O.Lissowski

SPÓŁKI HANDLOWE

Literatura



T.Mróz M.Stec , Prawo gospodarcze

prywatne. C H Beck W-wa 2005r.



K.Kruczalak, Prawo handlowe. Zarys

wykładu. Wyd.8 LexisNexis, W-wa 2008r.



W.J.Katner (red.) Prawo cywilne i

handlowe w zarysie.

Wolters Kluwer 2009

SPÓŁKI OSOBOWE

SPÓŁKI KAPITAŁOWE

jawna , partnerska, komandytowa,

komandytowo akcyjna ,

z ograniczoną odpowiedzialnością,

akcyjna,

ułomne osoby prawne

osoby prawne

odpowiedzialność osobista

odpowiedzialność spółki/osoby

prawnej

umowy regulujące stosunki między

wspólnikami

umowy regulujące stosunki

wspólników/akcjonariuszy ze

spółką

wkłady pieniężne , niepieniężne,

świadczenia pracy lub usług

wkłady pieniężne i niepieniężne

zarząd wspólników

zarząd profesjonalny

niemożliwa spółka jednoosobowa

możliwa spółka jednoosobowa

obowiązek lojalności

obowiązek lojalności dotyczy

członków zarządu

opodatkowanie wspólników

(pod.dochod.)

opodatkowanie spółki

Spółka jawna



Spółka osobowa, która prowadzi

przedsiębiorstwo pod własną firmą , a nie
jest inną spółką handlową.



Odpowiedzialność wspólników solidarna z

pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką,
oraz



Subsydiarna - egzekucja z majątku

wspólnika dopuszczalna gdy egzekucja z
majątku spółki okaże się bezskuteczna

Spółka cywilna

Spółka jawna

k.c. art.860-875

k.h. art. 22-85

Przedsiębiorcami są

wspólnicy,
Typ umowy nazwanej

Jest przedsiębiorcą

Wpis wspólników do EDG

Wpis do KRS

Brak osobowości prawnej

Ułomna osoba prawna

Brak bezwzględnego

wymogu formy pisemnej
dla umowy spółki

Forma pisemna ad

solemnitatem

Nie ma firmy

Firma

Odpowiedzialność

solidarna

Odpowiedzialność

solidarna i subsydiarna

Współwłasność łączna

wspólników

Majątek spółki

Spółka partnerska

•

Osoby fizyczne, wolne zawody

•

Partner nie ponosi odpowiedzialności za

zobowiązania spółki powstałe w związku z

wykonywaniem przez pozostałych partnerów

wolnego zawodu w spółce, jak również za

zobowiązania spółki będące następstwem działań

lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na

podstawie umowy o pracę lub innego stosunku

prawnego, które podlegały kierownictwu innego

partnera przy świadczeniu usług związanych z

przedmiotem działalności spółki.

•

Umowa spółki może przewidzieć, że jeden albo

większa liczba partnerów godzi się na ponoszenie

odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej

Spółka komandytowa



Spółka osobowa mająca na celu

prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną
firmą, w której wobec wierzycieli za
zobowiązania spółki co najmniej jeden
wspólnik odpowiada bez ograniczenia
(komplementariusz) a odpowiedzialność
przynajmniej jednego wspólnika
(komandytariusz) jest ograniczona.

Spółka komandytowa

•

Umowa: (akt notarialny) firma i siedziba,

przedmiot, czas trwania (jeśli oznaczony),

oznaczenie wkładów wspólników i ich wartość,

zakres odpowiedzialności każdego

komandytariusza (suma komandytowa)

•

Wkład komandytariusza: może być niższy niż

suma komandytowa, zwolnienie z wniesienia

wkładu jest nieważne

•

Komandytariusz uczestniczy w zyskach

proporcjonalnie do wniesionego wkładu, w

stratach do wysokości wniesionego wkładu

•

Wpis konstytutywny, solidarna odpowiedzialność

założycieli, zarząd komplementariuszy

Spółka komandytowo-akcyjna



Spółka osobowa mająca na celu

prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną
firmą, w której wobec wierzycieli za
zobowiązania spółki co najmniej jeden
wspólnik odpowiada bez ograniczenia
(komplementariusz) a co najmniej jeden
wspólnik jest akcjonariuszem

Spółka komandytowo-akcyjna

•

Do spółki stosuje się

•

W zakresie stosunku prawnego
komplementariuszy zarówno między sobą, jak i
wobec osób trzecich, a także do wkładów
tychże wspólników do spółki , z wyłączeniem
wkładów na kapitał zakładowy - przepisy
dotyczące spółki jawnej.

•

W pozostałych sprawach odpowiednio przepisy
dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności
dotyczące kapitału zakładowego, wkładów
akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego
zgromadzenia.

Spółka kapitałowa w

organizacji

•

Może we własnym imieniu nabywać prawa,
w tym własność nieruchomości i inne prawa
rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać
i być pozywana.

•

Za zobowiązania odpowiadają solidarnie
spółka i osoby które działały w jej imieniu

•

Wspólnik albo akcjonariusz odpowiada
solidarnie z podmiotami o których mowa
wyżej za zobowiązanie spółki do wartości
niewniesionego wkładu na pokrycie
udziałów lub akcji.

SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ

ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

Spółka handlowa o charakterze kapitałowym,

tworzona przez dowolną liczbę osób, mająca
osobowość prawną, ponosząca
odpowiedzialność całym swoim majątkiem za
swoje zobowiązania, posiadająca kapitał
zakładowy, podzielony na udziały którego
utrzymanie jest warunkiem istnienia spółki, a
której strukturę i zasady funkcjonowania oraz
stosunki między spółka i jej wspólnikami , wobec
dyspozytywnego charakteru norm ją
regulujących , precyzuje umowa spółki

T.Mróz M.Stec Prawo gospodarcze prywatne, C H BECK W-wa 2005 s. 271

SPÓŁKA AKCYJNA

Sformalizowany i ustrukturalizowany związek

akcjonariuszy połączonych wspólnym celem. Jej
korporacyjny charakter ułatwia tworzenie wielkich
przedsiębiorstw i działanie i koncentrację kapitału.
Centralne miejsce zajmuje w niej kapitał akcyjny
(zakładowy) Brak w niej elementów osobowych.
Posiada osobowość prawną od momentu
zarejestrowania w KRS. Jej konstrukcja oparta na
akcji – która jest instytucją wyjątkową. Ryzyko
akcjonariuszy jest ograniczone do wysokości
nominału objętych akcji.

T.Mróz M.Stec prawo gospodarcze prywatne. C H Beck W-wa 2005 s.347,348

Spółki kapitałowe



Każdy cel prawnie dopuszczalny



Połączenie kapitałów (a nie osób)



kapitał zakładowy



brak odpowiedzialności wspólników

/akcjonariuszy za zobowiązania spółek



osobowość prawna,



wpis do KRS



udziały/akcje zwykłe i uprzywilejowane



organy, rozdział zarządu i kontroli



sytuacja straty bilansowej

SP. Z O.O.

SP. AKCYJNA

Kapitałowa z elementami

osobowymi

Czysto kapitałowa

Umowa

Statut oraz oświadczenia notarialne

wyrażające zgodę na zawiązanie

spółki, brzmienie statutu i objęcie

akcji

Kapitał zakładowy minimalny 5 tys.

zł.

Kapitał zakładowy minimalny 100

tys. zł.

Udziały min. 50 zł

Akcje min. 1 grosz

Udziały o równej albo

nierównej wartości nominalnej

(podzielne)

Akcje o równej wartości

(niepodzielne)

Na udziały nie wolno wystawiać

dokumentów na okaziciela,

imiennych i na zlecenie

Papiery wartościowe

(dematerializacja w obrocie

giełdowym)

Zarząd , Zgromadzenie wspólników

Organy nadzoru co do zasady

fakultatywne (tylko w spółkach

rozwiniętych obligatoryjny)

Zarząd, Rada nadzorcza , Walne

zgromadzenie

Subskrypcja

dopłaty

Kapitał zapasowy

Kapitał ujemny w spółce

Strata bilansowa

Kapitały spółki



Kapitał własny (aktywa netto) – zakładowy, zapasowy, z aktualizacji
wyceny, pozostałe kapitały rezerwowe , zysk (strata ) z lat ubiegłych,
zysk (strata) z roku bieżącego



Kapitał ujemny wartość zobowiązań przewyższa wartość aktywów



Jeżeli strata przewyższa sumę kapitałów zapasowego i rezerwowego oraz
połowę kapitału zakładowego, zarząd jest zobowiązany do zwołania
zgromadzenia wspólników w celu podjęcia uchwały dotyczącej dalszego
istnienia spółki

 
Podstawowe sposoby likwidacji:
- podwyższenie kapitału zakładowego, lub wniesienie dopłat
- konwersja zobowiązań na kapitał zakładowy
- umorzenie zobowiązań wspólnika wobec spółki
- realizacja cichych rezerw zawartych w składnikach majątku lub

przeszacowanie majątku zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości

AKCJE



Udział w kapitale spółki



Papier wartościowy, przepisy k.h. lex specialis
w stos do przepisów kodeksu cywilnego



Prawa majątkowe i korporacyjne



Akcje zwykłe i uprzywilejowane



Akcje nieme



świadectwa użytkowe



Akcje imienne i na okaziciela



Akcje gotówkowe i aportowe



Akcje zdematerializowane

KIERUNKI ZMIAN W PRAWIE

SPÓŁEK



wprowadzanie elektroniki,



ułatwianie zakładania spółek (spólka
elektroniczna,obniżenie kapitału minimalnego,)



ułatwienia prowadzenia spółek (ograniczenia obow. w
zakresie rachunkowości)



stockholders czy stakeholders -lepsza ochrona praw
akcjonariuszy (nadzór korporacyjny.) Jakich
akcjonariuszy (grupy kapitałowe)



ułatwianie przekształceń spółek



liberalizacja ograniczeń przenoszenia się spółek za
granicę



łączenie transgraniczne i spółki europejskie

Nadzór korporacyjny

corporate governance

Kluczowe kwestie:

-

Komu służy spółka?

-

W czyim interesie powinna być zarządzana?

-

Kto powinien ja kontrolować?

-

Kto powinien podejmować decyzje?

-

Kto i za co jest odpowiedzialny?

-

Kto powinien mieć prawo do dochodów i zasobów spółki?

Stakeholders - Stockholders

Podwyższenie kapitału
zakładowego

Spółka z o.o.

Spółka akcyjna

Zmiana umowy spółki, albo

uchwała zarządu w granicach

maksymalnego podwyższenia

określonego umową

Zmiana statutu, albo uchwała

zarządu w granicach kapitału

docelowego, określonego

statutem

Wpis do rejestru

Wpis do rejestru

Podwyższenie wartości

nominalnej istniejących

udziałów lub ustanowienie

nowych

Podwyższenie wartości

nominalnej istniejących akcji

lub emisja nowych

Prawo pierwszeństwa

Prawo pierwszeństwa

Objęcie nowych udziałów i

przystąpienie – akt notarialny

Objęcie nowych akcji w drodze

subskrypcji: prywatnej,

zamkniętej, otwartej.

Subemisja:

usługowa/inwestycyjna

Podwyższenie ze środków

zewnętrznych lub ze środków

spółki

Podwyższenie ze środków

zewnętrznych lub ze środków

spółki

Obniżenie kapitału
zakładowego



Postępowanie konwokacyjne



Poprzez: obniżenie wartości udziałów/akcji,

umorzenie, połączenie, podział przez
wydzielenie



Cel: dokonanie wypłat, zrównoważenie

bilansu, uwolnienie nadmiernie wysokiego
kapitału



Z obniżeniem kapitału spółki lub bez

Przekształcenia spółek



Spółka cywilna w jawną i inne spółki handlowe



Spółki handlowe w inne spółki handlowe (po spełnieniu
określonych warunków)



Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i
obowiązki spółki przekształcanej



Wymagania:

-

Sporządzenie planu

-

Opinia biegłego rewidenta

-

Powzięcie uchwały o przekształceniu

-

Powołanie członków organów spółki przekształcanej

-

Zawarcie umowy/podpisanie statutu sp. Przekształconej

-

Wpis w rejestrze

Łączenie się spółek



Przez przejęcie lub zawiązanie nowej spółki



Bez postępowania likwidacyjnego



Sukcesja uniwersalna - Sp. przejmująca lub
nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia
we wszystkie prawa i obowiązki sp.
przejmowanej lub spółek łączących się



Kapitałowe : między sobą lub z osobowymi,
ale sp. osobowe nie mogą być spółkami
przejmującymi lub nowo zawiązanymi



Sp. Osobowe : tylko przez zawiązanie spółki
kapitałowej.

Sukcesja uniwersalna



Następstwo prawne obejmujące cały kompleks praw i obowiązków.
Sukcesja ta jest :

- ustawowa, wstąpienie następcy prawnego w sytuację prawną

poprzednika wynika wprost z regulacji normatywnej

- przymusowa, następuje nie tylko zgaśnięcie bytu prawnego poprzednika,

lecz także wyłączenie jego wpływu na charakter prawny następstwa

- obejmuje aktywa i pasywa w sposób niepodzielny



Majątek przejmowany w ramach łączenia nie jest traktowany jako aport



Oddzielny zarząd majątkami podmiotów łączących się :

- wprowadzenie elementów post. likwidacyjnego dla wzmocnienia pozycji

wierzycieli

- przyznanie wierzycielom których wierzytelności powstały przed

połączeniem prawa priorytetu w zaspokajaniu się z majątku ich
dotychczasowej dłużniczki, przed wierzycielami drugiej spółki

- pomimo odrębnego zarządu majątku, wierzyciele poprzednika mogą

domagać się zaspokojenia z całego majątku podmiotu przejmującego lub
nowo utworzonego

TRANSGRANICZNE ŁĄCZENIE SIĘ

SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH



Dyrektywa 2005/56/WE , PE i Rady z 26
października 2005 w sprawie transgranicznego
łączenia się spółek kapitałowych ;



Art. 516 (1) - 516 (19) k.s.h. (ust.z 25 kwie.2008 o
zmianie k,s,h,)



Spółki kapitałowe i komandytowo-akcyjne, ale
sp.komandytowo-akcyjna nie może być spółką
przejmująca albo sp. nowo zawiązaną.

Powiązania spółek



Konsorcja



Joint ventures



Holdingi



Koncerny



Kartele



Syndykaty



Trusty

Kartele



Def.: „porozumienia, decyzje

zrzeszeń, oraz uzgodnione praktyki
przedsiębiorstw, które mogą
wpłynąć na handel między
państwami członkowskimi , a
zarazem ich celem lub skutkiem
jest wyłączenie, ograniczenie lub
zakłócenie konkurencji” – art. 81
TWE

Podział spółek



Podział przez:

-przejęcie
-zawiązanie nowych spółek
-przejecie i zawiązanie nowych spółek
-wydzielenie



Bez postępowania likwidacyjnego



Spółki przejmujące lub nowo zawiązane

wstępują z dniem podziału lub wydzielenia
w prawa i obowiązki spółki dzielonej

Podmioty gospodarcze

działające na prawie UE



Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych



Societas Europea



Stowarzyszenie europejskie



Spółdzielnia europejska



Europejska spółka wzajemna

Harmonizacja materialnego prawa spółek: publikacja

ogłoszeń, zakładanie spółek, ochrona kapitału w prawie
akcyjnym Kompetencje organów spółki,
współdecydowanie pracowników, pozycja prawna
akcjonariuszy, rachunkowość w spółce jednoosobowej
łącznie z kontrolą zamknięcia rocznego, fuzje i podziały
spółek, rozwiązanie i likwidacja spółek, prawo
koncernowe, łącznie z rachunkowością koncernu

Europejskie Zgrupowanie Interesów

Gospodarczych

European Economic Interest Grouping



Cel: ułatwianie i rozwijanie działalności gospodarczej uczestników



Działalność pomocnicza do działalności uczestników i nie może być nastawiona na zysk,
zyski EZIG są zyskami uczestników i są dzielone wg. Zasad określonych w umowie



Uczestnikami mogą być spółki, os.fizyczne i inne podmioty prowadzące dział.gosp. na
terenie UE i EFTA



Umowa, rejestracja podlegają prawu kraju siedziby, za wyjątkiem zagadnień zdolności
prawnej i organizacji wewnętrznej EZIG



Zakaz zatrudniania więcej niż 500 pracowników



EZIG nie może być uczestnikiem innego EZIG i nie może posiadać akcji i udziałów w
innym przedsiębiorstwie



Uczestnicy odpowiadają solidarnie i bez ograniczeń za wszystkie zobowiązania EZIG



Umowa: nazwa (z dodatkiem EEIG), siedziba, cele, nazwy, firmy, siedziby, adresy
uczestników,, czas trwania



Zarząd: przynajmniej 2 jednostki – uczestnicy działający łącznie i osoba sprawująca
zarząd



Każdy uczestnik ma 1 głos, umowa może przyznać więcej głosów pod warunkiem, że
żaden uczestnik nie dysponuje większością głosów, niektóre decyzje wymagają
jednomyślności



Przeniesienie udziałów za zgoda innych



Wystąpienie na zasadach określonych w umowie

EZIG –

zasady organizacji i rejestracji w

Polsce



Ustawa z 4 marca 2005 o EZIG i SE



Uzupełniające i odpowiednie stosowanie
przepisów o spółce jawnej



Zgłaszają do rejestru zarządcy lub likwidatorzy
EZIG



Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i
Gospodarczym



Osoba prawna może być zarządcą, jeśli
wyznaczy jako swego przedstawiciela co
najmniej jedną osobę fizyczną której dane
podlegają ujawnieniu w rejestrze

Societas Europea



Rozporządzenie Rady 2157/2001 (weszło w życie 9 października 2004



European public limited liability company (SE)



Dla przedsiębiorstw działających w skali europejskiej



Osobowość prawna



Prawo europejskie i prawo państwa zarejestrowanej siedziby



Sposoby powstania:

- fuzja
- holding SE
- utworzenie spółki filialnej SE
- przekształcenie spółki krajowej w SE



Kapitał minimalny 120 000 euro



Organy: - walne zebranie oraz organ zarządu i nadzoru (two tier
system)

- walne zebranie oraz organ administrujący (one tier

system)



Odrębna regulacja zasad partycypacji pracowniczej

Societas Europea
– zasady organizacji i rejestracji w
Polsce



Ustawa z 4 marca 2005 o EZIG i SE



System dualistyczny zarządu (two tier system):

- zarząd wybierany przez radę nadzorcza lub WZA.
- rada, co najmniej 3 członków, indywidualne prawo żądania wyjaśnień



System monistyczny (one tier system):

- rada administrująca: prowadzi sprawy, reprezentuje, sprawuje nadzór, -

możliwość delegacji dla dyrektorów wykonawczych i komitetów

Wyłączne kompetencje RA: powoływanie i odwoływanie dyrektorów i

ustalanie ich wynagrodzenia, ustalanie rocznych i wieloletnich planów,

wyrażanie zgody na wypłatę zaliczek akcjonariuszom, przyjmowanie i

przedstawianie sprawozdań za rok obrotowy, ustalanie cen emisyjnych

nowych akcji, inne

- walne zgromadzenie akcjonariuszy: organizacje i sposób działania określa

regulamin, działa kolegialnie

nie może wydawać RA wiążących poleceń dotyczących prowadzenia

spraw SE

Spółdzielnia Europejska

European Cooperative

Society



Rozporządzenie nr 1435/2003 w sprawie statutu ECS;
dyrektywa Rady nr 2003/72/WE z 22.7.2003 o zaangażowaniu
pracowników w ECS ; Ustawa o spółdzielni Europejskiej z 22
lipca 2006 (Dz.U. 2006r. Nr nr 149, poz.1077.



Def.: Zrzeszenie osób fizycznych lub prawnych, do których
stosuje się zasady funkcjonowania odmienne niż do
pozostałych podmiotów gospodarczych:

- zas. demokratycznej struktury i kontroli
- zas. podziału zysku netto za rok obrotowy na zasadzie

słuszności

- zas. pierwszeństwa osób przed kapitałem
- zas. „ jedna osoba-jeden głos”
- zas. zmiennego składu osobowego i kapitałowego



Głównym celem powinno być zaspokajanie potrzeb członków i
wspieranie ich działalności gospodarczej i społecznej.



Osoba prawna



Kapitał minimalny 30 000 euro