Blokery receptora  -

adrenergicznego

Definicja



 - blokery wiążą się wybórczo z

receptorami adrenergicznymi ,

wywołując kompetycyjny i odwracalny
antagonizm względem efektów
oddziaływań bodźców adrenergicznych
na różne narządy

Działania za pośrednictwem

rec. 

Tkanka

Recepto
r

Efekt

węzeł SA

1, 2

Przyspieszenie rytmu serca

węzeł AV

1, 2

Wzrost prędkości przewodzenia

przedsionki

1, 2

Wzrost kurczliwości

komory

1, 2

Wzrost kurczliwości, prędkości
przewodzenia

Tętnice i żyły

2

rozszerzenie

macica

2

relaksacja

Oskrzela

2

rozszerzenie

Mięśnie szkieletowe

2

Rozszerzenie naczyń, wzrost
kurczliwości, glikogenoliza

Działania za pośrednictwem

rec. 

Tkanka

Receptor Efekt

Wątroba

2

Glikogenoliza i
glukoneogeneza

Kom.  trzustki

2

Wydzielanie insuliny i
glukagonu

Nerka

1

Uwalnianie reniny

Drogi żólciowe

2

Relaksacja

Wypieracz
p.moczowego

2

Relaksacja

Przewód pokarmowy

2

Relaksacja

Tarczyca

2

Konwersja T3 do T4

Przytarczyce

1, 2

Wydzielanie PTH

UWAGA:



- blokery mają stosunkowo mały wpływ

na częstotliwość rytmu i kurczliwość
serca u osoby będącej w spoczynku,
ale:

–

Zwalniają rytm serca

–

Zmniejszają siłę skurczów

Jeśli układ nerwowy współczulny jest

pobudzony (wysiłek fizyczny, stres itp.)

Klasyfikacja - blokerów



Podział pierwszy



Czyści agoniści – posiadają
powinowactwo do receptora bez
aktywności wewnętrznej



Częściowi agoniści = agoantagoniści –
posiadają słabe właściwości
sympatykomimetyczne

Klasyfikacja - blokerów



Podział drugi



Niewybiórcze – wykazują podobne
powinowactwo do rec. 1 i 2
Propranolol, Timolol



Kardiowybiórcze – działają wybiórczo na rec.
1
Metoprolol, Bisoprolol, Acebutolol,
betaksolol



Wybiórczy antagoniści rec. 2 – nie mają

istotnego znaczenie w klinice

Wybiórczość do rec. 1



Nebiwalol > Bisoprolol > Atenolol >
Metoprolol > Acebutolol

Siła działania

sympatykomimetycznego



Pindolol > Alprenolol > Oksprenolol
> Acebutolol

Lek

Kardiowybiórczo
ść

Działanie
agonistyczne

Pindolol

-

+

Bisoprolol

+

-

Betaksolol

+

-

Timolol

-

-

Atenolol

+

-

Oksprenolol

-

+

Metoprolol

+

-

Propranolol

-

-

Alprenolol

-

+

Acebutolol

+

+

Sotalol

-

-

Leki niewybiórcze bez działanie

wewnętrznego



Minusy

–

Mogą wywoływać skurcz oskrzeli i naczyń

krwionośnych



 LDL, TG, HDL

–

Nasilają hipoglikemię i bradykardię



Plusy

–

W większym stopniu blokują działanie amin

katecholowych  skuteczne w prewencji

pierwotnej i wtórnej zawału serca

–

Skuteczniej znoszą drżenie mięśni wywołane

sympatykomimetykami

Działanie

sympatykomimetyczne



Nawet niewielkie działanie

sympatykomimetyczne zapobiega wpływowi na

metabolizm glukozy i nie nasila skurczu oskrzeli,

natomiast leki kardiowybiórcze w żadnym

stopniu nie wpływają na metabolizm



Leki pozbawione działania

sympatykomimetycznego są przeciwwskazane u

chorych z niewydolnością krążenia (silne

działanie (-) inotropowe i  oporu obwodowego)



Leki pozbawione działania

sympatykomimetycznego są wskazane w stanach

wymagających  nadmiernego napięcia ikładu

współczulnego (np. nadczynność tarczycy)

Działanie błonowe  -

blokerów



Działanie stabilizujące na błony komórkowe,

poprzez hamowanie funkcji kanałów jonowych, w

czym przypominają środki miejscowo

znieczulające

–

Propranolol

–

Oksprenolol

–

Alprenolol

–

Praktolol (kardiowybiórczy

)

Od tego działania zależeć mogą działania

niepożądane:
osłabienie inotropizmu serca
osłabienie przewodnictwa

Leki lipofilne



Metoprolol



Propranolol



Tymolol

Wchłaniają się szybko z p. pokarmowego
Duży efekt pierwszego przejścia
Biodostępność – 20-30%
Okres póltrwania – 1-5 h
Łatwo wnikają do OUN
Mogą się kumulować u chorych ze

zmniejszonym przepływem wątrobowym

Leki hydrofilne



Atenolol



Esmolol

Wchłaniają się niecałkowicie z p. pokarmowego i

są wydalane przez nerki w stanie

niezmienionym

Okres półtrwania – 6-24h
Znikome przechodzenie przez barierę krew-mózg
Uwaga u pacjentów ze zmniejszonym przepływem

nerkowym (osoby w podeszłym wieku,

z niewydolnością nerek)

Leki o zrównoważonym

klirensie



Bisoprolol

Niewielki efekt pierwszego przejścia
Przenika do OUN
Wydalany po 50% przez nerki i wątrobę

Mechanizm działania  -

blokerów



Blokowanie rec. 1:

–

Inotropowo (-)

–

Dromotropowo (-)

–

Tonotropowo (-)

–

Chronotropowo (-)

Mechanizm działania  -

blokerów



Działanie przeciw nadciśnieniowe

 rzutu serca
 uwalniania reniny i A II
blokowanie presyaptycznych rec. ,

które nasilają uwalnianie NA z
zakończeń nerwów współczulnych i 

ośrodkową aktywność naczynioruchową

Mechanizm działania  -

blokerów



Działanie przeciw niedokrwienne

 zapotrzebowanie mięśnia

sercowego na tlen

 kurczliwość mięśnia sercowego
 skurczowego ciśnienia

skurczowego

Mechanizm działania  -

blokerów



Blokowanie rec. 2:

–

Zwiększenie oporu obwodowego

–

Skurcz oskrzeli



Działanie metaboliczne

–

Zmniejszenie wydzielania insuliny

–

Nietolerancja glukozy

–

Zaburzenia gospodarki lipidowej
(zmniejszenie lipolizy)

Mechanizm działania  -

blokerów



Blokowanie rec. 1 w nerkach:

 uwalniania reniny i aktywacji

ukladu RAA



Poprawa budowy i czynności lewej

komory przez zmniejszenie jej rozmiaru

i zwiększenie frakcji wyrzutowej

Mechanizm działania  -

blokerów



Wpływ antyarytmiczny

zwolniony rytm serca
zwolnienie przewodzenia
wydłużenie okresu refrakcji węzła AV
zmniejszenie napędu współczulnego

Działania niepożądane



Skutki sercowo – naczyniowe
bradykardia
blok AV
skurcz naczyń obwodowych (obj. Reynauda) –
ochlodzenie kończyn, nasilenie obj. chorobowych
u pacjentów ze zmianami w naczyniach

Skutki te są slabsze w przypadku leków

wykazujących dzialanie naczyniorozszerzające
oraz 1 - selektywnych

Działania niepożądane



Skutki metaboliczne
tłumienie objawów hipoglikemii

(nieselektywne), takich jak tachykardia,

czy drżenie



Skutki płucne
zwiększenie oporów w drogach

oddechowych  napad astmy oskrzelowej

Działania niepożądane



Skutki ośrodkowe

zmęczenie
ból głowy
zaburzenia snu (bezsenność/żywe sny)
depresja



Zaburzenia seksualne

wywołanie lub nasilanie impotencji
utrata libido

UWAGA:



Nagle odstawienie beta-blokerów może
powodować wystąpienie objawów z odbicia:

–

Nadciśnienie tętnicze

–

Zaburzenia rytmu serca

–

Zaostrzenie dlawicy piersiowej

Związane jest to ze zwiększeniem liczby

receptorów  w czasie przewleklego

leczenia lekami -adrenolitycznymi

Wskazania



Choroba niedokrwienna serca



Nadciśnienie tętnicze



Krążenie hiperkinetyczne



Zaburzenia rytmu wywołane nadpobudliwością



Kardiomiopatia przerostowa/zastoinowa



Zespoły abstynencyjne



Stres (przedegzaminacyjny, trema)



Jaskra

Receptura szczegółowa



Metocard 50mg, 100mg tabl.



Metocard prolongatum 200mg, tabl. o
przedłużonym uwalnianiu



Leku nie należy podawać na 48 h przed
porodem – ryzyko hipotonii i bradykardii
u płodu

Metoprolol

Bisoprolol



Bisocard tabl. 5, 10mg



Dławica piersiowa, nadciśnienie
tętnicze



Nie przerywać nagle leczenia



Dawkowanie 5-10 mg na dobę, u osób z
POCHP 2,5mg początkowa dawka

Karwedilol



Dilatrend 6,25 12,5 25mg tabl.



Wykazuje działanie beta i alfa1
adrenolityczne, oraz działanie
stabilizujące błony komórkowe i
działanie antyrodnikowe



Zastoinowa niewydolność serca



Terapia – początek małe dawki, potem
25-50mg/dobę

Propranolol



Amp. 0.001, 0.005



Tabl. 0.01, 0.04

–

Nawracające krwawienia z żylaków przełyku

–

Nerwice lękowe, abstynencj alkoholowa,

migrena

–

Zespół abstynencyjny (tachykardia, dreszcze,

niepokój, zaburzenia rytmu)

–

Niewydolność serca (ale w połączeniu z

glikozydami naparstnicy)

–

Nadczynność tarczycy

Praktolol



Po dłuższym stosowaniu może wystąpić
zespół oczno – śluzówkowo – skórny

–

Stan zapalny śluzówek

–

Zmniejszenie wydzielania łez

–

Bliznowacenie spojówek

–

Uszkodzenie rogówki

Włókniejące zapalenie błon

surowiczych

Interakcje  - blokerów z lekami

nasercowymi



Glikozydy nasercowe (chrono- i
dromotropowo (-))



Chinidyna (chronotropowo (-))



Werapamil (dromotropowo (-))



Leki hipoglikemizujące