Niepłodność

prof. dr hab. med. Jacek

Suzin

Instytut Ginekologii i

Położnictwa Uniwersytetu

Medycznego w Łodzi

Niepłodność małżeńską

rozpoznajemy po jednym

roku normalnego

współżycia płciowego

• 15-20% małżeństw jest

niepłodnych

• w pierwszym roku regularnego

współżycia zachodzi w ciążę 50%
kobiet, w drugim

i trzecim odpowiednio 20% i 10%

Niepłodność (Sterilitas)

• Całkowita - sterilitas absoluta
• Względna – sterilitas relativa
• Wrodzona – sterilitas congenita
• Nabyta – sterilitas aquisita
• Pierwotna – sterilitas primaria
• Wtórna – sterilitas secundaria

Patogeneza

niepłodności

• Czynniki:

– Podwzgórzowo-przysadkowy
– Jajnikowy
– Jajowodowy
– Maciczny
– Szyjkowy
– Męski
– Immunologiczny
– Psychiczny

Czynnik

podwzgórzowo-

przysadkowy

• Zaburzenia negatywnego sprzężenia

zwrotnego (zwiększona wrażliwość

podwzgórza na estrogeny)

• Niewydolność podwzgórza (brak cyklicznego

uwalniania LH)

• Hiperprolaktynemia
• Hiperandrogenizm
• Zaburzenia czynności tarczycy
• Czynniki emocjonalne
• Czynniki jatrogenne

Czynnik jajnikowy

• Zmniejszenie reaktywności jajnika na

gonadotropiny

• Zaburzenie równowagi pomiędzy

hormonami steroidowymi,

prostaglandynami a czynnikami

regulacyjnymi

• Dysgenezje gonad
• Zmiany zapalne
• Procesy nowotworowe
• Endometrioza

Czynnik jajowodowy

• Przyczyny mechaniczne
• Czynnościowa niedrożność

Czynnik maciczny

• Wady wrodzone
• Zrosty śródmaciczne
• Zapalenie endometrium
• Mięśniaki pod błoną śluzową macicy
• Nieprawidłowa kurczliwość macicy
• Endometrioza

Czynnik szyjkowy

• Nieprawidłowości śluzu

szyjkowego

• Skurcz cieśni
• Przyczyny anatomiczne

Diagnostyka

niepłodności

• Wywiad
• Badanie ogólne
• Badanie ginekologiczne
• Badanie andrologiczne i seminologiczne
• Ocena cyklu miesiączkowego
• Badania drożności jajowodów
• Ocena jajników
• Ocena jamy macicy i endometrium
• Testy penetracyjne

Wywiad

• Wiek obojga partnerów
• Zawód
• Przebyte choroby
• Przebyte stany zapalne narządów płciowych
• Choroby ogólne i przebyte operacje
• Czas wystąpienia menarche, długość cyklu,

przebyte porody i poronienia

• Częstość stosunków płciowych
• Warunki socjalno-ekonomiczne
• Stan psychiczny i stresy

Badanie ogólne obojga

partnerów

• Budowa ciała
• Owłosienie
• Tkanka podskórna
• Gruczoł tarczowy
• Wątroba
• Płuca

Badanie ginekologiczne

• Rozmaz cytologiczny z tarczy i

kanału szyjki macicy

• Badanie bakteriologiczne pochwy i

śluzu szyjkowego

• Ocena anatomiczna macicy
• Ocena stanu zagłębienia

odbytniczo-macicznego

• Badanie gruczołów sutkowych

Badanie andrologiczne

• Ocena narządów płciowych

– Moszna
– Jądra
– Najądrza
– Nasieniowód
– Prącie
– Gruczoł krokowy

• Badania hormonalne
• Badanie nasienia

Prawidłowy

spermiogram

(Światowa Organizacja Zdrowia

1992)

• Minimum 20 mln w 1 ml nasienia
• Minimum 50% plemników o zachowanym ruchu

postępującym

• Minimum 30% plemników o prawidłowej budowie

główki

• Poniżej 10% plemników opłaszczonych

przeciwciałami (w testach MAR lub kuleczkowym)

• Brak aglutynacji
• pH: 7,2-7,8
• Leukocyty: poniżej 1 mln w 1 ml nasienia
• Bakterie: poniżej 1 tys w 1 ml nasienia

Ocena cyklu

miesiączkowego

• Pomiar podstawowej temperatury ciała
• Ocena rozmazów cytohormonalnych
• Badanie śluzu szyjkowego
• Ocena ultrasonograficzna owulacji
• Ocena stężenia prolaktyny
• Oznaczenie stężenia estrogenów i progesteronu
w surowicy krwi
• Ocena stężenia LH w surowicy krwi
• Badanie endometrium w II fazie cyklu
• Laparoskopia i laparotomia

Ocena stanu jajowodów

• Histerosalpingografia
• Laparoskopia

Ocena budowy jajników

• Ultrasonografia
• Laparoskopia

Ocena jamy macicy

i endometrium

• Histerosalpingografia
• Biopsja endometrialna
• Histeroskopia