1

PROGRAM WYKŁADU

PROGRAM WYKŁADU

WSTĘP

WSTĘP

ORGANIZACJA PRODUKCJI

ORGANIZACJA PRODUKCJI

STEROWANIE PRODUKCJĄ

STEROWANIE PRODUKCJĄ

LOGISTYKA

LOGISTYKA

ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ,

ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ,

TQM

TQM

KOMUNIKACYJNE ASPEKTY ZARZĄDZANIA

KOMUNIKACYJNE ASPEKTY ZARZĄDZANIA

PLANOWANIE DOŚWIADCZEŃ

PLANOWANIE DOŚWIADCZEŃ

DOE

DOE

INŻYNIERIA JAKOŚCI; PODEJŚCIE

INŻYNIERIA JAKOŚCI; PODEJŚCIE

TAGUCHI’EGO

TAGUCHI’EGO

SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

ISO

ISO

2

ROZWÓJ

ROZWÓJ

DoE

DoE

PLANOWANIE DOŚWIADCZEŃ (

Design of Experiments

) JEST

METODĄ STATYSTYCZNĄ WPROWADZONĄ PRZEZ Sir
RONALDA A. FISHERA W ANGLII WE WCZESNYCH LATACH 20
UBIEGŁEGO WIEKU

OPTYMALNE WARUNKI WYDAJNOŚĆ UPRAW

NAWADNIANE, OPADY DESZCZU, SŁONECZNA POGODA,

NAWOŻENIE, JAKOŚĆ GLEBY

DOŚWIADCZENIA CZĘŚCIOWO-CZYNNIKOWE
(lata 40)

RSM (Responce Surface Modeling)
(lata 50)

JAPONSKIE „PROJEKTOWANIE JAKOŚCI” (lata 60-70); Genichi
Taguchi

PROJEKTOWANIE NUMERYCZNE

Obiekt prototypowy

Model numeryczny

Analiza powierzchniowa odpowiedzi

Obiekt zoptymalizowany

Projektowanie eksperymentów

tworzenie modelu numerycznego

optymalizowanego obiektu,
zaprojektowanie oraz wykonanie

eksperymentu w oparciu o metodę

projektowania doświadczeń,
stworzenie przybliżonego modelu

matematycznego odpowiedzi obiektu, w

oparciu o procedurę analizy powierzchni

odpowiedzi,
optymalizacji wybranej funkcji celu,
projektowania jakości w oparciu o

analizę czułości odpowiedzi oraz analizę

tolerancji.

3

EKSPERYMENT

EKSPERYMENT

EKSPERYMENT (DOŚWIADCZENIE) TO ZAPLANOWANA SERIA
TESTÓW, KTÓREJ CELEM JEST UDOWODNIENIE (lub wykazanie
fałszu) HIPOTEZY OPISUJĄCEJ PROCES, KTÓREGO REZULTAT JEST
ZALEŻNY OD TEGO, W JAKI SPOSÓB TEN PROCES PRZEBIEGA

TEST  ODPOWIEDŹ W JAKI

SPOSÓB JEDEN CZYNNIK (LUB
ZESPÓŁ PODOBNYCH
CZYNNIKÓW) WPŁYWA NA
WARUNKI PROCESU.

EKSPERYMENT 

ODPOWIEDŹ NA PYTANIE
CZY ORAZ CO
SPOWODOWAŁO
OKREŚLONY SKUTEK

.

4

EKSPERYMENT

EKSPERYMENT

Przykład: chcemy opracować nową (lepszą) drogę z budynku Wydziału
do domu.

JEŚLI POSZUKUJEMY SZYBSZEJ DROGI – SZYBKO JĄ

ZNAJDUJEMY.  TO JEST TEST

EKSPERYMEN

T

1. NALEŻY JEDNOZNACZNIE OKREŚLIĆ CEL EKSPERYMENTU: co

chcemy wykazać, potwierdzić, lub o czym chcemy się dowiedzieć. (W

przykładzie celem jest znalezienie najszybszej drogi do domu, przy

czym na czas jej pokonania będzie miała wpływ najmniejsza ilość

zmiennych i to niezależnie od dnia).

2. NALEŻY ZDEFINIOWAĆ GRANICE, W JAKICH MOGĄ ZMIENIAĆ

ZMIENNE NIEZALEŻNE. (Należy uwzględnić np. czas wyjazdu z

parkingu i włączenia się do ruchu ulicznego i dojazdu do miejsca

garażowania.. Przypadek intensywnej burzy śnieżnej powinien znaleźć

się poza przyjętymi granicami, jako „specjalny przypadek”).

3. NALEŻY OPRACOWAĆ LUB PRZYJĄĆ SYSTEM POMIAROWY, który

jednoznacznie określi rezultaty serii testów. (Niech to będzie naręczny

zegarek mierzący czas z dokładnością minuty).

4. NALEŻY ZAPLANOWAĆ SEKWENCJE TESTÓW OKREŚLAJĄC

STRATEGIĘ EKSPERYMENTU. (Przejechać wybrane drogi 15 minut

wcześniej lub później, zbadać, czy dzień tygodnia nie ma znaczenia)

5

EKSPERYMENT

EKSPERYMENT

DOBRY EKSPERYMENT MUSI BYĆ STARANNIE
ZAPLANOWANY I PRZEMYŚLANY WE WSZYSTKICH
FAZACH, A NASTĘPNIE SYSTEMATYCZNIE
PRZEPROWADZONY

CEL

CEL:


NAJWIĘKSZY

NAJWIĘKSZY (NAJWIĘKSZY ZYSK, NAJWIĘKSZA

WYTRZYMAŁOŚĆ, NAJDŁUŻSZA TRASA)


NAJMNIEJSZY

NAJMNIEJSZY (NAJKRÓTSZY CZAS, NAJMNIEJSZY

SKURCZ, NAJMNIEJSZY ODPAD)


NAJBLIŻEJ CELU

NAJBLIŻEJ CELU (NAJMNIEJSZE FLUKTUACJE

WYMIARÓW, MINIMALNE RÓŻNICE W CZASACH
UTWARDZANIA, NAJMNIEJSZE RÓŻNICE W WYMIARACH
CZĄSTEK).

6

PODEJŚCIE TRADYCYJNE

PODEJŚCIE TRADYCYJNE

(

(

jeden-w-

jeden-w-

czasie

czasie

)

)

Przykład: Na rezultat eksperymentu D, mają wpływ trzy czynniki
(zmienne niezależne),

R, T

i

A

(czynniki będą się zmieniały tylko na

czterech poziomach)

va

r

best

va

r

best

va

r

best

??

?

Może (R4, T3 i A4) ???

ZBADANIE WSZYSTKICH

KOMBINACJI

WADY TRADYCYJNEGO
EKSPERYMENTU:
MOŻLIWOŚĆ BŁĘDNEJ KONKLUZJI
DUŻA ILOŚĆ TESTÓW (WYKONYWANA
NIEPOTRZEBNIE).
BRAK OCENY BŁĘDU EKSPERYMENTU
BRAK ZALEŻNOŚCI (INTERAKCJI)
POMIĘDZY CZYNNIKAMI

.

7

STRATEGIA EKSPERYMENTU

STRATEGIA EKSPERYMENTU

METODY PLANOWANIA EKSPERYMENTU

METODY PLANOWANIA EKSPERYMENTU TWORZĄ RODZINY O

WSPÓLNYCH CECHACH:
EKSPERYMENTY PEŁNO-CZYNNIKOWE (Full-factorials),
EKSPERYMENTY CZĘŚCIOWO-CZYNNIKOWE (Fractional-factorial),
EKSPERYMENTY SELEKCJONUJĄCE (Screening Experiments),
MAPY POWIERZCHNIOWEJ ODPOWIEDZI (Response Surface

Analysis)
PROCEDURY EWOLUCYJNE (Evolutionary Operations, EVOP),
EKSPERYMENTY MIESZANE

EKSPERYMENT PEŁNO-CZYNNIKOWY
UZYSKUJE SIĘ DANE ZE WSZYSTKICH KOMBINACJI

ZMIENNYCH ORAZ ICH WARTOŚCI (POZIOMÓW)
MA ON ZASTOSOWANIE PRZY BADANIU ZMIENNYCH O

DWÓCH, LUB NAJWYŻEJ TRZECH POZIOMACH,
POZWALA NA DOBRĄ OCENĘ BŁĘDU EKSPERYMENTU ORAZ

INTERAKCJI
DOSTARCZA DUŻO INFORMACJI, ALE NIESTETY WYMAGA

DUŻEJ LICZBY PRZEPROWADZANYCH TESTÓW

8

STRATEGIA EKSPERYMENTU

STRATEGIA EKSPERYMENTU

EKSPERYMENT CZĘŚCIOWO-CZYNNIKOWY
WYMAGA USTALENIA Z GÓRY JAKA CZĘŚĆ (EKSPERYMENTU

PEŁNO-CZYNNIKOWEGO) BĘDZIE PRZEPROWADZONA
MNIEJSZA ILOŚĆ TESTÓW I KONIECZNOŚĆ STUDIOWANIA

INTERAKCJI
MNIEJ TESTÓW, ALE I MNIEJ INFORMACJI.

EKSPERYMENT SELEKCJONUJĄCY
EKSTREMALNY PRZYPADEK EKSPERYMENTU CZĘŚCIOWO-

CZYNNIKOWEGO
POZWALA NA OCENĘ F ZMIENNYCH TYLKO PRZY F+1

ILOŚCIACH TESTÓW
DOBRY DO ZROZUMIENIA KTÓRE ZE ZMIENNYCH MAJĄ

ISTOTNY WPŁYW NA PROCES, ALE MOŻE WPROWADZAĆ W BŁĄD

PRZY POJAWIAJĄCYCH SIĘ INTERAKCJACH
STOSUNKOWO DUŻA ILOŚĆ INFORMACJI PRZY NIEWIELU

TESTACH

9

STRATEGIA EKSPERYMENTU

STRATEGIA EKSPERYMENTU

PROCEDURY EWOLUCYJNE
POWTARZAJĄCE SIĘ PLANOWANIE OPTYMALIZUJĄCE
EKSPERYMENTY SĄ PRZEPROWADZANE W ISTNIEJĄCYCH

RAMACH OKREŚLONYCH PRZEZ PARAMETRY PROCESU
STOSUNKOWO DUŻA LICZBA TESTÓW, INFORMACJE

WYBIÓRCZE

MAPY POWIERZCHNIOWEJ ODPOWIEDZI
PLANOWANIE OPTYMALIZUJĄCE
MUSZĄ BYĆ WCZEŚNIEJ ZNANE GŁÓWNE ZMIENNE

NIEZALEŻNE
OGRANICZONA ILOŚĆ TESTÓW, UZYSKANE JEDYNIE

WYBIÓRCZE INFORMACJE.

10

STRATEGIA EKSPERYMENTU

STRATEGIA EKSPERYMENTU

START

OPTYMALIZACJA (RSM)

EKSPERYMENT PEŁNO-

LUB CZĘŚCIOWO-

CZYNNIKOWY

EKSPERYMENT

SELEKCJONUJĄCY