Leki stosowane
w
leczeniu padaczki
Leki stosowane
w
leczeniu padaczki
Padaczka
Padaczką nazywamy zespół
chorobowy charakteryzujący się
napadowo występującymi
zaburzeniami czynności OUN
związanymi z patologicznymi
wyładowaniami elektrycznymi w
korze mózgowej lub w okolicy
podkorowej.
Padaczka
Padaczka powstaje w tzw. ognisku
padaczkowym czyli w rejonie mózgu, który
w określonym momencie
otrzymuje nadmierną ilość bodźców
pobudzających, czego następstwem jest
silna depolaryzacja błon komórkowych
neuronów. Ognisko padaczkowe może
powstawać spontanicznie jak i pod
wpływem bodźców zewnętrznych, czy
niedoborów niektórych neuroprzekaźników
hamujących (np.: GABA)
Padaczka
Podział ze względu na etiologię:
1. Samoistną- występującą wielokrotnie
częściej
2. Wtórną- spowodowaną na przykład
urazem mózgu, zaburzeniami
naczyniowymi w OUN, guzem mózgu,
zapaleniem opon mózgowo-
rdzeniowych
Padaczka
Od napadu padaczkowego należy
odróżnić zespół drgawek, który może
pojawić się pod wpływem różnych
czynników: wysoka temperatura,
hipoglikemia, hipokalcemia, jako
objaw abstynencji w uzależnieniu od
leków nasennych, uspakajających
czy narkotyków.
Padaczka
Szczególną formą padaczki jest stan
padaczkowy. Mówimy o nim wówczas,
gdy napad padaczkowy trwa długo
(30 i więcej minut) lub napady
występują po sobie, bez odzyskania
świadomości przez chorego. Stan ten
zagraża życiu chorego i wymaga
natychmiastowej interwencji
farmakologicznej.
Padaczka- podział
Napady padaczkowe dzielimy na:
1.Napady pierwotnie uogólnione:
A)napady duże typu grand mal
B)napady małe typu petit mal (nieświadomości)
2.Napady częściowe
:
A)napady z objawami prostymi
B)napady z objawami złożonymi
3.Napady wtórne uogólnione
4.Napady nie sklasyfikowane
Zasady leczenia
1.Leczenie farmakologiczne trzeba rozpocząć po
dokładnym rozpoznaniu padaczki i jej klasyfikacji
2.Rozpoczyna się od monoterapii, wybór leku zależy
od postaci padaczki
3.Rozpoczyna się od leku pierwszego rzutu
4.Dawki leku należy stopniowo zwiększać aż do
uzyskania efektu leczniczego bez objawów
toksycznych. Dawkowanie jest indywidualne
5.Efekt leczniczy uzyskuje się zwykle po
zastosowaniu dawek maksymalnych
terapeutycznych.
Zasady leczenia- cd
6.W wypadku podawania niektórych leków
(np.:fenytoiny)należy prowadzić kurację
z monitorowaniem ich stężeń we krwi
7.W razie wskazań do zmiany leku należy dawkę
dotychczasowego leku stopniowo zmniejszać
8.Wskazaniem do leczenia skojarzonego jest
brak efektów leczniczych, mimo podawania
maksymalnej dawki tolerowanej
9.Nie należy kojarzyć fenytoiny z prymidonem
Zasady leczenia -cd
10.Najbardziej właściwe jest kojarzenie:
-klonazepam + karbamazepina
-trimetadion + fenobarbital
-nitrazepam + kwas walproinowy
Należy unikać kojarzenia dwóch leków o
podobnym działaniu uspakajająco- nasennym
11.W czasie zażywania tych leków nie należy
prowadzić pojazdów
Leczenie poszczególnych typów
padaczki
Typ napadu
Lek 1-go rzutu Lek 2-go rzutu
Napady duże typu
grand mal
(kloniczno-
toniczne)
Karbamazepina
Fenytoina
Kwas walproinowy
Wigabatryna
Fenobarbital
Gabapentyna
Napady małe typu
petit mal
Kwas walproinowy
Etosuksymid
Lamotrygina
Klonazepam
gabapentyna
Napady częściowo
proste i złożone
Karbamazepina
Kwas walproinowy
Wigabatryna
Prymidon
Fenytoina
cd
Napady
miokloniczne
Kwas walproinowy Klonazepam
Prymidon
Napady atoniczna
Kwas walproinowy Klonazepam
Prymidon
Fenobarbital
Zespół Westa
Wigabatryna
ACTH
Klonazepam
Kwas walproinowy
Fenobarbital
Zespół Lenoxa-
Gastaut
Kwas walproinowy Felbamat
Klobazam
Leczenie
Leczenie padaczki jest wyłącznie leczeniem
objawowym i polega na podawaniu leków
hamujących nadmierną pobudliwość
komórek nerwowych. Mechanizm działania
tych leków polega na zwiększeniu stabilności
błony komórki nerwowej, w wyniku
zmniejsza się jej podatność na wyładowania.
Leki te nie działają jednak wybiórczo
wyłącznie na funkcje psychomotoryczne-
wywołują zwykle znużenie i senność.
Grupy leków
1.Pochodne difenylohydantoiny
2.pochodne kwasu barbiturowego
3.pochodne benzodiazepin
4.pochodne imidu kwasu bursztynowego
5.pochodne kwasu walproinowego
6.pochodne iminostilbenu
7.pochodne mocznika
8.ACTH i kortykosteroidy
9.blokery kanału wapniowego
10.inne leki
Pochodne
difenylohydantoiny
-uważane za leki podstawowe w leczeniu
padaczki
-działają silnie p/padaczkowo
-nieznacznie tylko nasennie
-nieznacznie psychodepresyjnie
-działają również antyarytmicznie
-mechanizm ich działania polega na stabilizacji
błon komórkowych poprzez`wpływ na przepływ
jonów potasowych, sodowych i wapniowych
Pochodne difenylohydantoiny
Działania niepożądane:
-zaburzenia czynności układu nerwowego
(drżenie kończyn, niezborność ruchów,
apatię, senność
-uszkodzenie wątroby
-uszkodzenie szpiku (agranulocytoza,
niedokrwistości, małopłytkowości)
-przerost dziąseł
-hirsutyzm
Pochodne difenylohydantoiny
Zastosowanie:
-duże napady padaczkowe
-częściowe napady padaczkowe
-niemiarowosci serca
Preparaty:
Fenytoina- tabl, kapsułki- 0,1 g; zawiesina i ampułki
0,25g/ml
Pochodne kwasu barbiturowego
-działają p/padaczkowo
-uspakajająco
-nasennie
-stosowane w napadach toniczno-
klonicznych
-ze względu na silne działanie nasenne są
stosowane rzadko
Preparat: Luminal
Pochodne benzodiazepiny
-działają kojąco, p/lękowo, nasennie,
antyemocjonalnie, p/padaczkowo,
depresyjnie na OUN
Zastosowanie:
-małe napady padaczkowe
-stan padaczkowy
Preparaty: Relanium- diazepam- głównie
forma pozajelitowa; Clonazepam
Imidy kwasu bursztynowego
Działanie:
-silnie działają p/drgawkowo
-dobrze wchłaniają się z przewodu
pokarmowego
Zastosowanie:
-napady nieświadomości
-nie zapobiegają napadom typu grand mal
Działania niepożądane:
-zaburzenia dyspeptyczne (brak łaknienia
czkawka, nudności, wymioty)
-zaburzenia czynności OUN (bóle i zawroty
głowy, senność, spowolnienie)
-zaburzenia psychiczne (zaburzenia snu,
zaburzenia libido)
-zaburzenia snu
-zaburzenia hematologiczne (leukopenia,
niedokrwistość aplastyczna)
Imidy kwasu bursztynowego
Imidy kwasu bursztynowego
Przeciwwskazania:
-niewydolność nerek
-niewydolność wątroby
-ciąża
-okres karmienia piersią
-zaburzenia hematologiczne
-uszkodzenie organiczne mózgu
Preprat: Ronton- etosuksymid: kapsułki 0,25g,
syrop 5%, płyn 0,25g/5ml, doustnie 0,5g/dobę
w dawkach podzielonych
Pochodne kwasu walproinowego
Właściwości:
Kwas walproinowy jest stosowany
w leczeniu padaczki jako
wyjątkowo cenny i skuteczny lek w
postaci soli sodowej, magnezowej oraz
amidu.
Mechanizm działania do końca nie jest
poznany. Wchłania się łatwo i szybko
z przewodu pokarmowego.
Kwas walproinowy
Zastosowanie:
-napady częściowe
-napady nieświadomości
-napady miokloniczne
-leczenie i zapobieganie stanom
depresyjnym w chorobie afektywnej
Przeciwwskazania:
-nadwrażliwość na lek
-ciąża
-porfiria
Kwas walproinowy
Działania niepożądane:
-zaburzenia gastryczne
-drżenie rąk, niezborność ruchowa
-mieloksyczne (małopłytkowość, zaburzenia
krzepnięcia krwi)
-hepatotoksyczne
Interakcje:
-hamują metabolizm barbituranów
(zwiększenie stężenia)
Kwas walproinowy
Preparaty:
1
.
Convulex- kapsułki 0,15; 0,3; 0,5g, syrop
0,05g/1ml oraz
krople 0,3g/ml, doustnie w dawkach wzrastających
2.Vupral (Depakine-Chrono, Depakine-Chrono 300,
-500)
tabl. 0,2; 0,3 0,5g, syrop, doustnie stopnioewo
zwiększając dawkę
3.Depamide- tabl. 0,3g
Pochodne iminostilbenu
Karbamazepina
Właściwości:
działa depresyjnie na OUN,
działa p/padaczkowo. Mechanizm
działania nie jest do końca poznany.
Zastosowanie:
-padaczka- napady częściowe, padaczka
skroniowa
-nerwobóle nerwu trójdzielnego
-psychoza maniakalno-depresyjna
Pochodne iminostilbenu
Karbamazepina
Działania niepożądane
-odczyny alergiczne
-zaburzenia neurologiczne (zawroty głowy,
drgawki)
-działania mielotoksyczne
Nie powinno się jej kojarzyć z fenytoiną
i prymidonem (przyśpiesza metabolizm), skraca
czas działania kwasu walproinowego.
Karbamazepina
Przeciwwskazania:
-uszkodzenie wątroby
-zaburzenia hematologiczne
-kobiety w ciąży
-okres karmienia
Preparaty: Amizepin- tabl. 0,2; 0,3; i 0,6g
oraz syrop
2%, doustnie w 2 dawkach podzielonych
Pochodne iminostilbenu
Pochodne iminostilbenu
Okskarbazepina
- stosowana w leczeniu padaczki z napadami
częściowymi i wtórnymi oraz napadami
uogólnionymi tonicznymi lub toniczno-klonicznymi.
- przeciwwskazana w blokach przedsionkowo-
komorowych, leukopenii, ostrożnie u osób
starczych i z chorobami serca,
- przenika przez barierę łożyskową do płodu oraz
mleka matki
- ciąża jest względnym przeciwwskazaniem
Preparat: Trileptal
Pochodne mocznika
Prymidon, Trimetadion, Fenacemid
- działają silnie depresyjnie na OUN
- wywierają skuteczne działanie
p/padaczkowe
- działają uspakajająco i nasennie
Zastosowanie:
napady częściowe i
duże
Pochodne mocznika
Prymidon, Trimetadion, Fenacemid
Działania niepożądane
: są to związki
toksyczne, wywołują fotofobię i widzenie
przedmiotów z białą obwódką, senność,
niezborność ruchów (ataksję), uszkodzenie
szpiku, nerek i skórne alergie
Przeciwwskazania:
choroby nerek
i wątroby, zaburzenia czynności mięśnia
sercowego, małe napady padaczkowe
Preparaty: Mizodin- prymidon tabl. 0,35g,
Trioksal- trimetadion tabl. 0,25 g
ACTH i glikokortykosteroidy
-wykorzystywane w leczeniu padaczki najczęściej
u dzieci
-stosuje się je w napadach padaczkowych
o charakterze skłonów u niemowląt, w napadach
mioklonicznych oraz i innych napadach
padaczkowych towarzyszących guzom,
zaburzeniom metabolicznym
Preparaty: ACTH- tetrakozaktyd
Glikokortykosteroidy: deksametazon i prednizon.
Blokery kanałów wapniowych
-wpływają one na proces metaboliczny
neuronów
-poprawiają ukrwienie poprzez rozszerzenie
naczyń mózgowych
-wykazują właściwości p/drgawkowe
-najlepsze efekty w zwalczaniu
maksymalnych napadów tonioczno-
klonicznych, bólów głowy
Preparat: Flunaryzyna- tabl.0,005, doustnie
Inne leki przeciwpadaczkowe
Feneturyd
- zastosowanie w padaczce psychomotoryczne
i typu grand mal
- powoduje często objawy dyspeptyczne,
bezsenność, oczopląs,zaburzenia psychiczne,
uszkodzenia wątroby, układu krwiotwórczego
- przeciwwskazany jest w ostrej niewydolności
wątroby i nerek, chorobie wrzodowej, ciąży
Preparat: Pheneturid- tabl. 0,2g
Inne leki przeciwpadaczkowe
Acetazolamid
- inhibitor anhydrazy węglanowej
Preparat: Diuramid – tab l. 0,25
g
Inne leki przeciwpadaczkowe
Lamotrygina
-nowy lek
-mechanizm działania polega na blokowaniu
kanałów sodowych zależnych od zmian napięcia
potencjału błonowego
-stosowana w leczeniu częściowych
i wtórnie uogólnionych toniczno-klonicznych
napadów padaczkowych
-działania niepożądane: zawroty głowy, bóle
głowy, podwójne widzenie, nudności, wysypki
skórne
Preparat: Lamictal- tabl. 0,05 i 0,1g
Inne leki przeciwpadaczkowe
Felbamat
-lek o dużej toksyczności
-objawy niepożądane: anemia aplastyczna,
niewydolność wątroby
-mechanizm działania nie jest znany
-stosowany we wszystkich typach padaczki
z wyjątkiem zespołu Lenoxa- Gastauta
Preparat: Taloxa- tabl. 0,6g
Inne leki przeciwpadaczkowe
Gabapentyna
-mechanizm działania nieznany
-stosowana w napadach częściowych
u dorosłych i dzieci
-nie wchodzi w interakcję z innymi lekami
-dobrze tolerowana
-czasami występuje: senność, bóle głowy,
męczliwość
Inne leki przeciwpadaczkowe
Wigabatryna
-selektywny inhibitor transaminazy GABA
-stosowana w napadach częściowych
złożonych lub uogólnionych
-może powodować: senność, zmęczenie,
depresję, rozdrażnienie, przyrost masy
-nie należy stosować w ciąży oraz w okresie
karmienia
Preparat: Sebril- tabl. 0,5g
Leczenie szczególnych postaci
padaczki
Status epilepticus
jest stanem zagrażającym
życiu i powinien być jak najszybciej przerwany.
Najczęściej przyczynami tego groźnego stanu
są: nieprzestrzeganie przez chorych
regularnego stosowania leków, nagłego
odstawienia leków p/padaczkowych, wysoka
temperatura ciała i spożycie alkoholu. Rzadziej
występuje na skutek hipoglikemii, hipokalcemii,
hiponatremii, zapalenia mózgu.W postępowaniu
leczniczym trzeba zapewnić dostęp do żyły
i drożność dróg oddechowych.
Leczenie szczególnych postaci
padaczki
Stan padaczkowy z napadami toniczno-
klonicznymi wymaga natychmiastowego
intensywnego leczenia w warunkach szpitalnych.
Na miejscu, przed przywiezieniem do szpitala
należy podać dożylnie
Diazepam
(5-10mg z
szybkością do 2mg/min, ze względu na krótki
okres półtrwania Diazepamu w OUN można
dodatkowo podać dożylnie
Fenytoinę
(we wlewie
kroplowym 50-100 mg/min). Zamiast Diazepamu
można podać
Klonazepam
. Czasem do
opanowania stanu padaczkowego stosuje się
Chlormetiazol
we wlewie kroplowym 5g/ml.
Leczenie szczególnych postaci
padaczki
Jeżeli takie postępowanie nie daje efektu
to stosujemy znieczulenie
Tiopentalem
(należy pamiętać o konieczności
zabezpieczenia oddechu kontrolowanego)
W celu zmniejszenia obrzęku mózgu
podaje się
Furosemid
0,04-0,06g,
Mannito
l lub kortykosteroidy
(
Deksametazon
).
Leczenie szczególnych postaci
padaczki
Napady padaczkowe u kobiet w ciąży są
niebezpieczne dla płodu. Z drugiej strony
leki przeciwpadaczkowe nie są dla płodu
obojętne, zwłaszcza
Fenytoina, Fenobarbital,
Prymidon
. Obecnie uważa się, że nie wolno
przerywać leczenia padaczki u kobiety
ciężarnej, zmniejszając ewentualnie, dawki
do najmniejszych dawek leczniczych.
Najmniejszy wpływ na rozwój płodu wydaje
się wywierać
Karbamazepina.
Drgawki gorączkowe
U dzieci poniżej 5 roku życia wysoka
gorączka może wywołać drgawki.
Podaje się wtedy leki p/gorączkowe,
jednak konieczne jest przerwanie
drgawek lekami
p/padaczkowymi-
najlepiej
Fenobarbitalem
lub
Diazepamem.