Inflacja,
1. Definicja,
2. Pomiar,
3. Rodzaje,
4. Skutki,
5. Zwalczanie,
6. Przebieg w Polsce
Inflacja,
1. Definicja,
2. Pomiar,
3. Rodzaje,
4. Skutki,
5. Zwalczanie,
6. Przebieg w Polsce
Inflacja
1. Inflacja od łacińskiego „Pęcznienie”
2. Stały, systematyczny wzrost przeciętnego
poziomu cen w miarę upływu czasu
3. Pojecie nowe. Inflacja nabiera w miarę
permanentnego charakteru dopiero po II
wojnie światowej
4. Wcześniej inflacja występowała
periodycznie np. w najwyższej fazie cyklu
koniunkturalnego, bądź w czasie zdarzeń
losowych np. wojen rewolucji gdy rząd
nakładał tzw. podatek inflacyjny na
społeczeństwo
Inflacja,
Zmiany poziomu cen są w gospodarce rynkowej
zjawiskiem całkowicie naturalnym. Podstawowe prawo
ekonomii – popytu i podaży – mówi, że wzrost popytu
(zakupów danego dobra) powoduje wzrost jego ceny. I
odwrotnie: wzrost podaży (ilości danego dobra na rynku)
powoduje spadek ceny – przedsiębiorstwa muszą je
obniżyć, chcąc sprzedać towar na rynku.
Opisywany wyżej wzrost ceny nie jest jednak jeszcze
inflacją, ponieważ dotyczy jednego dobra. Z inflacją
mamy do czynienia dopiero wtedy, gdy rośnie ogólny
poziom cen w gospodarce.
Inflacja
1. W ujęciu historycznym gdy walutą był kruszec (złoto,
srebro) inflacja była rzadko spotykana.
2. Najczęściej występowała w czasie wojen czy
rewolucji. Wtedy rząd zmuszony zwiększyć wydatki
wojenne, a nie mający złota w szkatule do obiegu
wprowadzał pieniądz na kruszec nie wymienialny np.
papierowy.
3. Drukował tego pieniądza coraz więcej, ale ten dodruk
nie zwiększał wielkości PKB
4. W efekcie wobec tego samego PKB pojawiała się
coraz większa masa pieniądza do jego obsługi a więc
ceny musiały rosnąć.
5. Rząd zmuszał ludzi do przyjmowania tego pieniądza,
złoto uciekało z obiegu (do trzymania oszczędności),
ceny rosły a rząd otrzymywał dobra i usługi (np.
żywność konie) niemal za darmo. To był właśnie quasi
podatek.
6. Po wojnie rezygnowano z pieniędzy papierowych i
powracano do złota.
7. Inflacja jako zjawisko trwałe pojawiła się wraz z
wprowadzeniem walut nie wymienialnych na kruszec
czyli po II wojnie światowej.
CPI w USA 1982=100
Inflacja
Od 1950 r ceny nie spadają
Inflacja
Inflacja
Najczęściej używane miary inflacji
1. Indeks Wzrostu Cen Dóbr i Usług
Konsumpcyjnych (CPI- Consummer
Price Index) który jest także nazywany
indeksem wzrostu kosztów utrzymania
Koszyk dóbr konsumpcyjnych w cenach roku badanego
CPI=------------------------------------------------
Koszyk dóbr konsumpcyjnych w cenach roku bazowego
Oczywiście nie sposób śledzić na bieżąco zmian
wszystkich towarów i usług, dlatego też pod uwagę bierze
się jedynie tzw. koszyk towarów konsumpcyjnych. Jest
on konstruowany przez służby statystyczne (w Polsce jego
określaniem zajmuje się Główny Urząd Statystyczny).
Koszyk taki jest budowany w oparciu o badania
wybranych gospodarstw domowych, przy czym struktura
wybranej do badań próbki powinna odpowiadać strukturze
gospodarstw domowych w całym kraju.
Służby statystyczne co miesiąc określają, ile pieniędzy
wydaje przeciętne gospodarstwo domowe na zakup
koszyka (czyli zdefiniowanego zestawu towarów i usług).
Indeks CPI powstaje poprzez podzielenie tych
miesięcznych wydatków przez wydatki w analogicznym
miesiącu ubiegłego roku – w ten sposób otrzymujemy
wskaźnik inflacji miesięcznej. Można też oczywiście
konstruować inne wskaźniki – na przykład kwartalne czy
roczne.
Inflacja
Harmonised index of consumer prices
HICP – Zharmonizowany indeks cen
konsumpcyjnych Eurostatu
Oba indeksy CPI i HICP są więc
różne.
Więcej o
połowę
więcej
mniej
14 vs 26
Więcej o
połowę
Źródłohttp://epp.euro
stat.ec.europa.eu/cac
he/ITY_OFFPUB/KS-
70-07-038/EN/KS-70-
07-038-EN.PDF
Inflacja
Najczęściej używane miary inflacji
2. Deflator
Nominalny PKB
Deflator=-------------------------------
Realny PKB
Inflacja
CPI w 2006= (100*10 000+1 000 000*1)/(80*10 000+1 000
000*0,5) =
2 000 000/1 300 000= 153,8 (uwaga w CPI nie było obrabiarek)
Nie zmieniała się ilość (rok bazowy!) Ceny od 2000 do 2006r
wzrosły 53,8%
Deflator w 2006 = (
15000*100 +1 440 000*1+120*1 000)/
(
15000*80+1 440 000*0,5+120*900) = 3 060 000/2 028 000=
150,8
Nie zmieniała się ilość (rok badany). Ceny od 2000 do 2006r
wzrosły 50,8%
CPI i Deflator mogą się różnić bo opisują
nieco inne zjawiska
Dobro
Ilość w 2000
r
Ilość w 2006
Cena w 2000
r (bazowy)
Cena w
2006 r
Buty
10 000
15 000
80
100
Chleb
1 000
000
1 440
000
0,5
1
Obrabiar
ki
100
120
900
1 000
Inflacja
1. CPI i Deflator to nie jest stopa inflacji
2. Oba wskaźniki pokazują o ile wzrosła cena od
roku bazowego (czyli w naszym przykładzie od
2000 roku)
3. Ów procentowy wzrost liczymy odejmując
wielkość 100% od wartości CPI czy Deflatora
4. Natomiast stopa inflacji pokazuje ile wzrosły
ceny w danym roku
5. Obliczamy ją według następującej formuły
Stopa inflacji=(CPI
roku badanego
-
CPI
roku poprzedniegoo
)/
CPI
roku poprzedniego
NP.
Stopa inflacji 2005 = (
CPI
2005
-CPI
2004
)/CPI
2004
Inflacja
Przyczyny inflacji
1. Inflacja ciągniona przez popyt
- tzn. inflacja popytowa
(spowodowana przez większe
zakupy)
2. Inflacja pchana przez koszty
– tzn. inflacja podażowa
(najczęściej wywołana wzrostem
kosztów).
3. Inflacja strukturalna
Przyczyną inflacji może być także polityka
makroekonomiczna np. wzrost ilości
pieniędzy na rynku
.
Dochód narodowy
Y
O
g
ó
ln
y
p
o
zi
o
m
c
e
n
P
AS
P
0
Y
0
Przyczyny inflacji
1. Inflacja ciągniona przez popyt
Podaż zagregowana
Inflacja
Popyt zagregowany
AD
A
B
Popyt rośnie np.:
a) Szczyt
(najwyższa faza
cyklu)
b)Przyśpieszony
wzrost
gospodarczy
c) Dobra
koniunktura na
świecie
W efekcie
przechodzimy z
punktu „A” do
„B”
-Cena rośnie z Po
do Pi
-Produkcja rośnie
z Yo do Yi
Pojawia się
inflacja bo ceny
rosną
P
i
Y
i
Inflacja ta znika gdy znikają
przyczyny stałego wzrostu
popytu
Dochód narodowy
Y
O
g
ó
ln
y
p
o
zi
o
m
c
e
n
P
AS
P
0
Y
0
Przyczyny inflacji
2. Inflacja pchana przez koszty
Podaż zagregowana
Inflacja
Popyt zagregowany
AD
A
B
Podaż maleje np.:
a) Rosną płace:
(presja związków
zawodowych czy
ustawa o płacy
minimalnej)
b)Szok podażowy
np.. Wzrost ceny
strategicznego
surowca
c) Osłabienie
waluty: towary z
importu stają się
droższe
W efekcie
przechodzimy z
punktu „A” do
„B”
-Cena rośnie z Po
do Pi
-Produkcja
maleje z Yo do Yi
Pojawia się
inflacja bo ceny
rosną
P
i
Y
i
Inflacja ta często nabiera
charakteru samonapędzającego
się
AS
Inflacja
Rośnie presja na związki zawodowe by negocjować
podwyżki płac i na rząd by podwyższył płace minimalną
Pracodawc
y są ulegli.
Płace
rosną
Żeby nie
stracić firmy
podnoszą
ceny
Związki
zawodowe
żądają
podwyżki
płac
ponad
wzrost
wydajnośc
i
Inflacja
Spadają
dochody
realne
ludności
Rząd
podwyższa
płace
minimalne
Trwałość
inflacji
kosztow
ej
Spirala
Inflacyjna
Inflacja
Przyczyny inflacji
3. Inflacja strukturalna
Inflacja tzw. „wąskich gardeł” gdy
producenci nie są w stanie nadążyć za
zmieniającą się strukturą popytu
Inflacja
Przyczyny inflacji
Oczekiwania Inflacyjne
Oczekiwania inflacyjne, to przewidywania odnośnie
wzrostu cen. Stają się one często samospełniającą się
przepowiednią: przedsiębiorstwa oczekując na wzrost
kosztów podnoszą ceny, a konsumenci dokonują
pospiesznych zakupów, chcąc ocalić swoje pieniądze
przed utratą wartości, co oczywiście uruchamia
mechanizmy inflacyjne w gospodarce.
Inflacja
Konsumenci są przekonani że ich oczekiwania były
słuszne i że sytuacja powtórzy się w przyszłości
Związki
zawodowe
żądają wzrostu
płac
Ludność
wykupuje
masowo towary
w obawie
drożyzny
Firmy ulegają
i podnoszą
ceny
Popyt
Globalny
rośnie
Oczekiwan
ie wzrostu
inflacji w
przyszłośc
i
Ceny
rosną
Inflacj
a
Oczekiwania
inflacyjne
przyczyną inflacji
Inflacja
Dlaczego „Balcerowicz” nie powinien był
odejść
Oczekiwania Inflacyjne
Wiarygodny rząd (Minister Finansów) i wiarygodny
Prezes Banku Centralnego to gwarancja, że
oczekiwania inflacyjne będą niższe niżeli w
sytuacji braku zaufania do włądz gospodarczych
kraju
PRZYCZYNY INFLACJI (Praktycznie)
•nadmierna emisja pieniędzy; nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego,
prowadzona poprzez 1. dodruk banknotów, 2. oprocentowanie pieniędzy 3.
działalność kredytową banków komercyjnych (tzw. "bankowa kreacja
pieniądza").
•niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców
energetycznych), który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży
•wzrost zagregowanego popytu w gospodarce
•niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)
•przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu
inwestycyjnego finansowanego przez państwo)
•ingerencja państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w
rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.
•wadliwa struktura gospodarki
•import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany
kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)
•długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad
importem)
•recesja gospodarcza (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost
kosztów produkcji)
•monopolizacja gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą
przenosić na cenę)
Inflacja
Tempo (nasilenie) inflacji
1. inflacja pełzająca, do około 10 procent w skali roku. Z tym typem inflacji
mamy do czynienia obecnie w Polsce
Inflacja pełzająca może służyć ożywieniu gospodarczemu, pod warunkiem
jednak, że gospodarka rozwija się prawidłowo, a bank centralny cały czas
kontroluje rynek pieniężny, nie dopuszczając do wzrostu inflacji.
2. inflacją kroczącą - kilkunastoprocentowy wzrost cen w skali roku.
Jest to zjawisko o tyle niebezpieczne, że inflacja ma tendencję do
powiększania się – jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie kroki, kraj może
wejść w tak zwaną spiralę inflacyjną, co doprowadzi do poważnego
kryzysu. Z inflacją kroczącą mieliśmy do czynienia np. w roku 1997.
3. inflacją galopującą jeśli ceny rosną w tempie 20 i więcej.
Jest to zjawisko zdecydowanie niekorzystne, utrudniające wzrost
gospodarczy kraju.
4. Hiperinflacja - wzrost cen przekracza 100 proc. rocznie
w tych warunkach siła nabywcza pieniądza spada tak gwałtownie, że
praktycznie paraliżuje normalne życie gospodarcze kraju.
W przypadku pełzającej inflacji wzrost cen nie jest dla gospodarki
niebezpieczny, zdecydowanie negatywnym zjawiskiem jest natomiast
inflacja galopująca oraz hiperinflacja.
Inflacja
Największą hiperinflacją w historii była hiperinflacja na Węgrzech po
zakończeniu II wojny światowej, gdzie w 1946 roku największym nominałem
był banknot 100 000 000 000 000 000 000 (100 trylionów, gdzie trylion to
jedynka z 18 zerami) pengő, a inflacja wyniosła 41 900 000 000 000 000
(41,9 tysiąca bilionów) % w skali MIESIĄCA, co oznaczało podwajanie się cen
przeciętnie w ciągu każdych 15 godzin. Gdy w sierpniu 1946 roku
wprowadzono tam forinta, przyjęto przelicznik
1:400 000 000 000 000 000 000 000 000 000, co oznacza, iż jeden forint
otrzymał wartość czterystu tysięcy kwadrylionów (gdzie kwadrylion to
jedynka z 24 zerami) pengő.
Podczas wojny towarzyszącej rozpadowi byłej Jugosławii w pierwszej połowie
lat 90. inflacja sięgała 100% dziennie. Dinar jugosłowiański praktycznie nie
był używany (posługiwano się powszechnie niemieckimi markami lub
dolarami USA), niemniej jednak formalnie był jednostką monetarną tego
kraju. W samym styczniu 1994 dokonano tam dwóch denominacji, najpierw 1
stycznia w proporcji 1:1 000 000 000, a następnie drugi raz 24 stycznia,
decydując się na emisję nowego dinara jugosłowiańskiego, zrównując go z
marką niemiecką, a co oznaczało de facto denominację w proporcji około
1:10 000 000 - 1:13 000 000 (taka była tego dnia wartość rynkowa marki).
Pozostałością tych hiperinflacyjnych zaburzeń w byłej Jugosławii jest fakt, że
walutą Bośni i Hercegowiny jest tak zwana marka transferowa (związana
sztywno z euro poprzez przelicznik marki na euro z chwili zmiany waluty w
Niemczech)
Inflacja
Polskę hiperinflacja dotknęła dwukrotnie.
Pierwszy raz - kilka lat po odzyskaniu niepodległości po
1918r. Przez cztery lata, aż do 1922 roku kraj borykał się
z nadmiernym deficytem budżetowym, sięgającym
155% PKB w 1921 i 94% w 1922, napędzającym inflację.
Na początku 1923 inflacja obowiązującej wówczas w
Polsce waluty - marki polskiej (skrót: mkp) - nabrała
rozpędu: kurs jej spadł z 9 mkp za 1 dolara
amerykańskiego w 1918 do 6 375 000 mkp za dolara
pod koniec 1923
.
Inflacja
Inflacja może być jawna (zwana też otwartą lub
cenową) lub ukryta (inaczej tłumiona lub
zasobowa).
W gospodarce socjalistycznej mieliśmy do
czynienia z inflacją ukrytą. Część popytu na
produkty nie mogła być zaspokojona (z uwagi na
ciągle występujące deficyty), w związku z czym
ludzie mieli coraz więcej zasobów pieniądza,
których jednak nie mogli sensownie wydać.
Obecnie w Polsce mamy do czynienia z inflacją
otwartą – w związku z oddziaływaniem na siebie sił
popytu i podaży systematycznie rosną ceny.
Inflacja
Inflacja
Skutki inflacji
• Inflacja oczekiwana: „koszty zmiany
karty dań” i „koszty zdartych zelówek”
• Inflacja nieoczekiwana: redystrybucja
dochodów i zmiana zachowań
podmiotów rynkowych
Skutki niewielkiej inflacji oczekiwanej nie są
zbyt dolegliwe do gospodarki. Natomiast
inflacja nieoczekiwana i inflacja o dużej
skali wywołuje negatywne skutki dla
gospodarki.
Inflacja
Skutki inflacji
1. Inflacja oczekiwana:
• „koszty zmiany karty dań” to koszt ciągłej
zmiany cen np. koszt drukowania nowych
cenników
• „koszty zdartych zelówek” to koszty
związane z ciągłym chodzeniem do banku
Inflacja
Skutki inflacji
2.Inflacja nieoczekiwana: Redystrybucja
A. Od sfery budżetowej do sfery
produkcyjnej
B. Od pożyczkodawców do
pożyczkobiorców
C. Od pracobiorców do pracodawców
D. Od podatników do budżetu.
Inflacja
Skutki inflacji
2.Inflacja nieoczekiwana: Redystrybucja
D. Od podatników do budżetu.
A. Od sfery budżetowej do sfery
produkcyjnej
B. Od pożyczkodawców do
pożyczkobiorców
C. Od pracobiorców do pracodawców
D. Od podatników do budżetu.
Inflacja
Skutki inflacji
2.Inflacja nieoczekiwana: Redystrybucja
D. Od podatników do budżetu
Załóżmy że pierwszy próg podatkowy jest przy dochodzie
37 000 rocznie. Cena chleba 1 zł rocznie. Moja pensja
wynosi 20 000 rocznie. Płacę 19% podatku a więc zostaje
mi 16 200 zl (16 200 bochenków chleba)
Po inflacji cena chleba wznosi 2 PLN a moja pensja 40 000
PLN. Podatek płacę 19% od 37000 i dalej 30% czyli mnie
zostaje 40000 – (0,19*37 000)-(0,30*3 000) =32 070 czyli
16035 bochenków chleba. 165 bochenków wzięło Państwo
dodatkowo
Inflacja
Skutki inflacji
Inflacja nieoczekiwana: Zmiana
zachowania podmiotów rynkowych
Inflacja oznacza wzrost poczucia niepewności w
społeczeństwie. Jej wzrost wywołuje spadek skłonności do
oszczędzania.
Inflacja prowadzi do ucieczki od pieniądza. Skoro inflacja
powoduje spadek siły nabywczej pieniądza, ludzie mają coraz
mniejszą chęć do oszczędzania. Zamiast gromadzić pieniądze, wolą je
natychmiast wydawać, co powoduje bardzo często występowanie
marnotrawstwa (jeśli kupowane są na zapas np. łatwo psujące się
artykuły żywnościowe). W przypadku hiperinflacji trzeba pozbyć się
pieniędzy natychmiast po ich otrzymaniu.
Brak oszczędności utrudnia inwestycje. Nie ma nowych
miejsc pracy
Inflacja
Skutki inflacji
Inflacja nieoczekiwana: Zmiana
zachowania podmiotów rynkowych
Inflacja zakłóca procesy gospodarcze. Wzrost cen powoduje
zaburzenie procesów w gospodarce: zakłóca procesy produkcji i
wymiany. Nie wiemy jakie będą zyski więc nie inwestujemy.
Inflacja pogarsza ocenę kraju w świecie. Zbyt wysoka
inflacja przyczynia się zawsze do niższej oceny kraju na arenie
międzynarodowej. Może to powodować na przykład trudności
przy próbie sprzedaży papierów wartościowych na rynkach
zagranicznych, zniechęca też zagraniczne firmy do inwestycji
bezpośrednich.
Brak oszczędności utrudnia inwestycje. Nie ma nowych
miejsc pracy
Inflacja
Skutki inflacji
Inflacja nieoczekiwana: Zmiana
zachowania podmiotów rynkowych
Inflacja powoduje spadek płac realnych. Wzrost cen powoduje
spadek siły nabywczej pieniędzy, a w konsekwencji także spadek
płac realnych – nawet w przypadku, gdy umowy zawierają klauzulę
o rewaloryzacji płacy w związku z inflacją.
Inflacja uderza w najbiedniejszych. Bogatsza część społeczeństwa
posiada zazwyczaj bezpieczne lokaty, chroniące przed inflacją. Ponadto
zjawisko spadku siły nabywczej pieniądza dotyka wprawdzie
bogatszych, ale raczej nie zagraża ich egzystencji (co najwyżej,
powoduje ograniczenie ich inwestycji czy zakupów towarów
luksusowych). Inflacja uderza najsilniej w najbiedniejszych, którzy nie
mają żadnej możliwości ucieczki przed jej skutkami.
Inflacja
Zwalczanie inflacji
Popytowej
Kontrola i zmniejszanie popytu np. przez:
•Obniżenie wydatków rządowych,
•Wzrost podatków
•Restrykcyjna polityka monetarna= wysokie stopy
procentowe= gospodarstwa domowe i firmy nie biorą
kredytów
•Zmniejszenie ulg i dotacji
Inflacja
Zwalczanie inflacji
Kosztowej
•Kontrola wzrostu cen urzędowych np.: na energię,
•Kontrola podaży zasobów,
•Ingerencja w negocjacje płacowe (Komisja Trójstronna)
•Bezpośrednie ograniczanie wzrostu płac (np. popiwek),
•Oddziaływanie na oczekiwania inflacyjne (ich
zmniejszenie) np. przez restrykcyjną politykę
monetarną,
•Liberalizacja ceł i handlu zagranicznego (np.tanie
towary z Chin).
Inflacja
Zwalczanie inflacji
Strukturalnej
•Ułatwianie zmian strukturalnych np.: transfer know-
how czy technologii
•Ułatwienia importowe,
W grudniu 2008 roku,
liczona wg metodologii
Unii Europejskiej, wyniosła
4,2 proc. (według
GUS/NBP w grudniu było
to 3,3 proc.)..
NBP uważa , że w dalszej
perspektywie nie bez
znaczenia będą również
rosnące jednostkowe
koszty pracy. Ale –
zdaniem NBP – koszty te
nie będą rosły tak szybko
jak w 2007 roku. Rosnąć
mogą także koszty
użytkowania mieszkań.
Inflacja
Kryteria konwergencji związane z inflacją
•średnią stopę inflacji w ciągu roku
poprzedzającego akcesję do strefy Euro nie
wyższą niż 1,5 punktu procentowego od pułapu
wyznaczonego przez średni poziom inflacji
obliczony dla trzech państw o najniższej inflacji w
Unii Europejskiej,
•średnią nominalną długoterminową stopę
procentową nie wyższą niż 2 punkty procentowe
od poziomu wyznaczonego przez średni poziom
odpowiednich stóp procentowych w trzech
krajach o najniższej stopie inflacji w Unii
Europejskiej,
Inflacja
średnią stopę inflacji w ciągu roku poprzedzającego akcesję do strefy Euro
nie wyższą niż 1,5 punktu procentowego od pułapu wyznaczonego przez
średni poziom inflacji obliczony dla trzech państw o najniższej inflacji w UE
Polska wciąż spełniała kryterium z
Maastricht wymagane od kandydatów do
strefy euro
Inflacja
2008
Źródło: NBP:
2009
Źródło: NBP
Źródło: Raport o inflacji NBP LUTY 2009
Inflacja
Po przejściowym obniżeniu rocznego wskaźnika cen towarów i usług
konsumpcyjnych w III kw. 2007 r., w IV kw. 2007 inflacja wzrosła do
poziomu górnej granicy odchyleń od celu inflacyjnego NBP (3,5%) by
latem 2008 roku dojść do 4,8%.Na wzrost ten złożył się przede
wszystkim wzrost dynamiki cen żywności i napojów bezalkoholowych
oraz cen paliw. Ze względu na silną złotówkę utrzymywał się
dezinflacyjny wpływ spadku cen towarów importowanych z krajów o
niskich kosztach wytwarzania.
Od lata 2008 inflacja (rok do roku) się
obniża i w grudniu 2009 znalazła się
ponownie w granicach odchyleń celu
inflacyjnego. W marcu 2009 zdaniem
NBP wynosi 3,6%.
Obniżaniu inflacji sprzyjał kryzys a
więc spadek cen surowców na
rynkach światowych, w tym cen
surowców energetycznych oraz rolno-
spożywczych, spadek polskiego
eksportu.
W kierunku obniżenia wskaźnika
inflacji w okresie październik–grudzień
2008 r. oddziaływał przede wszystkim
spadek cen paliw wynikający z silnego
spadku cen ropy naftowej na rynkach
światowych.
Inflacja
Lata
MIESIĄCE
I
II
III
IV
V
VI VII VIII IX
X
XI XII
1998 = 100
199
9
103,
5
104,
1
105,
1
106,
0
106,
7
106,
9
106,
5
107,
1
108,
7
109,
9
110,
9
111,
9
200
0
113,
9
114,
9
115,
9
116,
4
117,
2
118,
1
118,
9
118,
5
119,
7
120,
7
121,
2
121,
4
200
1
122,
4
122,
5
123,
1
124,
1
125,
5
125,
4
125,
0
124,
6
125,
0
125,
5
125,
6
125,
9
200
2
126,
9
127,
0
127,
3
127,
9
127,
6
127,
1
126,
5
126,
0
126,
4
126,
8
126,
7
126,
8
200
3
127,
3
127,
4
127,
8
128,
1
128,
1
128,
0
127,
5
127,
0
127,
6
128,
4
128,
8
129,
1
200
4
129,
6
129,
7
130,
1
131,
1
132,
4
133,
6
133,
5
133.
0
133,
4
134,
2
134,
6
134,
7
200
5
134,
8
134,
7
134,
8
135,
3
135,
7
135,
4
135.
1
135,
0
135,
5
136,
0
135,
7
135,
4
200
6
135,
7
135,
7
135,
6
136,
5
137,
2
136,
8
136,
8
137,
2
137,
5
137,
6
137,
6
137,
3
200
7
137,
8
138,
2
138,
9
139,
6
140,
3
140,
3
139,
9
139,
3
140,
4
141,
2
142,
2
142,
6
200
8
143,
6
144,
2
Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach 1999-2008 (
1998=100
)
Wydaje się inflacja mała a od 1998 wszystkie towary konsumpcyjne zdrożały o 44%
inflacją bazową netto.
Bardzo pożyteczny miernik
W okresach, gdy rośnie ogólny wskaźniki cen towarów i usług
konsumpcyjnych (czyli inflacja bieżąca), a jednocześnie na rynku
żywnościowym lub energetycznym następują znaczne podwyżki cen,
miary inflacji bazowej
•pozwalają potwierdzić, że wzrost inflacji rzeczywiście wynika
wyłącznie z sytuacji na którymś (lub na obu) z tych rynków, nie jest
natomiast skutkiem procesu cenowego, obejmującego całą
gospodarkę.
•nieco dłuższa obserwacja miar inflacji bazowej równolegle z analizą
sytuacji na tych dwóch rynkach może ujawnić moment, w którym
płynące z nich impulsy inflacyjne zaczną przenikać do inflacji bazowej
(po pewnym okresie wzrostu cen żywności lub paliw to zjawisko staje
się wysoce prawdopodobne, ale brak całkowitej pewności jego
wystąpienia).
Podwyższone ceny żywności lub paliw mogą się odzwierciedlać w
inflacji bazowej na skutek zmiany oczekiwań inflacyjnych, a w
konsekwencji - zachowań przedsiębiorstw i konsumentów.
Inflacja
Inflacja
Będą rosły
szybciej
Będą rosły tak
samo
Będą rosły
wolniej
Będą stabilne
Będą spadały
Będą spadały szybciej
OCZEKWIANIA INFLACYJNE
Jak się będą zmieniały
ceny
Będą rosły
szybciej
Będą rosły w
tym samym
tempie
OCZEKWIANIA INFLACYJNE
W okresie październik 2008 r.– luty 2009 r. oczekiwania
inflacyjne analityków bankowych i osób prywatnych
stopniowo się obniżały. Prognozy inflacyjne analityków
bankowych w horyzoncie 11 miesięcy spadły z 3,2% w
październiku ub.r. do
2,2% w lutym br. W badaniach ankietowych oczekiwań
inflacyjnych osób prywatnych odsetek respondentów,
którzy oczekują, że w ciągu najbliższych miesięcy ceny
będą rosły szybciej lub w takim samym tempie jak w
momencie przeprowadzania badania, zmniejszył się z
76% w październiku 2008 r. do 74% w lutym br.10.
Natomiast zobiektywizowana miara oczekiwań
inflacyjnych osób prywatnych zmniejszyła się z 5,2% w
październiku ub.r. do 3,4% w lutym br.
Inflacja na
świecie
2007r.
1. Zimbabwe - 1,033.5%
2. Irak - 53.2%
3. Gwinea - 30.0%
4. San Tome i Principe - 23.1%
5. Wenezuela - 22,5%
6. Jemen - 20.8%
7. Birma - 20.0%
8. Uzbekistan - 19.8%
9. Kongo, Demokratyczna Republika
-18.2%
10. Afganistan - 16.3%
11. Ukraina 16,6%
11.9%
4,8%
Inflacja
Inflacja w EU
2008r
Legenda HICP Ilość
krajów
Brak danych
Inflacja w EU ( HICP zharmonizowany CPI)
Inflacja
X – brak danych
Źródło: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/mapToolClosed.do?
tab=map&init=1&plugin=1&language=en&pcode=tsieb060&to
olbox=legend#
1997
1998
1999
2000
2001
2002 2003 2004
200
5
200
6
200
7
2008
EU
1.7
1.3
1.2
1.9
2.2
2.1
2.0
2.0
2.2 2.2 2.3 3.7
Strefa
Euro
1.6
1.1
1.1
2.1
2.3
2.2
2.1
2.1
2.2 2.2 2.1 3.3
Bułgaria
:
18.7
2.6
10.3
7.4
5.8
2.3
6.1
6.0 7.4 7.6
12.0
Czechy
8.0
9.7
1.8
3.9
4.5
1.4
-0.1
2.6
1.6 2.1 3.0
6.3
Estonia
9.3
8.8
3.1
3.9
5.6
3.6
1.4
3.0
4.1 4.4 6.7
10.6
Łotwa
8.1
4.3
2.1
2.6
2.5
2.0
2.9
6.2
6.9 6.6 10.
1
15.3
Litwa
10.3
5.4
1.5
1.1
1.6
0.3
-1.1
1.2
2.7 3.8 5.8
11.1
Wegry
18.5
14.2
10.0 10.0
9.1
5.2
4.7
6.8
3.5 4.0 7.9 6.0
Malta
3.9
3.7
2.3
3.0
2.5
2.6
1.9
2.7
2.5 2.6 0.7 4.7
Polska
15.0
11.8
7.2
10.1
5.3
1.9
0.7
3.6 2.2 1.3 2.6 4.2
Rumunia
154.8
59.1
45.8 45.7
34.5 22.5 15.3 11.9 9.1 6.6 4.9 7.9
Słowenia
8.3
7.9
6.1
8.9
8.6
7.5
5.7
3.7
2.5 2.5 3.8 5.5
Słowacja
6.0
6.7
10.4 12.2
7.2
3.5
8.4
7.5
2.8 4.3 1.9 3.9
Turcja
85.6
82.1
61.4 53.2
56.8 47.0 25.3 10.1 8.1 9.3 8.8
10.4
Islandia
1.8
1.3
2.1
4.4
6.6
5.3
1.4
2.3
1.4 4.6 3.6
12.8
USA
2.3
1.6
2.2
3.4
2.8
1.6
2.3
2.7
3.4 3.2 2.8 3.8
Japonia
1.8
0.6
-0.3
-0.7
-0.7
-0.9
-0.3
0.0
-
0.3 0.3 0.0 1.4
Inflacja
HICP
DEFLACJA
Źródło:http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?
tab=table&init=1&plugin=1&l
anguage=en&pcode=tsieb060
Rok
Wskaźnik
cen
przy
podstawi
e
rok
poprzedn
i
= 100
Rok
Wskaźnik
cen
przy
podstawi
e
rok
poprzedn
i
= 100
Rok
Wskaźnik
cen
przy
podstawi
e
rok
poprzedn
i
= 100
Rok
Wskaźnik
cen
przy
podstawi
e
rok
poprzedn
i
= 100
1950
107,5
1965
100,9
1980
109,4
1995
127,8
1951
109,6
1966
101,2
1981
121,2
1996
119,9
1952
114,4
1967
101,5
1982
200,8
1997
114,9
1953
141,9
1968
101,6
1983
122,1
1998
111,8
1954
93,7
1969
101,4
1984
115,0
1999
107,3
1955
97,6
1970
101,1
1985
115,1
2000
110,1
1956
99,0
1971
99,9
1986
117,7
2001
105,5
1957
105,4
1972
100,0
1987
125,2
2002
101,9
1958
102,7
1973
102,8
1988
160,2
2003
100,8
1959
101,1
1974
107,1
1989
351,1
2004
103,5
1960
101,8
1975
103,0
1990
685,8
2005
102,1
1961
100,7
1976
104,4
1991
170,3
2006
101,0
1962
102,5
1977
104,9
1992
143,0
2007
102,5
1963
100,8
1978
108,1
1993
135,3
2008
104,2
1964
101,2
1979
107,0
1994
132,2
Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach 1950-2007
Inflacja
Inflacja w Polsce
Inflacja w Polsce 1950-1980
Inflacja
Inflacja
Inflacja w Polsce 1980-1988
Inflacja
Inflacja w Polsce1998-1992
Inflacja
Inflacja w Polsce 1992-
2004
Dzięki twardej polityce pieniężnej, udało się znacznie ograniczyć
zjawisko inflacji w Polsce. W 1995 roku wskaźnik inflacji rocznej
wynosił jeszcze 27,8 % w 2001 roku już tylko 5,5 %. W październiku
2003 roku wskaźnik inflacji spadł do rekordowo niskiego poziomu 0,8
%.
Psychologiczna bariera – 20 %. w ujęciu 12-miesięcznym – została pokonana
na trwałe we wrześniu 1996 roku .
Dwa lata zajęło nam natomiast zejście inflacji 12-miesięcznej z poziomu 20
do 10 %. 10% bariera została pokonana dopiero w październiku 1998 roku.
W styczniu 2000 roku inflacja podskoczyła jednak znów do ponad 10 %., i
stan ten utrzymywał się praktycznie do września tego roku. W październiku
2000 roku inflacja znów spadła poniżej 10 %proc., tym razem już na stałe.
Bariera 3 procent została pokonana w maju 2002 roku (wskaźnik inflacji 12-
miesięcznej spadł wówczas do poziomu 1,9 proc.!).
W 2004 inflacja wzrosła ze względu na szok akcesyjny ale z końcem tego roku
zaczęła spadać
Inflacja
Inflacja w Polsce
Dziękuję