Układ immunologiczny

skóry.

Dr hab.n.med Jerzy Jarząb

Odpowiedź

immunologiczna

• Swoista (adaptive immunity) antygenowo

specyficzna

• Nieswoista (innate immunity)

• Typu humoralnego- z udziałem przeciwciał
• Typu komórkowego- z udziałem komórek

układu immunologicznego

Struktury i mechanizmy

obrony immunologicznej

• Zadaniem układu immunologicznego jest

obrona przed czynnikami toksycznymi i

chorobotwórczymi, poprzedzona rozpoznaniem

patogenu

• Możliwe jest to dzięki odporności wrodzonej
( nieswoistej) i nabytej ( swoistej)

• Początkowymi barierami ochronnymi organizmu

są: nabłonek i skóra, błona śluzowa.

• Defensyny – peptydy antybakteryjne

www3.uj.edu.pl/alma/alma/62/foto/09

www3.uj.edu.pl/alma/alma/62/foto/09

Skóra odpowiada za
integrację
organizmu
ze środowiskiem
zewnętrznym.

Pełni funkcję
ochronną przed
wpływem czynników
fizycznych,
chemicznych.

Posiada mechanizmy
nadzoru
immunologicznego.

Skóra - organ immunologicznie

czynny

„ …pozajelitowe podanie antygenu nie prowadzi do
powstania skórnej nadwrażliwości, nadwrażliwość na
określony antygen spowodowana przez jego podanie na
skórę nie wywołuje reakcji alergicznych w innych niż skóra
narządach…”

Sulzberger

(lata dwudzieste XX wieku)

Skóra-największy narząd ciała

człowieka

(waży 5-6 kg, 12-15% masy ciała)

www.empi2.pl/plyty/biologia/biologia4_male

Budowa koperty rogowej

warstwy

ponadpodstawne

warstwa

podstawna

skóra

błona podstawna

CE

Madison KC, J Invest Dermatol 2003

koperta rogowa

koperta
lipidowa

blaszki lipidowe

KORNEOCYTY

(terminalnie
zróżnicowane
keratynocyty)

KOMÓRKI
ZIARNISTE

KOMÓRKI
KOLCZYSTE

KOMÓRKI
PODSTAWNE

desmosomy

SIS - Skin Immune System

(

Bos, Kapsenberg, 1986)

• Bariera naskórkowa
• Kwaśny odczyn skóry
• Bakteriostatyczne właściwości kwasów

tłuszczowych

• Stan nawodnienia
• Beta-defensyny i katelecydyny
• Wyspecjalizowana tkanka limfatyczna skóry

(SALT)

Wyspecjalizowane komórki układu odpornościowego

w skórze i w błoniach śluzowych, które odpowiedzialne

są

za miejscowe reakcje immunologiczne:

• SALT (skin associated lymphoid tissue)

• MALT (mucosa associated lymphoid tissue)

• Do najważniejszych komórek SALT i MALT zalicza się:

komórki dendrytyczne,

keratynocyty,

limfocyty T,

komórki śródbłonka naczyniowego

oraz makrofagi, granulocyty, komórki tuczne,

melanocyty

Skóra - organ immunologicznie

czynny

Komórki wchodzące w skład

SIS

KL-komórki Langerhansa, KD-komórki dendrytyczne, K-
keratynocyty,

KS-komórki śródbłonka

KL-komórki Langerhansa

KD-komórki dendrytyczne

K-keratynocyty

KS-komórki śródbłonka

Komórki dendrytyczne

• W skład SALT wchodzi wiele komórek dendrytycznych

wykazujących wypustki różnej długości.

• Czynnościowo określenie ,,komórka dendrytyczna'' odnosi

się do komórek biorących udział w prezentacji antygenu

limfocytom T (np. komórki Langerhansa).

• Komórki dendrytyczne występują w skórze

w warunkach fizjologicznych,

niektóre z nich występują tylko w pewnych stanach

chorobowych.

• Komórki dendrytyczne pochodzą ze szpiku, z komórki

prekursorowej wspólnej dla monocytów/makrofagów i

granulocytów i wykazującej ekspresję CD34.

W ich różnicowaniu i dojrzewaniu rolę odgrywają cytokiny.

Dojrzewanie komórki

dendrytycznej

• Posiadają zdolność prezentacji antygenów

która wynika z faktu konstytutywnego występowania na ich

powierzchni antygenów

MHC klasy II (HLA-DR, -DQ, -DP)

i klasy I (HLA-A, B, C).

• Kooperacja APC z limfocytami T jest znacznie ułatwiona dzięki

ekspresji na nich cząsteczek adhezyjnych

ICAM-1

(Intracellular Adhesion Molecule1), LFA-3, B7 (CD80) oraz

niektórych integryn.

• Następstwem kooperacji jest pobudzanie limfocytu Th,

który wytwarza

interleukinę 1

.

• IL-1 stymuluje inną subpopulację limfocytów Th, które

dostarczają

interleukiny 2

- kolejnego bodźca niezbędnego

do proliferacji limfocytów T i różnicowania komórek

efektorowych, np. limfocytów cytotoksycznych, które biorą

udział w rozmaitych reakcjach zapalnych w skórze.

Komórki dendrytyczne

Komórka prezentująca

antygen (APC) limfocytowi T

Komórki Langerhansa

• Stanowią 3-8% komórek naskórka
• Charakterystycznymi strukturami KL są ziarna

Birbecka, które biorą udział w procesie

endocytozy

• Na powierzchni KL występuje szereg białek:

CD45, antygen wspólny dla leukocytów, CD69,

odpowiedzialny za aktywację limfocytów

• Receptory powierzchniowe dla fragmentu Fc

IgE, ważne dla patogenezy chorób atopowych

skóry

Komórki Langerhansa c.d.

• Na powierzchni KL występują również

cząsteczki CD1a/c
oraz
cząsteczka CD4
charakterystyczna dla limfocytów Th

• Cząsteczek MHC klasy II i I

umożliwiają prezentację antygenów

• KL mogą być rezerwuarem wirusa HIV-1

Subpopulacje limfocytów Th

• Kooperacja komórki Langerhansa z limfocytami może

prowadzić

do ich różnicowania w kierunku Th1 lub Th2.

• Limfocyty

Th1

wytwarzają głównie IL-2 oraz IFN-gamma

i odgrywają podstawową rolę w reakcjach na alloantygeny

w przypadku:

odrzucania przeszczepów skóry,

w reakcjach przeciwnowotworowych i przeciwwirusowych
oraz w reakcjach alergicznych, związanych z

nadwrażliwością kontaktową.

• Limfocyty

Th2

wytwarzają głównie IL-4, IL-10 i IL-13, które

hamują reakcje komórkowe i wzmagają wytwarzanie
przeciwciał przez limfocyty B.

• Pobudzenie Th2 ma podstawowe znaczenie we wczesnych

etapach atopowego zapalenia skóry.

Subpopulacje limfocytów Th

Limfocyty Tγδ

POBUDZENIE

„stress
response
”

naturalna
cytotoksycznoś
ć

limfocyt
Tγδ

nadwrażliwoś
ć kontaktowa

reakcje
autoimmunizacyjne

HAMOWANIE

Efekty immunomodulujące, down-regulatory T cells

Keratynocyty

• Pobudzone keratynocyty mają ekspresję

różnych antygenów i cząsteczek adhezyjnych
charakterystycznych dla komórek
efektorowych odpowiedzi immunologicznej
oraz
wykazują zdolność do wytwarzania wielu
cytokin
i czynników wzrostowych

• Keratynocyty wykazują ekspresję receptorów

dla cytokin i stanowią bardzo istotną część
czynnościową SALT

Keratynocyty

•

Keratynocyty jako pierwsze mają kontakt
z drobnoustrojami chorobotwórczymi i
alergenami

•

Komórki Langerhansa reagują na antygen
po uprzedniej aktywacji przez:

1. IL-1B i TNF, wydzielane przez pobudzone

keratynocyty

2. czynniki uwalniane z uszkodzonych

keratynocytów

3. cząstki powierzchniowe albo DNA patogenu

Rola keratynocytów

w zapoczątkowaniu reakcji zapalnej

w skórze

UV

KERATYNOCYT

TNF

IL-1

IL-8

ICAM-1

NASKÓREK

ŚRÓDBŁONEK NACZYNIA

ICAM-1 VCAM-1

SELEKTYNA E

SKÓRA WŁAŚCIWA

Cytokiny

produkowane przez pobudzone

keratynocyty.

• CYTOKINY IMMUNOSTYMULUJĄCE    

- IL- 1

     - IL- 6

     - IL- 8 i inne chemokiny

     - IL-12

     - IL-18

     - TNFα

• CYTOKINY I INNE SUBSTANCJE

IMMUNOSUPRESYJNE    
- Antagonista receptora IL-1

     - Inhibitor nadwrażliwości kontaktowej

     - IL-10

     - aMSH

     - kwas cis-urokainowy (cis UCA)

     - TGFβ

J.Gołąb, M.Jakóbisiak,W.Lasek
Immunologia PWN 2002

Skóra jako narząd

immunologiczny

Komórki skóry związane

z odpornością

Komórki skóry niezwiązane

z odpornością

Keratynocyty

Kom. Merkla

Naskórkowe komórki

Langerhansa

Melanocyty

Skórne komórki dendrytyczne

Fibroblasty/fibrocyty/

miofibroblasty

Monocyty

Pericyty

Limfocyty T

Ekrynowe komórki gruczołów

potowych

Komórki śródbłonka naczyń

krwionośnych i limfatycznych

Apokrynowe komórki gruczołów

potowych

Granulocyty

Kom. gruczołów łojowych

Makrofagi skórne

Komórki Schwanna

Makrofagi tkankowe

Kom. mięśni gładkich

Komórki tuczne

Girolomoni 2006

Skóra jako narząd

immunologiczny

Komórki

Wydzielane substancje

Keratynocyty

Defnzyny, katelicydyny

Naskórkowe komórki

Langerhansa

Składowe dopełniacza i białka

regulujące układ dopełniacza

Skórne komórki dendrytyczne

Lektyny wiążace mannozę

Plazmacytoidalne komórki

dendrytyczne

Immunoglobuliny

Limfocyty T

Cytokiny

Monocyty/makrofagi

Chemokiny

Granulocyty

Czynniki wzrostowe

Komórki tuczne

Neuropeptydy

Kom. nabłonka naczyniowego

Eikozanoidy

prostaglandyny

Kom. nabłonka limfatycznego

Wolne rodniki

Girolomoni 2006

Skóra jako narząd

immunologiczny

Komórki

rezydujące

w skórze

Komórki

rekrutowane

do skóry

Komórki

recyrkulujące

Obrona

nieswoista

Keratynocyty

Monocyty

Komórki NK

Komórki

śródbłonka
naczyniowego

Granulocyty
obojętnochłonne

Komórki

śródbłonka
limfatycznego

Granulocyty

kwasochłonne

Komórki tuczne

Monocyty

Makrofagi

tkankowe

Kom.

epitelioidalne

Obrona

swoista

Limfocyty T

Limfocyty T

Limfocyty T

Kom.

dendrytyczne

Kom.

dendrytyczne
Limfocyty B

Girolomoni 2006

Skóra jako narząd

immunologiczny

SALT

DMU

DIS

SIS

Keratynocyty

+

-

-

+

Komórki Langerhansa

+

-

-

+

Naskórkowe limf. T

+

-

-

+

Skórne limf. T

-

+

+

+

Komórki tuczne

-

+

+

+

Kom. śródbłonka naczyń

+

+

+

+

Kom. śródbłonka limf.

+

-

-

+

Węzły chłonne skóry

+

-

-

-

Skórne kom. dendrytyczne

-

+

+

+

Monocyty/makrofagi

-

+

+

+

Fibroblasty

-

-

+

-

Granulocyty

-

-

-

+

Tkanka

limfatyczna

skóry

Skórna

jednostka

mikronaczyniowa

Układ

immunologiczny

skóry właściwej

Układ

immunologiczny

skóry

Skóra jako narząd

immunologiczny

SALT

DMU

DIS

SIS

Wolne rodniki

-

-

-

+

Immunoglobuliny

-

-

-

+

Składowe dopełniacza

-

-

-

+

Eikozanoidy

-

-

-

+

Cytokiny i chemokiny

-

-

+

+

Białka krzepnięcia i

fibrynolizy

-

-

-

+

Neuropeptydy

-

-

+

+

Girolomoni 2006

Tkanka

limfatyczna

skóry

Skórna

jednostka

mikronaczyniowa

Układ

immunologiczny

skóry właściwej

Układ

immunologiczny

skóry

Nadwrażliwość a alergia

• Termin „alergia” wprowadzony przez Pirqueta

w 1906r oznaczał
zmienioną odczynowość organizmu na

antygen podany powtórnie

• Nadwrażliwość – nieprawidłowa odpowiedz

immunologiczna wynikająca z narażenia na

czynniki zewnętrzne

• Gell i Coombs 1960 sklasyfikowali 4 typy

nadwrażliwości

Typy reakcji z nadwrażliwości

wg Gella i Coombsa

• Reakcje typu natychmiastowego typ I

• Reakcje typu cytotoksycznego

typ II

• Reakcje typu

kompleksów immunologicznych typ III

• Reakcje typu komórkowego typ IV

Reakcja typu

natychmiastowego:

typ I

• Pośredniczą tu przeciwciała klasy IgE

skierowane przeciw rozpuszczalnym

alergenom

• Połączenie alergenu z przeciwciałami IgE

zlokalizowanymi na powierzchni mastocytów i

bazofilów prowadzi do wyzwolenia

mechanizmów efektorowych

• Zostają uwolnione mediatory ( histamina),

leukotrieny, prostaglandyny, proalergiczne

cytokiny (IL-4, IL-5)

• Wyzwala to szereg objawów klinicznych:

nieżyt nosa, astma atopowa, pokrzywka,

anafilaksja

Nadwrażliwość typu I

Reakcja wiązania antygenów

z przeciwciałami klasy IgE wyzwala
degranulację komórek tucznych

• wstrząs anafilaktyczny
• atopowe zapalenie skóry
• pokrzywka
• astma atopowa
• alergiczny nieżyt nosa

Produkcja IgE

• Alergeny przenikają przez skórę i błony śluzowe,

a następnie są fagocytowane przez komórki APC

• Fragmenty alergenu są prezentowane limfocytom

T w kontekście molekuł układu MHCII

• Limfocyty T różnicują się przy udziale IL-4
w limfocyty Th2
• Aktywny limfocyt Th2 wydzielają cytokiny

( IL-4, IL-13) i stymuluje limfocyty B do produkcji

IgE

• Limfocyty Th1 wydzielają IFN-gamma i hamują

produkcję IgE

Mechanizmy efektorowe

reakcji typu

natychmiastowego

• Oskrzela- skurcz mięśni gładkich,

obrzęk błony śluzowej, zwiększenie
wydzielania gruczołów

• Skóra- lokalne rozszerzenie naczyń

i przesięk płynu powstaje bąbel
pokrzywkowy lub obrzęk
naczynio-ruchowy

• Nos- zmniejszenie drożności nosa, ataki

kichania, katar

Późna faza reakcji-

przewlekłe zapalenie

• Histamina, leukotrieny, IL-4 wzmagają

ekspresję cząstek adhezyjnych na

śródbłonku naczyń

• Zwiększa to napływ komórek fagocytarnych

• Powstaje naciek zapalny

• Wysokie stężenie tkankowe Il-4 zwiększa

produkcję IgE i umożliwia podtrzymanie

reakcji zapalnej

• Rozwija się przewlekłe zapalenie alergiczne

(reakcja późna)

Reakcje typu

cytotoksycznego: typ II

• Dochodzi do kontaktu przeciwciał klasy IgG z

antygenami występującymi na powierzchni
komórki

• Efekty cytotoksyczne związane są z

udziałem IgG, dopełniacza i mechanizmami
fagocytozy

• Przykłady stanów klinicznych:

autoimmunologiczne niedokrwistości
hemolityczne indukowane lekami, choroba
hemolityczna noworodków, niektóre postacie
pokrzywki

Nadwrażliwość typu II

• Reakcja cytotoksyczna zależna od przeciwciał:

• reakcja poprzetoczeniowa

• anemia hemolityczna z dodatnim odczynem

Coombsa

• lekopochodne cytopenie

• choroba hemolityczna noworodków

• miastenia

• zespół Goodpasture'a

• pęcherzyca zwykła

• zapalenie tarczycy Hashimoto

• Choroba Gravesa-Basedowa

• płuco farmera

Nadwrażliwość typu III

• Reakcja z udziałem kompleksów immunologicznych

antygen-przeciwciało

• choroba posurowicza

• reakcja Arthusa

• reumatoidalne zapalenie stawów

• toczeń rumieniowaty układowy

• paciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek

• guzkowe zapalenie tętnic

• zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie

pęcherzyków płucnych

• przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek w

przebiegu tocznia rumieniowatego

Nadwrażliwość typu IV

• kontaktowe zapalenie skóry

• wyprysk kontaktowy alergiczny

• nadwrażliwość ziarniniakowa odczyn

tuberkulinowy

• ostre odrzucanie przeszczepu allogeniczengo

• trąd (postać tuberkuloidowa)

• ostre odrzucanie przeszczepu

• gruźlica

• sarkoidoza

• choroba Leśniowskiego-Crohna

Skóra:

Bariera dla

alergenów

Narząd

efektorowy reakcji

alergicznej

Patomechanizm chorób alergicznych

skutek

przyczyna

Atopowe zapalenie skóry

Alergiczny nieżyt nosa

Astma

Białko kluczowe
dla różnicowania
keratynocytów i tworzenia bariery naskórkowej

Keratynocyty

Kom. Langerhansa

Limfocyty T

Monocyty

Plazmocyty

Eozynofile

Kom. tuczne

Białka koperty rogowej:

lorykryna
inwolukryna

filagryna

Keratyny

białka późnej odpowiedzi
(Late Cornified Envelope)

Białka macierzy
zewnątrzkomórkowej

Sugiura etal., Br J Derm 2005

Badanie techniką mikromacierzy DNA:

Zaburzenia ekspresji genów
alternatywnej ścieżki
keratynizacji

Profil ekspresji genów w AZS
(Genechip HG-U133 i Q-PCR)

Image courtesy of Affymetrix, Inc.

1.28cm

1.28cm

1

.2

8

cm

1

.2

8

cm

20µm

20µm

20µm

20µm

*

*

*

*

*

bioczujnik

PM

MM

Miarą ekspresji genu

jest średnia intensywność swoistej
fluorescencji

Gen X

poly A

sonda

Profil ekspresji genów w AZS; porównanie
skóry zdrowej i zmienionej zapalnie
(Genechip HG-U133 i Q-PCR)

geny

(DNA)

transkrypty genów

(mRNA)

białka

Profil ekspresji genów:

wszystkie mRNA danej komórki/tkanki

GENOM:

25 000 genów

PROTEOM:

300 000 białek

TRANSKRYPTOM:

100 000 transkryptów

derm...

32128_at (C C L18)
210895_s_at (C D86)
209924_at (C C L18)
228766_at (C D36)
242197_x_at (C D36)
205685_at (C D86)
211339_s_at (ITK)
207900_at (C C L17)
209555_s_at (C D36)
206749_at (C D1B)
206360_s_at (SOC S3)
1562537_at (FC ER1A)
207533_at (C C L1)
216714_at (C C L13)
207176_s_at (C D80)
211734_s_at (FC ER1A)
210184_at (ITGAX)
205786_s_at (ITGAM)
206759_at (FC ER2)
1554899_s_at (FC ER1G)
1554240_a_at (ITGAL)
204232_at (FC ER1G)
206359_at (SOC S3)
206488_s_at (C D36)
206407_s_at (C C L13)
210325_at (C D1A)
205686_s_at (C D86)
205785_at (ITGAM)
203408_s_at (SATB1)
210029_at (INDO)
207955_at (C C L27)
208949_s_at (LGALS3)
207433_at (IL10)
206760_s_at (FC ER2)
1554519_at (C D80)
1555689_at (C D80)

Sygnatura
genowa
komórek
dendrytycznych

PARC
Pulmonary and Activation
Regulated Cytokine

FcERI gamma

FcERI alfa

MCP-4
Monocyte Chemotactic Protein 4

skóra chora

skóra zdrowa

derm...

239522_at (IL12RB1)

207538_at (IL4)

207952_at (IL5)

207238_s_at (P TP RC )

220684_at (TBX21)

212588_at (P TP RC )

215177_s_at (ITGA6)

212587_s_at (P TP RC )

207844_at (IL13)

215485_s_at (IC AM1)

201656_at (ITGA6)

203868_s_at (VC AM1)

211506_s_at (IL8)

1569830_at (P TP RC )

206890_at (IL12RB1)

202859_x_at (IL8)

1552584_at (IL12RB1)

229643_at (ITGA6)

217181_at (IL2)

207849_at (IL2)

1552480_s_at (P TP RC )

207539_s_at (IL4)

202638_s_at (IC AM1)

220565_at (GP R2)

210354_at

209604_s_at (GATA3)

209603_at (GATA3)

207955_at (C C L27)

209602_s_at (GATA3)

IL-13

Integryna alfa-6

ICAM-1
VCAM-1

GATA-3 (czynnik transkrypcyjny w Th2)

skóra chora

skóra zdrowa

LCA, CD45, leukocyte common antigen

Sygnatura genowa limfocytów
Th

derm...

234418_x_at (C D44)

216062_at (C D44)

216056_at (C D44)

207952_at (IL5)

206851_at (RNASE3)

234411_x_at (C D44)

211661_x_at (P TAFR)

207005_s_at (BC L2)

216714_at (C C L13)

207085_x_at (C SF2RA)

210133_at (C C L11)

204490_s_at (C D44)

212063_at (C D44)

207004_at (BC L2)

204489_s_at (C D44)

206407_s_at (C C L13)

206111_at (RNASE2)

206148_at (IL3RA)

212014_x_at (C D44)

209835_x_at (C D44)

210916_s_at (C D44)

1557905_s_at (C D44)

229221_at (C D44)

211286_x_at (C SF2RA)

211743_s_at (P RG2)

211287_x_at (C SF2RA)

206278_at (P TAFR)

203684_s_at (BC L2)

210340_s_at (C SF2RA)

203685_at (BC L2)

MCP-4

CD 44

eotaksyna

CD 44

skóra chora

skóra zdrowa

Sygnatura genowa eozynofilów

derm...

823_at (CX3CL1)
207955_at (CCL27)
203022_at (JUNB)
201464_x_at (JUN)
235737_at (TSLP)
211869_at (iNOS)
207113_s_at (TNF)
207539_s_at (IL4)
207529_at (DEFA5)
205033_s_at (DEFA1)
207269_at (DEFA4)
211333_s_at (TNFSF6)
201465_s_at (JUN)
210354_at
39402_at (IL1B)
210133_at (CCL11)
204533_at (CXCL10)
216714_at (CCL13)
205067_at (IL1B)
202859_x_at (IL8)
1555759_a_at (CCL5)
211506_s_at (IL8)
216598_s_at (CCL2)
215719_x_at (TNFRSF6)
204780_s_at (TNFRSF6)
216252_x_at (TNFRSF6)
207844_at (IL13)
1405_i_at (CCL5)
206407_s_at (CCL13)
201473_at (JUNB)
207814_at (DEFA6)
204655_at (CCL5)
210865_at (TNFSF6)
207538_at (IL4)
207952_at (IL5)
201131_s_at (CDH1)
207900_at (CCL17)
203687_at (CX3CL1)
209189_at (FOS)
204781_s_at (TNFRSF6)
201130_s_at (CDH1)
201466_s_at (JUN)
207861_at (CX3CL1)
207533_at (CCL1)

IL-8

CXCL-10 (IP-10, Interferon inducible protein 10)

TNF

CTACK
cutaneous T cell attracting
chemokine

Sygnatura genowa
keratynocytów

RANTES

RANTES

E kadheryna

FAS (TNFRSF-6)

skóra chora

skóra zdrowa

IL-8 (chemokina dla granulocytów i komórek T)

Profil molekularny skóry w

AZS

Klasteryzacja hierarchiczna:
na podstawie profilu ekspresji
genów
(426 genów znamiennych,
p<0.01)

skóra chora

skóra zdrowa

Materiał: 16 biopsji (skóra zdrowa i zmieniona)
W

ykonano 8 badań mikromacierzowych:

4x pula skóry zdrowej od 4 chorych
4x pula skóry zmienionej od 4 chorych

Profil ekspresji genów w

AZS: porównanie ze

zdrową skórą

Wyselekcjonowano 426

genów,

których ekspresja

uległa znamiennej zmianie

(p<0.01) :

CEP290
ZNF564
IFITM1
ACSL3
ATPA2
CD47
FCER1G
HPRL
CST6
MRLP4
...
…
…

2

Biopsje skóry od 8 chorych na AZS, RNA od 4 chorych/mikromacierz

Materiał: 16 biopsji (skóra zdrowa i zmieniona)
W

ykonano 8 badań mikromacierzowych: 4x pula skóry zdrowej od 4 chorych

4x pula skóry zmienionej od 4 chorych

0.00002
0.0001
0.0001
0.0002
0.0002
0.0002
0.0002
0.0002
0.0003
0.0003

Profil ekspresji genów w

AZS: porównanie ze

zdrową skórą

Wyselekcjonowano 426 genów,

których ekspresja

uległa znamiennej zmianie

(p<0.01) :

CEP290
ZNF564
IFITM1

IR

ACSL3
ATPA2
CD47

IR

FCER1G receptor dla FcE, podjednostka gamma

IR
HPRL

CST6 cystatyna 6, białko koperty rogowej

CE

MRLP4
...
…
…

Biopsje skóry od 8 chorych na AZS, RNA od 4 chorych/mikromacierz

Materiał: 16 biopsji (skóra zdrowa i zmieniona)
W

ykonano 8 badań mikromacierzowych: 4x pula skóry zdrowej od 4 chorych

4x pula skóry zmienionej od 4 chorych

0.00002
0.0001
0.0001
0.0002
0.0002
0.0002
0.0002
0.0002
0.0003
0.0003

Profil ekspresji genów w

AZS: porównanie ze

zdrową skórą

Wyselekcjonowano 426 genów,

których ekspresja

uległa znamiennej zmianie

(p<0.01) :

ITGA6

integryna A6

IR

IL13RA2

receptor IL13

IR

SPRR4

małe białko bogate w prolinę

CE

IL1RAP

białko związane z receptorem IL1 IR

LCE1E

białko póżnej koperty rogowej

CE

CNFN

cornifelin

CE

GATA3

czynnik transkrypcyjny istotny dla

Th2

IR

, CE

CD53

antygen panleukocytarny

IR

IGFBP4 białko wiążące IGF1 typu 4
CXCR4

receptor chemokiny neutrofilowej

IR

CCL2

MCP1 (monocyte chemotactic protein) IR

LCE2B

póżne białko koperty rogowej

CE

Biopsje skóry od 8 chorych na AZS, RNA od 4 chorych/mikromacierz

Materiał: 16 biopsji (skóra zdrowa i zmieniona)
W

ykonano 8 badań mikromacierzowych: 4x pula skóry zdrowej od 4 chorych

4x pula skóry zmienionej od 4 chorych

0.0006
0.001
0.003
0.0002
0.0002
0.0002
0.0002
0.0003
0.0003
0.01
0.01
0.01

Analiza ekspresji genów

metodą ilościowej reakcji

PCR

w czasie rzeczywistym (Q-

PCR)

GEN

Skóra

zdrow
a

Skóra
chora

p

Rola genu

SPRR1A

3.5

11.6

0.0000



Małe białka

bogate

w proline,

wchodzą w skład

CE

1q2

1

SPRR20

14.5

42.1

0.0000



1q2

1

S100A2

2.89

6.35

0.0000



Białka S100,

wiążące wapń,

wchodzą w skład

CE

1q2

1

S100A7

22.5

169.4

0.0000



1q2

1

S100A8

7.5

117.9

0.0000



1q2

1

S100A9

5.9

64.3

0.0000



1q2

1

LOR

0.75

0.34

0.001



Lorykryna

1q2

1

IVL

2.21

3.77

0.001



Inwolukryna

1q2

1

FILAG

0.78

0.63

nz

=

Filagryna

1q2

1

KRT6A (i

B)

0.68

3.29

0.0000



Keratyna
altern.

12q1

3

KRT16

34.6

447.0

0.0000



Keratyna

alern.

17q1

2

Geny koperty rogowej, CE

Wykonano badania w skórze zdrowej i zmienionej u 36 chorych na azs

Analiza ekspresji genów

metodą ilościowej reakcji

PCR

w czasie rzeczywistym (Q-

PCR)

GEN

Skóra

zdrow
a

Skóra
chora

p

Rola genu

SPRR1A

3.5

11.6

0.0000



Małe białka

bogate

w proline,

wchodzą w skład

CE

1q2

1

SPRR20

14.5

42.1

0.0000



1q2

1

S100A2

2.89

6.35

0.0000



Białka S100,

wiążące wapń,

wchodzą w skład

CE

1q2

1

S100A7

22.5

169.4

0.0000



1q2

1

S100A8

7.5

117.9

0.0000



1q2

1

S100A9

5.9

64.3

0.0000



1q2

1

LOR

0.75

0.34

0.001



Lorykryna

1q2

1

IVL

2.21

3.77

0.001



Inwolukryna

1q2

1

FILAG

0.78

0.63

nz

=

Filagryna

1q2

1

KRT6A (i

B)

0.68

3.29

0.0000



Keratyna

altern.

12q1

3

KRT16

34.6

447.0

0.0000



Keratyna alern. 17q1

2

Geny koperty rogowej, CE

Wykonano badania w skórze zdrowej i zmienionej u 36 chorych na azs

Analiza ekspresji genów

metodą ilościowej reakcji

PCR

w czasie rzeczywistym (Q-

PCR)

Wykonano badania w skórze zdrowej i zmienionej u 36 chorych na azs

GEN

Skóra

zdrow
a

Skóra
chora

p

Rola genu

CCL5

1.42

2.03

0.02



Chemokina

RANTES

IR

CXCL1

0

2.86

12.7

0.000

4



IP10, interferon

inducible

protein

IR

FAS

2.37

3.32

nz

=

Białko FAS

bierze udział w

apoptozie

IR

IL8

0.008

0.05

0.000

0



Chemotaksja

neutrofilów

IR,

CE

ITGA6

1.78

2.08

0.035



Integryna A6

IR,C

E

DEFB1 69.53 64.17

n.z.

=

Defenzyna B1

IR,

CE

CDH1

4.74

5.67

n.z.

=

Kadheryna E

adhezj

a

Geny odpowiedzi immunologicznej, IR

Wpływ promieniowania UV

na SIS

•

Poprzez hamowanie syntezy DNA powoduje

upośledzenie układu odpornościowego skóry (Crucian

2007))

•

Szczególnie wrażliwymi komórkami na UVB
(290-320 nm) są komórki Langerhansa. W wyniku

ekspozycji skóry na UVB dochodzi do upośledzenia

czynności tych komórek, co objawia się między innymi

zmniejszeniem ekspresji antygenów HLA-DR oraz

zmianami ich morfologii.

•

Obecność antygenowo swoistych limfocytów

supresyjnych (Ts), występująca po podaniu antygenu

na uprzednio naświetloną UVB skórę, została

udowodniona w wielu układach doświadczalnych

(Gołąb et.,al. 2002)

Wpływ promieniowania UV

na SIS

• Działanie immunosupresyjne promieni UV jest

ważnym mechanizmem promującym rozwój

raków skóry.

• W wyniku przewlekłej ekspozycji na UV dochodzi

do nakładania się dwóch zjawisk: uszkodzenia i

mutacji komórkowego DNA (zwłaszcza w obrębie

antyonkogenu p53) oraz immunosupresji.

• W zapobieganiu tym niekorzystnym efektom

przewlekłej ekspozycji na UV pewne znaczenie

ma odpowiednia protekcja (odzież, kremy

zawierające filtry przeciw UVA i UVB).

Wpływ promieniowania UV

na SIS

www.onyxusa.com

Wpływ promieniowania UV

na SIS

• Ważne działanie protekcyjne na komórki układu

immunologicznego w skórze mają

antyoksydanty.

• Wykazano, że kwas askorbinowy zmniejsza

produkcję immunosupresyjnej IL-10 i wzmaga

mechanizmy odpornościowe w skórze.

• Tokoferol oraz niektóre flawonoidy (frakcje

polifenoli) wykazują zdolności do pobudzania

aktywności komórek Langerhansa, chociaż

dokładny mechanizm tego zjawiska nie jest

znany.

www.aquarius.4me.pl

Narządy limfatyczne są
unerwione przez
zakończenia
noradrenergiczne,
cholineregiczne,
peptydergiczne.

Komórki układu
odpornościowego
reagując na
sygnały z OUN
mogą wpływać na
jego
funkcjonowanie
poprzez
wytwarzane
cytokiny i
neuroprzekaźniki.

HIV

Human Immunodeficiency

Virus

HIV1, HIV2

Th CD4+

AIDS

(Acquired Immune Deficiency

Syndrome)

• Zespół nabytego niedoboru odporności,

stanowi końcową fazę zakażenia

wirusem HIV

• Zmiany narządowe, układ nerwowy,

mięśniowy, zmiany skórne i na błonach

śluzowych pod postacią zakażeń:

-grzybiczych
-bakteryjnych
-wirusowych
-zmiany nowotworowe

Zmiany skórne pochodzenia

wirusowego w przebiegu

AIDS

• Opryszczka typu I i II (

Herpes Simplex

Herpes Simplex

Virus)

Virus)

• Półpasiec uogólniony (Herpes Zoster

Virus)

• Kłykciny kończyste (Human Papilloma

Virus 6,11,16,18)

• Leukoplakia włochata (Epstein-Barr Virus)

Zmiany skórne pochodzenia

grzybiczego w przebiegu

AIDS

• Zakażenia drożdżakowe

(Candida albicans)

• Łupież pstry i zmiany łojotokowe

(Pityrosporum ovale)

• Histoplazmoza

• Kryptokokoza

Zmiany skórne pochodzenia

bakteryjnego w przebiegu

AIDS

• Zakażenia mieszka włosowego

(folliculitis)

• Liszajec (impetigo)

• Zakażenia prątkami atypowymi

(Mycobacterium avium, marinum)

• Kiła (Treponema pallidum)

Nowotwory w przebiegu

AIDS

• Mięsakowatość Kaposiego

(Sarcomatosis Kaposi)
-

zmiany wieloogniskowe na skórze i

błonach śluzowych o charakterze

plamistym, grudkowym, guzkowym i

krwotocznym

• Chłoniaki

• Nowotwory innych narządów

Skóra jako największy narząd ciała
ludzkiego, o wysokim stopniu
zróżnicowania anatomicznego
oraz swoistości czynności
biologicznych jest bezwzględnie
niezbędna do prawidłowego
funkcjonowania organizmu jako
całości i do obrony organizmu
przed czynnikami zewnętrznymi

Odporność swoista

Czynna

Bierna

Naturalna

Sztuczna

Naturalna

Sztuczna

Po przebyciu
zakażenia

Po szczepieniach
ochronnych

Przeciwciała
przenikające przez
łożysko do dziecka
lub w mleku matki

Po otrzymaniu
surowicy
odpornościowej

Długotrwała

Krótkotrwała