CHOROBA WRZODOWA

CHOROBA WRZODOWA

ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY

ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY

( morbus ulcerosus ventriculi/ duodeni )

( morbus ulcerosus ventriculi/ duodeni )

[ chronic peptic ulcer disease ]

[ chronic peptic ulcer disease ]

krótko

krótko

i

i

na

na

temat

temat

Choroba wrzodowa-

Choroba wrzodowa-

cykliczne pojawianie

cykliczne pojawianie

się wrzodów żołądka lub dwunastnicy

się wrzodów żołądka lub dwunastnicy

Wrzód

Wrzód

- ograniczony

- ograniczony

ubytek sięgający

ubytek sięgający

poza blaszkę

poza blaszkę

mięśniową błony

mięśniową błony

śluzowej

śluzowej

Zaburzenia równowagi

Zaburzenia równowagi

pomiędzy

pomiędzy

czynnikami uszkadzającymi

czynnikami uszkadzającymi

a

a

czynnikami ochronnymi

czynnikami ochronnymi

Epidemiologia

Epidemiologia

5-10 %

5-10 %

dorosłej

dorosłej

populacji

populacji

ok.

ok.

65 %

65 %

wrzody

wrzody

dwunastnicy

dwunastnicy

ok.

ok.

35 %

35 %

wrzody

wrzody

żołądka

żołądka

Etiologia

Etiologia



Helicobacter pylori

Helicobacter pylori



NLPZ

NLPZ

(

(

zwłaszcza

zwłaszcza

piroksykam, indometacyna i

piroksykam, indometacyna i

ketoprofen

ketoprofen

)

)



zespół Zollingera- Ellisona

zespół Zollingera- Ellisona

(obecność guza produkującego gastrynę)

(obecność guza produkującego gastrynę)



ch. Leśniowskiego -Crohna

ch. Leśniowskiego -Crohna



kortykosteroidy

kortykosteroidy



chemioterapeutyki

chemioterapeutyki



rakowiak

rakowiak



CMV, HSV

CMV, HSV



stres, papierosy, alkohol, dieta

stres, papierosy, alkohol, dieta

Helicobacter pylori

Helicobacter pylori

Zakażenie występuje w

Zakażenie występuje w

przypadku

przypadku

-

92 %

92 %

wrzodów

wrzodów

dwunastnicy

dwunastnicy

-

70 %

70 %

wrzodów żołądka

wrzodów żołądka

produkcja UREAZY

produkcja UREAZY

→

→

rozkład mocznika

rozkład mocznika

do jonów amonowych

do jonów amonowych

→

→

neutralizacja HCl

neutralizacja HCl

H. pylori

H. pylori

↓

↓

zapalenie !!!

zapalenie !!!

↓

↓

produkcja cytokin

produkcja cytokin

TNF-

TNF-

α

α

, INF-

, INF-

γ

γ

, IL-8

, IL-8

↓

↓

stymulacja kom. G

stymulacja kom. G

(

(

↑gastryna

↑gastryna

)

)

spadek liczby kom. D

spadek liczby kom. D

(

(

↓somatostatyna

↓somatostatyna

)

)

↓

↓

hipergastrynemia

hipergastrynemia

↓

↓

↑

↑

wydzielanie HCl

wydzielanie HCl

↓

↓

uszkodzenie śluzówki

uszkodzenie śluzówki

OBRAZ MORFOLOGICZNY

OBRAZ MORFOLOGICZNY



dno i brzegi –

dno i brzegi –

martwica

martwica



ziarnina zapalna

ziarnina zapalna



blizna kolagenowa

blizna kolagenowa

NAJCZĘSTSZA

NAJCZĘSTSZA

LOKALIZACJA

LOKALIZACJA

-krzywizna mniejsza

-krzywizna mniejsza

żołądka

żołądka

(okolica

(okolica

przedodźwiernikow

przedodźwiernikow

a)

a)

-opuszka

-opuszka

dwunastnicy

dwunastnicy

(przednia ściana)

(przednia ściana)

BADANIA DIAGNOSTYCZNE

BADANIA DIAGNOSTYCZNE

Endoskopia

Endoskopia

Kontrast

Kontrast

Badanie histologiczne wycinka

Badanie histologiczne wycinka

Test ureazowy

Test ureazowy

Testy serologiczne

Testy serologiczne

Test oddechowy

Test oddechowy

Wykrywanie antygenu H.p. w kale

Wykrywanie antygenu H.p. w kale

BAO- ocena wydzielania HCl

BAO- ocena wydzielania HCl

(w zespole Zolingera- Ellisona

(w zespole Zolingera- Ellisona

HCl

HCl

>

>

15 mmol/h

15 mmol/h

)

)

POWIKŁANIA

POWIKŁANIA



krwawienie –

krwawienie –

w 20% przypadków

w 20% przypadków

(przyczyna ok. 25% zgonów powodowanych

(przyczyna ok. 25% zgonów powodowanych

ch.wrzodową)

ch.wrzodową)



perforacja –

perforacja –

5% przypadków (33% zgonów

5% przypadków (33% zgonów

powodowanych ch. wrzodową)

powodowanych ch. wrzodową)



niedrożność –

niedrożność –

2% przypadków

2% przypadków

LECZENIE

LECZENIE

Inhibitor pompy

Inhibitor pompy

protonowej

protonowej

+

+

2 z 3 antybiotyków

2 z 3 antybiotyków

-

-

AMOKSYCYLINA

AMOKSYCYLINA

- KLARYTROMYCYNA

- KLARYTROMYCYNA

- METRONIDAZOL

- METRONIDAZOL

leczenie II rzutu

leczenie II rzutu

w chorobie nawracającej

w chorobie nawracającej



inhibitor pompy protonowej

inhibitor pompy protonowej



METRONIDAZOL + TETRACYKLINA

METRONIDAZOL + TETRACYKLINA



sole bizmutu

sole bizmutu



leczenie operacyjne

leczenie operacyjne

- resekcja (antrektomia)

- resekcja (antrektomia)

- wagotomia

- wagotomia

INHIBITORY POMPY

INHIBITORY POMPY

PROTONOWEJ

PROTONOWEJ

•

ESOMEPRAZOL

ESOMEPRAZOL

•

LANSOPRAZOL

LANSOPRAZOL

•

OMEPRAZOL

OMEPRAZOL

•

PANTOPRAZOL

PANTOPRAZOL

•

RABEPRAZOL

RABEPRAZOL

-

unieczynnienie pompy protonowej

unieczynnienie pompy protonowej

-

aktywność tylko wobec komórek okładziniowych

aktywność tylko wobec komórek okładziniowych

-

nasilenie uwalniania gastryny (po odstawieniu hipergastrynemia)

nasilenie uwalniania gastryny (po odstawieniu hipergastrynemia)

-

pogorszeniewchłaniania wit. B

pogorszeniewchłaniania wit. B

12

12

-

zastosowanie w

zastosowanie w

ch. wrzodowej, ch. refluksowej, hipersekrecji

ch. wrzodowej, ch. refluksowej, hipersekrecji

HCl, z. Zollingera- Ellisona

HCl, z. Zollingera- Ellisona

ANTAGONIŚCI RECEPTORA H

ANTAGONIŚCI RECEPTORA H

2

2



CIMETYDYNA

CIMETYDYNA



FAMOTIDYNA

FAMOTIDYNA



RANITYDYNA

RANITYDYNA

-

hamowanie stymulowanego przez haistaminę,

hamowanie stymulowanego przez haistaminę,

gastrynę i acetycholinę wydzielania HCl

gastrynę i acetycholinę wydzielania HCl

-

działanie wybiórcze na receptor H

działanie wybiórcze na receptor H

2

2

-

podawane głównie w dawce jednorazowej na noc

podawane głównie w dawce jednorazowej na noc

-

leki dodatkowe sprzyjające

leki dodatkowe sprzyjające

gojeniu się wrzodu

gojeniu się wrzodu

trawiennego, doraźnie w zgadze

trawiennego, doraźnie w zgadze

ZWIĄZKI NEUTRALIZUJĄCE

ZWIĄZKI NEUTRALIZUJĄCE



ALGELDRAT (koloidalny wodorotlenek glinu)

ALGELDRAT (koloidalny wodorotlenek glinu)



MAGALDRAT (glinian magnezu)

MAGALDRAT (glinian magnezu)



Węglan glinowo-sodowy

Węglan glinowo-sodowy



Tlenki i wodorotlenki magnezu

Tlenki i wodorotlenki magnezu



Węglan wapnia

Węglan wapnia

-

stosowane doraźnie w likwidowaniu

stosowane doraźnie w likwidowaniu

zgagi, pieczenia, bólów żołądka, pieczeniu

zgagi, pieczenia, bólów żołądka, pieczeniu

-

działania nieporządane związane z wtórną

działania nieporządane związane z wtórną

hipersekrecją HCl i gastryny

hipersekrecją HCl i gastryny

-

działanie zapierające

działanie zapierające

LEKI OSŁANIAJĄCE

LEKI OSŁANIAJĄCE



związki bizmutu (cytrynian potasowo-

związki bizmutu (cytrynian potasowo-

bizmutawy)

bizmutawy)



Sukralfat (sól glinowa sacharozy)

Sukralfat (sól glinowa sacharozy)

-

-

tworzenie kompleksów przylegających do śluzówki

tworzenie kompleksów przylegających do śluzówki

żołądka osłaniające przed działaniem soku

żołądka osłaniające przed działaniem soku

żołądkowego

żołądkowego

-

cytoprotekcja, nasilanie syntezy prostaglandyn

cytoprotekcja, nasilanie syntezy prostaglandyn

-

Przyśpieszone gojenie nadżerek, wrzodów

Przyśpieszone gojenie nadżerek, wrzodów

-

związki bizmutu w połączeniu z antybiotykami

związki bizmutu w połączeniu z antybiotykami

stosowane w eradykacji Helicobacter pylori

stosowane w eradykacji Helicobacter pylori

PROSTAGLANDYNY

PROSTAGLANDYNY



Wiążą receptor na komórkach okładzinowych

Wiążą receptor na komórkach okładzinowych

hamując wydzielanie HCl

hamując wydzielanie HCl



Zwiększają wydzielanie śluzu i wodorowęglanów

Zwiększają wydzielanie śluzu i wodorowęglanów



Nasilają przepływ w naczyniach błony śluzowej

Nasilają przepływ w naczyniach błony śluzowej

MISOPROSTOL

MISOPROSTOL

Analog PGE

Analog PGE

1

1

-

profilaktyka wrzodu trawiennego podczas

profilaktyka wrzodu trawiennego podczas

leczenia

leczenia

niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi NLPZ

niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi NLPZ

np. w leczeniu ch. reumatycznych

np. w leczeniu ch. reumatycznych

- przeciwskazany u kobiet w ciąży (krwawienia,

- przeciwskazany u kobiet w ciąży (krwawienia,

poronienia)

poronienia)