Maszyną prostą jest urządzenie, której

zasada działania jest nieskomplikowan

a, to znaczy oparta na jednym lub kilku

podstawowych prawach mechaniki.

• To belka lub pręt zawieszony lub podparty, n

a który po obu stronach osi obrotu działa co
najmniej jedna siła o zgodnych zwrotach.

Schemat:

1

r

2

r

1

r

2

r

, - ramiona
dźwigni

2

F



1

F



0



Aby dźwignia była w równowadze, siły
przyłożone po obu stronach jej ramion
muszą być odwrotnie proporcjonalne do
długości ramion:

1

2

2

1

r

r

F

F





Nożyce



Kombinerki



Obcęgi



Żuraw do czerpania wody ze studnii

2

F





To belka lub pręt podparty lub

zawieszony, na którym po tej samej

stronie osi obrotu działają co najmniej

dwie siły o przeciwnych zwrotach.

1

F



0

1

r

2

r



Dla dźwigni jednostronnej warunek
równowagi (prawo równowagi) jest takie
samo jak dla dźwigni dwustronnej, czyli:

1

2

2

1

r

r

F

F





Dziadek do orzechów



taczki



Jednym z rodzajów maszyn prostych wykorzystywanych
w życiu codziennym jest kołowrót, którego schemat jest
przedstawiony poniżej:

1

r

2

r

2

F



1

F



Warunek równowagi kołowrotu
(taki sam jak przy powyższych
maszynach prostych)

2

2

1

1

r

F

r

F









Kierownica w samochodzie



Klamki w drzwiach



Pedał w rowerze



Kurki przy zlewozmywaku



Kołowrót wykorzystuje się do
transportu wody ze studni

• W wielu przypadkach zamiast podnosić przedmiot na znac

zną wysokość, wtacza się go lub wciąga po równi pochyłej.

• Równia pochyła jest to ciało sztywne, którego jedna powie

rzchnia stanowi płaszczyznę ustawioną pod pewnym kąte

m do kierunku działania siły.

l

h

I – długość równi pochyłej
h – wysokość równi pochyłej

l

h

G

F



Wartość siły F utrzymującej ciało w równowadze na równi jest tyle
razy mniejsza od wartości jego ciężaru G, ile razy wysokość równi
h jest mniejsza od długości równi l.

G



F





Schody



Podjazdy



Skocznie narciarskie



Jej odmianą są również kliny
używane jako: siekiery, noże, igły ,
gwoździe.

Blok złożony jest z krążka. Na c

ałej długości jego obwodu znajd

uje się wgłębienie na tyle głębo

kie, że można przez nie przecią

gnąć linę. Na jednym z końców

linki zawieszone jest ciało podn

oszone, zaś drugi jej koniec pod

dany jest działaniu siły na tyle

dużej, by uniesienie przedmiotu

z drugiego końca było możliwe.

Krążek, na którym zawieszone jest
ciało podnoszone to krążek ruchomy.

Ciężar podnoszonego ciała rozkłada się
na dwie równe i równoległe siły, z których
jedna jest siłą czynną.

F



c

F



2

c

F



2

c

F



2

c

F

F 

Jacek za pomocą dźwigni dwustronnej chce

podnieść paczkę o ciężarze 1200N. Ramię

r

1

=2m, a ramię r

2

=0,5m. Jaka siła jest

potrzebna do zrównoważenia dźwigni?

m

r

m

r

N

F

5

,

0

2

1200

2

1

2







1

F

N

F

m

m

N

F

r

F

r

F

r

r

F

F

300

2

5

,

0

1200

1

1

1

2

2

1

1

2

2

1













Dane: Szukane: Rozwiązanie:

Odp.: Siła 300N jest potrzebna do
zrównoważenia siły.

Wykorzystujemy warunek
równowagi równi:

Jaką siłą musi działać Basia na ramię kołowrotu, aby

wyciągnąć ze studni wiadro z wodą o ciężarze

F

2

=150N. Ramię kołowrotu ma długość r

1

=60cm,

a promień wału na który nawija się lina r

2

=15cm.

cm

r

cm

r

N

F

15

60

150

2

1

2







1

F

N

F

cm

N

cm

F

r

F

r

F

r

r

F

F

5

,

37

60

150

15

1

1

1

2

2

1

1

2

2

1













Dane: Szukane: Rozwiązanie:

Odp.: Basia musi działać siłą 37,5N.