Szeroko pojmowana

międzynarodowa wymiana

międzynarodowa wymiana

usług występuje wtedy, gdy

usług występuje wtedy, gdy

usługodawca i

usługodawca i

usługobiorca są

usługobiorca są

podmiotami różnych

podmiotami różnych

krajów.

krajów.

Dwie grupy usług

• tzw.

usługi niewyodrebnione

, mające związek z

innymi formami międzynarodowych przepływów

gospodarczych (w tym też z innymi usługami), nie

rejestrowane jako samodzielne transakcje

handlowe, lecz zawarte w innych, zwłaszcza

transakcjach międzynarodowego handlu

towarowego
(np. związane z przygotowaniem, negocjacjami i

nadzorowaniem realizacji transakcji handlowych);

• samodzielne usługi

, których międzynarodowy

przepływ ujmowany jest w osobnych,

międzynarodowych transakcjach handlowych.

Rodzaje usług:

• Usługi sensu stricte (rynkowe):

- transport
- turystyka i podróże
- pozostałe transportowe
- inne (ubezpieczenia niehandlowe, bankowe,

biznesu, komunikacyjne, reklama, leasing itp.)

• Usługi czynnikowe:

- dochody

od kapitału

zainwestowanego za

granicą

- dochody

z pracy

za granicą

Innej klasyfikacji sektora usług

dokonano w ramach

Rundy Urugwajskiej GATT.

W jej wyniku podpisano m.in.

Układ

Ogólny w Sprawie Handlu Usługami

General Agreement on Trade

in Services

(GATS).

GATS

jest pierwszą wielostronną

umową międzynarodową, która

ustanawia zasady swobodnego

obrotu usługami.

Żaden z artykułów GATS nie

przyjmuje definicji usługi.

Większość państw posługuje się w tym zakresie

klasyfikacją ustanowioną przez ONZ

Klasyfikacja GATS:

• Usługi biznesowe

• Komunikacyjne

• W zakresie budownictwa i pokrewnych
inżynieryjnych

• Dystrybucyjne

• Edukacyjne

• Środowiskowe

• Finansowe

• Związane z ochroną zdrowia i usługi
socjalne

• Związane z turystyką i podróżami

• W zakresie rekreacji, kultury i sportu

• Transportowe

• Inne nie uwzględnione gdzie indziej

Międzynarodowy handel usługami

Zgodnie z GATS
gdy usługa jest świadczona

:

• z terytorium jednego kraju na

terytorium innego kraju, jest to

tzw. usługa transgraniczna

, nie

jest konieczne przemieszczanie

się usługodawcy lub usługobiorcy

(np. porada prawna przez telefon lub
kształcenie korespondencyjne)

;

• na terytorium jednego kraju dla

usługobiorcy któregokolwiek innego

kraju; jest to

tzw. konsumpcja za

granicą

, czyli sytuacja, gdy

usługobiorca udaje się do kraju

usługodawcy

(np.wyjazd turystyczny, na

studia zagraniczne);

• przez usługodawcę jednego kraju

poprzez jego

obecność handlową

na

terytorium innego kraju

(np.przedstawicielstwo, oddział czy

przedsiębiorstwo)

;

• przez usługodawcę jednego kraju

poprzez

obecność osób fizycznych

na terytorium któregokolwiek innego
kraju; zagraniczny usługodawca
wysyła swój personel do kraju
usługobiorcy i tam następuje
świadczenie usługi.

Wg

GATS

dostęp do rynku,

gdy nie ma restrykcji co do:

 

•Liczby dostawców usług

•Wartości transakcji lub

aktywów

•Liczby operacji lub ilości usług

•Liczby osób usługodawców

•Typu prawnego statusu

przedsiębiorstwa

•Udziału obcego kapitału

Główni eksporterzy usług (sensu

stricte) w 2011 r., w mld USD, %

L.p

.

Eksporterzy

Wartość

Udział

1

Stany

Zjednoczone

581

13,9

2

Wielka Brytania

274

6,6

3

Niemcy

253

6,1

4

Chiny

182

4,4

5

Francja

167

4,0

6

Japonia

142

3,4

7

Hiszpania

140

3,4

8

Indie

137

3,3

9

Holandia

134

3,2

10

Singapur

129

3,1

11

Honkong

121

2,9

12

Irlandia

109

2,6

22

Federacja

Rosyjska

53

1,3

30

Polska

37

0,9

 

Świat

4170,0

100,0

Źródło: International trade statistics 2012, WTO, Geneva 2012.

Główni importerzy usług (sensu

stricte) w 2011 r., w mld USD, %

L.p

.

Eksporterzy

Wartość

Udział

1 Stany Zjednoczone

395

10,0

2 Niemcy

289

7,3

3 Chiny

237

6,0

4 Wielka Brytania

170

4,3

5 Japonia

166

4,2

6 Francja

143

3,6

7 Indie

124

3,1

8 Holandia

118

3,0

9 Irlandia

114

2,9

10 Włochy

114

2,9

11 Singapur

114

2,9

12 Kanada

100

2,5

15 Federacja Rosyjska

88

2,2

32 Polska

31

0,8

 

Świat

3955,0

100,0

Źródło: International trade statistics 2012, WTO, Geneva 2012.

Światowy eksport usług

rynkowych wg kategorii, 2011 r.

(% wartości całkowitej)

Źródło: International trade statistics 2012, WTO, Geneva 2012.