Prezentacja programu PowerPoint

N iep e łn a realn a elasty c z n o ści p łac i c en w sk ali g lo b aln ej o raz o si ą g an ie

ró w n o w ag i p rz y n isk im p o z io m ie b ez ro b o c ia, w y so k im p o z io m ie p ro d u k c ji i

d o c h o d u o raz stab iln y c h c en ac h stan o w i k lu c z o w ą b arier ę d la z ró w n o w a ż o n eg o

ro z w o ju z aró w n o w sy stem ie k u rsó w p ły n n y c h jak i sz ty w n y c h .

P ew n ą p ró b ą p o łą c z en ia au to n o m icz n o śc i k u rsó w p ły n n y c h z e stab iln o śc ią

k u rsu sz ty w n eg o jest

k o n cep cja r egio n a ln ej in tegr a cji w a lu to w ej

, k tó ra

stan o w i w st ęp d o sz ersz ej d y sk u sji d o ty cz ącej k ry terió w w y b o ru o p ty m aln eg o

re ż im u w alu to w eg o .

T e o r ia O O W f o r m u ł u j e w a r u n k i

, k tó r y c h s p e ł n i e n i e p r z e s ą d z a o ty m , i ż

w p ro w a d z e n i e w s p ó l n e j w a l u ty l u b s z ty w n e g o k u rs u w a l u to w e g o s ta j e s i ę d l a

p e w n y c h k ra j ó w b a rd z i e j k o r z y s tn e n i ż p o s ł u g i w a n i e s i ę p ł y n n y m i k u r s a m i

w a l u to w y m i .



w u j ę c iu k la s y c z n y m

k o n c e n tro w a n o s i ę n a w y s e l e k c j o n o w a n i u j e d n e g o ,

k l u c z o w e g o k r y te r i u m , n a b a z i e k tó r e g o m o ż n a b y d o k o n a ć o c e n y a tra k c y j n o ś c i

k a ż d e g o o b s z a r u w a l u to w e g o .

t e o ri a O O W

w s k a z u j e , ż e u tw o r z e n i e u n i i w a l u to w e j b ę d z i e tr w a ł e i

k o r z y s tn e j e ś l i g o s p o d a r k i s ą n a ty l e z b l i ż o n e , ż e w y s ta w i o n e s ą j e d y n i e n a

s z o k i s y m e try c z n e , l u b g d y d y s p o n u j ą o d p o w i e d n i m i m e c h a n i z m a m i

d o s to s o w a w c z y m i , w p r z y p a d k u w y s t ą p i e n i a s z o k ó w a s y m e tr y c z n y c h .



m e c h a n iz m y d o s t o s o w a w c z e

w e d l e te o ri i O O W to : e l a s ty c z n o ś ć p ł a c i c e n ,

m o b i l n o ś ć c z y n n i k ó w p r o d u k c j i ( w ty m s i ł y r o b o c z e j ) , tr a n s f e ry fi s k a l n e .

P o trz e b a k o r z y s ta n i a z ty c h m e c h a n i z m ó w j e s t ty m m n i e j s z a , i m m n i e j s z a j e s t

p o d a tn o ś ć g o s p o d a r k i n a s z o k i a s y m e tr y c z n e . P ra w d o p o d o b i e ń s tw o

w y s tą p i e n i a ty c h s z o k ó w m a l e j e n a to m i a s t w r a z z e s to p n i e m d y w e r s y fi k a c j i

p r o d u k c j i i e k s p o r tu o r a z i n te g ra c j i fi n a n s o w e j i h a n d l o w e j .

Z g o d n ie z

z a ło ż en ie m en d o g en ic z n o ści

, in te n s y fi k a c ja h a n d lu , p rz e z

m e c h a n iz m u n ii w a lu to w e j, w p ły w a n a s to p ie ń w y p e łn ia n ia k ry te rió w
O O W .



is tn ie je z a te m d u ż e p ra w d o p o d o b ie ń s tw o , ż e n ie k tó re k ra je s p e łn ią

k ry te ria e x p o s t, n a w e t je ś li n ie w y p ełn ia ły ic h e x a n te2 . I m p lik u je



o b s z a r w a lu to w y m o ż e b y ć w ię k s z y n iż p o c z ą tk o w o z a k ła d a n o , n a

s k u te k w z ro s tu o c z e k iw a n e j in te g ra c ji h a n d lo w e j i k o re la c ji
d o c h o d o w e j.

H i p o t e z a e g z o g e n ic z n o ś c i k r y t e r ió w

w p r o w a d z a z k o l e i d o a n a l i z y

c z y n n ik i n s t y t u c j o n a l n y



i n i c j a t y w y p r o m u j ą c e r e f o r m y s t r u k t u r a l n e , m a j ą c e n a c e l u l e p s z e

s p e ł n i e n i e k r y t e r i ó w p r z e z p a ń s t w a t w o r z ą c e u n ię m o n e t a r n ą , m a j ą

s w ó j   p o c z ą t e k   w   c e n t r a l n y c h   i n s t y t u c j a c h   u s t a w o d a w c z y c h   u n i i
m o n e t a r n e j   l u b   i n n y c h   o r g a n i z a c j i   m o n i t o r u ją c y c h ,  c z ę s t o   o   z a s i ę g u
g l o b a l n y m .



c z y n n i k i t e w r a z z p r o c e s a m i i n s t y t u c j o n a l n y m i s k ł a d a j ą s i ę n a

e g z o g e n i c z n o ś ć t e o r i i O O W – k r a j e , k t ó r e k r y t e r i a s p e ł n i a j ą w
m n i e j s z y m s t o p n i u n i ż i c h p a r t n e r z y , l u b w m n i e j s z y m s t o p n i u n i ż

p e w i e n z a k ł a d a n y p o z i o m , b ę d ą d o ś w i a d c z a ł y w i ę k s z e j p r e s j i d o
p o d j ę c i a o d p o w i e d n i c h r e f o r m s t r u k t u r a l n y c h i p o p r a w y o k r eś l o n y c h
w s k a ź n i k ó w .

K o r z y ś c i

p r z y ję c i a w s p ó l n e j w a l u ty m o ż n a p o d z i e l i ć n a te , k t ó r e

u j a w n i a j ą s i ę

b e z p o ś r e d n io

o r a z n a t e , k tó r e m o g ą p o j a w i a ć s i ę

s to p n io w o

k o r z y ś c i b e z p o ś r e d n ie

s ą o d c z u w a l n e j u ż w k r ó t k i m te r m i n i e

k o r z y ś c i p o ś r e d n ie

, m o g ą p o t e n c j a l n i e w y s t ą p ić w p e r s p e k ty w i e

ś r e d n i o i d łu g o o k r e s o w e j o d m o m e n tu w p r o w a d z e n i a w s p ó l n e j

w a l u ty .



i s t o t n ą w ł a ś c i w o ś c i ą k o r z y ś c i b e z p o ś r e d n i c h j e s t t o , i ż n a s t ę p u j ą

o n e n i e m a l a u t o m a t y c z n i e w w y n i k u z a s tą p i e n i a p i e n ią d z a

n a r o d o w e g o p r z e z w s p ó l n y o r a z m a j ą t r w a ł y i k u m u l u j ą c y s i ę w
c z a s i e c h a r a k t e r .

W p r o w a d z e n i e w s p ó l n e j w a l u ty p r o w a d z i

b e z p o ś r e d n io d o r e d u k c j i

r y z y k a k u r so w e g o ,

a w r a z z n i m d o

r e d u k c j i k o sz tó w k u r so w y c h i

tr a n sa k c y j n y c h .



s ta n o w i to i s to tn e u ł a tw i e n i e d l a p r o w a d z e n i a d z i a ła l n o ś c i

g o s p o d a r c z e j , a ta k ż e r u c h u tu r y s ty c z n e g o .



p r z e d s i ę b i o r s tw a p o z b a w i o n e o b c i ą ż e n i a fi n a n s o w e g o d z i ę k i

p o p r a w i e w y n i k ó w fi n a n s o w y c h s ą w s ta n i e p r z e z n a c z a ć d o d a tk o w e
s tr u m i e n i e p i e n i ę ż n e n a i n w e s ty c j e o r a z tw o r z y ć n o w e m i e j s c a p r a c y .



z d r u g i e j s tr o n y e f e k t te n j e s t n e g a ty w n y d l a b a n k ó w i i n n y c h

i n s ty tu c j i fi n a n s o w y c h , k tó r e tr a c ą d o c h o d y z ty tu ł u w y m i a n y w a l u t .

B e z p o ś r e d n i m s k u t k i e m r e z y g n a c j i

z w ł a s n e j w a l u t y n a r z e c z

w a l u t y m i ę d z y n a r o d o w e j j e s t r ó w n i e ż :



o g r a n i c z e n i e r y z y k a w y s t ą p i e n i a d e s t a b i l i z u j ą c y c h g o s p o d a r k ę

g w a ł t o w n y c h p r z e p ł y w ó w k a p i t a ł o w y c h w y w o ł a n y c h i n n y m i n iż

p o g o r s z e n i e   w s k a ź n i k ó w   m a k r o e k o n o m i c z n y c h   c z y n n i k a m i ,   j a k   n p . :
s p e k u l a c j e   w a l u t o w e   l u b   z m i a n y   z a u f a n i a   i n w e s t o r ó w   z a g r a n i c z n y c h
n i e   m a j ą c e   u z a s a d n i e n i a   w   r z e c z y w i s t e j   s y t u a c j i   e k o n o m i c z n e j   k r a j u .



r e z y g n u j ą c z w ł a s n e j w a l u t y , z n a c z n i e z m n i e j s z a s i ę r y z y k o

w y s t ą p i e n i a

k r y z y s u

w a l u t o w e g o

z w i ę k s z a j ą c

t y m

s a m y m

d ł u g o o k r e s o w ą s t a b i l n o ś ć m a k r o e k o n o m i c z n ą p a ń s t w a .



p r z y j ę c i e w s p ó l n e j w a l u t y m o ż e p r z e ł o ż y ć s i ę n a w z r o s t r a t i n g u

k r a j u .



s t a b i l n o ś ć i w i a r y g o d n o ś ć m a k r o e k o n o m i c z n a m a j ą k l u c z o w e

z n a c z e n i e

d l a

g o s p o d a r k i ,

g d y ż

z a c h ę c a j ą

i n w e s t o r ó w

d o

p o d e j m o w a n i a d e c y z j i i n w e s t y c y j n y c h , d e c y d u j ą o a l o k a c j i z a s o b ó w

g o s p o d a r c z y c h o r a z w p ł y w a j ą n a z w i ę k s z e n i e t e m p a w z r o s t u
g o s p o d a r c z e g o .

 r y n k i fi n a n s o w e –

 k o r z y ś c i s

p a d e k p r e m i i z a r y z y k o k u r s o w e o r a z

p r z y j ę c i e p o l i ty k i p i e n i ę ż n e j E B C , w ty m p o ł ą c z e n i e i

s c e n tr a l i z o w a n i e z a r z ą d z a n i a r e z e r w a m i z i n n y m i c z ł o n k a m i
u n i i w a l u to w e j o r a z o b n iż e n i e n o m i n a l n y c h s tó p p r o c e n to w y c h

p r o w a d z ą   d o   p o g ł ę b i e n i a   i n te g r a c j i   z w ł a s z c z a   n a   r y n k u
p i e n i ę ż n y m ,  a   ta k ż e   d o   w i ę k s z e j   p r z e j r z y s to ś c i   c e n ,  c o   s p r z y j a
p o d e j m o w a n i u  o p ty m a l n y c h  d e c y z j i  g o s p o d a r c z y c h .



z a g r o ż e n ia

, n a j p o w a ż n i e j s z y to tz w . „

e f e k t z a r a ż a n ia

” ,

p o l e g a j ą c y n a p r z e n o s z e n i u k r y z y s ó w fi n a n s o w y c h m i e d z y
z i n te g r o w a n y m i k r a j a m i . N a l e ż y z a z n a c z y ć , ż e s k a l a k o r z y ś c i ,

p ł y n ą c y c h z p r z y j ę c i a w s p ó l n e j w a l u ty j e s t u z a l e ż n i o n a o d p o z i o m u
r o z w o j u r y n k ó w fi n a n s o w y c h w k r a j a c h u n i i w a l u to w e j

K o r z y ś c i p o ś r e d n i e



m o g ą m a t e r i a l i z o w a ć s i ę w d ł u ż s z y m o k r e s i e ; s ą z w i ą z a n e z e

w s p o m n i a n y m i k o r z y ś c i a m i b e z p o ś r e d n i m i .



m a j ą o n e i s t o t n i e j s z e z n a c z e n i e d l a g o s p o d a r k i a l e r ó w n o c z e ś n i e

c h a r a k t e r w a r u n k o w y .



i c h r e a l i z a c j a j e s t b o w i e m u z a l e ż n i o n a o d w ł a ś c i w e g o

w y k o r z y s t a n i a

k o r z y ś c i

b e z p o ś r e d n i c h ,

j a k o ś c i

p o l i t y k i

m a k r o e k o n o m i c z n e j p r o w a d z o n e j n a d r o d z e d o i w e w n ą t r z s t r e f y
j e d n o w a l u t o w e j ( z w ł a s z c z a r e f o r m y s y s t e m u p o d a t k o w e g o , ś w i a d c z e ń

s p o ł e c z n y c h   i   r y n k u   p r a c y ) ,   o t w a r t o ś c i   g o s p o d a r k i   j a k   i   z d o l n o ś c i
a d a p t a c y j n y c h   p o d m i o t ó w   g o s p o d a r c z y c h ,   w   t y m   d o   o p e r o w a n i a   w
w a r u n k a c h   z w i ę k s z o n e j   k o n k u r e n c j i   o r a z   a b s o r p c j i   i n w e s t y c j i   i

i n n o w a c j i .



p r z y j ę c i e w s p ó l n e j w a l u t y m o ż e d o p r o w a d z i ć d o

i n t e n s y fi k a c j i

w y m i a n y h a n d l o w e j

; s k a l a t e g o e f e k t u z a l e ż y w d u ż e j m i e r z e o d

z d o l n o ś c i p r z e d s i ę b i o r s t w , z g ł a s z a M S P d o e k s p a n s j i n a r y n k a c h

z a g r a n i c z n y c h o r a z i c h g o t o w o ś c i d o o d p a r c i a z a g r a n i c z n e j
k o n k u r e n c j i .



m o ż e d o j ś ć d o

w z r o s t u i n w e s t y c j i k r a j o w y c h

( w w y n i k u

o b n i ż e n i a k o s z t u p o z y s k a n i a k a p i t a ł u o r a z p o s z e r z e n i a p e r s p e k t y w

d z i a ł a l n o ś c i n a w i ę k s z y m r y n k u )

i z a g r a n i c z n y c h

( d z i ę k i e l i m i n a c j i

r y z y k a k u r s o w e g o i s t a b i l n i e j s z e m u o t o c z e n i u e k o n o m i c z n e m u ) .



o s t a t e c z n a s k a l a w p ł y w u p r z y j ę c i a w s p ó l n e j w a l u t y n a

p o z i o m

i n w e s t y c j i

k r a j o w y c h

z a g r a n i c z n y c h

j e s t

u w a r u n k o w a n a   g ł ó w n i e   z d o l n o ś c i ą   a b s o r p c j i   t y c h   i n w e s t y c j i
p r z e z   p o d m i o t y   g o s p o d a r c z e .   I n w e s t y c j e   o r a z   w y m i a n a
h a n d l o w a   s ą   i s t o t n y m   m e c h a n i z m   r e s t r u k t u r y z a c j i   g o s p o d a r k i ,

p o p r a w y j e j w y d a j n o ś c i i k o n k u r e n c y j n o ś c i o r a z k o n w e r g e n c j i

d o c h o d ó w o b y w a t e l i u n i i .

W d łu ż s z y m o k r e s ie :



ś c i ś l e j s z a i n te g r a c j a r y n k ó w fi n a n s o w y c h , g ł ó w n i e w o b s z a r z e

i n s t y tu c j i i i n f r a s tr u k tu r y .



te o r i a i n te g r a c j i g o s p o d a r c z e j o r a z d o ś w i a d c z e n i a k r a j ó w s tr e f y

e u r o w s k a z u j ą z a te m , ż e c z ł o n k o s tw o w u n i i w a l u to w e j s p r z y j a
p r o c e s o m i n te g r a c y j n y m n a w i e l u p ł a s z c z y z n a c h , z w ł a s z c z a w

o b s z a r z e r y n k ó w fi n a n s o w y c h , i n te n s y fi k a c j i w y m i a n y h a n d l o w e j i
i n w e s ty c j i .



w e f e k c i e p o w i n n o s i ę to p r z e k ł a d a ć n a s z y b s z e te m p o w z r o s tu

g o s p o d a r c z e g o , w z r o s t z a tr u d n i e n i a , d o c h o d ó w o r a z o g ó l n y w z r o s t
d o b r o b y tu s p o ł e c z n e g o .

W p rz y p a d k u k o s z tó w z w ią z a n y c h z w p ro w a d z e n i e m w s p ó l n e j
w a l u ty , z a ró w n o te o ri a e k o n o m i i , j a k i b a d a n i a w s k a z u j ą , ż e

a k u m u la c j a k o sz tó w i z a g r oż e ń w c z a sie m o ż e k sz ta łto w a ć si ę

o d w r o tn ie n iż w p r z y p a d k u k o r z y ś c i i sz a n s



k o s z ty w d u ż y m s to p n i u s k o n c e n tro w a n e s ą w e w c z e s n y m e ta p i e ,

p o d c z a s g d y k o rz y ś c i n i e s ą w te d y j e s z c z e w p e ł n i w i d o c z n e .



k o s z ty i z a g ro ż e n i a w p ro w a d z e n i a w s p ó l n e j w a l u ty m o ż n a

p o d z i e l i ć n a

d łu g o ,ś r e d n io i k r ó tk o o k r eso w e

P e w n e k o s z t y m a j ą

c h a r a k t e r t r w a ł y :



u t r a t a m o ż l i w o ś c i p r o w a d z e n i a a u t o n o m i c z n e j p o l i t y k i m o n e t a r n e j

t j . s t o s o w a n i a j a k o s t a b i l i z a t o r ó w g o s p o d a r c z y c h : s t o p y p r o c e n t o w e j i

n o m i n a l n e g o k u r s u w a l u t o w e g o .



ł ą c z n a s k a l a k o s z t ó w z w i ą z a n y c h z r e z y g n a c j ą z

n i e z a l e ż n e j p o l i t y k i p i e n ię ż n e j z a l e ż y g ł ó w n i e o d : a d e k w a t n o ś c i
p o l i t y k i p i e n ię ż n e j p r o w a d z o n e j p r z e z E B C d l a g o s p o d a r k i

n o w e g o c z ł o n k a u n i i ( m o ż e w y s t ą p i ć r y z y k o d ł u g o o k r e s o w e g o
n i e d o p a s o w a n i a p o z i o m u s t ó p p r o c e n t o w y c h , k t ó r e g o p r z y c z y n ą

j e s t r ó ż n y p o z i o m r o z w o j u g o s p o d a r c z e g o w p a ń s t w a c h
c z ł o n k o w s k i c h u n i i l u b r y z y k o n i e d o p a s o w a n i a c y k l i c z n e g o ,

ł ą c z ą c e g o   s i ę   z   b r a k i e m   p e ł n e j   s y n c h r o n i z a c j i   c y k l i
k o n i u n k t u r a l n y c h ) ,   a   t a k ż e   o d   s t o p n i a   a u t o n o m i c z n o ś c i   k r a j o w e j
p o l i t y k i   p i e n i ę ż n e j   p r o w a d z o n e j   w   w a r u n k a c h   g l o b a l i z a c j i   o r a z

s k u t e c z n o ś c i n o m i n a l n e g o k u r s u w a l u t o w e g o w a b s o r b o w a n i u
s z o k ó w .

 z m i a n y d o t y c z ą c e p r o w a d z e n i a p o l i t y k i fi s k a l n e j w u n i i

w a l u t o w e j

 

z e w z g l ę d u n a t o ,

ż e p a ń s t w a c z ł o n k o w s k i e u n i i

z r e z y g n o w a ł y z p o l i t y k i m o n e t a r n e j j a k o n a r z ę d z i a s t a b i l i z a c j i

n a r o d o w e g o c y k l u k o n i u n k t u r a l n e g o , p o l i t y k a fi s k a l n a m a z a

z a d a n i e z a r z ą d z a n i e c y k l i c z n y m i fl u k t u a c j a m i .

 

w i ą ż e s i ę t o z p r o w a d z e n i e m z d y s c y p l i n o w a n e j p o l i t y k i

fi s k a l n e j o n i s k i m s t o p n i u z a d ł u ż e n i a , p o z w a l a j ą c e g o k o r z y s t a ć z
a u t o m a t y c z n y c h s t a b i l i z a t o r ó w o r a z d z i a ł a ń o c h a r a k t e r z e

d y s k r e c j o n a l n y m .

 

j e d n o c z e ś n i e u t r z y m a n i e s t a b i l n o ś c i i w i a r y g o d n o ś c i n o w e j

w a l u t y ( c o j e s t j e d n y m z n a j w a ż n i e j s z y c h p r i o r y t e t ó w U G W ) , a
t a k ż e r y z y k o i n t e r n a l i z a c j i e f e k t ó w t e j p o l i t y k i p r z e z p a ń s t w a

c z ł o n k o w s k i e u n i i s k ł o n i ł y t w ó r c ó w U G W d o u s t a n o w i e n i a

r e s t r y k c y j n y c h w a r u n k ó w d o t y c z ą c y c h d ł u g u p u b l i c z n e g o i

d e fi c y t u b u d ż e t o w e g o

(

k r y t e r i a k o n w e r g e n c j i

T r a k t a t u z

M a a s t r i c h t o r a z p o s t a n o w i e n i a P a k t u S t a b i l n o ś c i i W z r o s t u ) .

 

z m i a n y p o l i t y k i fi s k a l n e j w y n i k a j ą c e z p r z y c z y n n i e

m a j ą c y c h

p o t w i e r d z e n i a

e k o n o m i i

l u b

p r z y c z y n

p o l i t y c z n y c h m o g ą s t a ć s i ę ź r ó d ł e m p o w a ż n y c h w s t r z ą s ó w
g o s p o d a r c z y c h .

P r z y j ę c i e w s p ó l n e j w a l u ty m o ż e w i ą z a ć s i ę w

śr e d n im o k r e sie

r ó w n i e ż z p e w n y m i z a g ro ż e n i a m i . :



k s z ta ł to w a n i e s i ę d y n a m i k i c e n n i e z g o d n i e z e ś c i e ż k ą r ó w n o w a g i

o ra z k o n s e k w e n c j e te g o z j a w i s k a w s f e r z e re a l n e j g o s p o d a r k i .



z a g r o ż e n i a w ś r e d n i m o k r e s i e m o g ą b y ć s k u tk i e m w y b o r u

n i e o p ty m a l n e g o k u r s u k o n w e r s j i , a ta k ż e ró ż n i c i n fl a c y j n y c h m i e d z y

k ra j a m i u n i i w a l u to w e j , b ą d ź z b y t s z y b k i e g o w z r o s tu p ł a c i c e n , w
ty m n a ry n k u a k ty w ó w , w p ł y w a j ą c y c h n a p o g o r s z e n i e s i ę

k o n k u r e n c y j n o ś c i g o s p o d a r k i , j a k r ó w n i e ż b o o m u k r e d y to w e g o ,
( g ł ó w n i e n a r y n k u n i e r u c h o m o ś c i ) , k tó r y m o ż e z a c h w i a ć s ta b i l n o ś ć

fi n a n s o w ą w w y n i k u w z r o s tu a k c j i k re d y to w e j .

W k r ó t k i m o k r e s i e k o s z t y

p r z y s t ą p i e n i a d o s t r e f y e u r o z w i ą z a n e s ą

z :



e w e n t u a l n y m i k o s z t a m i z a c i e ś n i e n i a p o l i t y k i m a k r o e k o n o m i c z n e j

w c e l u w y p e ł n i e n i a k r y t e r i ó w k o n w e r g e n c j i n o m i n a l n e j o r a z
r y z y k i e m w y s tą p i e n i a z w i ą z a n y c h z t y m e f e k t ó w c e n o w y c h ,



w p r o w a d z e n i e m e u r o d o o b i e g u .



j e ż e l i i n fl a c j a n i e u k s z t a ł t u j e s i ę n a p o z i o m i e p o n i ż e j

w a r t o ś c i r e f e r e n c y j n e j , b ę d z i e t o w y m a g a ć p o d j ę c i a d z i a ł a ń

o b n iż a j ą c y c h t e m p o w z r o s t u c e n .



d z i a ł a n i a t e z k o l e i m o g ą w k r ó t k i m o k r e s i e z a g r a ż a ć

d y n a m i c e P K B , c o j e s t t o ż s a m e z o b n i ż e n i e m t e m p a w z r o s t u
g o s p o d a r c z e g o 1 1 .



z a g r o ż e n i a z w i ą z a n e z p o d p o r z ą d k o w a n i e m p o l i t y k i

p i e n i ę ż n e j w y m o g o w i d w u l e t n i e g o u t r z y m a n i a k u r s u w a l u t y
n a r o d o w e j d o e u r o w s y s t e m i e E R M I I .



m o ż l i w o ś ć w z r o s t u c e n w y r a ż o n y c h w e u r o w e f e k c i e z a o k r ą g l e ń .



w n a j k r ó t s z y m h o r y z o n c i e c z a s o w y m o d c z u w a l n e s ą n a j b a r d z i e j

k o s z t y t e c h n i c z n e i o r g a n i z a c y j n e





o b c i ą ż a j ą o n e z a r ó w n o a d m i n i s t r a c j ę p u b l i c z n ą , s e k t o r

fi n a n s o w y , j a k i p r z e d s i ę b i o r s t w a n i e fi n a n s o w e ,



i c h w y s o k o ś ć j e s t u z a l e ż n i o n a o d s z e r e g u d e c y z j i

d o t y c z ą c y c h s c e n a r i u s z a w p r o w a d z a n i a w s p ó l n e j w a l u t y o r a z

u w a r u n k o w a ń z e w n ę t r z n y c h .



d o k o s z t ó w t y c h z a l i c z a s i ę : k o s z t y z w i ą z a n e z e z m i a n a m i

p r a w n y m i , k o s z t y l o g i s t y c z n e w p r o w a d z e n i a i z a o p a t r z e n i a w
m o n e t y o r a z b a n k n o t y e u r o , d o s t o s o w a n i a s y s t e m ó w

i n f o r m a t y c z n y c h   i   s y s t e m ó w   p ł a t n o ś c i ,  p r z y g o t o w a n i a
o g ó l n o k r a j o w e j   k a m p a n i i   i n f o r m a c y j n e j   o r a z   p r z e p r o w a d z e n i a
s z k o l e ń   d l a   p r a c o w n i k ó w   o r a z   i n t e n s y fi k a c j i   i c h   p r a c   w   o k r e s i e

w y m i a n y p i e n i ą d z a .

P o d s u m o w u j ą c



w z e s t a w i e n i u k o r z y ś c i i k o s z t ó w w i d o c z n a j e s t p e w n a

a s y m e t r i a



t r w a ł y c h k o r z y ś c i z i n t e g r a c j i m o n e t a r n e j n a l e ż y r a c z e j u p a t r y w a ć

w p e r s p e k t y w i e c o n a j m n i e j ś r e d n i o o k r e s o w e j , n a t o m i a s t d u ż a c z ę ś ć
k o s z t ó w j e s t p o n o s z o n a w k r ó t k i m o k r e s i e



ł ą c z n a s k a l a k o s z t ó w i k o r z y ś c i z a l e ż y o d p r o w a d z o n e j p o l i t y k i

m a k r o e k o n o m i c z n e j , z a r ó w n o w o k r e s i e p r z y g o t o w a w c z y m , p r z e d

p r z y s t ą p i e n i e m d o s t r e f y e u r o , j a k i w t r a k c i e p o b y t u w u n i i w a l u t o w e j



k o r z y ś c i i s z a n s e n i e s ą ł a t w e d o o b l i c z e n i a i ś c i s ł e g o

s p r e c y z o w a n i a



m a j ą o n e c h a r a k t e r p o t e n c j a l n y , t z n . w y s t ą p i e n i e w i ę k s z o ś c i

k o r z y ś c i j a k i z a g r o ż e ń n i e w y s t ą p i w k a ż d y m p r z y p a d k u



i n t e r e s y p o s z c z e g ó l n y c h p o d m i o t ó w i s p o s ó b p o s t r z e g a n i a w s p ó l n e j

w a l u t y s ą r ó ż n e . W p r z y p a d k u o s ó b p r y w a t n y c h m a j ą z n a c z e n i e
r ó w n i e ż a r g u m e n t y e m o c j o n a l n e , t r u d n e d o p r z e ł o ż e n i a n a s f e r ę r e a l n ą

g o s p o d a r k i .



n i e i s tn i e j ą j e d n o z n a c z n e p rz e s ł a n k i p rz e m a w i a j ą c e z a /b ą d ź

p rz e c i w

c z ł o n k o s tw u k ra j ó w w u n i i w a l u to w e j .



w k a ż d y m p rz y p a d k u p a ń s tw o k a n d y d u ją c e d o s tre f y e u ro p o w i n n o

i n d y w i d u a l n i e ro z w a ż y ć s w o j ą s y tu a c j ę e k o n o m i c z n ą .



z d ru g i e j s tro n y i ta k j e s t o n a p rz e d m i o te m c o ro c z n e j a n a l i z y p o d

k ą te m s p e ł n i a n i a k ry te ri ó w k o n w e rg e n c j i . S p e ł n i e n i e ty c h k ry te ri ó w

o z n a c z a ć p o w i n n o , z g o d n i e z te o rią O O W , ż e w d łu g i m o k re s i e
k o rz y ś c i p rz y ję c i a w s p ó l n e j w a l u ty p rz e w a ż ą n a d k o s z ta m i .



w ty m p rz y p a d k u n a j p o w a ż n i e j s z y m z a g ro ż e n i e m d l a g o s p o d a rk i

k ra j o w e j b y ł o b y z a s to s o w a n i e n i e o p ty m a l n e g o k u rs u k o n w e rs j i .



w p o r ó w n a n i u z p o z o s ta ł y m i k ra j a m i ro z w i n i ę ty m i w s tr e fi e e u ro w l a ta c h 1 9 9 9 - 2 0 0 6

n a s tą p i ł p o n a d to w y r a ź n y w z ro s t z n a c z e n i a h a n d l u z a g r a n i c z n e g o w P K B , c z e m u to w a r z y s z y ły

p e w n e z m i a n y w s tr u k tu r z e s e k to r o w e j h a n d l u . P o n a d to u d z i a ł s tr e f y e u r o w h a n d l u ś w ia to w y m
o b n i ż a ł s i ę w o l n i e j n i ż p o z o s ta ł y c h k r a j ó w r o z w i n i ę ty c h



tr u d n o j e s t j e d n a k o c e n i ć , n a i l e te z m i a n y w y n i k a ł y z w p r o w a d z e n i a e u ro



z e w z g l ę d u n a m n o g o ś ć c z y n n i k ó w w p ł y w a j ą c y c h n a h a n d e l m i ę d z y n a r o d o w y w o s ta tn i c h

l a ta c h i j e d n o c z e ś n i e i c h d u ż ą w s p ó ł z a l e ż n o ś ć b a r d z o tr u d n o j e s t j e d n a k o c e n i ć , n a i l e te z m i a n y
w y n i k a ł y z w p ro w a d z e n i a e u r o



o b e c n i e p o w i ą z a n i a e k o n o m i c z n e s tr e f y e u ro z j e j o to c z e n i e m z e w n ę tr z n y m s ą z n a c z n i e

s i l n i e j s z e n iż w p o p rz e d n i c h d e k a d a c h



a n a l i z a h a n d l u p o m i ę d z y k r a j a m i U G W w s k a z u j e , ż e z m i a n y s tru k tu r a l n e , j a k i e s i ę w n i m

d o k o n a ł y b y ły s i l n i e d e te rm i n o w a n e p rz e z p r o c e s y o z n a c z n i e s z e r s z y m z a s i ę g u ( z w ł a s z c z a
z m i a n y w g e o g r a fi i e k o n o m i c z n e j ś w i a ta , w z ro s t z n a c z e n i a k o r p o ra c j i w i e l o n a ro d o w y c h w

ś w i a to w y m h a n d l u , s i l n y w z r o s t c e n s u ro w c ó w c z y r o z s z e rz a n i e s i ę i n te g r a c j i e u ro p e j s k i e j )



p r o c e s y te p rz y c z y n i a ł y s i ę c z ę ś c i o w o d o o b n i ż e n i a d y n a m i k i h a n d l u w e w n ę trz n e g o i

j e d n o c z e ś n i e s p rz y j a ł y p r z y s p i e s z e n i u e k s p o rtu i i m p o r tu z k ra j ó w trz e c i c h



z j a w i s k a te w n a j w i ę k s z y m s to p n i u d o ty c z ą g ru p p ro d u k tó w w y s o k o p r z e tw o rz o n y c h , o

n a j w y ż s z e j d y n a m i c e w h a n d l u ś w i a to w y m , s ta n o w i ą c y c h d o m i n u j ą c ą c z e ś ć w h a n d l u p a ń s tw
U G W



w p ł y w w p r o w a d z e n i a e u ro n a h a n d e l w ty c h g ru p a c h o k a z a ł s i ę re l a ty w n i e m n i e j s z y .

N a to m i a s t w p ro w a d z e n i e w s p ó l n e j w a l uty m i a ł o w i ę k s z y b e z p o ś re d n i w p ł y w n a h a n d e l

p ro d u k ta m i o n i ż s z e j w a rto ś c i d o d a n e j ( n i ż s z y m s to p n i u p rz e tw o rz e n i a ) , k tó re z j e d n e j s tro n y w

z n a c z n i e m n i e j s z y m s to p n i u p o d d a j ą s i ę p ro c e s o m g l o b a l i z a c j i , a z d ru g i e j – o d z n a c z a j ą s i ę
z n a c z n i e w i ę k s z ą w ra ż l i w o ś c i ą n a z m i a n y k u rs ó w



w p rz y p a d k u

h a n d lu to w a r a m i m n ie j p r z e t w o r z o n y m i

u d z i a ł m a ł y c h i ś re d n i c h

p rz e d s i ę b i o rs tw j e s t w i ę k s z y n i ż w p r z y p a d k u w y ro b ó w w y s o k o p rz e tw o rz o n y c h , m o ż e to
o z n a c z a ć , ż e b e z p o ś re d n i e s k u tk i w p ro w a d z e n i a e u ro s ą r e l a ty w n i e w i ę k s z e w p rz y p a d k u te g o

s e k to ra n i ż k o rp o ra c j i w i e l o n a ro d o w y c h



p o ró w n a n i e

w y n ik ó w e k sp o r t u

p a ń s tw s tre f y e u ro z w y n i k a m i k ra j ó w , k tó re z d e c y d o w a ł y s i ę

p o z o s ta ć p o z a U G W  z n a c z n i e n i ż s z a d y n a m i k a e k s p o rtu w te j d ru g i e j g ru p i e k ra j ó w m o ż e

w s k a z y w a ć n a w y s tą p i e n i e n e g a ty w n y c h e f e k tó w n i e p rz y s tą p i e n i a d o U n i i G o s p o d a rc z e j i
W a l u to w e j ( ty m s i l n i e j s z y c h , i m ś c i ś l e j s z e s ą p o w i ą z a n i a ta k i e g o k ra j u z e s tre f ą

e u ro )

S P O S O B Y O D D Z I A Ł Y W A N I A W S P O L N E J W A L U T Y N A H A N D E L Z A G R A N I C Z N Y



w s p ó łistn ie n ie o b o k sie b ie ro ż n y c h w a lu t trak to w a n e je st ja k o b a ri e ra w h a n d lu

m ię d z y n a ro d o w y m



e lim in a c ja b il a te ra ln y c h k u rsów , p o d o b n ie ja k e li m i n a c ja in n y c h b a rie r h a n d lo w y c h p o d c z a s

tw o rz e n ia u n i i c e l n e j o ra z je d n o lite g o ry n k u , p rz y c z y n ia się d o p o w sta n i a e f e k tó w k re a c ji

h a n d lu



w p ro w a d z e n ie w sp ó ln e j w a lu ty o d d z i a łu j e z a sa d n ic z o n a o b ro ty h a n d lu z a g ra n ic z n e g o

p o p rz e z trz y p o d sta w o w e sp o s o b y :

− e lim in a c je ry z y k a k u rso w e g o w o b rę b ie U n ii G o sp o d a rc z e j i W a lu to w e j ,
− o b n iż e n i e k o s z tó w tra n s a k c y jn y c h ,

− z w ię k s z e n i e p o ró w n y w a ln o ś c i c e n m ię d z y k ra ja m i.



w p ro w a d z e n ie e u ro w y e lim in o w a ło ry z y k o k u rso w e n a o b sz a rz e u n ii w a lu to w e j . S k u te k

o p ła c a ln o ść tra n sa k c ji z a g ra n ic z n y c h sta ła się z n a c z n ie b a rd z ie j p rz e w id y w a l n a , c o z a p e w n ia

w ię k sz ą sw o b o d ę i d y n a m ik ę p ro w a d z e n ia d z ia ła ln o śc i g o sp o d a rc z e j.



c o i s to tn e  w w i ę k s z o ś c i b a d a ń n i e u d a ł o s i ę j e d n a k z i d e n ty fi k o w a ć s ta ty s ty c z n i e i s to tn e g o

n e g a ty w n e g o   z w i ą z k u   p o m i ę d z y   z m i e n n o ś c i ą  k u rs ó w   w a l u to w y c h   a   w i e l k o ś c i ą   h a n d l u .
G e n e ra l n a   k o n k l u z j a   j e s t  ta k a ,  ż e   z m i e n n o ś ć   k u rs ó w   s a m a   w   s o b i e   n i e   j e s t  z n a c z ą c y m
p ro b l e m e m  d l a  g o s p o d a re k  ro z w i n i ę ty c h  j a k o  c a ł o ś c i



k w e s ti a

w p ro w a d z e n i a w 1 9 7 9 r. m e c h a n i z m u k u rs ó w w a l u to w y c h E R M , k tó ry s ta b i l i z o w a ł

w d u ż y m s to p n i u w z a j e m n e w a h a n i a w a l u t.



w y e l i m i n o w an i e k o s z tó w tra n s a k c y j n y c h z w i ą z a n y c h z z a rz ą d z a n i e m w i e l o m a w a l u ta m i .

- k o s z ty k u p n a i s p rz e d a ż y w a l u t,
- k o s z ty p ro w a d z e n i a o d rę b n y c h ra c h u n k ó w b a n k o w y c h , o p e ra c j e z a b e z p i e c z a j ą c e p rz e d

ry z y k i e m k u rs o w y m ( k o s z ty te s ą w y ż s z e d l a w a l u t, k tóre n i e s ą p rz e d m i o te m z n a c z ą c y c h
tra n s a k c j i n a m i ę d z y na ro d o w y c h ry n k a c h fi n a n s o w y c h )

- o p ł a ty b a n k o w e z ty tu ł u p ł a tn o ś c i tra n s g ra n i c z n y c h .



k o s z ty te n i e m a j ą j e d n a k w i ę k s z e g o z n a c z e n i a m a k ro e k o n o m i c z n e g o  je d n a k ż e k o s z ty te

n i e j e d n a k o w o o b c i ąż a j ą p o s z c z e g ó l n y c h e k s p o rte ró w i i m p o rte ró w  p ro p o rc j o n a l n i e w i ę k s z e

k o s z ty tra n s a k c y j n e p o n o s z ą

 m n i e j s z e fi rm y ;

 p rz e d s i ę b i o rs tw a z k ra j ó w , k tó ry c h w a l u ty m a j ą n i e w i e l k i e z n a c z e n i e w ś w i a to w y c h

o b ro ta c h fi n a n s o w y c h .



w sp ó ln a w a lu ta u ła tw iła tran sg ra n ic z n e

p o r ó w n a n ia cen

, p rz e z to w z m a g a tra n sg ran ic z n ą

k o n k u re n c ję i p o w o d u je w z ro st p rz e p ły w ów h a n d lo w y c h



w y rażan ie c e n w je d n e j w a lu c ie z a m ia st w k ilk u n a stu u łatw ia k o n su m en to m i

p rz e d się b io rstw o m p o sz u k iw a n ie n ajk o rz y stn iejsz y c h o fert.

 w aru n k i te u łatw iają w ejśc ie n a ry n ek n o w y m fi rm o m i w p ro w ad z en ie n o w y c h m arek n a

ro ż n y c h ry n k ac h n aro d o w y c h



e fe k t z w ięk sz e n ia p o rów n y w aln o śc i c e n m a w ię k sz e z n a c z e n ie w p rz y p a d k u d ó b r m ało

z ró ż n ic o w a n y c h ja k o śc io w o , g d z ie p o d staw o w y m k ry te riu m w y b o ru jest c e n a

 w p rz y p ad k u d ób r z in d y w id u aliz o w an y c h , g d z ie c en a n ie jest g łó w n y m k ry teriu m

w y b o ru d a n e g o p ro d u k tu sp o śró d p e w n e j k a te g o rii dó b r, p o w in ie n o n o d g ry w a ć m n ie jsz ą
ro lę.

U D Z I A Ł S T R E F Y E U R O W H A N D L U Ś W I A T O W Y M



s tre f a e u ro j e s t n a j w a ż n i e j s z y m u c z e s tn i k i e m h a n d l u m i ę d z y n a ro d o w e g o .



w l a ta c h 2 0 0 4 - 2 0 0 6 j e j e k s p o rt o b e j m o w a ł ś re d n i o 3 1 ,2 % ś w i a to w e g o e k s p o rtu i 2 9 ,3 %

i m p o rtu



w z a j e m n y h a n d e l m i ę d z y d w u n a s to m a k ra j a m i U G W s ta n o w i ł ś re d n i o w l a ta c h 2 0 0 4-2 0 0 6 r.

p o n a d 1 5 % ś w i a to w e g o e k s p o rtu .



j e ś l i p o m i n i e m y h a n d e l m i ę d z y k ra j a m i U G W



n a s tre f ę e u ro p rz y p a d a ł o 1 7 ,5 %

ś w i a to w e g o e k s p o rtu i p o n a d 1 5 % ś w i a to w e g o i m p o rtu .



s tre f a e u ro j e s t z a te m n a j w i ę k s z y m , p o d w z g l ę d e m w a rto ś c i , e k s p o rte re m n a ś w i e c i e ( w a rto ś ć

e k s p o rtu s tre f y e u ro j e s t w i ę k s z a n i ż ł ą c z n a w a rto ś ć e k s p o rtu U S A i J a p o n i i ) i d ru g i m p o

S ta n a c h Z j e d n o c z o n y c h i m p o rte re m .



w porów naniu z pozostałym i dużym i rozw iniętym i gospodarkam i, a w ięc ze Stanam i

Z jednoczonym i i Japonią, obniżenie się udziału strefy euro w św iatow y m eksporcie by ło w
ostatnich latach m niejsze (kw estia m edium -tech, konkurencja azjaty cka, strategia niskiego
zy sku, lokalizacja produkcji)



średnio w latach 2004-2006 udział eksportu w PK B strefy euro w yniósł 31,4%



od czasu w prow adzenia w spólnej w aluty, a w ięc w porów naniu z okresem 1996-1998,

udział

eksportu w P K B strefy euro

zw iększył się o 5,8 pkt proc. a w ięc silniej niż w po zostały ch

dużych rozw iniętych gospodarkach św iata (w zrósł do 12,4% , tj. o 2,8 pkt proc.

H A N D E L W Z A J E M N Y K R A J Ó W S T R E F Y E U R O



w b re w d o ść p o w sz e c h n y m o c z e k iw a n io m i w y n ik o m n ie k tó ry c h b a d a ń p ro w a d z o n y c h

g ło w n ie w o p a rc iu o m o d e le g ra w ita c y jn e 3 6 , n a stą p iło o b n iż e n ie u d z ia łu h a n d lu w e w n ę trz n e g o



m o ż e to o z n a c z a ć , ż e w p ły w c z y n n ik ó w z e w n ę trz n y c h n a h a n d e l k ra jó w stre fy e u ro o k a z a ł

się w ię k sz y , n iż w p ro w a d z e n ie w sp ó ln e j w a lu ty



w la ta c h 2 0 0 4- 2 0 0 6 , 5 0 ,3 % e k sp o rtu i 4 9 ,9 % im p o rtu stre fy e u ro p rz y p a d a ło n a k ra je U G W



w p o ró w n a n iu z o k re se m p rz e d w p ro w a d z e n ie m e u ro , u d z ia ł e k sp o rtu w e w n ę trz n e g o w

e k sp o rc ie o g ó łe m o b n iż y ł się o 1 ,0 p k t p ro c ., je sz c z e siln ie j o b n iż y ł się u d z ia ł im p o rtu

w e w n ę trz n e g o w im p o rc ie o g o łe m – o 2 ,9 p k t p ro c .



w y n ik a ło to z n iż sz e j d y na m ik i h a n d lu w e w n ę trz n e g o w p o ró w n a n iu z h a n d le m z k ra ja m i

trz e c im i (w la ta c h 1 9 9 9- 2 0 0 6 w a rto ść h a n d lu w e w n ą trz stre fy e u ro ro sła śre d n io w te m p ie 6 ,4 %

ro c z n ie )

W S K A Ź N IK I S P E C J A L I Z A C J I



w d u ż y c h k ra ja c h U G W o b se rw o w a n e je st o b n iż a n ie się w sk a ź n ik ó w sp e cja liz a c ji w ty c h

g ru p a c h to w a ro w y c h , g d z ie w y stę p o w a ły n a jw y ż sz e p rz e w a g i k o n k u re n c y jn e



je d n o c z e śn ie to w a rz y sz y te m u z m n ie jsz a n ie się sto p n ia d e sp e c ja liz a c ji w ty c h g ru p a c h , g d z ie

w sk a ź n ik i te b y ły n e g a ty w n e .

 n a j w y ższe w sk a ź n ik i sp e c j a liza c j i

c h a ra k te ry z u ją h a n d e l m n ie jsz y c h k ra jó w , g d z ie

p ro d u k c ja se k to ra e k sp o rto w e g o k o n c e n tru je się je d y n ie w k ilk u b ra n ż a c h

p r ze w a g i k o n k u r e n c y jn e z m n ie jsza ły się

n a jb a rd z ie j w p rz y p a d k u ty c h to w a ró w , g d z ie

n a stę p o w a ło z w ię k sz e n ie k o n k u re n c ji im p o rtu z z e w n ą trz .

 p ro d u k ty c h a ra k te ry z u ją c e się w y so k im i n a k ła d a m i p ra c y (o d z ie ż i o b u w ie ),

 k o m p u te ry (w p rz y p a d k u Irla n d ii),

g d z ie n a stę p o w a ło siln e z w ię k sz a n ie się im p o rtu z k ra jó w trz e c ic h i w e f e k c ie o b n iż y ły się
p rz e w a g i k o n k u re n c y jn e n a rz e c z ty c h k ra jó w



n a z m ia n y p rz e w a g k o n k u re n c y jn y c h isto tn y w p ły w m ia ło ta k ż e p rz e n o sz e n ie

(

d elo k a liza c ja

) p ro d u k c ji z k ra jó w stre fy e u ro d o k ra jó w trz e c ic h



zja w isk o to o d d z ia ły w a ło n a p o z io m w sk a ź n ikó w k o n k u re n c y jn o śc i n a d w a p o d sta w o w e

sp o so b y :

 p rz e n o sz e n ie c ałe g o p ro c esu p ro d u k c y jn e g o p o w o d o w ało z a n ik p rz e w ag

k o n k u re n c y jn y ch , z e w z g lę d u n a fa k t, ż e p ro d u k ty k o ń c o w e e k sp o rto w a n e b y ły z in n y c h

k ra jó w   (p rz y k ła d   p rz e n o sz e n ie   p ro d u k c ji  i  w   k o n se k w e n c ji  e k sp o rtu   u rz ą d z e ń
g o sp o d a rstw a  d o m o w e g o  z  W ło c h ).
  n ato m iast  g d y   z m ian a  lo k aliz ac ji d o ty c z y ła  ty lk o   p o śre d n ic h   e tap ów   p ro d u k c ji,  a

p ro d u k t k o ń c o w y w y tw a rz a n y b y ł w k ra ju stre fy e u ro – w ta k ie j sy tu a c ji n a stę p o w a ł w z ro st

p rz e w a g k o n k u re n c y jn y c h (p rz y k ła d e k sp o rt sa m o c h o d ów o so b o w y c h z N ie m ie c ).

W n io sek

: siln y w p ły w n a z m ia n y p rz e w a g k o n k u re n c y jn y c h w w e w n ę trz n y m h a n d lu stre fy e u ro

m ia ła sy tu a c ja w z e w n ę trz n y m h a n d lu .

H A N D E L W E W N Ą T R Z G A Ł Ę Z I O W Y



o b s e rw o w a n e w w i ę k s z o ś c i k ra j ó w i d o ty c z ą c e w i ę k s z o ś c i p ro d u k tó w z m n i e j s z e n i e p rz e w a g

k o n k u r e n c y j n y c h m o ż e p o ś r e d n i o o z n a c z a ć , ż e w tym s a m y m o k re s i e n a s tą p i ł w z ro s t h a n d l u

w e w n ą trz g a ł ę z i o w e g o (i n tr a - i n d u s tr y tr a d e - I I T ) , k tó ry o p i e r a s i ę n a ró w n o l e g ł y m e k s p o rc i e i
i m p o rc i e p ro d u k tó w k l a s y fi k o w a n y c h w ty c h s a m y c h g ru p a c h to w a ro w y c h o w y s o k i m s to p n i u

z r ó ż n i c o w a n i a



h a n d e l w e w n ą tr z g a ł ę zi o w y j e s t n a j b a rd z i e j i n te n s y w n y w p rz y p a d k u m a s z y n i u rz ą d z e ń ,

ś ro d k ó w tra n s p o rtu , p ro d u k tó w c h e m i c z n y c h o ra z g o to w y c h d ó b r k o n s u m p c y j n y c h , a w i ę c g ru p
p ro d u k tó w , k tó re d o m i n u j ą w s tru k tu r z e h a n d l u s tre f y e u ro



k ra j e U G W n a l e ż ą d o g ru p y p a ń s tw o n a j w y ż sz y c h w s k a ź n i k a c h u d z i a ł u h a n d l u

w e w n ą trz g a ł ę z i o w e g o w c a ł k o w i ty c h o b ro ta c h



w y n i k z a ró w n o s i l n e j i n te g r a c j i ry n k o w e j z w i ą z a n e j z u s u w a n i e m b a ri e r h a n d l o w y c h i

r o s n ą c e g o s to p n i a p o d o b i e ń s tw a p o z i o m u i s tru k tu r ro z w o j u



u p o d s ta w h a n d l u w e w n ą trz g a ł ę z i o w eg o , l e ż y z a s a d n i c z o s u b s ty tu c y j n o ś ć g o s p o d a re k , k tó r e j

w y r a z e m o d s tro n y p o d a ż o w e j j e s t b ra k l u k i te c h n o l o g i c z n e j , a o d s tro n y p o p y to w e j - b ra k
d y s p ro p o rc j i w p o z i o m i e P K B p e r c a p i ta



p o w p ro w a d z e n iu w sp ó ln e j w a lu ty w e w sz y stk ic h k ra ja c h U n ii G o sp o d a rc z ej i W a lu to w e j

n a stę p o w a ł d a lsz y w z ro st h a n d lu w e w n ą trz g a łę z io w e g o



n a jw ię k sz y w z ro st n a stą p ił w G re c ji, k tó ra je d n a k c h a ra k te ry z u je się je d n y m z n a jn iższ y c h

w sk a ź n ik ó w h a n d lu w e w n ą trz g a łę z io w e g o



w y ra ź n y w z ro st n a stą p ił ta k ż e w h a n d lu H isz p a n ii i A u strii



w Irla n d ii, w e W ło sz e c h o ra z w B e lg ii w z ro st h a n d lu w e w n ą trz g a łę z io w e g o sp o w o d o w a n y

b y ł z w ię k sz e n ie m się in te n sy w n o śc i h a n d lu p o z io m e g o



w z d e c y d o w a n e j w ię k sz o śc i k ra jó w w z ro st u d z ia łu h a n d lu w e w n ą trz g a łę z io w e g o n a stę p o w a ł

w w y n ik u z w ię k sz e n ia się h a n d lu p io n o w e g o (z w ła sz c z a w G re c ji, H o la n d ii i N ie m c z e c h ),

k tó re m u c z ę sto to w a rz y sz y ło o b n iż e n ie się h a n d lu p o z io m e g o (g ło w n ie w H o la n d ii i F ra n c ji)

E K S P O R T S T R E F Y E U R O D O K R A J O W T R Z E C I C H



z w ię k sz a ją c ą się w sp ó łz a leż n o ść g o sp o d a rk i stre f y e u ro o d p o g łę b ia ją c y c h się p ro c e só w

g lo b a liz a c y jn y c h



w la ta c h 1 9 9 9- 2 0 0 6 w a rto ść e k sp o rtu z e w n ę trz n e g o stre f y e u ro ro sła w te m p ie 7 ,3 % ro c z n ie.

T y m sa m y m u d z ia ł e k sp o rtu p o z a stre f ę e u ro w e k sp o rc ie o g ó łe m z w ię k sz y ł się z 4 8 ,6 % śre d n io
w o k re sie 1 9 9 6 - 1 9 9 8 d o 4 9 ,7 % w o k re sie 2 0 0 4 -2 0 0 6



n a jw ię k sz e z n a c z e n ie m ia ł w y ż sz y w z ro st g o sp o d a rc z y w o to c z e n iu z e w n ę trz n y m

stre f y e u ro , p rz e p ły w y w f o rm ie b e z p o śre d n ic h in w e sty c ji z a g ra n ic z n y c h , in te g ra c ja
e u ro p e jsk a ,
tra n sf o rm a c ja i lib e ra liz a c ja g o sp o d a re k k ra jo w W N P , E u ro p y P o łud n io w o - W sc h o d n ie j

o ra z C h in



w la ta c h 1 9 9 9 - 2 0 0 6 św ia to w y P K B ( w a ż o n y stru k tu rą g e o g ra fi c z n ą e k sp o rtu stre f y e u ro ) ró sł

w te m p ie 3 ,7 % ro c z n ie , p o d c z a s g d y p ro d u k t k ra jo w y b ru tto w stre fi e e u ro ró sł śre d n io 2 ,1 %
ro c z n ie



n a j b a rd z i e j z n a c z ą c y w z ro s t u d z i ał u w e k s p o rc i e s tre f y e u ro n a s tą p i ł w p rz y p a d k u n o w y c h

k ra j o w c z ł o n k o w s k i c h ( U E - 1 0 ) . N a w y s o k ą d y n a m i k ę e k s p o rtu d o te g o re g i o n u – o b o k

re l a ty w n i e w y s o k i e g o w z ro s tu g o s p o d a rc z e g o , z ł o ż y ł y s i ę ta k ż e p ro c e s y z w i ą z a n e z
p rz y s tą p i e n i e m ty c h k ra j ów d o U n i i E u ro p e j s k i e j o ra z n a p ł y w b e z p o ś re d n i c h i n w e s ty c j i

z a g ra n i c z n y c h



ł ą c z n y u d z i a ł ty c h trz e c h g ru p k ra j ów ( n o w e k ra j e c z ł o n k o w s k i e , W N P i k ra j e E u ro p y

P o ł u d n i o w o - W s c h o d n i e j ) w e k s p o rc i e s tre f y e u ro z w i ę k s z y ł s i ę z 1 4 ,3 % w l a ta c h 1 9 9 6 -

1 9 9 8 d o 1 8 ,7 % w l a ta c h 2 0 0 4 - 2 0 0 6 .



j e d n y m z c z y n n i k ów p rz y c i ą g a j ą c y c h i n w e s ty c j e d o n o w y c h k ra jó w c z ł o n k o w s k i c h ( a ty m

s a m y m d y n a m i z u j ą c y c h h a n d e l ) b y ł y o c z e k i w a n i a i n w e s to ró w n a p rz y s tą p i e n i e ty c h k ra jó w w

n i e o d l e g ł e j p rz y s z ł o ś c i d o u n i i w a l u to w e j



n a s tą p i ł y p e w n e p rz e s u n i ę c i a w s tru k tu rz e e k s p o rtu s tre f y e u ro d o k ra jó w ro z w i j a j ą c y c h s i ę .

N a j b a rd z i e j n a z n a c z e n i u z y s k a ł y C h i n y ( n i e c o o b n iż y ł s i ę n a to m i a s t u d z i a ł p o z o s ta ł y c h k ra jó w
a z j a ty c k i c h o ra z k ra j ów A m e ry k i Ł a c i ń s k i e j )



d u ż y w z ro s t e k s p o rtu d o C h i n b y ł z w i ą z a n y p rz e d e w s z y s tk i m z s i l n y m p o p y te m w

ty m k ra j u , w y n i k a j ą c y m w d uż e j m i e rz e z m o d e rn i z a c j i c h i ń s k i e j g o s p o d a rk i ( w z ro s t
e k s p o rtu g ł o w n i e w o p a rc i u o m a s z y n y i u rz ą d z e n i a i n w e s ty c y j n e ) o ra z s z y b k o

z w i ę k s z a j ą c e g o s i ę p o p y tu k o n s u m p c y j n e g o

I M P O R T S T R E F Y E U R O Z K R A J O W T R Z E C I C H



w l a ta c h 1 9 9 9 - 2 0 0 6 i m p o rt s tre f y e u ro z k ra j ó w trz e c i c h ró s ł w te m p i e 8 ,6 % ro c z n i e , a w i ę c o

1 ,3 % s z y b c i e j n iż e k s p o rt z e w n ętrz n y i o 2 ,4 % s z y b c i e j n iż h a n d e l w ra m a c h U G W . W e fe k c i e

u d z i a ł k ra j ó w trz e c i c h w i m p o rc i e o g ó ł e m z w i ę k s z y ł s i ę z 4 7 ,2 % ś re d n i o w l a ta c h 1 9 9 6 - 1 9 9 8 d o
5 0 ,1 % ś re d n i o w l a ta c h 2 0 0 4 - 2 0 0 6



s tru k tu ra i m p o rtu z a ró w n o g e o g ra fi c z n a , j a k i p ro d u k to w a w s k a z u j e , ż e s i l n y w p ł y w n a

w z ro s t w a rto ś c i i m p o rtu m i a ł p rz e d e w s z y s tk i m i m p o rt p a l i w o ra z i m p o rt z k ra j ó w o n i ż s z y c h
k o s z ta c h w y tw a rz a n i a



n a s tru k tu rę i m p o rtu z k ra j ów trz e c i c h d u ż y w p ł y w ( z e w z g l ę d u n a z n a c z ą c y u d z i a ł w

s tru k tu rz e i m p o rtu ) m i a ł s i l n y w z ro s t c e n p a l i w , z w ł a s z c z a ro p y n a f to w e j



re l a ty w n i e n i s k a d y n a m i k a i m p o rtu to w a ró w n i e p rz e tw o rz o n y c h ( z w y ł ą c z e n i e m p a l i w ) z

k ra j ó w trz e c i c h , p o m i m o a p re c j a c j i e u ro , o d z w i e rc i e d l a u trz y m u j ą c y s i ę n i s k i p o p y t n a te g ru p y
p ro d u k tó w



w p ro w a d z e n i e e u ro b y ł o i s to tn ą d e te rm i n a n tą re l a ty w n i e w y s o k i e j d y n a m i k i h a n d l u

w e w n ę trz n e g o w g ru p i e to w a ró w n i e p rz e tw o rz o n y c h



w p rz e c iw ie ń stw ie d o te n d e n c ji o b se rw o w a n y c h n a ry n k u w e w n ę trz n y m stre fy e u ro , w

im p o rc ie z e w n ę trz n y m w y ra źn ie w o ln ie j rósł p rz y w ó z to w a ró w n ie p rz e tw o rz o n y c h n iż
w y ro b ó w p rz e tw o rz o n y c h (z w y łą c z e n ie m p ro du k tó w c h e m ic z n y c h ).

 k o n se k w en c ja 

d a lsz a m a rg in a liz a c ja to w a rów n ie p rz e tw o rz o n y c h w p rz y w o z ie sp o z a

U G W



w la ta c h 2 0 0 4 - 2 0 0 6 g ru p a ta o b e jm o w a ła 9 ,9 % im p o rtu z k ra jów trz e c ic h , tj. o 3 ,6 %

m n ie j n iż w o k re sie b e z p o śre d n io p o p rz e d z a ją c y m w p ro w a d z e n ie e uro .



n a jw y ż sz ą d y n a m ik ą im p o rtu z k ra jó w trz e c ic h o d z n a c z a ł się z je d n e j stro n y p rz y w ó z z

k ra jó w , k tó re są d o sta w c a m i ro p y n a fto w e j (a w ię c z R o sji, N o rw e g ii o ra z z k ra jó w B lisk ie g o
W sc h o d u ), a z d ru g ie j – z k ra jó w o n iż sz y c h k o sz ta c h w y tw a rz a n ia (w ty m p rz e d e w sz y stk im z

C h in )

P ro c e s in te g ra c ji z e stre fą e u ro n ie sie z e so b ą d w a z ja w isk a , k tó re m a ją

w p ły w n a a k u m u la c j ę

k a p ita łu o r a z j e g o p r o d u k ty w n o ść

p o p ie r w sze

, p o d m io ty u z y sk u ją

d o stę p d o r y n k u fi n a n so w e g o

, n a k tó ry m k o sz t p o z y sk a n ia

f u n d u sz y   p o ż y c z k o w y c h   je st  z   re g u ły   n iż sz y   n iż   n a   ry n k u   lo k a ln y m ,  d z ię k i  re d u k c ji  p re m ii  z a
ry z y k o   i  n iż sz y m   o c z e k iw a n io m   in fl a c y jn y m .  W y ż sz y   sto p ie ń   ro z w o ju   o ra z   k o n k u re n c ji  n a
ry n k u   fi n a n so w y m   sp rz y ja   p o d e jm o w a n iu   in w e sty c ji  d łu g o te rm in o w y c h ,  o b a rc z o n y c h

w ię k sz y m ry z y k ie m , w ty m in w e sty c ji w se k to rz e B + R , k tó re z w ię k sz a ją w ie lo c z y n n ik o w ą
p ro d u k ty w n o ść .

p o d r u g ie

, p rz y stą p ie n ie d o u n ii m o n e ta rn e j

e lim in u j e w a h a n ia k u r su w a lu to w e g o

ja k o je d n o

z e ź ró d e ł n ie p e w n o śc i w g o sp o d a rc e , ty m sa m y m p rz y c z y n ia ją c się d o d a lsz e g o p o b u d z a n ia
in w e sty c ji. P o n a d to sta b iln o ść k u rsu w a lu to w e g o p o w in n a sty m u lo w a ć h a n d e l z a g ra n ic z n y i

z w ię k sz y ć n a p ły w b e z p o śre d n ic h in w e sty c ji z a g ra n ic z n y c h , k tó re słu ż ą ja k o k a n a ł tra n sfe ru
te c h n o lo g ii z z a g ra n ic y . (2 9 2 )



d l a k r a j ó w s ł a b i e j ro z w i n i ę ty c h n a l e ż y p rz y j ą ć z a ł o ż e n i e o

t r a n s f e r z e t e c h n o lo g ii z

z a g r a n ic y

j a k o p o d s ta w o w y m ź r ó d l e p o s tę p u te c h n o l o g i c z n e g o ;



w y ró ż n i ć n a l e ż y

d w a k a n a ł y t r a n s f e r u t e c h n o lo g ii

– b e z p o ś r e d n i c h i n w e s ty c j i

z a g r a n i c z n y c h i h a n d l u z a g r a n i cz n e g o o ra z a n a l i z a w p ł y w u

w a h a ń k u rs u w a l u to w e g o n a m i ę d z y n a r o d o w y tr a n s f e r te c h n o l o g i i ; U w z g l ę d n i e n i e , o b o k
p o z i o m u w y d a tk ó w n a B + R s to p n i a r o z w o j u r y n k u

fi n a n s o w e g o j a k o d e te rm i n a n t k r a j o w e g o p o te n c j a ł u i n n o w a c y j n e g o .



k o n i e c z n e j e s t o b o k p o z i o m u w y d a tk ó w n a B + R

s t o p n ia r o z w o j u r y n k u fi n a n s o w e g o

j a k o

d e te r m i n a n t k ra j o w e g o p o te n c j a ł u i n n o w a c y j n e g o .

 

b a d a n i a w z r o s tu n a p o z i o m i e m a k r o e k o n o m i c z n y m z r o z ró ż n i e n i e m k a n a ł ó w

m i ę d z y n a r o d o w e j d y f u z j i te c h n o l o g i i , m o ż n a z a ry z y k o w a ć tw i e r d z e n i e , ż e

w ię k s z a o t w a r t o ś ć

g o s p o d a r k i, w b r e w o c z e k iw a n io m , n ie g w a r a n t u j e w y ż s z y c h s t ó p w z r o s t u g o s p o d a r c z e g o

B e z p o ś re d n i e i n w e s ty c j e z a g r a n i c z n e w y d a j ą s i ę s p r z y j a ć w z r o s to w i . H a n d e l z a g r a n i c z n y w
k ró tk i m o k r e s i e m o ż e n a w e t n e g a ty w n i e o d d z i a ł y w a ć n a z a m y k a n i e l u k i te c h n o l o g ic z n e j i

w z ro s t. P o z i o m r o z w o j u fi n a n s o w e g o n i e o k a z a ł s i ę i s to tn y s ta ty s ty c z n i e . Z p rz e p ro w a d z o n e g o

b a d a n i a w y n i k a , ż e n i e m o ż n a te ż u tr z y m y w a ć , ż e s ta b i l n o ś ć k u r s u w a l u to w e g o z n a c z ą c o

u ł a tw i a e l i m i n a c j ę l u k i te c h n o l o g i c z n e j i p o b u d z a w z r o s t. O s z a c o w a n y w sp ó ł c z y n n i k p r z y
z m i e n n e j K U R S L U K A b y ł u j e m n y . ( 3 0 3 )

 w o d n ie sie n iu d o P o lsk i 

n a l e ż y z d u ż ą o s tro ż n o ś c i ą s tw i e rd z i ć , ż e i s tn i e j ą p rz e s ł a n k i d o

u p a try w a n i a w i n te n s y w n e j w y m i a n i e h a n d l o w e j ź ró d ł a w y k o rz y s ta n i a l u k i te c h n o l o g i c z n e j i

tra n s f e ru z a g ra n i c z n ej te c h n o l o g i i , c o p o w i n n o p ro w a d z i ć d o p rz y s p i e s z e n i a w z ro s tu w a rto ś c i

d o d a n e j .

 le p ie j r o z w in ię te r y n k i fi n a n so w e sp r z y j a j ą w z r o sto w i n a p o z io m ie

m a k r o e k o n o m ic z n y m

a l e p o d w a ru n k i e m p o m i a ru ro z w o j u ry n k u fi n a n s o w e g o p rz y u ż y c i u

s to p n i a z a a w a n s o w a n i a re fo rm n i e b a n k o w e g o i b a n k o w e g o s e k to ra fi n a n s o w e g o . W p rz y p a d k u
s to s u n k u k re d y tu d l a k ra j o w e g o s e k to ra n i e b a n k o w e g o d o P K B ta k i w n i o s e k j e s t

n i e u z a s a d n i o n y . ( 3 1 8 )



sk u tk ó w w y e lim in o w a n ia w a h a ń k u r su w a lu to w e g o

n i e m o ż n a n a p o d s ta w i e

p rz e p ro w a d z o n y c h b a d a ń o k re ś l i ć j a k o j e d n o z n a c z n i e p o z y ty w n e . N a p o z i o m i e

m a k ro e k o n o m i c z n y m n i e s tw ie rd z o n o , a b y d u ż y d y s ta n s te c h n o l o g i c z n y s p rz y j a ł w z ro s to w i

g o s p o d a rc z e m u   j e d y n i e   w   w a ru n k a c h   s ta b i l n e g o   k u rs u   w a l u to w e g o .  W y d a j e   s i ę   ra c z e j ,  ż e
w i ę k s z y   n a p ł y w   B I Z   o ra z ,  w b re w   o c z e k i w a n i o m ,  m n i e j s z a   o tw a rto ś ć   h a n d l o w a   w   k ró tk i m
o k re s i e ,  k tó ry   b y ł   b a d a n y ,  p rz y s p i e s z a ł y   w z ro s t  g o s p o d a rc z y   w   w a ru n k a c h   i s tn i e j ą c e j   l u k i

te c h n o l o g i c z n e j . ( 3 1 8 )

 badania dla

p olsk iego p r zem y słu p r zetw órczego

sug erują, ż e z apro p o no w ane determ inanty

w z ro stu go sp o darcz ego  –  transfer techno lo gii z ag ran icz nej p ro po rcjo nalny  do  luk i o raz  k rajo w y
po tencjał  badaw cz o-ro z w o jo w y   w   nik ły m   sto pniu  w y jaśniają  w z ro st  w arto ści  do danej  w
sek to rach.  P rz epro w adz o ne  badania  nie  p o tw ierdz iły   tak ż e  isto tnej  ro li  ro z w o ju  fi nanso w ego ,

w sk az ując  na  specy fi k ę  p ro cesu  w z ro stu  go sp o d arcz ego   w   po lsk im   p rz em y śle  prz etw ó rcz y m .
M ając  św iado m o ść  nik łeg o   sto pn ia  d o p aso w ania  m o d elu,  m o ż na  d o m niem y w ać  na  p o d staw ie
prz ep ro w ad z o nego   b ad ania  sek to ro w eg o ,  ż e  duż e  ro z m iary   luk i  techn o lo gicz nej  przy   o tw arciu

na w y m ianę to w aro w ą z z agranicą p o budz ały w z ro st w sek to rach po lsk ieg o p rz em y słu
prz etw ó rcz ego . (3 18 )



w p rz y p a d k u P o lsk i

1 /3

c a ło śc i o b ro tó w h a n d lu z a g ra n ic z n e g o p rz y p ad a n a N ie m c y , a n a

k ra je stre fy e u ro p o n a d

5 0 %

c a ło śc i w y m ia n y .



je d n y m z c z y n n ik ó w p rz y c z y n ia ją c y c h się d o z m n ie jsz e n ia k o sz tó w tra n sa k c ji h a n d lo w y c h

je st e lim in a c ja ry z y k a k u rso w e g o , k tó ra m a z n a c z n ie d la g o sp o d a re k o tw a rty c h , sz c z e g ó ln ie
ta k ic h w k tó ry c h n ie są ro z w in ię te te rm in o w e ry n k i w a lu to w e .



re d u k c ja ty c h k o sz tó w m o ż e m ie ć sz c z e g ó ln e z n a c z e n ie d la k ra jó w , w k tó ry c h w y stę p u je

siln a k o n c e n tra c ja o b ro tó w h a n d lo w y c h z je d n y m k ra je m lu b te ż n ie w ie lk ą g ru p ą k ra jó w ,
m a ją c y c h w sp ó ln ą w a lu tę .



u z y sk an e w y n ik i su g e ru ją , ż e b e z p o śre d n io p o w stą p ie n iu d o stre fy e u ro

e k sp o r t P o lsk i

w zr o śn ie o o k o ło 1 2 % ,

a le e fe k t te n b ę d z ie sto p n io w o z a n ik a ł w c z a sie A .C ie ślik , J .M ic h a łe k ,

J .M y c ie lsk i)

 w y n ik i d o ty c h c z a so w y c h b a d a ń b y ły n ie j e d n o z n a c z n e

– o d p ro g n o z o w a n e g o trz y k ro tn e g o

z w i ę k s z e n i a h a n d l u , d o w z ro s tu z a l e d w i e 6 % , b ą d ź n a w e t re g re s u ( 3 2 4 i n .).



P o l s k a p o z o s ta j e k ra j e m m n i e j ro z w i n i ę ty m , w k tó ry m n a d a l

d u ż e z n a c z e n ie o d g r y w a

s p e c j a liz a c j a m ię d z y g a łę z io w a

, p o m i m o s z y b k i e g o w z ro s tu w y m i a n y w e w n ą trz g a ł ę z i ow e j

( 3 2 8 )

 w m o d e lu g r a w ita c y j n y m

w i e l k o ś ć o b ro tó w h a n d l o w y c h ( e k s p o rtu i i m p o rtu ) j e s t

p ro p o rc j o n a l n a o d m a s y e k o n o m i c z n e j ( P K B ) k ra j ó w p ro w a d z ą c y c h w y m i a n ę , o d w ro tn i e
p ro p o rc j o n a l n a d o o d l e g ł o ś c i o ra z z a l e ż y ta k ż e o d i n n y c h z m i e n n y c h m a j ą c y c h w p ł y w n a

k s z ta ł to w a n i e s tru m i e n i h a n d l o w y c h .



k ra j e E u ro p y Ś ro d k o w o - W s c h o d n i e j

e k s p o r t u j ą p o n iż e j s w o ic h p o t e n c j a ln y c h m o ż liw o ś c i

( 3 3 6 )



w ś ró d z m i e n n y c h o c h a ra k te rz e m o n e ta rn y m i s to tn a o k a z a ł a s i ę

C e n tr a l_ to _ E M U

o d z w i e rc i e d l a j ą c a d e c y z j e k ra j ó w E Ś W o p o w i ą za n i u k u rs u s w e j w a l u ty z e u ro . D e c y z j ę ta k ą

p o d j ę ł y n i e k tó re k ra j e E Ś W , k tó re z w i ą z a ł y s w e k u rs y w a l u to w e z e u ro tz n . B u ł g a ri a , E s to n i a ,

L i tw a , Ł o tw a



g w a ra n c j e rz ą d o w e ( b a n k u c e n tra l n e g o ) d o s ta b i l i z a c j i k u rs u w a l u to w e g o ,

p o p rz e z s ta b i l i z a c j ę c e n k ra j o w y ch w e k s p o rc i e i w i m p o rc i e , z w i ę k s z a j ą p e w n o ś ć d z i a ł a n i a
p rz e d s i ę b i o rc ó w i s ty m u l u j ą ro z w ó j e k s p o rtu .

 

u d z ia ł w stre fi e e u ro z n a c z ą c o z w ię k sz a w ie lk o ść e k sp o rtu (i h a n d lu ) w e w n ą trz stre fy

e u ro , je d n a k k ra je stre fy e u ro z w ię k sz a ją z n a c z ą c o sw ó j im p o rt z p a ń stw trz e c ic h (re sz ty
św ia ta ).

 

u d z ia ł k ra ju w E M U z m n ie jsz a je g o sk ło n n o ść d o e k sp o rtu d o k ra jó w trz e c ic h (p o z a

stre fą   e u ro );  fu n k c jo n o w a n ie   stre fy   e u ro   sty m u lu je   h a n d e l  w z a je m n y   c z ło n k ó w   u n ii
m o n e ta rn e j  i  im p o rt  z   re sz ty   św ia ta ,  a le   o g ra n ic z a   e k sp ort  p a ń stw   c z ło n k o w sk ic h   E M U   d o
p a ń stw   trz e c ic h .  P o w sta je   w ię c   e fe k t  w z g lę d n e g o   „ w e w n ę trz n e g o   ro z w o ju   i  w z g lę d n e g o

z a m y k a n ia się e k sp o rtu ” , p rz y z n a c z n e j o tw a rto śc i n a im p o rt.

 

e fe k t k re a c ji w e w n ę trz n e j i z e w n ę trz n e j e k sp a n sji h a n d lu . (3 3 7 )

 

fu n k c jo n o w a n ie E M U , z g o d n ie z ty m b a d a n ie m , p o b u d z a h a n d e l stre fy e u ro z re sz tą

św ia ta , a le w w ię k sz y m sto p n iu im p o rt z p a ń stw trz e c ic h n iż e k sp o rt n a z e w n ą trz. (3 4 0 )



z o b o w ią z a n ie d o sta b iliz a c ji k u rsu , n p . p o p rz y stą p ie n iu d o E R M 2 ,

m o że siln ie zw ię k szy ć

w a r to ść p o lsk ie g o e k sp o r tu (o 2 7 % ).

A .C ie ślik , J .M ic h a łe k , J .M y c ie lsk i, 3 4 1 .

 e f e k t in s t y t u c j o n a ln y p r z y s t ą p ie n i a P o ls k i d o E M U

d l a e k s p o r tu d o i n n y c h k r a j ó w

c z ł o n k o w s k i c h   j e s t  d o d a t n i ,  a l e   e f e k t   s k u m u l o w a n y   c z ł o n k o s tw a   w   E M U   j e s t   u j e m n y ,  c o
o z n a c z a ,  ż e   p o z y ty w n y   e f e k t  c z ł o n k o s tw a   b ę d z i e   w y g a s a ć   w r a z   u p ł y w e m   c z a s u .  P r o g n o z o w a n e
p r z e z   n a s   z m i a n y   w   e k s p o r c i e   c z ł o n k ó w   u n i i   w a l u t o w e j   d o   i n n y c h   k r a j ó w   s tr e f y   e u r o   w

p i e r w s z y c h 6 l a ta c h c z ł o n k o w s k i c h s ą w i ę c n a s tę p u j ą c e : + 1 1 .9 % ; + 1 0 .0 % ; + 8 .2 % ; + 6 .4 % ;
+ 4 .6 % ; 2 .7 % , w s t o s u n k u d o s c e n a r i u s z a b a z o w e g o , b e z a k c e s j i d o s tr e f y e u r o . (i b i d e m )

 e k s p o r t c z ło n k ó w E M U d o k r a j ó w s p o z a s t r e f y e u r o

m o ż e s to p n i o w o z m n i e j s z a ć s i ę , p r z y

w z r o ś c i e   i m p o r tu   z   k r a j ó w   t r z e c i c h   s p o z a   s tr e f y   e u r o .  W   p r z y p a d k u   P o l s k i ,  o z n a c z a ł o b y   to
d a l s z ą   k o n c e n tr a c j ę   o b r o tó w   h a n d l o w y c h   n a s z e g o   p a ń s t w a   z   k r a j a m i   n a l e ż ą c y m i   d o   U E   ( s tr e f y
e u r o ) . ( 3 4 2 )



e f e k t z o b o w i ą z a n i a d o s t a b i l i z a c j i k u r s u

, m o ż e r ó w n i e ż z w i ę k s z y ć w i e l k o ś ć c a ł e g o

p o l s k i e g o h a n d l u ( o 2 0 % ) , a z k o l e i p r z y s tą p i e n i e d o s tr e f y e u r o , p o p r z e z e l im i n a c j ę w a h a ń
k u r s o w y c h , b ę d z i e s t y m u l o w a ł o ( w n i e w i e l k i m s t o p n i u ) p o l s k i h a n d e l . ( 3 4 2 )  E f e k t

i n s t y tu c j o n a l n y p r z y s tą p i e n i a d o E M U j e s t d o d a tn i , a s k u m u l o w a n y e f e k t c z ł o n k o s tw a w E M U
j e s t n i e z n a c z n i e u j e m n y , c o o z n a c z a , ż e p o z y ty w n y e f e k t c z ł o n k o s tw a w y ga s a p o p e w n y m

c z a s i e . P r o g n o z o w a n e p r z e z n a s z m i a n y w h a n d l u z i n n y m i k r a j a m i s t r e f y w p i e r w s z y c h s z e ś c i u
l a ta c h w i ę c n a s tę p u j ą c e : + 9 .0 % ; + 7 .0 % ; + 5 .0 % ; + 2 .9 % ; + 0 .0 9 % , - 1 .1 % , w s to s u n k u d o

s c e n a r i u s z a b a z o w e g o (A .C i e ś l i k , J .M i c h a ł e k , J .M y c i e l s k i , 3 4 2 ) .

R E S U M U J Ą C



e f e k t e k s p a n s j i h a n d lu , m o ż e w y s tą p ić ju ż p o d e c y z j i o p rz y s tą p ie n iu d o s tre f y e u ro

i p o d j ę c iu z o b o w ią z a n ia d o s ta b iliz a c j i k u rs u w a lu to w e g o .



p rz y s tą p ie n ie d o s tre f y e u ro p o w in n o p rz y c z y n ić s ię d o d a ls z e g o z w ię k s z e n ia

p o ls k i e g o h a n d lu ( e k s p o rtu ) d o in n y c h k ra jó w s tre f y e u ro , c h o c ia ż m o ż n a o c z e k iw a ć ,

ż e te n p o z y ty w n y e f e k t e k s p a n s j i w y m ia n y b ę d z ie s to p n io w o z m n ie j s z a ł s ię w

d łu ż s z y m o k re s ie c z a s u .



f u n k c jo n o w a n ie s tre f y e u ro s ty m u lu j e ta k ż e i m p o rt z re s z ty ś w ia ta , a le o g ra n i c z a

w y w ó z d o p a ń s tw trz e c ic h .



w a ru n k ie m k o n i e c z n y m d l a u z y s k a n i a w z ro s tu h a n d l u , p rz y u trz y m a n i u ró w n o w a g i b i la n s u

o b ro tó w b i e ż ą c y c h , j e s t p rz y j ę c i e w ła ś c i w e g o p o z io m u k u rsu w a l u to w e g o w m o m e n c ie j e g o
s ta b i li z a c j i w o b e c e u ro .



przy jęcie euro

od d ziaływ ało na sek tor fi nansow y

w ielo kanało w o: spow o dow ało w zrost fuzji i przejęć, spo tęgow ało

ujednolicenie sektora fi nansow ego, w zro st w o bro cie gotów ko w y m , spadek w docho dach zw iązany ch z transakcjam i

w alutow y m i, przesunięcie po lity ki m o netarnej do E uropejskiego B anku C entralnego oraz spadek regulacji bankow y ch

(Y usov 2004, s. 17).



fuzje i przejęcia po w odują zm iany w koncentracji, nato m i ast deregulacja pow o duje m .in. zm niejszanie się barier

w ejścia na dany ry nek



przy stąpienie P olski do strefy euro rów nież spo w oduje zm iany

w p olsk im

sek torze fi nansow ym

i zw iększy

ekspozy cję polskiego sektora fi nanso w ego na ko nkurencję ze strony insty tu cji fi nansow y ch krajów strefy euro



ko nieczność do sto sow ania się po lskich insty tucji fi nansow y ch do poziom u ko nkurencji, jaka aktualnie panuje w

krajach strefy euro m oże w pły nąć na ich

efek ty w ność i rentow ność

B A N K I



o b e c n y p o z io m k o n k u re n c ji i e f e k ty w n o ś c i w o b rę b ie p o ls k ie g o s e k to ra b a n k o w e g o je s t z b liż o n y d o p o z io m u

k o n k u re n c ji w y s tę p u ją c e g o w k ra ja c h s tre f y e u ro



p o z io m k o n k u re n c ji, ja k ró w n ie ż p o z io m e f e k ty w n o ś c i je s t w y ż s z y w s e g m e n c ie b a n k o w o ś c i d e ta lic z n e j n iż

k o rp o ra c y jn e j



w e jś c ie P o ls k i d o s tre f y e u ro n ie w p ły n ie n a z n a c z n ą z m ia n ę p o z io m u k o n k u re n c ji w c a ły m s e k to rz e b a n k o w y m , je d y n ie

m o ż e s p o w o d o w a ć w z ro s t k o n k u re n c ji w s e g m e n c ie b a n k o w o ś c i k o rp o ra c y jn e j



w e jś c ie d o s tre f y e u ro n ie w y w o ła is to tn e g o w p ły w u n a p o z io m k o n k u re n c ji w b a n k o w o ś c i d e ta lic z n e j p o n ie w a ż

b a n k o w o ś ć d e ta lic z n a b ę d z ie m ia ła n a d a l c h a ra k te r lo k a ln y z u w a g i n a tz w . re la c je z b a n k a m i k lie n tó w in d y w id u a ln y c h i

p rz e d s ię b io rs tw z s e k to ra M S P



p o ls k ie b a n k i f u n k c jo n u ją w w a ru n k a c h

k o n k u r e n c j i m o n o p o listy c z n e j

( P a w ło w s k a , K o z a k , 1 5 )



w o k re s ie 1 9 9 7 - 2 0 0 6 s tw ie rd z o n o w z ro s t e f e k ty w n o ś c i p o ls k ic h b a n k ó w k o m e rc y jn y c h i w y k a z a n o w z ro s t k o n k u re n c ji w

s e k to rz e b a n k o w y m



p rz y s tą p ie n ie d o s tre f y e u ro s p o w o d o w a ło n ie z n a c z n y

w z r o st k o n k u r e n c j i

w s e k to ra c h b a n k o w y c h H is z p a n ii, P o rtu g a lii,

N ie m ie c i F ra n c ji. S tw ie rd z o n o ró w n ie ż z n a c z n y w z ro s t k o n k u re n c ji w ś ró d k ra jó w E u ro p y Ś ro d k o w e j ( C z e c h , P o ls k i,

S ło w e n ii o ra z S ło w a c ji) p o p rz y s tą p ie n iu d o U n ii E u ro p e js k ie j

p o z io m k o n k u r en c j i

w o b rę b ie p o ls k ie g o s e k to ra b a n k o w e g o je s t

z b liż o n y

d o p o z io m u k o n k u re n c ji w y s tę p u ją c e g o w

k ra ja c h U n ii G o s p o d a rc z e j i W a lu to w e j i je s t w y ż s z y w s e g m e n c ie b a n k o w o ś c i d e ta lic z n e j

F IR M Y U B E Z P E C Z E N IO W E



sektor ubezpieczeniow y w Polsce m a charakter lokalny (podobnie jak segm ent bankow ości detalicznej), a obecny jego

poziom konkurencji i efektyw ności w skazuje na m ożliw ość skutecznego konkurow ania z zagranicznym i zakładam i

ubezpieczeń w m o m encie w ejścia Polski do strefy euro



w zrost m iar efektyw ności, zarów no dla działu ubezpieczeń na życie, jak i ubezpieczeń m aj ątkow ych



pozytyw n y w pływ liberalizacji rynku na w yniki zakładów ubezpieczeń pozw ala oczekiw ać dalszej szybkiej popraw y ich

efektyw ności, która pozw oli na skuteczne konkurow anie z zagranicznym i zakładam i ubezpieczeń w m o m encie w ejścia

Polski do strefy eur o



sektor ubezpieczeniow y w Polsce m a charakter lokalny

W P Ł Y W P R Z Y S T Ą P IE N IA D O S T R E F Y E U R O N A Z M IA N Y

E F E K T Y W N O Ś C I SE K T O R A F IN A N SO W E G O



w prow adzenie euro spow odow ało w zrost konkurencji na rynku fi nansow ym , m .in. poprzez w zrost konkurencji na rynku

kredy tow ym , poniew aż zm ieniło rodzaj usług prow adzonych przez banki i spow odow ało ożyw ienie na rynku kapitałow ym

(B ikker i Spierdijk, 2008)



z drugiej strony – spadek konkurencji w sektorach bankow ych gospodarek zachodnich (w szczególności w krajach strefy

euro), natom iast w zrost konkurencji w sektorach bankow ych krajów E uropy W schodniej



najw iększy poziom konkurencji na rynku kredytow ych stw ierdzono w N iem czech i H iszpanii, niższy w e Francji i

W łoszech

Z M I A N Y S T R U K T U R A L N E O R A Z T E C H N O L O G I C Z N E W

P O L S K I M S E K T O R Z E B A N K O W Y M W L A T A C H 1 9 9 7 - 2 0 0 6



s y s te m fi n a n s o w y w P o l s c e o p a rty j e s t g ł ó w n i e n a b a n k a c h k o m e rc y j n y c h



p ro c e s y k o n s o li d a c y j n e w y s tę p u j ą c e w p o l s k i m s e k to rz e b a n k o w y m b y ły w d u ż e j m i e rz e n a tu ra l n ą k o n s e k w e n c j ą

w c z e ś n i e j s z e j p ry w a ty z a c j i b a n k ó w k ra j o w y c h i p o z y s k a n i a d l a n i c h i n w e s to ró w s tra te g i c z n y c h o ra z n a s i l a j ą c y c h s i ę f u z j i

w k ra j a c h s tre f y e u ro



s p a d e k l i c z b y b a n k ó w k o m e rc y j n y c h p rz y j e d n o c z e s n e j ro z b u d o w i e o d d z i a ł ó w p l a c ó w e k b a n k o w y c h



ro z w ó j te c h n o l o g i i e l e k tro n i c z n e j w b a n k o w o ś c i



tw o rz e n i e n o w o c z e s n y c h p ro d u k tó w b a n k o w y c h i k a n a ł ó w i c h d y s try b u c j i



h a rm o n i z a c j a p o ls k i e g o p ra w a fi n a n s o w e g o z re g u la c j a m i w U n i i E u ro p e j s k i e j



z d n i e m w e j ś c i a P o l s k i d o U E n a s tą p i ł o u s u n i ę c i e j e d n e j z b a ri e r w e j ś c i a d l a u n i j n y c h b a n k ó w , p o p rz e z w p ro w a d z e n i e w

P o l s c e p ra w a j e d n e g o p a s z p o rtu



w p ro w a d z a n i e

N o w e j U m o w y K a p it a ło w e j (N U K )

, k tó ra w y z n a c z a s ta n d a rd y z a rz ą d z a n i a b a n k a m i n a w i e l e l a t m . i n .

p o p rz e z w d ro ż e n i e n o w y c h s y s te m ó w z a rz ą d z a n i a ry z y k i e m .



c e l e m N U K j e s t p o p ra w a j a k o ś c i z a rz ą d z a n i a ry z y k i e m w b a n k a c h , w s z c z e g ó l n o ś c i ry z y k i e m k re d y to w y m



n o w o ś c i ą N U K j e s t z e z w o l e n ie n a u ż y w a n i e w e w n ę trz n y c h n a rz ę d z i z a rz ą d z a n i a ry z y k i e m k re d y to w y m w tz w .

m e to d y w e w n ę trz n y c h ra ti n g ó w ( I R B )



w p ro w a d z a n i e N U K b ę d z i e w p ły w a ło n a p o z i o m k o n k u re n c j i w s e k to rz e b a n k o w y m , p o n i e w a ż j e d n y m z j e j c e l ó w

b y ła z m i a n a s p o s o b u k o n k u ro w a n i a m i ę d z y m a ł y m i i d u ż y m i b a n k a m i

W P Ł Y W W E J Ś C I A D O S T R E F Y E U R O N A S E K T O R

U B E Z P I E C Z E Ń



w stru k tu rz e w ła sn o śc io w e j z a k ła d ó w u b e z p ie c z e ń d o m in u je w ła sn o ść p ry w a tn a , z p rz e w a g ą k a p ita łu z a g ra n ic z n e g o

d o 2 0 0 6 r . -

re la c ja w arto śc i sk ła d k i d o P K B w z ro sła z 2 ,4 % w 1 9 9 7 r. d o 3 ,5 % w 2 0 0 6 r. Z w ię k sz e n iu w sto su n k u d o

P K B u le g a ła w y łą c z n ie sk ła d k a w d z ia le u b e z p ie c z e ń n a ż y c ie (w z ro st z 0 ,8 % d o 2 ,0 % P K B ). S k ła d k a w d z ia le u b e z p ie c z e ń

m a ją tk o w y c h p rz e z n ie m a l c a ły o k re s u trz y m y w a ła się n a n ie z m ie n io n y m p o z io m ie , tj. 1 ,6 % P K B .

z a g r eg o w a n e w y n ik i fi n a n so w e

z a k ła d ó w u b e z p ie c z e ń w o b u d z ia ła c h sy ste m a ty c z n ie p o p ra w ia ły się . G łó w n y m

sk ła d n ik ie m p rz y c h o d ó w b y ła sk ła d k a z a ro b io n a n a u d z ia le w ła sn y m , sta n o w ią c a o k o ło

trz e c h c z w a rty c h p rz y c h o d ó w o g ó łe m



w p e rsp e k ty w ie n a jb liż sz y c h la t n a le ż y o c z e k iw a ć d a lsz e j p o p ra w y sy tu a c ji fi n a n so w e j in sty tu c ji u b e z p ie c z e n io w y c h

d z ia ła ją c y c h w o b u k a te g o ria c h u b e z p ie c z e ń . S k ła d k a u b e z p ie c z e n io w a n a je d n e g o m ie sz k a ń c a w P o lsc e je st n a d al

k ilk a k ro tn ie n iż sz a n iż śre d n ia e u ro p e jsk a , c o w sk a z u je n a istn ie n ie z n a c z n e j p rz e strz e n i w z ro sto w e j d la se k to ra

u b e z p ie c z e n io w e g o



w y so k i u d z ia ł k a p ita łu z a g ra n ic z n e g o , g łó w n ie k o rp o ra c ji u b e z p ie c z e n io w y c h z U E , a ta k ż e z m n ie jsz a ją c a się

k o n c e n tra c ja ry n k u m o g ą p rz y c z y n ić się d o p o d n ie sie n i a p o z io m u k o n k u re n c ji i e fe k ty w n o śc i z a k ła d ó w u b e z p ie c z e ń ,

o d p o w ie d n ie g o d o sk u te c z n e g o k o n k u ro w a n ia z z a g ra n ic z n y m i z a k ła d a m i u b e z p ie c z e ń w m o m e n c ie w e jś c ia P o lsk i d o

stre fy e u ro

W N I O S K I



p o w s ta n ie U n ii G o s p o d a rc z e j i W a lu to w e j g e n e ra ln ie s p o w o d o w a ło z w ię k s z e n ie k o n k u re n c ji n a ry n k u fi n a n s o w y m . W

o b lic z u ty c h w y z w a ń , s e k to ry b a n k o w e k ra jó w s tre f y e u ro p o d e jm o w a ły s tra te g ic z n e d z ia ła n ia u s p ra w n ia ją c e s y s te m y

f u n k c jo n o w a n ia i o f e ro w a n ia u s łu g w c e lu p o d n ie s ie n ia e f e k ty w n o ś c i d z ia ła n ia . W z ro s ła lic z b a f u z j i i p rz e ję ć b a n k o w y c h ,

w s z c z e g ó ln o ś c i o c h a ra k te rz e tra n s g ra n ic z n y m ( c r o s s - b o r d e r ) , a ta k ż e ro z s z e rz y ła s ię o f e rta p ro d u k to w a b a n k ó w



w z ro s t k o n k u re n c ji n a ry n k u fi n a n s o w y m w k ra ja c h s tre f y e u ro d o ty c z y ł g łó w n ie ry n k u k re d y to w e g o , w y s ta w io n e g o n a

s iln ą k o n k u re n c ję z e s tro n y s z y b k o ro z w ija ją c e g o s ię ry n k u k o rp o ra c y jn y c h p a p ie ró w d łu ż n y c h



w ś ró d k ra jó w s tre f y e u ro , w z ro s t p o z io m u k o n k u re n c ji i e f e k ty w n o ś c i n a s tą p ił p rz e d e w s z y s tk im w b a n k o w o ś c i

k o rp o ra c y jn e j, n a to m ia s t b a n k o w o ś ć d e ta lic z n a n a d a l je s t s k o n c e n tro w a n a n a ry n k a c h n a ro d o w y c h i je s t u z a le ż n io n a o d

u w a ru n k o w a ń k u ltu ro w y c h , g o s p o d a rc z y c h i p o d a tk o w y c h is tn ie ją c y c h w p o s z c z e g ó ln y c h k ra ja c h



b a n k i k o m e rc y jn e w P o ls c e w la ta c h 1 9 9 7 - 2 0 0 6 d z ia ła ły w w a ru n k a c h k o n k u re n c ji m o n o p o lis ty c z n e j



p o z io m k o n k u r e n c ji w p o ls k im s e k to rz e b a n k o w y m je s t z b liż o n y d o p o z io m u k o n k u re n c ji w y s tę p u ją c e g o w s e k to ra c h

b a n k o w y c h k ra jó w s tre f y e u ro



w z ro s ła e f e k ty w n o ś ć p o ls k ic h b a n k ó w k o m e rc y jn y c h , a ś re d n ia e f e k ty w n o ś ć b a n k ó w k o m e rc y jn y c h w P o ls c e b y ła

z b liż o n a d o e f e k ty w n o ś c i s e k to ró w b a n k o w y c h k ra jó w s tre f y e u ro



n ie z n a c z n y w z ro s t k o n k u re n c ji i e f e k ty w n o ś c i n a s tą p ił w s e k to ra c h b a n k o w y c h P o rtu g a lii, H is z p a n ii, F ra n c ji i N ie m ie c

p o w e jś c iu d o s tre f y e u ro o ra z n a w y ra ź n y w z ro s t k o n k u re n c ji i e f e k ty w n o ś c i w ś ró d tz w . n o w y c h c z ło n k ó w U n ii

E u ro p e js k ie j ( C z e c h y , P o ls k a , S ło w a c ja ) w la ta c h 1 9 9 7 - 2 0 0 6

1 ) W ie le fi rm w m o m e n c ie b a d a n ia n ie p o sia d a ło je d n o z n a c z n e j o p in ii n a te m a t sk u tk ó w

w p ro w a d z e n ia je d n o lite j w a lu ty .

2 ) P rz e d się b io rstw a p ro w a d z ą c e

tr a n sa k c j e

h a n d lo w e b ą d ź fi n a n so w e w o b rę b ie stre f y e u ro

n a sta w io n e są d o p rz y stą p ie n ia p rz e z P o lsk ę d o U n ii G o sp o d a rc z e j i W a lu to w e j z d e c y d o w a n ie
p o z y ty w n ie  o c z e k iw a na e lim in a c ją ry z y k a k u rso w e g o i o b n iż e n ie m k o sz tó w tra n sa k c y jn y c h

ro z lic z e ń E U R /P L N .

3 ) F a k t p o sia d a n ia

r o z lic z e ń

w e u ro sta n o w ił n a jsiln ie jsz y c z y n n ik d e te rm in u ją c y n a sta w ie n ie

p rz e d się b io rstw d o p rz y stą p ie n ia d o u n ii m o n e ta rn e j.

4 ) P rz e d się b io rstw a n ie p o sia d a ją c e k o n ta k tó w h a n d lo w y c h b ą d ź fi n a n so w y c h w stre fi e e u ro
c z ę sto n ie p o tra fi ły o c e n ić k ie ru n k u w p ły w u w p ro w a d z e n ia w sp ó ln e j w a lu ty n a ic h sy tu a c ję .

C z ę śc ie j te ż sk ło n n e b y ły u w a ż a ć , ż e prz y ję c ia e u ro b ę d z ie n ie k o rz y stn e z p u n k tu w id z e n ia ic h
in te re só w . J e d n a k ró w n ie ż w te j g ru p ie p rz e w a ż y ło n a sta w ie n ie p o z y ty w n e .

5 ) B ra k k o rz y ś c i z p rz y s tą p i e n i a P o l s k i d o u n i i m o n e ta rn e j p rz e d s i ę b i o rs tw a w i ą z a ł y n a j c z ę ś c i e j

z o b a w a m i o w z ro s t i n fl a c j i i s z y b k ą k o n w e rg e n c j ę c e n d o p o z i o m u U E . W ś ró d
p rz y c z y n n e g a ty w n e g o n a s ta w i e n i a w y m i e n i a n y b y ł ró w n i e ż w z ro s t k o n k u re n c j i ry n k o w e j i

w z ro s t p re s j i p ł a c o w e j .

6 ) W p ł y w n a n a s ta w i e n i e p rz e d s i ę b i o rs tw d o p rz y s tą p i e n i a d o u n i i m o n e ta rn e j m i a ł a te ż

o d le g ło ś ć s ie d z ib y fi r m y o d z a c h o d n ie j g r a n ic y

k ra j u . W i ę k s z e p o p a rc i e d l a w p ro w a d z e n i a

e u ro d e k l a ro w a ł y p o d m i o ty z re g i o n ó w l e ż ą c y c h n a z a c h ó d o d l i n i i W i s ł y . Z n a c z n i e m i a ł a
ró w n i e ż w i e l k o ś ć p rz e d s i ę b i o rs tw a m i e rz o n a l i c z b ą p ra c o w n i k ó w .

7 ) P o w e j ś c i u P o l s k i d o s tre f y eu ro p rz e d s i ę b i o rs tw a o c z e k u j ą p o p ra w y k l i m a tu k o n i u n k tu ry ,

n a p ł y w u b e z p o ś re d n i c h i n w e s ty c j i z a g ra n i c z n y c h , p o p ra w y d o s tę p n o ś c i d o k a p i ta ł u o ra z
o b n i ż e n i a k o s z tó w p o z y s k a n i a k a p i ta ł u . S k u tk i te b y ły j e d n a k rz a d k o b ra n e p o d u w a g ę p rz y

o c e n i e w p ł y w u p rz y j ę c i a e u ro n a s y tu a c j ę w p rz e d s i ę b i o rs tw i e . N a j c z ę ś c i e j w s k a z y w a n o n a

e f e k t y k r ó t k o o k r e so w e .

8 )

E lim in a c j a r y z y k a k u r so w e g o i k o s z tó w tr a n sa k c y j n y c h

ro z l i c z e ń E U R / P L N p o w i n n a

p rz y s p i e s z y ć ro z w ó j d z i a ł a l n o ś c i e k s p o rto w e j i i m p o rto w e j , w ty m z w ł a s z c z a w s e k to rz e M S P .
E f e k t te n o s i ą g n i ę ty z o s ta n i e j e d n a k w w i ę k s z y m s to p n i u

d z ię k i

p r z e d s ię b io r st w o m , k t ó r e s ą

j u ż o b e c n e n a r y n k u U E

i k tó re p l a n u j ą z w i ę k s z y ć s w o j e z a a n g a ż o w a n i e n a ty m ry n k u , a w

H ip oteza „ k osztów m en u ”



do sto so w ania ceno w e są k o szto w ne , cho ciażby ze w zglę du na k o nieczno ść w y m iany cennik ó w .



w rezultacie w w ięk szo ści branż zm iany cen są rzadk ie.



w m o m encie w pro w adzenia no w ej w aluty , k tó ra w iąże się z k o nieczno ścią zm ian y no m inalnego k w o to w ania cen,

do sto so w ania cen do k o na zw ię k szo ny o dsetek fi rm .



w przy padk u praw dziw o ś ci hipo tezy „k o sztó w m enu“ w y stąpi „efek t ho ry zo ntalny ”, zgo dnie z k tó ry m na k ró tk o przed

w pro w adzeni em no w ej w aluty o dsetek przedsiębio rstw decy dujący ch się n a zm ianę cen bę dzie niższy o d ś redniej.



sek to ry , w k tó ry ch o m aw iane efek ty po w inny m ie ć najw ięk sze nat ężenie : w szczegó lno ści sek to ra usług

gastro no m iczny ch, k tó ry o dznacza si ę relaty w nie dużą lepk o ścią cen.



hipo teza „k o sztó w m enu“ zazw y czaj znajduje o dzw ierciedlenie w em pirii

(A ngelo ni i in., 2006, G ai o tti i L ippi, 2004, H o bijn i in., 2004), aczk o lw iek nie w e w szy stk ich badaniach (E rco lani i D utta,

2006).- w k atego rii restauracje i ho tele ).

K onop czak , R ozk rut (N B P V III)



p rz e d w p ro w a d z e n i e m w s p ó l n e j w a l u ty d o o b i e g u g o tó w k o w e g o k ra j ó w s tre f y e u ro

p o w s z e c h n i e u z n a w a n o , ż e w y d a rz e n i e to b ęd z i e n e u tra l n e d l a g o s p od a rk i w k ró tk i m o k re s i e z e
w z g l ę d u n a j e g o p e łn ą p rz e w i d y w a l n o ś ć i n o m i n a l n y c h a ra k te r



z a o b s e rw o w a n e p o w y m i a n i e w a l u t z j a w i s k a o k a z a ł y s i ę p rz e c z y ć ty m p rz e w i d y w a n i o m



w z ro s t p o s trz e g a n e j p rz e z s p o łe c z e ń s tw o i n fl a c j i z n a c z n i e p rz e k ra c z a j ą c y o fi c j a l n ą d y n a m i k ę
w s k a ź n i k a



p o w s ta n i e te j ro z b i e ż n o ś c i m o ż e b y ć re z u l ta te m o b c ią ż e n i a o fi c j a l n y c h s ta ty s ty k l u b b łę d ó w

p e rc e p c j i j e d n o s te k



w z ro s t c e n b y ł s k o n c e n tro w a n y w w y b ra n y c h s e k to ra c h i d o ty c z y ł g ł ó w n i e to w a ró w i u s ł u g

n a j c z ę ś c i e j n a b y w a n y c h , k tó re m a j ą n i e p ro p o rc j o n a l n y w s to s u n k u d o rz e c z y w i s te g o u d z i a ł u w

w y d a tk a c h w p ł y w n a p e rc e p c ję k o n s u m e n tó w ( e f e k t c a p p u c c i n o )



c z ę s to tl i w o ś ć z m i a n c e n w g o s p o d a rc e b y ł a w yż s z a n iż w l a ta c h p rz e d w p ro w a d z e n i e m e u ro i

m i m o , ż e z m i a n y te b y ły s y m e try c z n e w d ó ł i w g ó rę w z a k re s i e s k a l i i c z ę s to tl i w o ś c i,

d o p ro w a d z i ł y d o w z ro s tu p o s trz e g a n e j i n fl a c j i .

p r z y c z y n a 

w z ro s ty c e n o te j s a m e j w i e l k o ś c i

b e z w z g l ę d n e j c o s p a d k i s ą p o s trz e g a n e j a k o w i ęk s z e ( te o ri a p e rs p e k ty w y ) .



W 2 0 0 2 r.

w sk a ź n ik in fl a c j i

H IC P w u ję c iu ro c z n y m w y n ió sł w stre fi e e u ro 2 ,3 % , z c z e g o

0 ,1 2 d o 0 ,2 9 % m o ż n a p rz y p isa ć e f e k to m z w ią z a n y m z w p ro w a d z e n ie m e u ro d o o b ie g u
g o tó w k o w e g o (E u ro sta t, 2 0 0 3 )



w n a jw ię k sz y m sto p n iu w y m ia n a w a lu ty p rz y c z y n iła się d o w z ro stu c e n w se k to rz e u słu g , w

ty m p rz e d e w sz y stk im i w z a k re sie u słu g g a stro n om ic z n y c h , f ry z je rsk ic h c z y z w iąz a n y c h z e
sp o rte m , re k re a c ją i k u ltu rą

 d

o p e w n e g o sto p n ia w p ro w a d z e n ie e u ro p rz y c z y n iło się ró w n ież d o w z ro stu c e n ż y w n o ś c i



h ip o te z y o d n o śn ie d o

p r z y c z y n z a istn ia ły c h e fe k tó w

: m . in .

(1 ) p rz e n ie sie n ie k o sz tó w w y m ia n y n a k o n su m e n tó w ,
(2 ) z a o k rą g le n ia d o tz w . c e n a tra k c y jn y c h ,

(3 ) k o o rd y n a c ja  o c z e k iw a ń p rz e d się b io rc ó w ,
(4 ) k o n c e n tra c ja  d o sto so w ań  c e n o w y c h  w  o k re sie  o b lig a to ry jn e j w y m ia n y  c e n n ik ó w
(h ip o te z a  „ k o sz tó w  m e n u “ ).



p o w s ta n i e ro z b i e ż n o ś c i m i ę d z y i n fl a c j ą i j e j p e rc e p c j ą b y ł o n i e ty l k o

p r o b le m e m

sp o łe c z n y m

, a l e ró w n i e ż

g o sp o d a r c z y m



z e w z g l ę d u n a n i e d o s z a c o w a n i e w ł a s n e j s i ł y

n a b y w c z e j k o n s u m e n c i p o d e j m o w a l i s u b o p ty m a l n e d e c y z j e k o n s u m p c y j n e , s k u tk u j ąc e
z m n i e j s z e n i e m p o p y tu w s k a l i c a ł e j g o s p o d a rk i .



p o p rz e z z a s to s o w a n i e o d p o w i e d n i c h ro z w i ą z a ń i n s ty tu c j o n a l n y c h m o żl i w e

j e s t

z m in im a liz o w a n ie e f e k t ó w w p r o w a d z e n ia e u r o

, z a ró w n o w z a k re s i e s p o ł e c z n e j p e rc e p c ji

i n fl a c j i , j a k i rz e c z y w i s ty c h w z ro s tó w c e n



( 1 ) e f e k ty w n a k o m u n i k a c j a w ł a d z z e s p o ł e c z e ńs tw e m ,
( 2 ) o k re s p o d w ó j n e j e k s p o z y c j i c e n

( 3 ) p o ro z u m i e n i a c e n o w e w ł a d z z p rz e d s ię b i o rc a m i .



w p ro w a d z e n i e e u ro n i e p rz y c z y n i ł o s i ę d o p rz y s p i e s z e n i a p ro c e s u k o n w e rg e n c j i o g ó l n e g o

p o z i o m u c e n w ra m a c h k ra j ó w c z ł o n k o w s k i c h



w y j ą te k k a te g o ri a to w a ró w k o n s u m p c y j n y c h ,

w p rz y p a d k u k tó re j w y ż s z e j d y n a m i k i c e n p o w y m i a n i e w a l u ty d o ś w i a d c z a ł y k ra j e o n i ż s z y m

p o z i o m i e c e n . M o ż e b y ć to e f e k te m w i ę k s z e j p rz e j rz y s to ś c i c e n i re d u k c j i ry z y k a k u rs o w e g o p o
p rz y j ę c i u p rz e z k ra j e s tre f y e u ro w s p ó l n e j w a l u ty , c o m o g ł o d o p ro w a d z ić d o n a s i l e n i a a rb i traż u

c e n o w e g o .



n i e o d n o to w a n o n a to m i a s t p rz y s p i e s z e n i a k o n w e rg e n c j i n o m i n a l n e j w z a k re s i e c e n u s ł u g .



w e w sz y stk ich analiz o w any ch k atego riach k o sz y k a H IC P z w y jątk iem rek reacji i k ultury

m iały m iejsce isto tne k ró tk o o k reso w e efek ty ceno w e.



w niek tó ry ch prz y padk ach pew ne w zro sty dy nam ik i cen o dno to w ano jeszcze w m iesiącach

po przedzający ch w y m ianę w aluty .



sk utecz ność nak azu

p od w ójnej ek sp ozy cji cen

w z apo bieganiu nieuzasadnio ny m

fundam entam i w zro sto m cen na po zio m ie z agrego w anego w sk aźnik a infl acji o raz niek tó ry ch
jego k atego rii (to w ary k o nsum pcy jne o raz w ram ach usług



w p ro w a d z e n i u e u ro w P o l s c e to w a rz y s z ą o c z e k iw a n i a o s i ą g n i ę c i a p rz e z b a n k i

d ł u g o te rm i n o w y c h k o rz y ś c i , m .i n . e l i m i n a c j i ry z y k a w a l u to w e g o i m o ż l i w o ś c i w y k o rz y s ta n i a
e f e k tu s k a l i



p o c z ą tk o w e j f a z i e p ro c e s te n b ę d z i e w y m a g a ł p o n i e s i e n i a p rz e z s e k to r b a n k o w y

d o d a tk o w y c h k o s z tó w o p e ra c y j n y c h o ra z u traty c z ę ś c i d o c h o d ó w , g ł o w n i e z o p e ra c j i w y m i a n y
w a l u t



k o s z ty p rz y g o to w a n i a o rg a n i z a c y j n e g o b a n k ó w d o z m i a n y s y s te m ó w i n f o rm a ty c z n y c h i

ro z l i c z e ń b e z g o to w k o w y c h o ra z w p ro w a d z e n i e e u ro d o o b i e g u g o tó w k o w e g o b ę d ą u z a l e ż n i o n e ,
m .i n . o d d ł u g o ś c i o k re s u p o d w ó j n e g o o b i e g u w a l u to w e g o . I c h p rz y b l i ż o n ą w a rto ś ć s z a c u j e s i ę

n a o k o ł o 0 ,1 4 % P K B w p rz y p a d k u d w u ty g o d n i o w e g o o ra z o k o ł o 0 ,2 0 % P K B i 0 ,2 6 % P K B ,
o d p o w i e d n i o , w p rz y p a d k u d w u m i e s i ę c z n e g o i p ó ł ro c z n e g o o k re s u w y c o f y w a n i a z ł o te g o



k o s z ty te m o g ą b y ć o g ra n i c z o n e p o p rz e z z m n i e j s z e n i e w o l u m e n u o b ro tu g o tó w k o w e g o i

z w i ę k s z e n i e w y k o rz y s ta n i a k a rt p ł a tn i c z y c h i b a n k o w o ś c i i n te rn e to w e j w tra n s a k c j a c h
b a n k o w y c h o ra z p o p rz e z p rz e p ro w a d z e n i e k a m p a n i i u p o w s z e c h n i a j ą c ą w s p o ł e c z e ń s tw i e

w i e d z ę o w p ro w a d z a n y c h d o o b i e g u b a n k no ta c h i m o n e ta c h e u ro



w y e lim in o w a n ie o p e ra c j i w y m ia n y e u ro /z ło ty w w y n ik u w e jśc ia P o lsk i d o stre f y e u ro

sp o w o d u je u tra tę p rz e z b a n k i c z ę śc i d o c h o d ó w z ty tu łu o p e ra c ji w a lu to w y c h , a ic h p rz y b liż o n ą
w a rto ść m o ż n a o c e n ić n a o k o ło 0 ,1 8 % P K B



c ię ż a r p rz y g o to w a n ia i w p ro w a d z e n ia w sp ó ln e j w a lu ty d o o b ie g u g o tó w k o w e g o i ro z lic z e ń

b e z g o tó w k o w y c h sp o c z y w a n a se k to rz e b a n k o w y m . S tą d te ż p ro c e s te n b ę d z ie d la p o lsk ic h
b a n k ó w p o w a ż n y m w y z w a n ie m



o c z e k u je się , ż e z je d n e j stro n y m o ż e o n stw o rz y ć n o w e p e rsp e k ty w y d la ro z w o ju o f e rty

p ro d u k to w e j i w y k o rz y sta n ia e f e k tó w sk a li, z d ru g ie j n a to m ia st sta n ie się ź ró d łe m d o d a tk o w y c h
k o sz tó w o p e ra c y jn y c h , u tra ty c z ę śc i d o c h o d ó w o ra z z w ię k sz o n e j p re sji k o n k u re n c y jn e j ( N B P ,

2 0 0 4 )



w se k to rz e b a n k o w y m k ra jó w stre f y e u ro w p ro w a d z a n iu w sp ó ln e j w a lu ty to w a rz y sz y ły

d o d a tk o w e   k o sz ty   o p e ra c y jn e .  W   n a jw ię k sz y m   sto p n iu   w y n ik a ło   to   z   p o trz e b y   p rz e z b ro je n ia
sp rz ę tu   lic z ą c e g o   i  so rtu ją c e g o   b a n k n o ty   i  m o n e ty   o ra z   m o d e rn iz a c ji  sp rz ę tu   k o m p u te ro w e g o   i
sy ste m ó w  in f o rm a ty c z n y c h



z w ię k sz o n e k osz ty o so b o w e w b a n k a c h to e fe k t p ro w a d z e n ia sz k o le ń n a te m a t

ro z p o z n a w a n ia n o w y c h b a n k n o tó w i m o n e t o ra z o b słu g i z m o d y fi k o w a n y c h sy ste m ó w
k się g o w y c h i ro z lic z e ń b a n k o w y c h



w y so k ie k o sz ty n a tra n sp o rt n o w e j w a lu ty z b a n k ó w c e n tra ln y c h o ra z z a b e z p ie c z e n ie je j w e

w ła sn y c h p la c ó w k a c h



k o n so lid a c ja w se k to rz e b a n k o w y m i d ą ż e n ie d o w y k o rz y sta n ia e fe k tu sk a li są k o le jn y m i

c z y n n ik a m i,  k tó re   w   sy tu a c ji  z a w ę ż e n ia   ry n k u   w a lu to w e g o   m o g ą   b y ć   ź ró d łe m   stra t  w
m n ie jsz y c h   in sty tu c ja c h   b a n k o w y c h .  D la   d u ż y c h   w ie lo n a ro d o w yc h   k o rp o ra c ji  w sz y stk ie   k ra je
u n ii m o n e ta rn e j  tra k to w a n e  są   c z ę sto  ja k o  je d e n  o b sz a r  g o sp o d a rc z y . Z   te g o  te ż   w z g lę d u  w ie le

a m e ry k a ń sk ic h i a z ja ty c k ic h p rz e d się b io rstw p ro w a d z ą c y c h d z ia ła ln o ść g o sp o d a rc z ą w k ilk u
k ra ja c h U n ii E u ro p e jsk ie j sta ra się k o n so lido w a ć c a ło ść o b słu g i b a n k o w e j w ra m a c h je d n e g o

ra c h u n k u .

1 . G o s p o d a rk a p o l s k a p rz e z p ra w i e p ó ł w i e k u

f u n k c j o n o w a ła w e d łu g in n y c h z a s a d

n i ż

g o s p o d a rk i k r a j ó w E u r o p y Z a c h o d n i e j . S p u ś c i z n ą te g o o k r e s u j e s t d y s ta n s d z i e l ą c y n a s o d

ty c h k r a j ó w , w y r a ż a j ą c y s i ę p r z e d e w s z y s tk i m n i ż s z y m p r o d u k te m g o s p o d a rk i i
d o c h o d a m i , z a r ó w n o w u j ę c i u o g ó ł e m j a k i p e r c a p i ta . R ó ż n i ą n a s ta k ż e w a ru n k i

i n s ty tu c j o n a l n e , w j a k i c h p ro w a d z o n a j e s t d z i a ł a l n o ś ć g o s p o d a rc z a .

2 . k la s y c z n a d e fi n ic j a

c y k l u k o n iu n k t u r a ln e g o

w g B u r n s a i M it c h e lla : „ ro d z a j fl u k tu a c j i ,

o b s e r w o w a n y c h   w   o g ó l n e j   d z i a ł a l n o ś c i   g o s p o d a rc z e j   n a r o d ó w ,  o rg a n i z u j ą c y c h   s w ą   p ra c ę
g ł ó w n i e   w   p r z e d s i ę b i o rs tw a c h ,  n a s ta w i o n y c h   n a   z y s k .  C y k l   s k ł a d a   s i ę   z   e k s p a n s j i ,
w y s tę p u j ą c e j   w   ty m   s a m y m   c z a s i e   w   l i c z n y c h   d z i e d z i na c h   d z i a ł a l n o ś c i   g o s p o d a rc z e j ,  p o

n i e j n a s tę p u j e r e c e s j a , k u r c z e n i e s i ę d z i a ł a l n o ś c i g o s p o d a r c z e j , n a s tę p n i e o ż y w i e n i a

p rz e c h o d z ą c e g o w f a z ę e k s p a n s j i k o l e j n e g o c y k l u [ ...] s e k w e n c j a z m i a n p o w ta r z a s i ę , a l e

n i e p e r i o d y c z n i e ” ( B u r n s , M i tc h e l l , 1 9 4 6 ) .

3 .

D e fi n ic j a c y k lu w z r o s t u

: a k c e n tu j e s i ę w s p ó ł z a l e ż n o ś ć w z r o s tu i w a h a ń c y k l i c z n y c h ,

w y r ó ż n i a j ą c f a z y c y k l u k o n i u n k tu ra l n e g o j a k o o k re s y r e l a ty w n i e w y s o k i c h i n i s k i c h s tó p
w z ro s tu ( Z a r n o w i tz , M i n tz , 1 9 7 2 ) . W ty m p rz y p a d k u o p r ó c z a n a l i z o w a n i a s tó p w z r o s tu

a l te r n a ty w n i e d o b a d a n i a c y k l i w z ro s to w y c h w y k o r z y s tu j e s i ę o d c h y l e n i a o d tre n d u ,

o k r e ś l a j ą c c y k l j a k o o d c h y l e n i e p o z i o m u z j a w i s k a – p o o c z y s z c z e n i u z w a h a ń s e z o n o w y c h

i p rz y p a d k o w y c h – o d d ł u g o o k re s o w e j te n d e n c j i r o z w o j o w e j ( 1 4 ) .

1 .

P o r ó w n a n ie str u k tu r g o sp o d a r c z y c h w y b r a n y c h k r a j ó w str e f y E u r o

( 1 7 ) :

- z g o d n i e z te o ri ą O C A , s y m e try c z n o ś ć s z o k ó w m a k ro e k o n o m i c z n y c h o k re ś l o n a j e s t m .i n .
p rz e z p o d o b i e ń s tw o s tru k tu r g o s p o d a rc z y c h , k tó re j e s t s w o i s tą m e ta w ł a ś c i w o ś c i ą ,

k o n s u m u j ą c ą w p ł y w i n n y c h c z y n n i k ó w ( K e n e n , 1 9 6 9 ) . I m j e s t o n o w y ż s z e , ty m w i ę k s z a j e s t

s y n c h ro n i c z n o ś ć c y k l i k o n i u n k tu ra l n y c h p o w i ą z a n y c h g o s p o d a re k , p rz e m a w i a j ą c a z a
p ro w a d z e n i e m w s p ó l n e j p o l i ty k i p i e n i ę ż n e j ( T a v l a s, 1 9 9 4 ) .

- m i a rą p o d o b i e ń s tw a j e s t w s k a ź n i k z a p ro p o n o w a n y p rz e z

S ta tte v a i R a le v ą

( S ta tte v , R a l e v a ,

2 0 0 6 ) , o p a rty n a

in d e k sie K r u g m a n a

( K ru g m a n , 1 9 9 3 ) , s z e ro k o u ż y w a n y – w p o s ta c i c z y s te j

l u b z m o d y fi k o w a n e j – w b a d a n i a c h p o d o b i e ń s tw a s tru k tu r g o s p o d a rc z y c h ( 1 8 ) .

str u k tu r a p r o d u k c j i p o lsk ie j g o sp o d a r k i

ró ż n i s i ę o d s tru k tu r p o d a ż o w y c h

p o ró w n y w a n y c h g o s p o d a re k , z w ła s z c z a d u ż y c h g o s p o d a re k : f ra n c u s k i e j i n i e m i e c k i e j , k tó re
s ą n a j b a rd z i e j z b l i ż o n e d o s tru k tu ry p ro d u k c j i g o s p o d a rk i s tre f y e u ro .

str u k tu r a tw o r z e n ia w a r to śc i d o d a n e j b r u tto

( W D B ) w P o l s c e j e s t n a j b a rd z i e j p o d o b n a

d o s tru k tu ry p ro d u k c j i g o s p o d a rk i P o rtu g a l i i i s tre f y e u ro j a k o c a ł o ś c i .

- o d m i e n n o ś ć s tru k tu ry p ro d u k c j i p o l s k i e j g o s p o d a rk i w z g l ę d e m s tru k tu ry g o s p o d a rk i s tre f y

e u ro ( i p o z o s ta ł y c h g o s p o d a re k ) w y n i k a z r ó ż n ic w

u d z ia ła c h w str u k tu r z e c z te r e c h se k c j i

N A C E

: ro l n i c tw a ( A ) , g ó rn i c tw a i k o p a l n i c tw a ( C ) , h a n d l u i n a p ra w ( G ) o ra z o b s ł u g i

n i e ru c h o m o ś c i i fi rm ( K ) . T rz y p i e rw s z e z w y m i e n i o n y c h g a ł ę z i g o s p o d a rk i m a j ą w P o l s c e

z d e c y d o w a n i e  w i ę k s z y   u d z i a ł   n i ż   w   g o s p o d a rc e   E A 1 2   i   p o z o s ta ł y c h   b a d a n y c h   g o s p o d a rk a c h .
W z g l ę d n i e   n i e d o ro z w i n i ę ty   j e s t  s e k to r  u s ł u g   k o m e rc y j n y c h   ( d l a   b i z n e s u ) .  T ra d y c y j n i e
p rz e ro ś n i ę te   s e k to ry :   ro l n i c z y   i   g ó rn i c z y   s to p n i o w o   u s tę p u j ą   m i e j s c a   d l a   ro z w o j u  d z i a ł a l n o ś c i

u s ł u g o w e j ,  j e d n a k   z m i a n y   n i e   p o s tę p u j ą   n a   ty l e   s z y b k o ,  a b y   m o ż n a   b y ł o   m ó w i ć   o
k o n w e rg e n c j i  w  ty m  s e k to rz e .

-   o c e n i a j ą c

r ó ż n ic e m ię d z y str u k tu r a m i p r o d u k c y j n y m i

g o s p o d a rk i p o l s k i e j i w y b ra n y c h

g o s p o d a re k k ra j ó w U E z u w a g i n a i c h e w e n tu a l n y w p ł y w n a s y n c h ro n i c z n o ś ć c y k li
k o n i u n k tu ra l n y c h , n a l e ż y z a u w a ż y ć , ż e ró ż n i c e te d o ty k a j ą g a ł ę z i ( A , C , G ) b a rd z o p o d a tn y c h

n a   d z i a ł a n i e   s z o k ó w   p o d a ż o w y c h .  R e l a ty w n i e   n i s k i   ( w   P o l s c e )   u d z i a ł   b a rd z i e j   e l a s ty c z n i e
d z i a ł a j ą c y c h   s e k to ró w   u s ł u g o w y c h   ( H ,  J ,  K )   n i e   s ta n o w i   o d p o w i e d ni e g o   b u f o ru
a m o rty z u j ą c e g o   e f e k ty   w s trz ą s ó w   g o s p o d a rc z y c h .  W z g l ę d n a   k o n c e n tra c j a   p ro d u k c j i   ( o k .  2 5
%   W D B   P o l s k i   w o b e c   o k .  1 3   %   W D B   s tre f y   e u ro )   w   g a ł ę z i a c h   tru d n i e j   d o s to s o w u j ą c y c h   s i ę

d o g w a ł to w n i e z m i e n i a j ą c y c h s i ę w a ru n k ó w p ro w a d z e n i a d z i a ł a l n o ś c i g o s p od a rc z e j s ta n o w i
p o te n c j a l n e ź ró d ł o a s y m e tri i s z o k ó w m a k ro e k o n o m i c z n y c h .

struk tura inw esty cji

(w g C P A ) w P o lsce nie przy staje do struk tury inw esty cji w strefi e

euro  i struktur po zo stały ch po ró w ny w any ch go spo darek  (po za go spo dark ą W ło ch i P o rtugalii)
a zw łaszcza go spo dark i Irlandii, k tó rej struk tura w y datk ó w  inw esty cy jny ch jest dy w ergentna.
S truk tura  po py tu  inw esty cy jnego   w   P o lsce  w y k azuje  jednak   pew ną  zbieżno ść.  R ó żnice

w y nik ają  ze  w zględnie  nisk iego   (w   P o lsce)  udziału  nak ładó w   na  o biek ty   budo w nictw a
m ieszk anio w ego , a w y so k iego  –  nak ładó w  infrastruk turalny ch i na o biek ty  k o m ercy jne. T ak a
struk tura  inw esty cji  jest  ty po w a  dla  go spo darek   transfo rm ujący ch  się,  nadrabiający ch

w ieloletnie zapó źnienia w ro zw o ju usług po dstaw o w y ch dla działalno ści go spo darczej
(infrastruk turalny m ).

- w strukturze tw orzenia dochodów w Polsce

w zględnie niższy udział m ają dochody pracy,

a w yższy – tzw . nadw yżka operacyjna brutto

, tj. dochody gospodarstw dom ow ych spoza

pracy (najem nej). T a dysproporcja pogłębia się, polaryzując populację (w iększość
gospodarstw dom ow ych osiąga dochody w yłącznie lub głów nie z pracy). D ochody spoza

pracy są bardziej w rażliw e na w ahania stopy procentow ej (nośnika transm isji pieniężnej) i z
tej przyczyny zidentyfi kow ane rozbieżności m iędzy strukturam i tw orzenia dochodów m ogą
być źródłem asym etryczności szoków m akroekonom icznych.

6. S y n ch r o n iza cja cy k lu k o n iu n k tu r a ln ego w P o lsce i str efi e eu r o (26 )

d a n e w g b a d a ń

z a o k res o statn ic h 1 3 lat (o d 1 9 9 5 r.), z w y jątk iem z h arm o n iz o w an ej sto p y

b e z ro b o c ia, d la k tó re j d o stę p n e d an e o b e jm u ją o k re s o statn ic h 1 1 lat (o d 1 9 9 7 r.). (2 6 )

m eto d y esty m a cji czy n n ik a cy k liczn ego

(2 6 )

- k aż d y z e ź ró d ło w y c h ag re g a tó w m ak ro e k o n o m ic z n y c h b ę d ąc y c h p rz e d m io te m an alizy

z o stał p o d d a n y

p r o ceso w i fi ltr a cji

w c e lu w y k o m p o n o w an ia z je g o p rz e b ie g u k o m p o n e n tu

c y k lic z n e g o .  Z asto so w an o :  fi ltr  B ax te ra-K in g a  (B K )  (B ax te r,  K in g ,  1 9 9 9 ),  fi ltr  C h ristian o-
F itzg e rald a  (C H F )  (C h ristian o ,  F itz g e rald ,  2 0 0 3 ),  fi ltr  H o d ric k a-P re sc o tta  (H P ),  (H o d ric k ,
P re sc o tt, 1 9 9 7 ), stru k tu raln y  m o d e l sz e re g ó w  c z aso w y c h  (S T ). (2 7 )

- a n a l i z a p o d s ta w o w y c h m i a r s y n c h ro n i z a c j i w p rz y p a d k u z a s to s o w a n i a fi l tra B K p o k a z u j e

u m ia r k o w a n ą siłę sy n c h r o n iz a c j i d a n y c h p o lsk ic h z e str e f ą e u r o .

W s p ó ł c z y n n i k

k o h e re n c j i z e s tre f ą e u ro w y n i ó s ł o k . 0 ,3 9 , a w a n a l i z o w a n y c h k ra j a c h w a h a s i ę o d 0 ,1 5 d l a
H i s z p a n i i d o 0 ,4 3 d l a N i e m i e c . W s p ó ł c z y n n i k k o re l a c j i j e d n o c z e s n e j w a h a s i ę o d 0 ,2 8 d l a

W ł o c h   i   I rl a n d ii   d o   o k .  0 ,4 7   d l a   N i e m i e c   i   0 ,4 5   d l a   s tre f y   e u ro   j a k o   c a ł o ś c i .  C o   j e s t  i s to tn e
c y k l   k o n i u n k tu ra l n y   w   s tre fi e   e u ro ,  j a k   i   w   p o s z c z e g ó l n y c h   k ra j a c h   j e s t  o p ó ź n i o n y   w z g l ę d e m
w a h a ń   w   P o l s c e ,  n a   c o   w s k a z u j e   z a ró w n o   w a rto ś ć   p rz e s u n i ę c i a   f a z o w e g o ,  j a k   i   a n a l i z a

k o re l a c j i k rz y ż o w y c h ( 3 9) .

-

w a r to ść p r z e su n ię c ia f a z o w e g o

w a h a s i ę o d - 0 ,3 k w a rta ł u d o o k . - 2 ,6 k w a rta ł u .

M a k s y m a l n e w s p ó ł c z y n n i k i k o re l a c j i k rz y ż o w y c h w s k a z u j ą n a w e t n a o p ó ź n i e n i e 4 k w a rta l n e .

P rz y c z y m d l a n a j s i l n i e j s k o re l o w a n y c h g o s p o d a re k w y n o s i o n o od 1 d o 2 k w a rta ł ó w . ( 3 9 )

w a h a n ia c y k lic z n e p o lsk ie g o P K B są u m ia r k o w a n ie siln ie z sy n c h r o n iz o w a n e z

w a h a n ia m i P K B w str e fi e e u r o

. B i o rą c p o d u w a g ę w s z y s tk i e m e to d y fi l tra c j i n a j s i l n i e j s z y

s to p i e ń s y n c h ro n i z a c j i u z y s k a n o d l a N i e m i e c , W ł o c h . S ł a b s z ą s i ł ę sy n c h ro n i z a c j i s tw i e rd z o n o
d l a m n i e j s z y c h g o s p o d a re k , tj . I rl a n d i i , P o rtu g a l i i i H i s z p a n i i . P o l s k i c y k l P K B j e s t

w y p rz e d z a j ą c y w z g l ę d e m c y k l u w k ra j a c h s tre f y e u ro .

w a h a n ia c y k lic z n e p o lsk ie j k o n su m p c j i

w a n a liz o w a n y m o k re sie n ie są z sy n c h ro n iz o w a n e

z  w a h a n ia m i k o n su m p c ji w  stre fi e  e u ro . T a  k o n k lu z ja  je st w  z g o d z ie  z  p rz e d sta w io n y m  w y ż e j
p o ró w n a n ie m   stru k tu ry   k o n su m p c ji  (R y su n e k   2 .3 ),  z   k tó re g o   w y n ik a ,  ż e   w   P o lsc e   z n a c z n ie
o d b ie g a  o n a  o d  o b se rw o w a n e j w  d u ż y c h  g o sp o d a rk a c h  stre fy  e u ro . J e d n a k  m o ż n a  z a u w a ż y ć ,

ż e sto p ie ń z b ie ż n o śc i u le g a sto p n io w e m u z w ię k sz a n iu w c z a sie (5 2 ).

-

w a h a n ia c y k lic z n e in w e sty c ji

są siln ie z sy n c h ro n iz o w a n e z w a h a n ia m i w stre fi e e u ro . J e st

to   b a rd z o  isto tn e  z  p u n k tu  w id z e n ia  e w e n tu a ln e j w sp ó ln e j p o lity k i m o n e ta rn e j w  p rz y sz ło śc i.
M u sim y  p a m ię ta ć , ż e  to  w ła śn ie  in w e sty c je  są  g łó w n ą  p rz y c z y n ą  (sk ła d o w ą ) w a h a ń  o g ó ln e g o
p o z io m u  p o p y tu , a  c o  z a  ty m  id z ie  ró w n ie ż  p ro d u k c ji. S y m e try c z n o ść  sz o k ó w  w  ty m  a sp e k c ie
g w a ra n tu je ,  ż e   e w e n tu a ln e   ro z b ie ż n o śc i  o b se rw o w a n e   n a   p o z io m ie   g lo b a ln e g o   p o p y tu  n ie

b ę d ą a ż ta k d u ż e , g d y ż z m ie n n o ść p o z o sta ły c h sk ła d o w y c h n ie je st a ż ta k w ie lk a (w
sz c z e g ó ln o śc i k o n su m p c ji). S iln a lu b u m ia rk o w a n ie siln a sy n c h ro n iz a c ja w a h a ń in w e sty c ji

z o sta ła p o tw ie rd z o n a ró w n ie ż w in n y c h b a d a n ia c h d la c a łe j g ru p n o w y c h k ra jó w
c z ło n k o w sk ic h w U E (m .in . L e v a sse u r, 2 0 0 8 ).

w sk a ź n ik k o n iu n k tu r y k o n su m e n c k ie j

( g o s p o d a rs tw d o m o w y c h ) , k tó ry n a z y w a m y j e s t

ró w n i e ż   w s k a ź n i k i e m   u f n o ś c i   k o n s u m e n c k i e j   l u b   w s k a ź n i k i e m   n a s tro j ó w   ( a n g .  c o n s u m e r
s e n ti m e n t  i n d i c a to r)   j e s t  o b l i c z a n y   d l a   w s z y s tk i c h   k ra j ó w   U E   n a   p o d s ta w i e   z h a rm o n i z o w a n e j
m e to d o l o g i i   ( p o r.  E C   D G - E C F I N ,  2 0 0 7 )   i   j e s t  p u b l i k o w a n y   p rz e z   E U R O S T A T .  ( 7 9 );

z i d e n ty fi k o w a n e w a h a n i a w s k a ź n i k a k o n i u n k tu ry k o n s u m e n c k i e j w P o l s c e

z n a c z n ie

o d b ie g a j ą

o d w a h a ń z a re j e s tro w a n y c h w s tre fi e e u ro i a n a l i z o w a n y c h k ra j a c h , m o ż n a w rę c z

m ó w i ć o p rz e c i w n y c h k i e ru n k a c h z m i a n. W y n i k a z te g o , ż e w p rz e c i w i e ń s tw i e d o

p rz e d s i ę b i o rc ó w ,  p o l s k i e   g o s p o d a rs tw a   d o m o w e   p o s i a d a j ą   i n n e   w z o rc e   f o rm u ł o w a n i a   s w o i c h
o c e n   i   o c z e k i w a ń   n i ż   s p o ł e c z e ń s tw o   z   k ra j ów   s tre f y   e u ro .  W   p ra c y   B i a ł o w o l s k i e g o   i   D u d k a
( 2 0 0 7 )   n a   p o d s ta w i e   p o s z c z e g ó l n y c h   p y ta ń   a n k i e ty   z h a rm o n i z o w a n e g o   k w e s ti o n a ri u s z a
b a d a n i a  k o n s u m e n c k i e g o  u d o w o d n i o n o , ż e  s p o ł e c z e ń s tw o  p o l s k i e  j e s t b a rd z i e j  p e s y m i s ty c z n e

o d s p o ł e c z e ń s tw a e u ro p e j s k i e g o i p o s i a d a o d m i e n n e w z o rc e f o rm u ł o w a n i a o c e n w z a k re s ie
o g ó l n e j s y tu a c j i g o s p o d a rc z e j i w ł a s n e j s y tu a c j i fi n a n s o w e j . ( 8 1 - 8 2 ) G e n e ra l n i e m o ż n a

w y c i ą g n ą ć   w n i o s e k ,  ż e   w   a n a l i z o w a n y m   o k re s i e ,  n a   p o d s ta w i e   z a s to s o w a n y c h   m e to d
z i d e n ty fi k o w a n o   b ra k   s y n c h ro n i z a c j i   w a h a ń   w sk a ź n i k a   k o n i u n k tu ry   k o n s u m e n c k i e j   w   P o l s c e
i   k ra j a c h   s tre f y   e u ro .  W y n i k a   to   w   d u ż e j   m i e rz e   z   o d m i e n n y c h   fl u k tu a c j i   k o n s u m p c j i
p ry w a tn e j   o ra z   o d m i e n n y c h   w z o rc ó w   f o rm u ł o w a n i a   o c e n   p rz e z   p o l s k i e   g o s p o d a rs tw a

d o m o w e . Z u p ł y w e m c z a s u o b s e rw u j e s i ę j e d n a k s to p n i o w e z w i ę k s z a n i e s i ł y z b i e ż n o ś c i ( 8 4 )

o gó ln y w sk a ź n ik n a str o jó w go sp o d a r czy ch

(an g . ec o n o m ic sen tim e n t in d ic a to r –

E S I

) jest

o b lic z an y  d la w sz y stk ic h  k rajó w  U E  n a p o d staw ie z h arm o n iz o w an e j m eto d y k i (p o r. E C  D G -
E C F IN ,  2 0 0 7 )  p rz ez   E U R O S T A T .  Jest  to   sy n tetyc z n y   w sk aź n ik ,  o b lic z an y   n a  p o d staw ie
sek to ro w y c h   w sk aź n ik ó w   k o n iu n k tu ry   (p rz em y sł,  u słu g i  ry n k o w e,  b u d o w n ic tw o ,  h an d el

d etalic z n y   i  g o sp o d arstw a  d o m o w e),  p rz y  z ało ż e n iu   o d p o w ie d n ic h   w ag .  O b raz u je  o n   k lim at
g o sp o d arc z y  w  c ałe j g o sp o d arc e, w  an aliz ac h  K o m isji E u ro p e jsk ie j jak o  z m ien n ą referen c y jn ą
d la  teg o   w sk aź n ik a  w y k o rz y stu je  się  P K B .  W y n ik i  an aliz y   sy n c h ro n iz ac ji  p o lsk ieg o   c y k lu

k o n iu n k tu raln eg o   w y k o m p o n o w an eg o   z   o g ó ln eg o   w sk aź n ik a  n astro jó w   g o sp o d arc z y c h   n a
p o d staw ie  c z tere c h   ró ż n y c h   m e to d   są  b ard z o   z róż n ic o w an e  w   z ale ż n o śc i  o d   u ż y tej  m eto d y ,
jak   i  m ie d z y   k rajam i. w ah an ia  c y k lic z n e   o g ó ln eg o   w sk aź n ik a  n astro jó w   g o sp o d arc z y c h   są
p o d o b n e  w   P o lsc e   jak   i  w   an aliz o w an y c h   k rajac h   stre fy   eu ro   jed y n ie  w   p rz y p ad k u

z asto so w an ia fi ltra B K o raz c z ęśc io w o w p rz y p ad k u fi ltra C H F . (8 7 )

 w a h a n ia c y k lic z n e in d e k su E S I są siln ie j z sy n c h ro n iz o w a n e z c y k le m w stre fi e e u ro n iż

m ia ło to m ie jsc e d la P K B

św ia d c z y o ty m , ż e re a k c je p o d m io tó w ry n k o w y c h ( fi rm

p rz e m y sło w y c h , h a n d lo w y c h , b u d o w la n y c h , u słu g o w y c h c z y te ż k o n su m e n tó w ) , ic h
o c z e k iw a n ia i p e rc e p c ja z ja w isk g o sp o d a rc z y c h są p o d o b n e w P o lsc e i k ra ja c h stre f y e u ro . T o

d o p ie ro ró ż n ic e in sty tu c jo n a ln e i stru k tu ra ln e p o w o d u ją ró ż n ic e w c y k lu o b se rw o w a n y m n a
p o d sta w ie o g ó ln e j a k ty w n o śc i g o sp o d a rc z e j m ie rz o n e j n a p o d sta w ie P K B .

w sk a ź n ik w y k o r z y sta n ia m o c y p r o d u k c y j n y c h w p r z e m y śle p r z e tw ó r c z y m

je st

w y ra ż o n y w p ro c e n ta c h c a łk o w ity c h z d o ln o śc i p ro d u k c y jn y c h – w y n ik i n ie je d n o z n a c z n e . ( 9 6 )

- w sk a ź n ik b ie ż ą c y c h z d o ln o śc i p r o d u k c y j n y c h w p r z e m y śle p r z e tw ó r c z y m (sa ld o ) –

w sk a ź n ik je st o b lic z a n y ja k o sa ld o o d se tk ó w o d p o w ie d z i w p y ta n iu c z y : „ a k tu a ln e z d o ln o śc i
p ro d u k c y jn e p rz e d się b io rstw a p rz y p o sia d a n y m p o rtf e lu z a m ó w ie ń i je g o o c z e k iw a n y c h

z m ia n a c h   w   n a jb liż sz y c h   m ie sią c a c h   są :  1 )   z b y t  d u ż e ,  2 )   w y sta rc z a ją c e ,  3 )   z b y t  m a łe .”
W a h a n ia   c y k lic z n e   w sk a ź n ik a   z d o ln o śc i  p ro d u k c y jn y c h   w   P o lsc e ,  ja k   i  w   a n a liz o w a n y c h
k ra ja c h  stre f y  e u ro  są  p o d o b n e  d la  d u ż y c h  g o sp o d a re k  i c a łe j stre f y  e u ro .

7. P O R Ó W N A N IE R E A K C J I P K B N A SZ O K I P O D A Ż O W E I P O P Y T O W E



G o spo dark i po szczegó lny ch k rajó w , z uw agi na ró żnice w struk turz e pro duk cji i po py tu,

m o gą reago w ać na w y brane szo ki w spo só b asy m etry czny . Z punk tu w idzenia o pty m alnej
po lity k i m o netarnej, pro w adzo nej w ram ach w spó lnego o bszaru w aluto w ego , jak im jest strefa

euro , po żądany m jest, aby po do bieństw o w reak cji k rajó w czło nk o w sk ich na szo k i by ło
m o żliw ie najw ięk sze.



K o relacja szo k ó w po daż o w y ch jest w ięk sza niż k o relacja szo k ó w po py to w y ch.



P K B P o lsk i i Irlandii w y k azują relaty w nie najw ięk szą zm ienno ść i w arto ść przeciętnej

o dpo w iedzi w reakcji na badane szo k i w sto sunk u do inny ch k rajó w .



A n a liz a re a k c ji P K B w o d p o w ie d z i n a sz o k p o d a żo w y w m o d e lu S V A R z b e z ro b o c ie m

w sk a z u je n a b a rd z o siln ą k o re la c ję te j re a k c ji w P o lsc e o ra z w in n y c h b a d a n y c h k ra ja c h .



A n a liz a re a k c ji P K B w o d p o w ie d z i n a sz o k p o p y to w y w m o d e lu S V A R z b e z ro b o c ie m

w sk a z u je , ż e rz ą d o p ó ź n ie ń m o d e lu S V A R m a isto tn y w p ły w n a w a rto ść w sp ó łc z y n n ik a
k o re la c ji. N a jw ię k sz ą z m ie n n o ść re a k c ji n a sz o k w y k a z u je P K B w Irla n d ii, p o te m w P o lsc e .



A n a liz a re a k c ji P K B w o d p o w ie d z i n a sz o k p o d a ż o w y w m o d e lu S V A R z d e fl a to re m P K B ,

p o d o b n ie ja k d la m o d e lu z e sto p ą b e z ro b o c ia , w sk a z u je n a b a rd z o siln ą k o re la c ję m ię d z y tą
re a k c ją w P o lsc e a re a k c ja m i w in n y c h b a d a n y c h k ra ja c h .



W sp ó łc z y n n ik k o re la c ji d la re a k c ji P K B n a sz o k p o p y to w y w p rz y p a d k u m o d e lu S V A R z

d e fl a to re m P K B w y k a z u je w ię k sz ą z m ie n n o ść w ra z z e w z ro ste m rz ę d u o p ó ź n ie n ia n iż w

p rz y p a d k u m o d e lu S V A R z e sto p ą b e z ro b o c ia .

W N I O S K I

(1 1 9 )



w y n ik i b a d a n ia d a j ą p o d s t a w ę d o w n io s k o w a n ia o is t n ie n iu

s y n c h r o n iz a c j i w a h a ń k o n iu n k t u r a ln y c h w P o ls c e i s t r e fi e e u r o .

1 )   S tr u k tu r a   g o s p o d a r k i   p o l s k i e j   w   p o r ó w n a n i u   z e   s tr u k tu r a m i   g o s p od a r e k
s tr e f y  e u r o  w y k a z u j e  z n a c z ą c e  r ó ż n i c e .

2 )  S tw i e r d z o n o  s i l n e  w a h a n i a  c y k l i c z n e  p r o d u k tu  g o s p o d a r k i .

3 )   S tw i e r d z o n o   z n a c z n e   p o d o b i e ń s tw o   w   p r z e b i e g u   c y k l u   k o n i u n k tu r a l n e g o   w
k r a j a c h  e u r o  i  w  P o l s c e .

4 )   S p o ś r ó d   w s z y s tk i c h   a n a l i z o w a n y c h   z m i e n n y c h   il o ś c i o w y c h   n a j w i ę k s z ą

s y n c h r o n i z a c j ę w p r z e b i e g u c y k l u w P o l s c e i k r a j a c h e u r o s tw i e r d z o n o d l a
p r o d u k c j i s p r z e d a n e j p r z e m y s ł u , i n w e s ty c j i i P K B ,

 w o j e w ó d z tw a w z n a c z n y m sto p n iu r ó ż n ią się

m i ę d z y s o b ą p o d w z g l ę d e m s tru k tu ry

g o s p o d a rc z e j , o tw a rto ś c i i s tru k tu ry h a n d l u z a g ra n i c z n e g o o ra z s y n c h ro n i z a c j i w a h a ń
c y k l i c z n y c h .



z a c h o d z i d u ż e

p r a w d o p o d o b ie ń stw o

n ie r ó w n o m ie r n e g o e f e k tu a k c e sj i

P o l s k i d o s tre f y

e u ro w p rz e k ro j u w o j e w ó d z tw .



w y n i k i n i e p o z w a l a j ą n a p o tw i e rd z e n i e h i p o te z y , i ż p rz y j ę c i e e u ro d o p ro w a d z i d o w z ro s tu

p o l a ry z a c j i ro z w o j u re g i o n a l n e g o .



p rz y j ę c i e e u ro w i ą z a ć s i ę b ę d z i e z p e w n y m i

k o sz t a m i

, w y n i k a j ą c y m i p rz e d e w s z y s tk i m z e

z w i ę k s z o n e g o z a g ro ż e n i a s z o k a m i a s y m e try c z n y m i o ra z z p rz e k a z a n i a k o m p e te n c j i p o l i ty k i

p i e n i ę ż n e j n a rz e c z E u ro p e j s k i e g o B a n k u C e n tra l n e g o



k o s z ty te ta k ż e m o g ą b y ć

z r ó ż n y m n a tę ż e n ie m r o z ło ż o n e p r z e str z e n n ie

, z w ł a s z c z a w

p o c z ą tk o w y m o k re s i e c z ł o n k o stw a w s tre fi e e u ro , c z y l i d o p ó k i , w w y n i k u p ro c e s u k o n w e rg e n c j i

e n d o g e n i c z n e j , s tru k tu ra g o s p o d a rc z a i c y k l k o n i u n k tu ra l n y P o l s k i i s tre f y e u ro n i e u p o d o b n ią
s i ę .



z badań Puchalskiej (2008) w ynika, że przedsiębiorcy z w ojew ództw położonych w e

w schodniej części P olski (z w yjątkiem podlaskiego) są zdecydow anie bardziej sceptycznie

nastaw ieni do przyjęcia w spólnej w aluty, niż przedsiębiorcy na zachodzie kraju.



jeżeli struktury gospodarcze (w zakresie produkcji, zatrudnienia, w ym iany handlow ej) w

niektórych regionach różnią się od analogicznych struktur w strefi e euro oraz charakteryzują się
one w ysoką specjalizacją, natom iast

cykle koniunkturalne

w niew ystarczającym stopniu są

zsynchronizow ane z cyklem  strefy euro, to w spólna polityka pieniężna, prow adzona przez E B C ,
m oże okazać się dla tych regionów  nieadekw atna. Z am iast łagodzić pojaw iające się tam  szoki,
polityka pieniężna m oże okazać się w  przypadku takich regionów  procykliczna.

W św ie tle

teo r ii o p ty m a ln y c h o b sz a r ó w w a lu to w y c h

, k o rz y śc i z p rz y ję c ia w sp ó ln e j

w a lu ty w p o sz c z e g ó ln y c h w o je w ó d z tw a c h b ę d ą w g łó w n e j m ie rz e
p o c h o d n ą n a stę p u ją c y c h c z y n n ik ó w (p o r. n p . A rtis, 2 0 0 3 ):



stru k tu ry p ro d u k c ji (w ty m sto p n ia sp e c ja liz a c ji),



o tw a rto śc i,



stru k tu ry w y m ia n y h a n d lo w e j,



sto p n ia z b ie ż n o śc i c y k li k o n iu n k tu ra ln y c h .

kryterium K enena

(1969): optym alny obszar w alutow y tw orzą regiony charakteryzujące się

zdyw ersyfi kow aną i podobną strukturą produkcji i eksportu.

kryterium M cK innona

(1963) optym alność obszaru w alutow ego to duża otw artość regionów o raz

w ysoka intensyw ność pow iązań handlow ych m iędzy nim i.
3. obecnie w ysoka synchronizacja cykli koniunkturalnych jest zaliczana do kryteriów optym alnego obszaru

w alutow ego (

Fidrm uc, K orhonen, 2006

P O L S K A :

 z n a c z n e r o z b i e ż n o ś c i

m i ę d z y P o l s k ą a w i ę k s z o ś c i ą k r a j ó w s tr e f y e u r o ,

b ę d ą c a p o c h o d n ą w y s o k i c h u d z i a ł ó w w s t r u k tu r z e tw o r z e n i a w a r t o ś c i d o d a n e j :

r o l n i c t w a ( s e k c j a A , w g k l a s y fi k a c j i N A C E ) , g ó r n i c t w a i k o p a l n i c tw a ( C ) o r a z

h a n d l u i n a p r a w ( G ) , a z d r u g i e j s t r o n y n i s k i e g o u d z i a ł u o b s ł u g i n i e r u c h o mo ś c i
i fi r m ( s e k c j a K ) . ( A d a m o w i c z e t a l . ( 2 0 0 8 ) .



n a b i l a n s s z a n s i k o r z y ś c i z c z ł o n k o s t w a w e w s p ó l n y m o b s z a r z e w a l u t o w y m m o ż e t a k ż e w p ł y w a ć

p o z i o m r o z w o j u e k o n o m i c z n e g o , g d y ż d e t e r m i n u j e o n , d o p e w n e g o s t o p n i a , s t r u k t u r ę p o p y t u

k o n s u m p c y j n e g o ( 1 9 )

U W A G A



stru m ie n ie h a n d lu z a g ra n ic z n e g o n ie są g e n e ro w a n e w „ je d n y m

p u n k c ie w p rz e strz e n i ( P o lsk a ) , a le w ró ż n y c h lo k a liz a c ja c h . P o d m io ty

g o sp o d a rc z e   z lo k a liz o w a n e   w   p o sz c z e g ó ln y c h   w o je w ó d z tw a c h   w
ró ż n y m   sto p n iu   a n g a ż u ją   się   w   h a n d e l  z a g ra n ic z n y ,  ró ż n a   je st  ic h
k o n k u re n c y jn o ść ,  o d m ie n n y   u d z ia ł  p rz e d się b io rstw   z   k a p ita łe m

z a g ra n ic z n y m w e k sp o rc ie itp .



n a j w ię k s z y p o t e n c j a ł k o r z y ś c i

z c z ł o n k o s tw a w s tr e fi e e u r o m a j ą

w o j e w ó d z tw a c h a r a k te r y z u j ą c e s i ę z b l i ż o n ą d o s tr e f y e u r o i
z d y w e r s y fi k o w a n ą s tr u k tu r ą p r o d u k c j i , o tw a r te , o w y s o k i e j

i n te n s y w n o ś c i   p o w i ą z a ń   h a n d l o w y c h   z e   s tr e f ą   e u r o ,  a   ta k ż e   te ,  k tó r y c h
c y k l   k o n i u n k tu r a l n y   p r z e b i e g a   p o d o b n i e   d o   c y k l u   s tr e f y   e u r o .  Z   d r u g i e j
s tr o n y ,  o d m i e n n a   o d   s tr e f y   e u r o   i   m a ł o   z d y w e r s y fi k o w a n a   s tr u k tu ra

p r o d u k c j i ,  n i s k i   u d z i a ł   h a n d l u   w   P K B ,  m a ł a   i n te n s y w n o ś ć   p o w i ą z a ń
h a n d l o w y c h   z   k r a j a m i   s tr e f y   e u r o ,  a   ta k ż e   b r a k   s y n c h r o n i z a c j i
c y k l i c z n e j   –   s ą   to   c z y n n i k i ,  k tó r e   z w i ę k s z a j ą   k o s z ty   l u b   o g r a n i c z a j ą

k o r z y ś c i p a r ty c y p a c j i w o j e w ó d z tw a w e w s p ó l n y m o b s z a r z e
w a l u to w y m .



e la sty c z n o ść z a tru d n ie n ia c h a ra k te ry z u je się w P o lsc e w y so k im z ró ż n ic o w a n ie m , z w ła sz c z a

w se k to rz e ro ln ic z y m



w sz y stk ie w o je w ó d z tw a , z w y ją tk ie m ślą sk ie g o , c h a ra k te ry z u ją się w y ż sz y m u d z ia łe m

ro ln ic tw a (se k c ja A ) w tw o rz e n iu w a rto śc i d o d a n e j n iż m a to m ie jsc e w stre fi e e u ro



z n a c z n ą ro z b ie ż n o ść m ię d z y P o lsk ą a stre fą e u ro m o ż n a z a u w a ż y ć w p rz y p a d k u se k to ra

g ó rn ic z e g o



p rz e tw ó rstw o p rz e m y sło w e (se k c ja D ) d o sta rc z a z d e c y d o w a n ie w ię k sz e j n iż w stre fi e e u ro (a

ta k ż e w P o lsc e ) c z ę śc i W D B w w o je w ó d z tw a c h o p o lsk im i

p o d k a rp a c k im . Z d ru g ie j stro n y , w w o je w ó d z tw ie m a z o w ie c k im u d z ia ł te j se k c ji w tw o rz e n iu
W D B je st, n a tle stre fy e u ro , z n ik o m y



z d e c y d o w a n ie w ię k sz y u d z ia ł w tw o rz e n iu w a rto śc i d o d a n e j m a w P o lsc e se k c ja (G ), c z y li

h a n d e l h u rto w y i d e ta lic zn y ; n a p ra w a p o ja zd ó w sa m o c h o d o w y c h , m o to c y k li o ra z a rty k u łó w

u ży tk u o so b iste g o i d o m o w e g o . W P o lsc e d o sta rc z a o n a 2 0 % W D B , c z y li o k o ło d w u k ro tn ie
w ię c e j n iż w stre fi e e u ro



k ilk u k ro tn ie n iż sz e w p o ró w n a n iu z e stre fą e u ro są w P o lsc e u d z ia ły h o te la rstw a i re sta u ra c ji

w g e n e ro w a n iu W D B



k o le jn ą isto tn ą ro z b ie ż n o śc ią p o m ię d z y stre fą e u ro a p o lsk im i w o je w ó d z tw a m i je st u d z ia ł

u słu g z w ią z a n y c h z ry n k ie m n ie ru c h o m o śc i



w u słu g a c h z w ią z a n y c h z e d u k a c ją (sek c ja M ) w y tw a rz a się w stre fi e e u ro z d e c y d o w a n ie

w ię k sz ą c z ę ść w a rto śc i d o d a n e j n iż w ja k im k o lw ie k p o lsk im w o je w ó d z tw ie , n ie m n ie j je d n a k o d

sz e re g u la t o b se rw o w a n y je st d y n a m ic z n y w z ro st p o p y tu n a te u słu g i w c a łe j P o lsc e , a ta k ż e
sz y b k i w z ro st W D B d o sta rc z a n e j p rz e z u słu g i e d u k a c y jn e .

S T R U K T U R A S E K T O R O W A W P O S Z C Z E G Ó L N Y C H W O J E W Ó D Z T W A C H



n a jb a rd z ie j z b liż o n ą d o P o lsk i se k to ro w ą stru k tu rą tw o rz e n ia w a rto śc i d o d a n e j b ru tto

c h ara k te ry z u je się w o jew ó d z tw o d o ln o śląsk ie, a n astę p n ie łó d z k ie.



n a jb a rd z iej o dle g łą o d k ra jo w ej stru k tu rą tw o rz en ia W D B w y ró ż n ia się m az o w ie c k ie m im o

fak tu , ż e n a jw ięk sz a jej c z ęść w y tw a rz a n a jest w ła śn ie w ty m re g io n ie  p o ch o d n a d u ż ej

h e tero g e n ic z n o śc i w ew n ę trz n e j teg o w o jew ó d z tw a . S k ład a ją się n a tę h e te ro g e n ic z n o ść z jed n e j

stro n y  a g lo m era c ja w a rsz a w sk a, o  b ard z o  n o w o c z esn e j (ja k  n a  p o lsk ie  w a ru n k i) stru k tu rz e
z a tru d n ie n ia , a  z  d ru g ie j stro n y  sła b o  ro z w in ię te te ren y  ro ln ic z e , p o ło ż o n e  z w ła sz c z a n a  w sc h ó d
o d  W isły . W  k o n sek w en c ji sła b o  w y k sz ta łc o n y  je st w  ty m  re g io n ie  se k to r p rz e tw ó rc z y ,

n a to m iast rela ty w n ie d u ż ą c z ę ść W D B d o sta rc z a ją u słu g i.



n ie m o ż n a tu d o k o n a ć k o n w e n c jo n a ln e g o p o d z ia łu w o je w ó d z tw n a „ P o lsk ę A ” , z ło ż o n ą z

w o je w ó d z tw z a c h o d n ic h i „ P o lsk ę B ” . W sz c z e g ó ln o śc i tru d n o w n io sk o w a ć o w ię k sz e j

e k sp o z y c ji n a sz o k i a sy m etry c z n e w o j e w ó d z tw śc ia n y w sc h o d n ie j. P ra w d o p o d o b ie ń stw o
w y stą p ie n ia sz o k ó w a sy m e try c z n y c h w je st ty m w ię k sz e , im stru k tu ra p ro d u k c ji b a rd z ie j

o d b ie g a  o d  stru k tu ry  p ro d u k c ji w  stre fi e  e u ro . P o d  w z g lę d e m  p o d o b ie ń stw a  stru k tu ry  tw o rz e n ia
w a rto śc i d o d a n e j d o  stre f y  e u ro , w  g o rsz e j o d  w o je w ó d z tw  w sc h o d n ic h  sy tu a c ji w y d a ją  się  b y ć
w o je w ó d z tw a :  ślą sk ie ,  w ie lk o p o lsk ie   i  m a z o w ie c k ie .  N a jb a rd z ie j  z b liż o n ą   d o   stre f y   e u ro

stru k tu rę p ro d u k c ji c h a ra k te ry z u ją się z k o le i w o je w ó d z tw a : p o m o rsk ie , m a ło p o lsk ie i
d o ln o ślą sk ie .



ty lk o je d n o w o je w ó d z tw o – p o m o rsk ie , c h a ra k te ry z u je się w ię k sz y m p o d o b ie ń stw e m

stru k tu ra ln y m d o stre f y e u ro n iż P o lsk a ja k o c a ło ść . Z te g o p u n k tu w id z e n ia to w ła śn ie
p o m o rsk ie w y d a je się b y ć re g io n e m „ n a jle p ie j p rz y g o to w a n y m ” d o c z ło n k o stw a . R e la ty w nie

z b liż o n e p o d w z g lę d e m stru k tu ry p ro d u k c j i są p o n a d to : m a ło p o lsk ie , d o ln o ś lą sk ie i
z a c h o d n io p o m o rsk ie .

A N A L IZ A H A N D L U Z A G R A N IC Z N E G O W O J E W Ó D Z T W



k o rz y śc i z in te g ra c ji w a lu to w e j d o ty c z ą p rz e d e w sz y stk im ty c h g o sp o d a re k , k tó re c e c h u je

w y so k a o tw a rto ść o ra z in te n sy w n o ść p o w ią z a ń h a n d lo w y c h



p ię ć w o je w ó d z tw z a c h o d n ie j o ra z p o łu d n io w o- z a c h o d n ie j P o lsk i p rz e z c a ły b a d a n y o k re s

c h a ra k te ry z o w a ła n ie z m ie n n a , w y so k a in te n sy w n o ść p o w ią z a ń h a n d lo w y c h z U E (d o ln o ślą sk ie,
lu b u sk ie ,

o p o lsk ie

, ślą sk ie o ra z w ie lk o p o lskie ), n a jn iż sz a n a to m ia st d la p o d k a rp a c k ie g o o ra z

p o d la sk ie g o .



w 2 0 0 6 ro k u z n a c z e n ie k ra jó w stre f y e u ro w e k sp o rc ie w o je w ó d z tw n a jw ię k sz e b y ło

(p o w y ż e j 6 0 % ) w : lu b u sk im , o p o lsk im , n a Ś lą sk u o ra z D o ln y m Ś lą sk u ; n a jn iż sz e n a to m ia st w

p rz y p a d k u p o m o rsk ie g o



w d o ln o ślą sk im w a rto ść e k sp o rtu w ro k u 2 0 0 6 b y ła 4 ,6 ra z y w y ż sz a n iż w ro k u 1 9 9 9,

c h a ra k te ry z u je się ró w n ie ż n a jw y ż sz ą w a rto śc ią e k sp o rtu p e r c a p ita (w 2 0 0 6 r. o k o ło 3 .7 0 0
e u ro )



w artość im portu – w przeliczeniu na jednego m ieszkańca – w ykazuje bardzo duże

zróżnicow ania. N ajw yższą w artość w skaźnik przyjm uje dla M azow sza – 6,7 tys. euro, najniższą
dla w ojew ództw a lubelskiego (401 euro).



istnieje

potencjalny problem niesym etryczności reakcji gospodarek poszczególnych

w ojew ództw na szoki ze strony rynków zagranicznych (popytow e) i w konsekw encji ryzyko
w ystąpienia asym etrycznych soków regionalnych



kw estia

sposobu konkurow ania

/cena – high tech/

B E Z R O B O C I E

( 7 0 )



p o l s k i ry n e k p ra c y c h a ra k te ry z o w a ł s i ę ( s z c z e g ó l n i e w l a ta c h 9 0 .) o d m i e n n y m i te n d e n c ja m i

w z a k re s i e z a tru d n i e n i a i b e z ro b o c i a



p ro c e s re d u k c j i b e z ro b o c i a u k ry te g o , „ e f e k t g ą b k i ” w s e k to rz e ro l n i c z y m n a te re n a c h

w s c h o d n i e j P o l s k i , p ro c e s y m i g ra c y j n e



w y ż s z e w s p ó ł c z y n n i k i k o re l a c j i c y k l i c z n y c h k o m p o n e n tó w z a tru d n i e n i a z P o l s k ą m o ż n a

z a o b s e rw o w a ć m i ę d z y w o j e w ó d z tw a m i p o ł o ż o n y m i w z a c h o d n i e j c z ę ś c i k ra j u : d o l n o ś l ą s k i m

( 0 ,8 6 ) i l u b u s k i m ( 0 ,8 4 ) , k tó re c h a ra k te ry z u j ą s i ę re l a ty w n i e n o w o c z e s n ą s tru k tu rą z a tru d n i e n i a



n a j b a rd z i e j z s y n c h ro n i z o w a n e o k a z a ł o s i ę b y ć w o j e w ó d z tw o p o d l a s k i e ( w s p ó ł c zy n n i k

k o re l a c j i   ró w n y   0 ,7 5 ) ,  c h a ra k te ry z u j ą c e   s i ę   re l a ty w n i e   p rz e s ta rz a ł ą   s tru k tu rą   z a tru d n i e n i a .
Ś re d n i ą   s i ł ę   z w i ą z k u   c y k l i c z n y c h   k o m p o n e n tó w   z a tru d n i e n i a   c h a ra k te ry z o w a ł y   s i ę   z   k o l e i
w o j e w ó d z tw a :   m a ł o p o l s k i e   ( 0 ,5 7 )   o ra z   ś w i ę to k rz y s k i e   ( 0 ,5 3 ) ;   u j e m n e   w s p ó ł c z y n n i k i   k o re l a c j i ,

w ty m n a j w y ż s z e d l a ś l ą s k i e g o (- 0 ,5 5 ) i p o d k a rp a c k i e g o (- 0 ,5 0 )



sek to r n ieru c h o m o ści, w ty m z w łasz c z a m iesz k an io w y ch , w ro z w in ięty c h k rajach z

g o sp o d ark ą ry n k o w ą, z e w z g lęd u n a sw o ją w ielk o ść i w ielo rak o ść p o w iąz ań , siln ie

o d d z iału je n a g o sp o d ark ę, w ty m z w łasz c z a n a sek to r fi n an so w y .



w y stęp u je też siln a z ależ n o ść o d w ro tn a, z w łasz c z a p o m ięd z y p o lity k ą g o sp o d arc z ą,

sek to rem fi n an so w y m a sek to rem n ieru c h o m o śc i. N ie w sz y stk ie z ty ch z ależ n o ści

w y stęp u ją w P o lsce. B io rąc p o d u w ag ę k o n sek w en c je p rz y jęc ia w sp ó ln ej w alu ty d la

P o lsk i, sz cz eg ó ln ie isto tn e w y d aje się o d d z iały w an ie n a ró w n o w ag ę

m ak ro ek o n o m icz n ą p o p rz ez p o lity k ę m o n etarn ą, k an ał k red y to w y o raz c z y n sz ó w

im p u to w an y c h



ry n k i fi n a n so w e siln ie o d d z ia łu ją n a w sp ó łc z esn y sek to r n ie ru c h o m o śc i

m ie sz k a n io w y c h i k o m erc y jn y c h . O d d z iały w a n ie to je st z ró ż n ic o w a n e d la

p o sz c z eg ó ln y c h ry n k ó w k ra jo w y c h , o ra z z m ie n ia się w c z a sie. N a jłatw iej

k w a n ty fi k o w aln e jest o d d z ia ły w a n ie p o p rz e z k an ał k re d y to w y o raz c z y n sz u

im p u to w an e g o . W p rz y p a d k u P o lsk i o d d z iały w a n ie to , z e w z g lę d ó w h isto ry c z n y c h ,

b y ło m a ło isto tn e d o 2 0 0 0 r., p o k tó ry m o b se rw u jem y w z ro st z n a c z e n ia k an ału

k red y to w e g o (sto p y p ro c en to w e, m arż e , k ry te ria o stro ż n o śc io w e b an k ó w )



ry n k i n ieru c h o m o śc i ro z w ijają się c y k li c z n ie. W p ły w n a to m ają c z y n n ik i le ż ą c e

z a ró w n o p o stro n ie p o p y tu , ja k te ż p o d a ż y . J esz c z e n ied aw n o m ia ły o n e siln ie

n a ro d o w y c h arak te r, o b e c n ie sy tu a c ja ta z m ie n ia się z a sp raw ą g lo b aliz ac ji, w ty m

g ło w n ie sy stem u fi n a n so w e g o



b ań k i c en o w e n a z n ac z ąc ą s k alę, n a ry n k u n ieru c h o m o śc io w y m są z jaw isk iem

relaty w n ie n o w y m , jak k o lw iek n a sk alę lo k aln ą z n an e są o d k ilk u d z ie się c iu lat, w

w ię k sz y m sto p n iu d o ty c z y ły je d n ak n ieru c h o m o śc i k o m erc y jn y c h



k ry z y sy n ie ru c h o m o śc io w e są z jaw isk ie m p o w sz e c h n y m w sk ali g lo b a ln e j, ale

relaty w n ie rz ad k im w sk ali k raju . P o w aż n e k ry z y sy w y stę p u ją z reg u ły raz n a

p o k o len ie.



p o lsk i ry n ek n ie ru c h o m o śc i w z asad z ie n ie p rz esz e d ł je sz c z e p e łn e g o c y k lu w

ro z w in iętej g o sp o d arc e ry n k o w e j. D o d atk o w o n a tle ry n k u am ery k ań sk ieg o c z y

ry n k ó w e u ro p ejsk ic h z n ajd u je się w p o c z ątk o w y c h faz ac h ro z w o ju .

   b ezp ośred n im , k rotk ook resow y m i k w an tyfi k ow aln y m sk u tk iem

przy stąpienia do strefy euro m o ż e by ć w z ro st siły o ddziały w ania k anału k redy to w ego ,

w w y nik u spadk u sto p pro cento w y ch po niż ej po z io m u ró w no w aż ącego po lsk ą

go spo dark ę. B ędzie to k o nsek w encją po w stania nadpły nno ści w go spo darce w sk ali

m ak ro ek o no m icznej, o raz w z ro stu glo balnej zdo lno ści k redy to w ej m iejsk ich

go spo darstw do m o w y ch, jak ró w nież w z ględnego po tanienia k redy tu w sk ali m ik ro .

Isto tn e znaczenie będz ie m iał do stęp do prak ty cznie nieo granicz o ny ch o sz czędno ści

E uro landu. M o żna też prz ew idy w ać ro snące z nacz enie k anału czy nsz ó w

im puto w any ch – efek tu eduk acji ek o no m icznej spo łeczeństw a.

  

w ar u n k iem zad ziałan ia m ech an izm ów d ostosow ań d łu gook r esow y ch

jest

jedn ak uelasty cz nienie po d aż y , w ty m g ło w nie terenó w b udo w lan y ch o raz w z ro st

k o nk urency jn o ści w sek to rz e. W p o z o stały m prz y pad k u w z ro st cen m iesz k ań

po ciąg nie z a so b ą w z ro st k o sz tó w , w ty m ren ty grun to w ej. W du ż y m sto pniu usz ty w ni

to ry n ek m iesz k ań i spo w o d uje dalsz e k o m plik acje d la ry nk u prac y . D o pro w adz i to d o

sy tuacji ró w no w ag i p rz y w y so k ich cen ach i niew ielk ich ro z m iarach b udo w nictw a,

z nanej z e ź le dz iałający ch ry n k ó w .



p r o p o z y c j a u t w o r z e n i a u n i i m o n e t a r n e j b y ł a

w l a t a c h 9 0 . X X w .

p r o j e k t e m r y z y k o w n y m – t w ó r c y t e o r i i O O W w s k a z y w a l i , i ż 1 1
k r a j ó w U n i i , k t ó r e p o c z ą t k o w o z d e c y d o w a ł y s i ę n a p r z y j ę c i e

j e d n o l i t e j w a l u t y ( U E - 1 1 )

n i e t w o r z y o p t y m a l n e g o o b s z a r u

, a

r ó ż n i c e i n s t y t u c j o n a l n e m i ę d z y p o s z c z e g ó l n y m i r e g i o n a m i s p r a w i a j ą ,

i ż w p r o w a d z e n i e e u r o m o ż e o k a z a ć s i ę b a r d z o k o s z t o w n e .



d o w o d z o n o , i ż n a s k u t e k z n a c z n y c h r ó ż n i c w s t r u k t u r a c h

p r z e m y s ł o w y c h ,

p o s z c z e g ó l n i c z ł o n k o w i e U E d o ś w i a d c z a j ą

i d i o s y n k r a t y c z n y c h s z o k ó w p o d a ż o w y c h i p o p y t o w y c h

w y s o k a r e a l n a d y w e r g e n c j a

( s t o p i e ń r o z b i e ż n o ś c i t e m p a w z r o s t u

z a t r u d n i e n i a   i   p r o d u k c j i   w   w y n i k u   w s t r z ą s ó w   a s y m e t r y c z n y c h ) 1 5
w y m a g a ł a   d u ż e j   e l a s t y c z n o ś c i   r y n k u   p r a c y ,   t a k   a b y   p r o c e s y
d o s t o s o w a w c z e   m o g ł y   p r z e b i e g a ć   s p r a w n i e .



w y p e ł n i e n i e t e g o w a r u n k u s p r a w i ł o b y , iż k o r z y ś c i z u t w o r z e n i a

o b s z a r u p r z e w y ż s z y ł y b y k o s z t y , a z a t e m j e g o u s t a n o w i e n i e b y ł o b y
e k o n o m i c z n i e u z a s a d n i o n e . R o z p a t r u j ą c U E - 1 1 o r a z U E - 1 6 ,

z b y t

n is k i s t o p ie ń e la s t y c z n o ś c i r y n k ó w p r a c y

( p r z y d a n e j r e a l n e j

d y w e r g e n c j i )

m ia ł, w e d le t e o r ii O O W , p r o w a d z i ć d o s t r a t

e k o n o m ic z n y c h w p r z y p a d k u r e z y g n a c j i

z e la s t y c z n e g o k u r s u w a lu t o w e g o j a k o j e d n e g o z m e c h a n iz m ó w
d o s t o s o w a w c z y c h

k r y te r ia

n o m in a ln e j

k o n w e r g e n c j i,

c h a r a k t e r z e

m a k r o e k o n o m ic z n y m

n ie r e g u lo w a ły k w e s t ii t a k k r y t y c z n y c h d la

t e o r ii O O W j a k e la s t y c z n o ś ć r y n k u p r a c y c z y m o b iln o ś ć s iły

r o b o c z e j

( o p o d ł o ż u m i k r o e k o n o m i c z n y m ) – n i e m o g ł y w i ę c

z a g w a r a n to w a ć p o p r a w n e g o f u n k c j o n o w a n i a w s p ó l n e g o o b s z a r u
w a l u t o w e g o .

P o lit y k a m o n e ta r n a w U G W



c e l

s ta b iln o ś c i c e n ,

j a k o n a j w a ż n i e j s z y p r i o r y te t E u r o s y s te m u

z o s ta ł o s i ą g n i ę ty – ś r e d n i a i n fl a c j a o k r e s u 1 9 9 9 – 2 0 0 7 w y n o s ił a 2 ,1 %
d l a s tr e f y e u r o ( w p o r ó w n a n i u z e w s k a ź n i k i e m 3 ,7 % w l a ta c h 1 9 8 9 –

1 9 9 8 d l a te j s a m e j g r u p y k r a j ó w )



r e k o r d o w o n i s k a i n fl a c j a b y ł a w o k r e s i e z w a n y m G r e a t

M o d e r a ti o n , tr w a j ą c y m o d p o c z ą tk u I I I . e t a p u u n i i m o n e ta r n e j d o
w y b u c h u o b e c n e g o k r y z y s u fi n a n s o w o e k o n o m i c z n e g o , z j a w i s k i e m

p o w s z e c h n y m ta k ż e w k r a j a c h n i e n a l e ż ą c y c h d o s t r e f y e u r o ( D a n i a ,
S z w e c j a , W i e l k a B r y ta n i a ) o r a z i n n y c h k r a j a c h r o z w i n ię t y c h ( K a n a d a ,

S z w a j c a r i a , S t a n y Z j e d n o c z o n e ) .



c z a s s t a b i l i z a c j i z a k o ń c z y ł s i ę w 2 0 0 7 r . w r a z z d r a s t y c z n y m

w z r o s t e m k o s z t ó w p r o d u k c j i – w s t r z ą s e m e k o n o m i c z n y m s z c z e g ó l n i e
t r u d n y m d l a p o l i t y k i b a n k u c e n t r a l n e g o .

z n a c z n a p o d w y ż k a c e n r o p y

z r o k u 2 0 0 7 i 2 0 0 8 o r a z w z r o s t c e n

ż y w n o ś c i b y ł n i e w ą t p l i w i e i s t o t n y m s p r a w d z i a n e m d l a E B C .

n i e s t a b i l n o ś ć

fi n a n s o w a

s t a n o w i

k o l e j n ą

o k o l i c z n o ś ć

p o d w y ż s z o n e g o r y z y k a d l a k a ż d e g o b a n k u c e n t r a l n e g o .



g ł ę b o k o ś ć o b e c n e g o

k r y z y s u fi n a n s o w e g o



p i e r w s z e p o w a ż n e w y z w a n i e d l a E B C .



w s k a z u j e s i ę , ż e j e s t z b y t w c z e ś n i e b y w y s t a w i a ć j e d n o z n a c z n ą

o c e n ę , j a k o ż e k r y z y s w c i ą ż t r w a i n i e s p o s ó b p r z e w i d z i e ć j e s t w
j a k i m s t o p n i u d o t k n i e o n p o s z c z e g ó l n e g o s p o d a r k i .



i n fl a c j a w s t r e fi e e u r o w z r o s ł a w m n i e j s z y m s t o p n i u n i ż w

i n n y c h r o z w i n i ę t y c h g o s p o d a r k a c h , d o c z e g o w d u ż e j m i e r z e
p r z y c z y n i ł a s i ę s i l n a p o z y c j a e u r o .



s t r a t e g i a E B C

p o l e g a j ą c a n a z a p e w n i a n i u p ł y n n o ś c i , w r a z z j a k

n a j w i ę k s z ą o c h r o n ą p o l i t y k i m o n e t a r n e j p r z e d s k u t k a m i fi n a n s o w e j
n i e s t a b i l n o ś c i , o k a z a ł a s i ę a d e k w a t n a i s k u t e c z n a

P o l i t y k a fi s k a l n a w U G W

 z r ó w n o w a ż o n a p o l i t y k a fi s k a l n a

j e s t j e d n y m z p r i o r y t e t ó w U G W ,

g d y ż t y l k o w t e d y m o ż l i w a j e s t r e a l i z a c j a b e z p o ś r e d n i e g o c e l u p o l i t y k i
m o n e t a r n e j j a k i m j e s t s t a b i l n o ś ć c e n .

 s t a b i l i z a c j a c y k l u k o n i u n k t u r a l n e g o

j e s t m o ż l i w a t y l k o w r a m a c h

z d y s c y p l i n o w a n e j p o l i t y k i fi s k a l n e j , o n i s k i m s t o p n i u z a d ł u ż e n i a ,

p o z w a l a j ą c y m n a w y k o r z y s t a n i e a u t o m a t y c z n y c h s t a b i l i z a t o r ó w w
c z a s a c h t r u d n o ś c i g o s p o d a r c z y c h .



a n a l i z a w s k a ź n i k ó w d ł u g u p u b l i c z n e g o d o P K B o r a z d e fi c y t u

b u d ż e t o w e g o d o P K B p a ń s t w c z ł o n k o w s k i c h u n i i w a l u t o w e j w s k a z u j e

n a

w z r o s t d y s c y p l i n y fi s k a l n e j



w s p ó ł c z y n n i k i

s i l n i e

a n t y c y k l i c z n y c h

a u t o m a t y c z n y c h

s t a b i l i z a t o r ó w

r ó ż n i ą s i ę z z a l e ż n o ś c i o d g o s p o d a r k i , z a c z y n a j ą c o d

0 , 3 ( G r e c j a ) , k o ń c z ą c n a 0 , 6 5 ( N i e m c y ) . Ś r e d n i a d l a s t r e f y e u r o

w y n o s i

0 , 4 6 ,

( d l a

p o r ó w n a n i a

S t a n a c h

Z j e d n o c z o n y c h

w s p ó ł c z y n n i k t e n w y n o s i 0 , 2 9 ) .

 

r e l a t y w n i e w y s o k i w s p ó ł c z y n n i k , o z n a c z a n i ż s z ą z m i e n n o ś ć

c y k l u k o n i u n k t u r a l n e g o



s t a b i l i z a c j a c y k l u k o n i u n k t u r a l n e g o p r z e z

p o l i t y k ę d y s k r e c j o n a l n ą

w y p a d a n a t o m i a s t m n i e j k o r z y s t n i e – w k r a j a c h s t r e f y e u r o
z a o b s e r w o w a ć m o ż n a n a s t a w i e n i e p r o c y k l i c z n e ( w p r z e c i w i e ń s t w i e

d o S t a n ó w Z j e d n o c z o n y c h , g d z i e d y s k r e c j o n a l n a p o l i t y k a fi s k a l n a j e s t
s i l n i e a n t y c y k l i c z n a ) .

 k r a j e s t r e f y e u r o m a j ą b a r d z i e j p r o c y k l i c z n ą p o l i t y k ę fi s k a l n ą

, l e c z

s t o p i e ń p r o c y k l i c z n o ś c i z m n i e j s z y ł s i ę p o w p r o w a d z e n i u e u r o .



w s k a ź n i k z m i e n n o ś c i p o l i t y k i fi s k a l n e j ( m i e r z o n y p r z e z

s t a n d a r d o w ą w a r i a n c j ę z m i a n p o l i t y k i fi s k a l n e j n i e w y n i k a ją c y c h z
p r z e s ł a n e k e k o n o m i c z n y c h ) s y s t e m a t y c z n i e u l e g a ł o b n i ż e n i u p o 1 9 9 9

r .



o z n a c z a t o , i ż p a ń s t w a c z ł o n k o w s k i e n i e w y k o r z y s t a ł y p r z y j ę c i a

w s p ó l n e j w a l u t y j a k o p r e t e k s t u d o w d r o ż e n i a z m i a n fi s k a l n y c h , n i e
w y n i k a j ą c y c h z u w a r u n k o w a ń e k o n o m i c z n y c h

d y scy p lin u ją ce d z ia ła n ie k r y ter ió w k o n w er g en cj i

n a d ł u g

p u b l i c z n y i d e fi c y t b u d ż e to w y b y ł n a j w i ę k s z y p rz e d 1 9 9 9 r. P o
p rz y j ę c i u e u ro d y n a m i k a ta o sła b ł a , a w n i e k tó ry c h k ra j a c h tre n d u l e g ł

o d w ró c e n i u , s k u tk u ją c w y ż s z y m d łu g i e m p u b l i c z n y m o ra z d e fi c y te m .



n i e k o n s e k w e n c j a p o s z c z e g ó l n y c h c z ł o n k ó w w w y p eł n i a n i u z a l e c e ń

tra k ta tu z M a a s tri c h t o ra z P a k tu S ta b i l n o ś c i i W z ro s tu n i e m i a ła
w p ły w u n a s k u te c z n o ś ć p o l i ty k i m o n e ta rn e j , c o p o d d a j e w w ą tp l i w o ś ć

s e n s o w n o ś ć z a w a rty c h w ty c h d o k u m e n ta c h re s try k c y j n y c h z a ł o ż e ń .



w c i ą ż i s tn i e j e z n a c z n e z ró ż n i c o w a n i e j a k o ś c i n a ro d o w y c h p o l i ty k

fi s k a l n y c h , b ra k j e s t m i ę d z y n a ro d o w e j k o o rd y n a c j i o ra z s p ó j n e j
s tru k tu ry d l a p ro w a d z e n i a e f e k ty w n e j p o l i ty k i fi s k a l n e j .

I n t e g r a c j a fi n a n s o w a w U G W



p r z e d p o w s t a n i e m u n i i w a l u t o w e j i d e n t y c z n e i n s t r u m e n t y

fi n a n s o w e d e n o m i n o w a n e w r ó ż n y c h w a l u t a c h t r a k t o w a n e b y ł y j a k o

n i e d o s k o n a ł e s u b s t y t u t y i r ó ż n i ł y s i ę c e n a m i . W p r o w a d z e n i e e u r o
z l i k w i d o w a ł o t e n t y p s e g m e n t a c j i r y n k u , s t w a r z a j ą c m o ż l i w o ś c i d l a

o b o w i ą z y w a n i a p r a w a j e d n e j c e n y .



j e d n o l i t a

w a l u t a

b y ł a

w a r u n k i e m

k o n i e c z n y m ,

l e c z

n i e w y s t a r c z a j ą c y m . I s t o t n e b y ł o r ó w n i e ż

z n i e s i e n i e p o z o s t a ł y c h b a r i e r

d o u j e d n o l i c o n e g o r y n k u ( r ó ż n i c e w r e g u l a c j a c h , p o d a t k a c h ,

s y s t e m a c h p ł a t n o ś c i , d o s t ę p n o ś c i d o i n f o r m a c j i , o r z e c z n i c t w i e
p r a w n y m i t d . ) .



w i e l e b a r i e r d o p e ł n e j i n t e g r a c j i fi n a n s o w e j z o s t a ł o j u ż

w y e l i m i n o w a n y c h : z n i e s i o n o k o n t r o lę p r z e p ł y w ó w k a p i t a ł o w y c h ,

u c h w a l o n o d y r e k t y w y r e g u l u ją c e s e k t o r b a n k o w y i fi n a n s o w y ,
w p r o w a d z o n o

r ó w n e

w a r u n k i

k r e d y t o w a n i a

z a b e z p i e c z e ń ,

z h a r m o n i z o w a n o z a s a d y e m i t o w a n i a o b l i g a c j i p a ń s t w o w y c h i
z a r z ą d z a n i a d ł u g i e m p u b l i c z n y m .



re d u k c ja b a rie r p rz y c z y n iła si ę d o w ię k sz e j w y d a jn o ś c i

p o ś re d n ik ó w fi n a n so w y c h , sz c z e g ó ln ie w k ra ja c h o m n ie j
ro z w in ię ty m i p rz e re g u lo w a n y m ry n k u fi n a n so w y m .



d o sto p n ia w ja k im w ię k s z a w y d a jn o ść s ty m u lu je p o p y t n a ś ro d k i i

u słu g i fi n a n so w e , n a st ą p ił w z ro st w e w n ę trz n y c h ry n k ó w fi n a n so w y c h
i sz e rsz y d o st ę p d o z a g ra n ic z n y c h ry n k ó w fi n a n so w y c h .



w ię k s z a k o n k u re n c ja p rz y c z y n iła s ię d o o b n iż k i k o sz tó w i

o f e ro w a n ia b a rd z ie j z a a w a n s o w a n y c h u s łu g .



j e d n o l i t e s ta n d a r d y e u r o p e j s k i e w y m u s i ł y k o n w e r g e n c j ę z a s a d

k s i ę g o w o ś c i , z a b e z p i e c z e ń , n a d z o r u b a n k o w e g o ( m i m o i ż w c i ą ż
z d e c e n tr a l i z o w a n e g o ) , ł a d u k o r p o r a c y j n e g o i ty m s a m y m p r z y j ę c i a

n a j l e p s z y c h m i ę d z y n a r o d o w y c h p r a k ty k .



w p r o w a d z e n i e e u r o z w i ę k s z y ł o i n w e s t y c j e p r z e d s i ę b i o r s tw ,

k tó r y c h d o s tę p d o ś r o d k ó w fi n a n s o w y c h b y ł w c z e ś n i e j o g r a n i c z o n y .



w k r a j a c h s tr e f y e u r o i n te g r a c j a r y n k u p i e n i ę ż n e g o ( s to p y

p r o c e n to w e i m i ę d z y b a n k o w e d e p o z y ty w z o r o w a n e n a s to p i e E u r i b o r )

i o b l i g a c j i s k a r b o w y c h ( k o n w e r g e n c j a o p r o c e n to w a n i a ) n a s t ą p i ł a
n i e m a l z c h w i l ą p r z y j ę c i a e u r o .



i n te g ra c j a n a ro d o w y c h ry n k ó w a k c j i i b o n ó w o ra z ry n k ó w

k re d y to w y c h p o s tę p u j e w o l n i e j i n a d a l n i e j e s t o n a z a k o ń c z o n a .



p rz y w i ą z a n i e i n w e s to ró w d o a k ty w ó w n a ro d o w y c h ( h o m e e q u i ty

b i a s ) i b ra k o d p o w i e d n i e j d y w e rs y fi k a c j i są w a ż n y m i c z y n n i k a m i ,

l e c z i c h z n a c z e n i e s p a d ł o w p o ró w n a n i u z o k re s e m p rz e d
w p ro w a d z e n i e m e u ro .



w p rz y p a d k u ry n k ó w k re d y to w y c h d e c y d u j ą c y m c z y n n i k i e m j e s t

h e te ro g e n i c z n o ś ć p o ż y c z k o b i o rc ó w o ra z l o k a l n a n a tu ra i n f o rm a c j i

w y m a g a n e j p rz e z p o ż y c z k o d a w c ó w .



w k o n s e k w e n c ji z ró ż n ic o w a n ie s tó p p ro c e n to w y c h je s t w ię k s z e n iż

n a ry n k u o b lig a c ji s k a rb u p a ń s tw a .



n is k a k o n w e rg e n c ja s tó p p ro c e n to w y c h m o ż e w s k a z y w a ć n a

is tn ie n ie b a rie r s tru k tu ra ln y c h ( d o ty c z ą c y c h n a tu ry in f o rm a c ji,

u s ta w o d a w s tw a   p ra w n e g o ,  u b e z p ie c z e ń ,  e u ro p e js k ie g o   n a d z o ru
b a n k o w e g o ) ,  z ró ż n ic o w a n ia   ry z y k a   c z y   ró ż n o ro d n y c h   z b io ró w
p o ż y c z k o b io rc ó w .



d a ls z a in te g ra c ja ry n k u fi n a n s o w e g o w y m a g a ć b ę d z ie re g u la c ji i

ro z w ią z a ń in s ty tu c jo n a ln y c h .

w p ły w j e d n o lit e j w a lu t y n a h a n d e l k r a j ó w s t r e f y e u r o z k r a j a m i

t r z e c im i

j e s t t r u d n i e j s z y d o o s z a c o w a n i a , l e c z r ó w n i e ż w y d a j e s i ę

p o z y t y w n y i s t a t y s t y c z n i e i s t o t n y .



n i ż s z e k o s z t y p o d n i o s ł y k o n k u r e n c y j n o ś ć e k s p o r t e r ó w

s t r e f y e u r o .



w z r o s t e k s p o r t u z k r a j ó w t r z e c i c h d o k r a j ó w s t r e f y e u r o

m o ż e b y ć t ł u m a c z o n y z n i e s i e n i e m b a r i e r w e w n ą t r z s t r e f y . J e ś l i

z e w n ę t r z n i e k s p o r t e r z y k o r z y s t a j ą z d a n e g o k r a j u j a k o p l a t f o r m y
d o e k s p o r t u d o d a l s z y c h k r a j ó w – l o k u ją c t a m s p r z e d a ż ,

m a g a z y n y , d y s t r y b u c ję – o d n o s z ą o n i k o r z y ś c i n i e m a l t a k i e
s a m e j a k p r o d u c e n c i s t r e f y e u r o .



z a b e z p i e c z e n i e s i ę p rz e d ry z y k i e m k u rs o w y m

p rz e z u s ta n a w i a n i e

p ro d u k c j i lo k a l n e j i u z a l e ż n i a n i e k o s z tó w i p rz y c h o d ó w o d w a ru n k ó w
d a n e j g o s p o d a rk i



c a ł k o w i ta e l i m i n a c j a n i e p e w n o ś c i k u rs o w e j

o g ra n i c z a te n b o d z i e c .



w s k a z u j e s i ę j e d n a k , ż e n i e p e w n o ś ć k u rs o w a j e s t ry z y k i e m

e x a n te , k tó re p o w i n n o z o s ta ć w k a l k u l o w a n e w d e c y z j ę

i n w e s ty c y j n ą . R e d u k c j a l u b z a p rz e s ta n i e e k s p o rtu w p rz y p a d k u
n i e k o rz y s tn y c h z m i a n k u r s o w y c h j e s t m n i e j k o s z to w n a n i ż

z a m k n i ę c i e l o k a l n e j p ro d u k c j i . W ty m s e n s i e , e l i m i n a c j a
n i e p e w n o ś c i m o ż e s ty m u l o w a ć B I Z .

! ! !

P o te n c j a ł j a k i z o sta ł stw o r z o n y w r a z z w p r o w a d z e n ie m

w sp ó ln e j w a lu ty n ie z o sta ł j e sz c z e w y c z e r p a n y ! ! !



p r z e d s i ę b i o r s tw a i g o s p o d a r s tw a d o m o w e m o g ą w p e ł n i

w y k o r z y s ta ć p r z e w a g ę j a k ą d a j e w s p ó l n a w a l u ta ty l k o w d ł u g i m
o k r e s i e c z a s u ;



j e d y n i e 1 6 z 2 7 p a ń s tw U E z n a j d u j e s i ę o b e c n i e w s tr e fi e e u r o ;



w c i ą ż i s tn i e j ą b a r i e r y d l a w s p ó l n e g o r y n k u to w a r ó w , u s ł u g , s i ł y

r o b o c z e j i k a p i ta ł ó w .



p o z y ty w n y w p ł y w e u r o n a h a n d e l m o ż e z o s ta ć z w i ę k s z o n y p r z e z

k o n s e k w e n tn e i z i n te n s y fi k o w a n e s ta r a n i a n a r z e c z u d o s k o n a l a n i a
W s p ó l n e g o R y n k u .

Document Outline