ATOPOWE ZAPALENIE

SKÓRY

RENATA BATOR

Atopowe zapalenie skóry

(ang. Atopic

dermatitis),wyprysk

atopowy

kiedyś zwane – egzemą ,

pokrzywką,

świerzbiaczką,
to choroba skóry, zaliczana do

chorób

atopowych oraz

psychosomatycznych

(tzw. neurodermatoz).

Atopia

: genetycznie

uwarunkowana skłonność

organizmu do nadmiernego

reagowania na czynniki

zewnętrzne.

PRZYCZYNY

Przyczyny wywołujące chorobę i

sposób jej powstawania są złożone i

niejasne

Ważną rolę odgrywają czynniki;
-

genetyczne

,

-

odpornośściowe

- oraz

środowiskowe

.

Przebieg choroby

•

Może wystąpić w pierwszych

tygodniach życia, albo w wieku

późniejszym.

•

Przebieg choroby i występowanie

zmian na skórze mają różne

nasilenie

Najczęściej

zmiany chorobowe

wystepują na:

- twarzy, szyi,
- w zgięciach kończyn,
- mogą obejmować też całe ciało

(

Erytrodermia).

AZS moga towarzyszyć inne

choroby atopowe, najczęściej

astma oskrzelowa

.

Im wcześniejsze pojawienie się

zmian chorobowych tym gorsze

rokowania co do przebiegu choroby

wieku późniejszym

Charakterystyczne objawy

•

suchość

•

zaczerwienienie

•

swędzenie

•

pękanie

•

łuszczenie się

skóry.

•

Skóra objęta zapaleniem staje się:

•

sucha,

•

zaczerwieniona,

•

podrażniona,

•

często powstają łuszczące się płatki

lub pęcherzyki.

•

Pęcherzyki mogą się sączyć,

tworząc strupy, lub pękać

pozostawiając drobne ranki.

•

Zapaleniu skóry zazwyczaj

towarzyszy swędzenie, które jest

jednym z najbardziej dokuczliwych

doznań.

•

Gdy trwa bez przerwy chore

dziecko staje się pobudliwe i

rozdrażnione.

•

Sytuacja pogarsza się ze względu

na zmęczenie i bezsenność (bardzo

często świąd nasila się w nocy).

Dodaj grafikę przez

dwukrotne kliknięcie

•

Trwałe zmiany

skórne w

miejscach

szczególnie

widocznych

(twarz, dłonie)

sprawiają, że

starsze dziecko

czuje się

oszpecone i

onieśmielone,

może unikać

kontaktu z

rówieśnikami.

Mechanizm powstawania

zmian

AZS jest chorobą, której geneza

jest bardzo skomplikowana, a

przyczyny nie są do końca poznane.

Wiadomo, że w przebiegu choroby

znaczenie mają:



czynniki



genetyczne

wpływ środowiska zewnętrznego
alergeny pokarmowe



alergeny wziewne

(powietrznopochodne)

substancje drażniące (np.: wełna)
stres i emocje
hormony
- mikroorganizmy ( roztocza )
- czynniki klimatyczne

Ostatnio podkreśla się rolę

gronkowca złocistego bytującego

na skórze w wywoływaniu

zaostrzeń.

Dodatkowo objawy pogarszają się u

osób ze zwiększoną potliwościa

skóry.

Czynniki wywołujące lub

nasilające objawy AZS

Duże znaczenie w powstawaniu i

utrzymywaniu sie zmian skórnych

w AZS ma tzw.:

DEFEKT

EKTODERMALNY;

spowodowany

jest on prawdopodobnie

zaburzeniami produkcji

ceramidów

i

lipidów

w skórze, co objawia się

nadmierną suchością i łatwemu

powstawaniu podrażnień skóry.

Istnieje również pogląd, że w

patogenezie AZS rola atopii jest

znikoma, a w niektórych

przypadkach wręcz żadna i że AZS

nie jest objawem atopii jako takiej

(w niektórych przypadkach).

Wedle tej opinii zmiany skórne w

AZS są wyłącznie wynikiem

drapania i pocierania, które same w

sobie prowadzą do nasilenia stanu

zapalnego – głównym czynnikiem

wywołującym AZS jest wówczas

nadmierna skłonność skóry do

świądu

(jako defekt genetyczny).

Zasady postępowania w

AZS

1.

Odpowiednia pielęgnacja skóry,

codzienne i regularne jej nawilżanie

i natłuszczanie.

W pielęgnacji skóry atopowej

stosowane są

emolienty

-

natłuszczające substancje,

przywracające skórze funkcję

naturalnej bariery.

Emolienty mogą mieć różną postać:

•

emulsji,

•

płynu do kąpieli,

•

żelu pod prysznic,

•

kremu lub mydła.

Emolienty

•

odtwarzają płaszcz lipidowy skóry,

•

zapobiegają utracie wody,

•

powodują wzrost jej elastyczności

•

i zmniejszają uczucie swędzenia.

Najczęściej dla skóry atopowej

polecane są emolienty zbudowane

na bazie olejów mineralnych.

Ważne jest aby kosmetyki nie

wywoływały podrażnień i alergii.

Ważne jest aby kosmetyki nie

powodowały zatykania porów skóry.

•

Emolienty

pomagają

zatrzymać

naturalną wodę we

wnętrzu skóry

poprzez wiązanie

jej z lipidami skóry

oraz poprzez

odbudowę tych

lipidów.

2. Ograniczenie populacji

gronkowca złocistego (przerwanie

tzw. będnego koła AZS).

W wyniku uporczywego swędzenia

skóry i ciągłego jej rozdrapywania

dochodzi do powstania ognisk

sączących zasiedlanych przez

gronkowca złocistego.

Gronkowiec

pobudza organizm do

wytworzenia substancji tzw.

mediatorów zapalenia.

Najważniejszy z nich -

histamina -

zwiększa uczucie świądu i błędne

koło się zamyka.

Aby je przerwać trzeba zlikwidować

jego dwie przyczyny - świąd i

gronkowca złocistego.

Polecane są

emolienty z dodatkiem

antyseptyków,

które ograniczają

liczbę znajdujących się na skórze

bakterii.

3.Infekcje bakteryjne i grzybicze

Uszkodzona skóra jest podatna na

infekcje.

Ryzyko zakażeń zwiększa się

wskutek drapania, przez które

można przenieść na skórę

drobnoustroje wywołujące infekcję.

Wtórne zakażenia bakteryjne

leczy

się:

antybiotykami w kremie (czasem w

połączeniu ze steroidami) - w

cięższych przypadkach - w

tabletkach.

W razie wystąpienia infekcji

grzybiczej podaje się leki (maści)

przeciwgrzybicze.

4.

Szybkie wyleczenie najbardziej

dokuczliwych objawów.

I. Sterydy stosowane miejscowo:

- redukują ogniska zapalne,

- zmniejszają zaczerwienienie i

obrzęk,

- łagodzą swędzenie
- i ułatwiają gojenie skóry.

Uwaga!

Choć są one niezwykle skuteczne

stosując leki sterydowe należy

zachować ostrożność.

Preparaty te niszczą kolagen,

składnik białkowy skóry właściwej,

wskutek ich nadużywania skóra

przedwcześnie się starzeje, staje się

cieńsza, tworzą się zmarszczki i

rozstępy.

Nie wolno

przedłużać zaleconego

czasu leczenia .

Sterydy stosowane niewłaściwie

mogą także wywołać trądzik

posterydowy, trudny do wyleczenia.

Intensywne i długotrwałe

stosowanie (zwłaszcza na dużych

powierzchniach ciała) może

doprowadzić do

zaburzeń

równowagi hormonalnej

(steroidy

absorbowane są przez skórę).

II Leki przeciwhistaminowe

•

Podaje się według wskazań lekarza

- najczęściej na noc.

•

Działają uspokajająco i zapewniają

spokojny sen.

•

Zmniejszają uczucie świądu

5.Zapobieganie nawrotom

choroby.

Musimy brać pod uwagę wpływ

czynników środowiskowych.

Trzeba unikać wszelkich

czynników, które mogą pogarszać

stan skóry.

Zalecenia pielęgnacyjne

•

Ubieramy dziecko w przewiewne,

bawełniane ubrania

•

Kąpiemy dziecko raz na 3-4 dni (nie

chodzi o zaprzestania mycia w

ogóle) w letniej wodzie;

•

Kąpiel nie powinna być dłuższa niż

15 minut

•

- chodzi o to, aby nie przesuszać

dodatkowo skóry,

•

Do mycia dziecka używamy

łagodnego mydła, a najlepiej

środków myjących przeznaczonych

dla alergików ( np.Oilatum,

Balneum Hermal Plus, Der-

med.,Linola);

•

Do kąpieli można dodać krochmal

(jeśli dziecko nie jest uczulone na

ziemniaka), siemię lniane, płatki

owsiane (jeśli dziecko nie jest

uczulone na gluten),

•

Po kąpieli suszymy dokładnie skórę

dziecka, ale nie pocieramy

ręcznikiem tylko delikatnie

przykładamy do ciała,

•

Nawilżamy i natłuszczamy skórę

dziecka po kąpieli (i nie tylko),

•

Najlepszy efekt nawilżający

uzyskuje się - smarując skórę zaraz

po kąpieli (do 2-3 minut po

osuszeniu).

•

Paznokcie dziecka powinny być

krótko obcięte,

•

Zapobiegamy stresowi u dziecka

•

Utrzymujemy w sypialni dziecka

niską temperaturę (gdy jest za

ciepło dziecko może się pocić, co

wzmaga swędzenie)

w mieszkaniu temp. w okolicach

20 stopni C

•

Unikamy gwałtownych zmian

temperatur

•

Staramy się aby skóra dziecka była

jak najczęściej nawilżana, ale

robimy to w sposób delikatny i w

miarę możliwości za zgodą dziecka

•

- na dzień stosujemy kremy,

•

- na noc maści (te ostatnie zwykle

są bardziej tłuste i używane w dzień

mogą powodować dyskomfort u

malucha),

•

Jeżeli stosujemy dietę eliminacyjną,

koniecznie informujemy dziecko,

jakich potraw nie może spożywać -

dzieci doskonale to zapamiętują

;

•

Tłumaczymy dziecku dlaczego jego

dieta różni się od diety innych ludzi

(wbrew pozorom, dziecko nawet

dwuletnie potrafi wiele rozumieć,

co nie znaczy, że nie zdarzają się

okresy załamania),

•

Jeżeli dziecko jest uczulone na kurz,

usuwamy z domu dywany, pluszaki i

inne przedmioty mogące go

gromadzić,

•

Płuczemy ubrania dziecka co

najmniej dwukrotnie,

•

Jeżeli wygląd skóry dziecka

pogarsza się w kontakcie z wodą (a

nie jest to objaw uczulenia na

środek myjący) - czasem dobre

efekty daje przegotowywanie wody

do mycia/kąpieli lub zainstalowanie

urządzenia filtrującego,

•

W ziołolecznictwie polecane jest

stosowanie do kąpieli wywarów z

rumianku, nagietka, orzecha

włoskiego, jako skuteczna terapia,

ale przy problemach skórnych;

zalecana jest jednak ostrożność w

stosowaniu ziół - często się zdarza,

że uczulają .

•

Bardzo skuteczne w działaniu na

skórę atopową bywa słońce (choć

też czasem uczula, trzeba przy tym

pamiętać o jak najlepszej ochronie

przeciwsłonecznej- filtry)

•

Pomocne mogą być pobyty nad

morzem o dużym zasoleniu (jeśśli

na skórze są ranki - kontakt z taką

wodą powoduje pieczenie - i terapia

staje się niewykonalna)

•

Kąpiele morskie wpływają na skórę

z AZS bardzo korzystnie

•

Natomiast chlor w basenie drażni

skórę, żeby temu zapobiec, należy

przed wejściem do basenu

posmarować dziecko wazeliną.

•

Dzieci z dużymi zmianami i w czasie

zaostrzeń nie powinny korzystać z

basenu.

•

Po wyjściu z wody morskiej lub z

basenu dziecko należy wykąpać z

dodatkiem środka zmiękczającego,

np. emulsja lub żel.

•

W czasie pobytu na plaży

najodpowiedniejsza dla dziecka jest

luźna, bawełniana odzież.

•

Przy bardzo dużych upałach można

założyć dziecku wilgotną

podkoszulkę, by schłodzić skórę i

złagodzić swędzenie.

•

Dzieci z AZS narażone są na

późniejszy rozwój alergii wziewnej

oraz astmy.

Oprócz skóry należy więc chronić

drogi oddechowe i płuca :

- unikamy dymu tytoniowego,
- chronimy dziecko przed

zarażeniem wirusem opryszczki

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DOBRE RADY

Pokarmy które powodują atopowe zapalenie skóry mogą

być podawane dziecku z mlekiem matki. Muszą być

wyeliminowane z diety na okres od 2 do 3 tygodni, a

karmienie piersią powinno być prowadzone znacznie

dłużej, a pokarmy dodatkowe wprowadzane bardzo

ostrożnie. Kąpiel dziecka nie powinna być zbyt częsta.

Nie powinno się stosować mydeł perfumowanych. Skóra

powinna być nawilżana najlepiej kremem z dodatkiem

wazeliny. Zawsze starajcie się zlikwidować świąd.

Obcinajcie paznokcie u dziecka możliwie krótko.

Chrońcie skórę dziecka przed podrażnieniem ubraniami z

wełny lub z tworzyw sztucznych. Dziecko nie powinno

być ubierane zbyt ciepło zapobiega to poceniu się i

niekorzystnego działania potu na zmienioną chorobowo

skórę. Ubranka dziecięce powinny być wykonane z

bawełny a prane w delikatnym mydle. Usuwamy

drażniące substancjami chemicznymi oraz dym tytoniowy

z otoczenia dziecka. Niewłaściwa jest gwałtowna zmiana

temperatury pomieszczenia, gdyż może wzmagać świąd

Unikajcie zbyt gorących lub zbyt chłodnych pomieszczeń.

Wszelkie infekcje bakteryjne powinny być leczone jak

najwcześniej. Eliminacja wszystkich sytuacji stresowych i

kłótni rodzinnych. Dbajcie aby dziecko było wypoczęte,

starajcie się odwrócić uwagę dziecka od choroby.

Korzystnie na skórę dziecka może działać kontakt ze

słońcem