Określanie stron świata według Słońca



                 



 

Jesteśmy w nieznanej okolicy. Przed nami las

obiecujący przygodę, niespodziankę, może nawet

ryzyko i niebezpieczeństwo. Wyobraźnia nasuwa

barwne, zapamiętane z książek obrazy: Indianin

bezszelestnie przemykający wśród traw, w dolinie

rzeki sznur wigwamów i strzelające w niebo iskry

ogniska. Wiemy z książek przygodowych, jak

doskonale Indianie orientowali się w pierwotnej

puszczy, w terenie pełnym jezior i rzek. Ta

umiejętność wynikała przede wszystkim z bliskiego

obcowania z przyrodą. Każdemu z nas może zdarzyć

się, że zabłądzi w lesie, odłączy się od wycieczki lub

wędrując samotnie zmyli kierunek marszu. Żeby

zorientować się w nieznanym terenie, trzeba umieć

ustalić, w jakim miejscu się znajdujemy i jaki należy

przyjąć kierunek marszu do zamierzonego cel u.

Podstawową czynnością w takiej sytuacji jest

określenie stron świata. Najpierw należy wyznaczyć

kierunek północny, a wtedy pozostałe kierunki

określimy już bez trudu.

                 

Określanie stron świata na podstawie

charakterystycznych cech przedmiotów

terenowych



Uważna i systematyczna obserwacja, zjawisk przyrody jest

szczególnie pomocna przy określaniu stron świata na podstawie

cech przedmiotów terenowych.



 Zazwyczaj więc korony drzew rosnących samotnie są bardziej

rozwinięte od południa. Kora tych drzew bywa od strony północnej

grubsza, niekiedy porośnięta mchem. Jeśli mech rośnie na całym

pniu drzewa, to po stronie zacienionej (północnej) zawsze jest go

więcej.

 Nie można się jednak ograniczyć do powierzchownych i

jednostkowych obserwacji. Na ukształtowanie się korony drzewa

istotny wpływ może mieć także kierunek wiatrów, np. przy

intensywnych wiatrach zachodnich korony drzew odchylają się w

kierunku wschodnim. Ścięte pnie, oddzielnie rosnących drzew

mają słoje roczne bardziej rozszerzone od strony południowej.

Mchy i porosty rozwijają się na
zacienionych obszarach. Dlatego duże
kamienie i skały są porośnięte mchem od
strony północnej, natomiast strona
południowa jest szorstka i popękana.
Ukształtowanie się cech przedmiotów
terenowych jest uzależnione odpór roku.
Podczas lata z pni sosen i jodeł wydziela
się żywica, która na południowej stronie
pni gromadzi się w większej ilości.
Wiosną obserwacja traw pozwala
wyciągnąć wniosek, że od strony bardziej
oświetlonej i nagrzanej przez Słońce
trawa jest o wiele bujniejsza niż po
stronie zacienionej. Owoce szybciej
dojrzewają od strony południowej. Żeby
obserwacje były trafne, należy zdobyć
umiejętność właściwej oceny zjawisk
dostrzeganych w przyrodzie oraz
prawidłowego ich kojarzenia i wyciągania
wniosków.

KOMPAS

KOMPAS



 

Trudno wyobrazić sobie

współczesnego turystę, który

wyrusza w teren bez kompasu,

czy busoli. W trudnych, nie

sprzyjających warunkach,

niezależnie od pogody można

wyznaczyć strony świata

precyzyjnie i dokładnie tylko za

pomocą kompasu i busoli.

Kompas to jeden z najstarszych

przyrządów służących

człowiekowi do odnajdywania

stron świata niezależnie od

warunków atmosferycznych.

Jest to okrągłe pudełko z

podziałką w stopniach na

obwodzie, zawierające

ruchomą, zawieszoną na ostrzu

igłę magnetyczną. Jeżeli na

pudełku kompasu umieścimy

pudełko do celowania

powstanie busola.

BUSOLA



W busoli otwarte wieko

tworzy kąt prosty z

podstawą, a w dwu

przeciwległych jego

bokach znajdują się

pionowe szczeliny, przez

które celuje się w

kierunku danego

przedmiotu w terenie. Do

podstawy busoli

przymocowane jest

ruchome lusterko, dzięki

któremu podczas

celowania można

obserwować ruchy igły

magnetycznej. Kiedy

zamykamy lusterko, igła

magnetyczna zostaje

automatycznie zdjęta z

ostrza i unieruchomiona.

1.Wypisz 4 główne kierunki świata:

………………………………………………………………………….

2.Dokończ zdania:

Tam, gdzie Słońce rano wschodzi jest........................

Tam, gdzie Słońce wieczorem zachodzi jest ...................

3. Wpisz brakujące nazwy kierunków świata, używając pełnych polskich nazw
i angielskich skrótów:

Północ

Na wschód od drzewa znajduje się
………………………………………………………………………………….…
Na zachód od drzewa jest
…………………………………………………………………………………….
Na południe od drzewa stoi
……………………………………………………………………………………

4. Uzupełnij zdania na podstawie rysunku.

Północ