Bilans płatniczy: zestawianie
i analiza

1.

Zestawianie i grupowanie
transakcji;

2.

Układ bilansu i jego analiza

3.

Współzależności między
transakcjami zagranicznymi i
rynkiem walutowym, zasobami
pieniądza krajowego i
produktem narodowym

Bilans płatniczy: aktywa i
pasywa

Aktywa (Kredyt +)

Pasywa (Debet - )

1. Eksport towarów i

usług.

2. Dary i przekazy otrzy-

mane z zagranicy.

3. Zmniejszenie zagranicz-

nych aktywów (zmniej-

szanie należności) lub

wzrost zobowiązań zagr.

4. Spadek rezerw walut.

1. Import towarów i usług

2. Dary i przekazy zagra-

nicy.

3. Powiększenie zagranicz-

nych aktywów (wzrost

należności) lub zmniej-

szenie zobowiązań zagr.

4. Wzrost rezerw walut.

Bilans płatniczy: grupowanie
transakcji

Aktywa (+)

Pasywa (-)

1.1 Towary:

Bilans towarowy

1.2 Usługi

Bilans towarów i usług (Bilans handlowy)

1.3 Dochody
1.4 Transfery bieżące

Rachunek bieżący
Bilans obrotów bieżących (1.1+1.2+1.3+1.4

Aktywa (+)

Pasywa (-)

2

. Rachunek kapitałowy i finansowy

(saldo)
Rachunek kapitałowy
Rachunek finansowy:
prywatne

inwestycje portfelowe

rządowe

inwestycje bezpośrednie

pozostałe inwestycje

3. Saldo błędów i opuszczeń (saldo)
4. Pozycje finansujące (saldo)

Oficjalne aktywa rezerwowe (rezerwy

walutowe)
Kredyty z MFW

Bilans

obrotów
bieżący

ch

Bilans

kapitał

o-

wy

Błędy

i

opusz-

czenia

Rezerw
y

waluto

we

+

+

+

=0

Bilans

obrotów
bieżący

ch

Bilans

kapitał

o-

wy

+

Błędy

i

opusz-

czenia

+

=

Rezerw
y

waluto

we

-

Bilans podstawowy

Bilans płatniczy Polski w latach 1998 –
2003 w mln euro

1998 1999 2000 2001 2002 2003

A Rachunek bieżący

-6154 -11719 -10789 -6004 -5402 -4109

Eksport

28951 28215 39022 46537 49338 53836

Import

40397 42361 52349 55094 57039 58913

Saldo

-11446 -14146 -13327 -8557 -7701 -5077

Usługi saldo

3759

1297 1547

893

855

442

Dochody saldo

-1050

-948 -1607 -1574 -1992 -3206

Transferów bieżących

2583

2078 2598 3234

3436 3732

B Rachunek kapitałowy

56

51

39

84

-7

-40

C Rachunek finansowy

11845

9819 11189 3496

7647 7760

inw. bezpośrednie

5394

6795 10316 6469

4143 3487

inw. portfelowe

1513

134 3435 1140

2159 2232

pozostałe inwestycje

4938

2356 -2873 -3750

2367 2799

pochodne instrumenty fin.

0

534

311

-363 -1022

-758

D Saldo błędów i opuszczeń

-462

1998

365 1881 -1562 -2504

Razem A-D

5285

149

804

-543

676 1107

Aktywa rezerwowe

-5285

-149

-804

543

-676 -1107

Kurs walutowy nominalny i
realny:

e cena waluty zagranicznej w

walucie krajowej;
P

i

= e P*

i

P = e P
e = P/ P*
e

r

= e P*/ P

realny kurs walutowy e

r

jest

relatywną ceną „koszyka

referencyjnego” dóbr i usług w

dwóch krajach
e

r

 NX; np.: e

r

 NX

realny kurs walutowy i
równowaga płatnicza:

NX

e

r

S-I

r

e

NX(e

r

)

Realny kurs walutowy PLN

(2000=100 wzrost oznacza

aprecjację) i bilans obrotów

bieżących (w % PKB) w Polsce w

latach 1993-2003

Żródło: IFS, IMF, luty 2005

-8

-6

-4

-2

0

2

4

0

20

40

60

80

100

120

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

B O B (oś lewa)

R K W (oś prawa)

Polityka gospodarcza i realny
kurs walutowy:

zmniejszenie oszczędności
krajowych:

NX

e

r

S-I

S’-I

e

r

e

r

’

NX

NX’

NX(e

r

)

wzrost zagranicznej stopy
procentowej

NX

e

r

S-
I(r*

1

)

S-I(r*

2

)

e

r1

e

r2

r*

1

< r*

2

NX(e

r

)

Net Capital Flows

Asian Crisis Countries (Indonesia, Korea, Malaysia, the

Philippines, Thailand)

(

billions of U.S. dollars)

1995 1996 1997 1998 1999 2000

Current account

-40,4 -53,0 -25,0 69,1 62,9 43,1

Net capital flows

74,2 65,8 -20,4 -25,6 -24,6 -40,6

direct investment

7,5

8,4 10,3

8,6 10,2 12,0

portfolio investment

17,4 20,3 12,9 -6,0

6,3

6,6

other investment

49,2 37,1 -43,6 -28,2 -41,1 -59,2

Net official flows

0,7 -0,4 17,9 19,7 -4,7

5,0

Change in reserves

-18,5 -5,4 30,5 -52,1 -44,5 -17,2

Źródło: “World Economic Outlook”, May 2000, IMF, p. 51

Bilans płatniczy i pieniądz krajowy:

M = Got. + Depozyty
 
M = Rezerwy walutowe + Kredyt

krajowy

 
 M =  R +  K

Oszczędności i wydatki w
gospodarce otwartej:

Y

PKB

= C + I + G + X – Im

X – Im =BH
BH = Y

PKB

– C – I – G

C + I + G = A
BH = Y

PKB

– A

Y

DNB

= Y

PKB

+ r B*

B* - aktywa zagraniczne netto

oszczędności i wydatki w
gospodarce otwartej cd.

Bob = BH + r B*
Bob = Y

PKB

– A + rB*

Bob = Y

DNB

– A

NX = Bob
NX = [(Y

DNB

– T – C) – I] – (T – G)

NX = (S

pr

– I) + (T – G)

NX = S

pr

– I + S

pu

NX = S -
I

oszczędności i wydatki w
gospodarce otwartej cd.

BP = Bb + Bk = 0
Bb = - Bk
Bk = - (B* - B*

-1

)

B* - aktywa zagraniczne netto; 
B* - B*

-1

< 0 napływ kapitału  

B* - B*

-1

> 0 odpływ kapitału 

Bb = B* - B*

-1

Stopa procentowa i
międzynarodowe przepływy
kapitału, dóbr i usług (model
małej gospodarki)

NX = S – I(r)

I(r)

r

I,S

S

r

0

NX
nadw.

NX def.

r*

1

r*

2

Polityka fiskalna i bilans
płatniczy:

problem bliźniaczego deficytu

r

I,S

S

1

r*

S

2

NX def.

zmiana funkcji inwestycji

r

I,S

S

I(r
)

I’(r)

NX
def.

r*

Polityka fiskalna
zagraniczna:

R*

1

R*

2

R

I,S

S

I(R

)