JAK

ZBUDOWAĆ

PLAN

WYNIKOWY ?

Plan wynikowy jest
dokumentem
nauczycielskim, który
powinien zastąpić dawne
rozkłady materiału.

Czym jest planowanie
wynikowe?



Planowanie wynikowe jest

pojęciem ściśle związanym
z ewaluacją osiągnięć
uczniów oraz standardami
wymagań. Istotą
planowanie wynikowego
jest pomoc przy ocenianiu
ucznia

.

Planowanie wynikowe jest
częścią
trzyetapowego planowania
pracy nauczyciela:
- planowanie kierunkowe -
obejmuje planowanie roczne
lub semestralne
- planowanie wynikowe -
obejmuje dział/większą
jednostkę tematyczną
- planowanie metodyczne -
dotyczy konkretnej jednostki
lekcyjnej

Opiera się na jasno

i realistycznie określonych

wymaganiach

programowych.

Jest nastawiony na wynik

rozumiany jako nabycie

umiejętności.

Działanie to przynieść
może wiele korzyści:

wspomaga efektywność procesu

kształcenia,

pozwala lepiej wykorzystać

potencjał zarówno ucznia jak i
nauczyciela,

zapewnia rytmiczność osiągania

założonych celów.

Miejsce planu wynikowego

w strukturze dokumentów

szkolnych.

Plan wynikowy jest
najniższym
w całej strukturze
dokumentów szkolnych,
dotyczących dydaktyki,
wchodzących w skład
szkolnego systemu
zapewnienia jakości. Musi
on powstać jako część tego
systemu i być powiązany z
dokumentami wyższego
rzędu.



Ponieważ plan wynikowy jest

podrzędny w stosunku do
innych dokumentów, takich
jak podstawa programowa,
program nauczania,
wewnątrzszkolny oraz
przedmiotowy system
oceniania musi być zgodny
z ich założeniami.

Cechy dobrego planu:



CELOWY- jego wykonanie powinno

prowadzić do osiągnięcia zamierzonego celu,



WYKONALNY- cechujący się dużym

prawdopodobieństwem realizacji,



SPÓJNY, ZGODNY WEWNĘTRZNIE- bez

wewnętrznych sprzeczności utrudniających

jego realizację,



OPERATYWNY- łatwy w stosowaniu,

przejrzysty, czytelny,



GIĘTKI, ELASTYCZNY, PODATNY NA

ZMIANY- wrażliwy na konieczne zmiany i

modyfikacje, plastyczny, zwrotny,



SZCZEGÓŁOWY- należycie ograniczony w

detalach,



DŁUGODYSTANSOWY, DŁUGOFALOWY-

z właściwym zasięgiem czasowym,



CAŁOŚCIOWY, ZUPEŁNY- obejmujący całość

zadania,



TERMINOWY- zawierający termin osiągnięcia celu,



RACJONALNY- ugruntowany poznawczo, zgłębiony,



PROSTY W BUDOWIE - nieskomplikowany,



ZROZUMIAŁY DLA WSZYSTKICH

ZAINTERESOWANYCH - napisany prostym,

zrozumiałym, klarownym językiem; o przejrzystej

strukturze wewnętrznej.

Po co planować:

Nowoczesne planowanie pracy dydaktycznej

powinno zapewniać nauczycielowi:



zwiększenie skuteczności nauczania

i wychowania,



lepsze wykorzystanie zasobów (wiedzy,
motywacji, środków własnych i uczniów),



świadomą kontrolę nad przebiegiem i
wynikami kształcenia,



ochronę przed przypadkowością

i chaotycznością działań i decyzji,



upodmiotowienie ucznia w procesie
kształcenia, większa jego aktywność i
partnerstwo,



rytmiczność osiągania celów i zadań

,



racjonalność i profesjonalizm
pedagogiczny,



zdolność do modyfikowania i
unowocześniania kształcenia,



koordynację i integrację kształcenia w
szkole,



ochronę przed rutyną i monotonią
dydaktyczną,



samoocenę pracy dydaktycznej.

W jaki sposób
planować?



Planujący stawia sobie lub zakłada jakiś cel i

obmyśla środki do tego celu - mawiał „spec

od dobrej roboty”, prakseolog Tadeusz

Kotarbiński.



Celem jest wysoka jakość kształcenia.



Cel zostanie osiągnięty, kiedy na koniec

semestru (roku, etapu edukacji) uczeń

okaże się człowiekiem dobrze wykształconym

osiągającym pozytywne, oczekiwane zarówno

przez niego, jak i przez nauczyciela wyniki

kształcenia; mającym sukcesy.



Aby to osiągnąć trzeba postawić temu

uczniowi wymagania, spełniwszy które,

wykaże się owymi osiągnięciami.

Wymagania edukacyjne



Są one opisem pożądanych przez nauczyciela
zmian w wiedzy, umiejętnościach i postawach
ucznia.



Precyzyjnie zarysowują zakres opanowanej
przez niego treści kształcenia, ukazując,
czego powinien się nauczyć.



Wymagania edukacyjne to zmiany w uczniach
opisywane z punktu widzenia nauczyciela,
natomiast osiągnięcia szkolne to te same
zmiany opisane z punktu widzenia ucznia.



Tym samym należy przyjąć, że spełnione
wymaganie jest osiągnięciem.

ETAPY ANALIZY WYMAGAŃ:

B. Niemierko „Między oceną szkolną a dydaktyką”



dobór zakresu treści nauczania,



sformułowanie czynności uczniów - celów
operacyjnych,



określenie kategorii celów według taksonomii,



ocena czynności (celów operacyjnych) według
kryteriów wymagań,



podjęcie decyzji i wyodrębnienie wymagań: np.
P PP lub P R D.



sprawdzenie zupełności i hierarchii wymagań,



sprawdzenie wymagań - weryfikacja
praktyczna.

Kryteria wyznaczania

wymagań

programowych

Co jest podstawą
konstrukcji planu
wynikowego?



podstawą konstrukcji planu wynikowego jest

czynnościowy model treści nauczania:



- cele nauczania opisują zamierzone

osiągnięcia ucznia - są precyzyjnym opisem

umiejętności ucznia (sklasyfikowane m.in.

przez B. Blooma i 

B Niemierko), nazywane TAKSONOMIĄ ABC



- wymagania programowe, które formułujemy

na podstawie programu nauczania,

różnicujemy zakładając,  że nie uda się

utrzymać dostatecznie wysokiego poziomu

wobec wszystkich uczniów.

Cele kształcenia

Bolesław Niemierko (Między oceną szkolną..., s. 80)
wyróżnia dwa rodzaje celów



cele ogólne, formułowane jako

kierunki dążeń pedagogicznych,



cele operacyjne, formułowane jako

zamierzone osiągnięcia.

Należy pamiętać, iż wszystkie cele
operacyjne są celami szczegółowymi,
ale nie wszystkie cele szczegółowe są
celami operacyjnymi. By się nimi
stać, muszą bowiem spełniać
odpowiednia kryteria, tj. powinny
być: odpowiednie, jednoznaczne,
wykonalne, obserwowalne,
mierzalne, upodmiotowione,
komunikatywne, określone czasowo.
Operacjonalizacja celów to zamiana
celów ogólnych na operacyjne.

Czego dotyczą
poszczególne cele
nauczania ABC



Cele poszczególnych kategorii

dotyczą:
A - zapamiętywania wiadomości
B - rozumienia wiadomości
C - stosowania wiadomości
w sytuacjach typowych
D - stosowania wiadomości
w sytuacjach problemowych

Lista popularnych
czasowników operacyjnych:



w zakresie zapamiętywania

wiadomości:



nazwać



zdefiniować



wymienić



zidentyfikować, wyliczyć ...



w zakresie zrozumienia wiadomości:



wiedzieć



wyjaśnić



zilustrować, rozróżnić ...



w zakresie stosowania wiadomości

w sytuacjach typowych:



rozwiązać



skonstruować



zastosować



porównać



sklasyfikować, scharakteryzować



zmierzyć, zaprojektować ...



w zakresie stosowania wiadomości

w sytuacjach problemowych:



dowieść, przewidzieć



ocenić, zaproponować

Co oznaczają
standardy osiągnięć
poziomu P i PP?



Plany wynikowe zostały podzielone

na dwa poziomy - podstawowy P

i ponadpodstawowy PP, które

zawierają poszczególne cele

operacyjne (czyli to, co uczeń musi

opanować) oznaczone wg taksonomii

ABC prof. B. Niemierki.

Uczeń spełniający standardy poziomu

P może otrzymać najwyżej ocenę

dostateczną, a standardy poziomu PP

od oceny dobrej wzwyż.

Czy plany wynikowe zawsze
mają taką sama formę?



Nie, plany wynikowe nie muszą

mieć zawsze takiej samej formy.
Zależą od indywidualnych
możliwości uczniów, specyfiki
zespołu klasowego, ilości godzin
zajęć dydaktycznych, określających
zakres realizowanego materiału
i innych czynników, warunkujących
realizację programu nauczania.

Planowanie metodyczne



dotyczy jednostki lekcyjnej lub
metodycznej



powinno być wynikiem wcześniej
podjętych decyzji dydaktycznych. Na
tym etapie planowania, nie jest już
trudne wyobrażenie sobie, jakie
zmiany w wyniku tej lekcji powinny
wystąpić w uczniu (w jego wiedzy —
rozumowaniu, umiejętnościach oraz
zachowaniach i postawach), co
wyrażone jest w celach operacyjnych,

Planowanie
metodyczne



jest projektowaniem przebiegu

zajęć dydaktycznych
umożliwiających uczniom
uzyskanie przewidywanych
osiągnięć. Czynności nauczyciela
są w nim podporządkowane
czynnościom uczniów
zmierzającym do tych osiągnięć

.

Planowanie
metodyczne

obejmuje więc następujące punkty:

-

temat lekcji- zgodny z podstawa

programową i programem nauczania,

-

cele ogólne

- cele operacyjne
- metody i techniki- dzięki, którym

nauczyciel osiągnie zaplanowane

cele,

- formy organizacyjne- muszą być

dostosowane do zadań

dydaktycznych, wieku i możliwości

uczniów,

- środki dydaktyczne, które mają być

zastosowane przy realizacji

przewidzianych treści w

poszczególnych etapach lekcji

- porządek (tok) lekcji wraz z

rozbiciem na poszczególne części:

wstępną, główną i końcową,

- układ czynności dydaktycznych

charakteryzujący to, co robi

nauczyciel w trakcie nauczania i co

robią uczniowie ucząc się,



Po zakończeniu lekcji

wpisujemy:

- mocne strony- sukcesy
- słabe strony- porażki
- wnioski do dalszej pracy

Bibliografia:



„Między ocena szkolną a dydaktyką”

B. Niemierko



„Ocenianie szkolne bez tajemnic”

B. Niemierko



„Planowanie pracy dydaktycznej

nauczyciela” - J. Ochenduszko



Jak zbudować plan wynikowy - Zofia

Lisiecka



Więcej informacji na temat

planu wynikowego na stronie
internetowej:

http://www.wszpwn.com.pl

Opracowanie: Elżbieta Marchwacka, Maria Woźniak,

ODN Kalisz