CHOROBA WRZODOWA
CHOROBA WRZODOWA
ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY
ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY
( morbus ulcerosus ventriculi/ duodeni )
( morbus ulcerosus ventriculi/ duodeni )
[ chronic peptic ulcer disease ]
[ chronic peptic ulcer disease ]
CHOROBA WRZODOWA
CHOROBA WRZODOWA
ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY
ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY
( morbus ulcerosus ventriculi/ duodeni )
( morbus ulcerosus ventriculi/ duodeni )
[ chronic peptic ulcer disease ]
[ chronic peptic ulcer disease ]
krótko
krótko
i
i
na
na
temat
temat
Choroba wrzodowa-
Choroba wrzodowa-
cykliczne pojawianie
cykliczne pojawianie
się wrzodów żołądka lub dwunastnicy
się wrzodów żołądka lub dwunastnicy
Wrzód
Wrzód
- ograniczony
- ograniczony
ubytek sięgający
ubytek sięgający
poza blaszkę
poza blaszkę
mięśniową błony
mięśniową błony
śluzowej
śluzowej
Zaburzenia równowagi
Zaburzenia równowagi
pomiędzy
pomiędzy
czynnikami uszkadzającymi
czynnikami uszkadzającymi
a
a
czynnikami ochronnymi
czynnikami ochronnymi
Epidemiologia
Epidemiologia
5-10 %
5-10 %
dorosłej
dorosłej
populacji
populacji
ok.
ok.
65 %
65 %
wrzody
wrzody
dwunastnicy
dwunastnicy
ok.
ok.
35 %
35 %
wrzody
wrzody
żołądka
żołądka
Etiologia
Etiologia
Helicobacter pylori
Helicobacter pylori
NLPZ
NLPZ
(
(
zwłaszcza
zwłaszcza
piroksykam, indometacyna i
piroksykam, indometacyna i
ketoprofen
ketoprofen
)
)
zespół Zollingera- Ellisona
zespół Zollingera- Ellisona
(obecność guza produkującego gastrynę)
(obecność guza produkującego gastrynę)
ch. Leśniowskiego -Crohna
ch. Leśniowskiego -Crohna
kortykosteroidy
kortykosteroidy
chemioterapeutyki
chemioterapeutyki
rakowiak
rakowiak
CMV, HSV
CMV, HSV
stres, papierosy, alkohol, dieta
stres, papierosy, alkohol, dieta
Helicobacter pylori
Helicobacter pylori
Zakażenie występuje w
Zakażenie występuje w
przypadku
przypadku
-
92 %
92 %
wrzodów
wrzodów
dwunastnicy
dwunastnicy
-
70 %
70 %
wrzodów żołądka
wrzodów żołądka
produkcja UREAZY
produkcja UREAZY
→
→
rozkład mocznika
rozkład mocznika
do jonów amonowych
do jonów amonowych
→
→
neutralizacja HCl
neutralizacja HCl
H. pylori
H. pylori
↓
↓
zapalenie !!!
zapalenie !!!
↓
↓
produkcja cytokin
produkcja cytokin
TNF-
TNF-
α
α
, INF-
, INF-
γ
γ
, IL-8
, IL-8
↓
↓
stymulacja kom. G
stymulacja kom. G
(
(
↑gastryna
↑gastryna
)
)
spadek liczby kom. D
spadek liczby kom. D
(
(
↓somatostatyna
↓somatostatyna
)
)
↓
↓
hipergastrynemia
hipergastrynemia
↓
↓
↑
↑
wydzielanie HCl
wydzielanie HCl
↓
↓
uszkodzenie śluzówki
uszkodzenie śluzówki
OBRAZ MORFOLOGICZNY
OBRAZ MORFOLOGICZNY
dno i brzegi –
dno i brzegi –
martwica
martwica
ziarnina zapalna
ziarnina zapalna
blizna kolagenowa
blizna kolagenowa
NAJCZĘSTSZA
NAJCZĘSTSZA
LOKALIZACJA
LOKALIZACJA
-krzywizna mniejsza
-krzywizna mniejsza
żołądka
żołądka
(okolica
(okolica
przedodźwiernikow
przedodźwiernikow
a)
a)
-opuszka
-opuszka
dwunastnicy
dwunastnicy
(przednia ściana)
(przednia ściana)
BADANIA DIAGNOSTYCZNE
BADANIA DIAGNOSTYCZNE
Endoskopia
Endoskopia
Kontrast
Kontrast
Badanie histologiczne wycinka
Badanie histologiczne wycinka
Test ureazowy
Test ureazowy
Testy serologiczne
Testy serologiczne
Test oddechowy
Test oddechowy
Wykrywanie antygenu H.p. w kale
Wykrywanie antygenu H.p. w kale
BAO- ocena wydzielania HCl
BAO- ocena wydzielania HCl
(w zespole Zolingera- Ellisona
(w zespole Zolingera- Ellisona
HCl
HCl
>
>
15 mmol/h
15 mmol/h
)
)
POWIKŁANIA
POWIKŁANIA
krwawienie –
krwawienie –
w 20% przypadków
w 20% przypadków
(przyczyna ok. 25% zgonów powodowanych
(przyczyna ok. 25% zgonów powodowanych
ch.wrzodową)
ch.wrzodową)
perforacja –
perforacja –
5% przypadków (33% zgonów
5% przypadków (33% zgonów
powodowanych ch. wrzodową)
powodowanych ch. wrzodową)
niedrożność –
niedrożność –
2% przypadków
2% przypadków
LECZENIE
LECZENIE
Inhibitor pompy
Inhibitor pompy
protonowej
protonowej
+
+
2 z 3 antybiotyków
2 z 3 antybiotyków
-
-
AMOKSYCYLINA
AMOKSYCYLINA
- KLARYTROMYCYNA
- KLARYTROMYCYNA
- METRONIDAZOL
- METRONIDAZOL
leczenie II rzutu
leczenie II rzutu
w chorobie nawracającej
w chorobie nawracającej
inhibitor pompy protonowej
inhibitor pompy protonowej
METRONIDAZOL + TETRACYKLINA
METRONIDAZOL + TETRACYKLINA
sole bizmutu
sole bizmutu
leczenie operacyjne
leczenie operacyjne
- resekcja (antrektomia)
- resekcja (antrektomia)
- wagotomia
- wagotomia
INHIBITORY POMPY
INHIBITORY POMPY
PROTONOWEJ
PROTONOWEJ
•
ESOMEPRAZOL
ESOMEPRAZOL
•
LANSOPRAZOL
LANSOPRAZOL
•
OMEPRAZOL
OMEPRAZOL
•
PANTOPRAZOL
PANTOPRAZOL
•
RABEPRAZOL
RABEPRAZOL
-
unieczynnienie pompy protonowej
unieczynnienie pompy protonowej
-
aktywność tylko wobec komórek okładziniowych
aktywność tylko wobec komórek okładziniowych
-
nasilenie uwalniania gastryny (po odstawieniu hipergastrynemia)
nasilenie uwalniania gastryny (po odstawieniu hipergastrynemia)
-
pogorszeniewchłaniania wit. B
pogorszeniewchłaniania wit. B
12
12
-
zastosowanie w
zastosowanie w
ch. wrzodowej, ch. refluksowej, hipersekrecji
ch. wrzodowej, ch. refluksowej, hipersekrecji
HCl, z. Zollingera- Ellisona
HCl, z. Zollingera- Ellisona
ANTAGONIŚCI RECEPTORA H
ANTAGONIŚCI RECEPTORA H
2
2
CIMETYDYNA
CIMETYDYNA
FAMOTIDYNA
FAMOTIDYNA
RANITYDYNA
RANITYDYNA
-
hamowanie stymulowanego przez haistaminę,
hamowanie stymulowanego przez haistaminę,
gastrynę i acetycholinę wydzielania HCl
gastrynę i acetycholinę wydzielania HCl
-
działanie wybiórcze na receptor H
działanie wybiórcze na receptor H
2
2
-
podawane głównie w dawce jednorazowej na noc
podawane głównie w dawce jednorazowej na noc
-
leki dodatkowe sprzyjające
leki dodatkowe sprzyjające
gojeniu się wrzodu
gojeniu się wrzodu
trawiennego, doraźnie w zgadze
trawiennego, doraźnie w zgadze
ZWIĄZKI NEUTRALIZUJĄCE
ZWIĄZKI NEUTRALIZUJĄCE
ALGELDRAT (koloidalny wodorotlenek glinu)
ALGELDRAT (koloidalny wodorotlenek glinu)
MAGALDRAT (glinian magnezu)
MAGALDRAT (glinian magnezu)
Węglan glinowo-sodowy
Węglan glinowo-sodowy
Tlenki i wodorotlenki magnezu
Tlenki i wodorotlenki magnezu
Węglan wapnia
Węglan wapnia
-
stosowane doraźnie w likwidowaniu
stosowane doraźnie w likwidowaniu
zgagi, pieczenia, bólów żołądka, pieczeniu
zgagi, pieczenia, bólów żołądka, pieczeniu
-
działania nieporządane związane z wtórną
działania nieporządane związane z wtórną
hipersekrecją HCl i gastryny
hipersekrecją HCl i gastryny
-
działanie zapierające
działanie zapierające
LEKI OSŁANIAJĄCE
LEKI OSŁANIAJĄCE
związki bizmutu (cytrynian potasowo-
związki bizmutu (cytrynian potasowo-
bizmutawy)
bizmutawy)
Sukralfat (sól glinowa sacharozy)
Sukralfat (sól glinowa sacharozy)
-
-
tworzenie kompleksów przylegających do śluzówki
tworzenie kompleksów przylegających do śluzówki
żołądka osłaniające przed działaniem soku
żołądka osłaniające przed działaniem soku
żołądkowego
żołądkowego
-
cytoprotekcja, nasilanie syntezy prostaglandyn
cytoprotekcja, nasilanie syntezy prostaglandyn
-
Przyśpieszone gojenie nadżerek, wrzodów
Przyśpieszone gojenie nadżerek, wrzodów
-
związki bizmutu w połączeniu z antybiotykami
związki bizmutu w połączeniu z antybiotykami
stosowane w eradykacji Helicobacter pylori
stosowane w eradykacji Helicobacter pylori
PROSTAGLANDYNY
PROSTAGLANDYNY
Wiążą receptor na komórkach okładzinowych
Wiążą receptor na komórkach okładzinowych
hamując wydzielanie HCl
hamując wydzielanie HCl
Zwiększają wydzielanie śluzu i wodorowęglanów
Zwiększają wydzielanie śluzu i wodorowęglanów
Nasilają przepływ w naczyniach błony śluzowej
Nasilają przepływ w naczyniach błony śluzowej
MISOPROSTOL
MISOPROSTOL
Analog PGE
Analog PGE
1
1
-
profilaktyka wrzodu trawiennego podczas
profilaktyka wrzodu trawiennego podczas
leczenia
leczenia
niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi NLPZ
niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi NLPZ
np. w leczeniu ch. reumatycznych
np. w leczeniu ch. reumatycznych
- przeciwskazany u kobiet w ciąży (krwawienia,
- przeciwskazany u kobiet w ciąży (krwawienia,
poronienia)
poronienia)