1

Florencja
Nightingale
1820-1910

( opracowała dr Mirosława Felsmann)

„Żadna pielęgniarka nie może
być dobrą i inteligentną
pielęgniarką, jeżeli nie jest
dobrą i inteligentną kobietą”.

2

Z pamiętnika



„myśli i uczucia, jakie mam teraz,
istniały we mnie zawsze, od
czasu kiedy miałam sześć lat…
Pierwszą ideą, jaką pamiętam, a
także ostatnią, było
pielęgniarstwo.”

3

publikacje



Uwagi o zdrowotności, wydajności i

administracji sanitarnej w Armii Brytyjskiej –

wydana w 1859 roku ( memoriał 800 stron)



Uwagi o szpitalnictwie – wydane dopiero w

1957 r.



Uwagi wstępne o zakładach położniczych –

1871 r



Uwagi o pielęgnowaniu klasy robotniczej



Higiena wiejska, szerzenie zasad higieny w

miasteczkach i wsiach – wyd 1893



Podstawowe wytyczne dla „misjonarek

zdrowia”



Notes on Nersing - 1895

4

Rozumienie
pielęgniarstwa



Pielęgnowanie obejmuje zarówno
zapewnienie właściwej opieki w zdrowiu jak i
w chorobie.



Pielęgniarką jest każda kobieta zobowiązana
do opiekowania się czyimś zdrowiem



Świadczenie opieki pielęgnacyjnej wymaga
znajomości praw zdrowia i życia. Prawa te
dotychczas nie znane wymagają odkrywania



Wszystkie kobiety opiekujące się czyimś
zdrowiem powinny te prawa poznawać.

5

F. N. Rozróżnia dwa rodzaje
pielęgniarstwa ( zdrowia i
właściwe)



Pielęgniarstwo zdrowia – głównym

celem jest zapobieganie chorobie (do

tego pielęgnowania powinny być

przygotowane wszystkie kobiety)-

Notes on Nursing 1859



Pielęgniarstwo właściwe- jest zarówno

sztuką jak i nauką. Pielęgnowanie

chorego wymaga formalnego

przygotowania szkolnego.Jego głównym

celem jest pomaganie choremu w tym,

aby mógł żyć.

6

Naukowe podstawy pielęgniarstwa F.
N



Obejmowały zgromadzoną wiedzę:
sanitarną, statystyczną,
administracyjną, o zdrowiu
publicznym, o prawach zdrowia,
obserwacje i doświadczenia własne.



Praktyka powinna tę wiedzę
pogłębiać poprzez obserwację i
gromadzenie doświadczeń oraz ich
analizowanie i opracowywanie.

7

Pielęgniarstwo jest
dziedziną samodzielną



Odróżnia ją od medycyny wiedza
i praktyka



Wiedza lekarska jest
skoncentrowana na chorobie i jej
leczeniu- jest ona wg F.N.
nieprzydatna w pielęgniarstwie i
lepiej, żeby opanowali ją
mężczyźni.

8

Model
pielęgniarstwa
środowiskowego

9

Idee przewodnie



Społeczeństwo może być poprawiane

przez odkrywanie praw moralnych i

socjalnych



Odkrywanie tych praw jest możliwe

drogą empiryczną, czyli przez

obserwację i gromadzenie doświadczeń,

a nie teorię.



Relacje pomiędzy środowiskiem, osobą i

zdrowiem stanowią integralną część

współcześnie podejmowanych badań i

opracowań teoretycznych.

10

Kanony- prawa pielęgniarstwa wg
F.N.



Wentylacja i ogrzewanie



Zdrowie domu (mieszkania, szpitala)



Światło



Hałas



Różnorodność



Łóżko-jego wyposażenie, utrzymanie w
czystości i zapewnienie wygody



Czystość pokoju i ścian oraz czystość osobista



Żywienie i podawanie posiłków



Głupie budzenie nadziei i doradzanie



Obserwacja



Zarządzanie.

11

Wentylacja i ogrzewanie



Nakazywała utrzymanie czystości

pomieszczeń zamkniętych jak i na

zewnątrz.



Wskazywała na różne możliwości

zanieczyszczenia: gaz, wilgoć, dym, a także

wapory, effluvia, miazmaty.



Wskazywała na źródła zanieczyszczenia:

brudne naczynia, odchody, powietrze

wydychane przez chorego,źle utrzymane

zbiorniki z wodą , urządzenia odpływowe.



Zwracała uwagę na konieczność częstego

otwierania okien



Podkreślała także znaczenie utrzymania

właściwej temperatury w pomieszczeniu.

12

Zdrowie domu



Czyste powietrze



Czysta woda



Usuwanie nieczystości



Zachowanie czystości



Dobre oświetlenie



Właściwe rozwiązania
architektoniczne

13

Światło



Tym co najbardziej szkodzi
choremu po zamkniętym pokoju,
jest ciemny pokój.



Światło ma wpływ zarówno na
ciało jak i na ducha.

14

Hałas – czynniki
drażniące, stresujące



Budzenie, zwłaszcza budzenie tuż
po zaśnięciu



Głośne rozmowy, szepty, szelest
ubrań i wiele innych odgłosów
różnego pochodzenia



Wpływ różnego rodzaju muzyki
na człowieka chorego.

15

Różnorodność



Wprowadza prawo różnorodności
bodźców i ich znaczenia.



Brak bodźców jest czynnikiem
utrudniającym proces zdrowienia.



Pielęgniarka powinna
wprowadzać częste zmiany w
otoczeniu chorego w sposób
wyraźnie zaplanowany

16

Łóżko



Przyczyny brudzenia bielizny
pościelowej i potrzeba jej częstej
zmiany



Zachowania ludzi przy łóżku –
niepotrącanie, niepochylanie się
nad łóżkiem.

17

Czystość



Czystość w pomieszczeniu
chorego; ściany,
zanieczyszczenie powietrza, kurz



Funkcja skóry; zatykanie por
wydalinami, wydzielinami



Konieczność częstego mycia rąk
przez pielęgniarki.

18

Żywienie i podawanie
posiłków



Wskazywała na konieczność

różnorodności potraw



Zachowanie odpowiedniej diety



Punktualność w podawaniu posiłków



Zapewnienie pomocy zgodnie z

sytuacją chorego



Obserwowanie przyzwyczajeń,

zapewnienie spokoju, nie zajmowanie

chorego w czasie jedzenia innymi

sprawami.

19

„Głupie” budzenie
nadziei



Zwracała uwagę na niewłaściwą
komunikację.



Fałszywe budzenie nadziei chorego, gdy
jej nie ma



Przekazywanie błędnych porad



Umiejętność wysłuchania chorych



Wspólne z chorym podejmowanie decyzji



Zwracanie uwagi na wyostrzoną
wrażliwość ludzi chorych.

20

Obserwacja



Najważniejszą lekcją praktyczną, jaka
może być dana pielęgniarce jest nauczenie
ich tego, jak obserwować, jakie objawy
oznaczają poprawę, a jakie pogorszenie.
Jakie mają istotne znaczenie, a jakie ich nie
mają. Które wskazują na zaniedbania ze
strony opiekujących się i na to, jakiego
rodzaju są zaniedbania.



Przestrzegała przed stawianiem pytań
wiodących i sugerujących,
zawstydzających chorego.

21

Zarządzanie



Właściwe zarządzanie to obejmowanie

uwagą wielu znaczących dla chorego

elementów jego środowiska, zdolność

do przewidywania, planowanie opieki

ciągłej, zapobieganie zaniedbaniom,

zapobieganie powstawaniu niepokoju

chorego, zapewnianie właściwej

informacji o wszystkim, co go dotyczy.



Bycie odpowiedzialnym

22

Cechy pielęgniarki



Punktualność



Wytrwałość



Gotowość



Spostrzegawczość



Zdolność do kierowania

23

Pielęgniarka powinna



Wspierać



Dbać o sen i wypoczynek



Kontrolować wysiłek i możliwości
pacjenta



Zapobiegać wypadkom



Redukować złość i napięcia



Uczyć samoopieki

24

Nadrzędne pojęcia
pielęgniarstwa



Osoba – łączy w sobie
komponenty fizyczne, społeczne,
umysłowe, emocjonalne i
duchowe, a jest czymś więcej niż
sumą tych komponentów.

25

Zdrowie – to nie tylko
przeciwieństwo choroby, a
także bycie zdolnym do
dobrego użytkowania tych
wszystkich sił, którymi
człowiek może dysponować
( 1885)

26

Choroba –jest procesem
reparacji. Proces naprawy
zachodzi dzięki siłom natury,
jakimi dysponuje człowiek.
Proces ten jest celowy i
zmierza nie tylko do
uwolnienia od choroby i
cierpienia, ale także zapewnia
rozwój człowieka, przynosi mu
poczucie szczęścia.

27

Pielęgniarstwo – „jest to
służba Bogu przez niesienie
ulgi człowiekowi”.
Zapewnienie człowiekowi
takich warunków
środowiskowych, jakie są
niezbędne do tego, aby
natura nie napotykała
przeszkód.

28

Proces pielęgnowania
wgF.N



Gromadzenie danych i określanie
konkluzji z nich wychodzących



Planowanie



Wykonywanie



Ocenianie



Prowadzenie historii
pielęgnowania ( studium
przypadku)

29

Gromadzenie danych



Przeprowadzenie rozmowy poprzez
zadawanie pytań ( konkretnych,
precyzyjnych, nie sugerujących
odpowiedź, i nie krępujących.



Pielęgniarka powinna pytać pacjenta
o to, co potrzebuje i czego sobie
życzy, a także o to, co dostrzega
jako coś złego dla siebie

30

Konkluzja - diagnoza



Podejmowana na podstawie
przemyślenia zgromadzonych informacji



Konkluzja dotyczy reakcji pacjenta na te
czynniki środowiska, które wywierają na
niego wpływ dodatni i ujemny



Konkluzja jest potrzebna, aby
doprowadzić do takiego wprowadzenia
zmian, jakie powinny być wprowadzone
w środowisku chorego, aby przyczyniły
się do jego zdrowienia

31

planowanie



Jest to ustalenie interwencji, co
kiedy i jak powinno być
wykonane



Wskazanie tych wszystkich
uwarunkowań, które są konieczne
dla dokładnego wykonania planu

32

wykonanie



Powinno być zapewnione w
sposób ciągły, a więc także
wtedy, kiedy pielęgniarka jest
nieobecna.

33

ocenianie



Powinno dokonywać się poprzez
obserwację symptomów pacjenta
i przez obserwację środowiska-
również w sposób ciągły.

34

uwagi



Pielęgniarstwo wymaga od pielęgniarki także

posłusznego wykonywania poleceń



( jednakże nie ślepe, ale rozumne połączone z

poczuciem moralnym i ze zdyscyplinowaniem)



Przestrzegała pielęgniarki przed „doktorowaniem”



Pielęgniarstwa nie można nauczyć się ani z

wykładów ani z książek



Absolwentki szkoły F.N. nie otrzymywały dyplomu

do ręki – była przeciwna przyznawaniu

nieograniczonych praw.



Edukacja pielęgniarek musi mieć charakter ciągły.



Zachęcała do międzynarodowej edukacji

35

Wpływ modelu na inne
teorie



Teorie stresów i adaptacji mają swoje

źródła w modelu F. N.



Kanon „różnorodności otoczenia” – jest

wskaźnikiem prognostycznym dla studiów

naukowych o deprywacji i przeciążeniu

sensorycznym.



Idee F. N. są zgodne ze współczesnymi

badaniami zmiennych środowiska i

poszukiwania ich wartości prognostycznych

w odniesieniu do problemów zdrowia,

związanych z urbanizacją oraz globalnymi

zmianami klimatu i ich wpływu na zmiany

genetyczne.