PTAKI

PTAKI

POLSKIE

POLSKIE

Odlatujące na zimę

>>

Bocian biały

>>

Jaskółka

>>

Kukułka

>>

Szpak

>>

Wilga

>>

Skowronek

>>

Żuraw

>>

Pozostające w kraju

>>

Sójka

>>

Sikora bogatka

>>

Wróbel

>>

Gil

>>

Sroka

>>

Autor

>>

ODLATUJĄCE NA ZIMĘ

BOCIAN

BIAŁY

• Bocian biały był dawniej

uważany za zwiastun
szczęścia. Żywi się nie
tylko żabami (wbrew
przekonaniu żabami raczej
niechętnie) ale również
owadami, i drobnymi
ssakami. Poluje głównie
na łąkach. Gnieździ się: na
kominach, starych
stodołach i słupach
elektrycznych. Jedna para
zajmuje jedno gniazdo
przez wiele lat. Przed
odlotem na zimę bociany
zbierają się w tak zwane
sejmiki.

JASKÓŁKA

•

Jaskółka oknówka jest łatwa do

rozpoznania po białym kuprze. Od

dymówki różni się mniej wciętym

ogonem, spokojniejszym i

wolniejszym lotem. Występuje

najczęściej w pobliżu wód, na wsiach

i także w miastach i nie koniecznie

na terenach zamieszkanych. Żeruje

podobnie jak dymówka. Gniazduje w

koloniach na budynkach (pod

stropami lub we wnękach okiennych)

i skalnych ścianach. Gniazdo

ulepione z gliny lub błota w kształcie

półkulistej, zamkniętej czarki ( u

dymówki jest ona otwarta). Budowa

gniazda trwa około dwóch tygodni.

W maju samica składa 4-6 jaj o

cienkiej prawie przeźroczystej

skorupce. Późną jesienią gromadzą

się w stada i odlatują do Afryki.

Młode oknówki osiedlają się bardzo

blisko swojego miejsca urodzenia

•  

KUKUŁKA

•

Kukułka jest raczej płochliwa, stąd

jej obecność można stwierdzić

najczęściej tylko po

charakterystycznym głosie. Samiec

ma szary wierzch, skrzydła oraz

głowę z piersią, spód jest czarno-

biało prążkowany.

Charakterystyczna dla kukułki jest

postawa z lekko opuszczonymi

skrzydłami. Śpiew godowy samca

to powszechnie znane kukanie,

samica odzywa się chichoczącym

trelem. Kukułka jest pasożytem

lęgowym, czyli składa pojedyncze

jaja do gniazd innych ptaków

wróblowatych . Pisklęta kukułki po

wykluciu wypychają jaja

gospodarzy .Kukułka występuje na

skrajach lasów, terenach

rolniczych, unika środowiska

miejskiego. Żywi się przede

wszystkim owadami, szczególnie

gąsienicami motyli .Zjada także

jaja ptaków, którym podrzuca

własne.

SZPAK

•

Szpak jest bardzo pospolitym,

dosyć małym ptakiem. W szacie

spoczynkowej jego tułów i głowa

usiane są białawymi kropkami,

które w ciągu zimy ulegają starciu i

powstaje czarna barwnie lśniąca

szata godowa. Żeruje głównie na

ziemi poszukując różnych owadów,

a później owoców, ale w miastach

szpaki także przestawiają się na

odpadki. Jego śpiew często złożony

jest z naśladownictwa głosów

innych ptaków. Występuje na

obrzeżach lasów, pojedynczych

zadrzewieniach, parkach i

ogrodach. Gniazduje w dziuplach i

skrzynkach lęgowych. Na dnie

układa suche gałęzie i pióra. W

maju Samica składa 3-6

jasnoniebieskich jaj. Odlatują IX -

XI, ale miejskie populacje często

zimują w Polsce.

•  

WILGA

•

Wilga to charakterystyczny ptak o

żółtym ubarwieniu. Samiec jest

intensywnie żółty na całym ciele, za

wyjątkiem kontrastowo-czarnych

skrzydeł, ogona i okolicy oka. Wilga

prowadzi skryty tryb życia wśród koron

drzew, na ziemie schodzi rzadko. Jej

obecność najłatwiej stwierdzić po

charakterystycznym głosie samca od

którego wzięła się ludowa nazwa wilgi -

"zofija" (także dlatego, że przylot tych

ptaków był kojarzony z imieninami Zofii -

15.V). Na rozległe terytorium wybiera

świetliste lasy liściaste, dąbrowy, olsy i

gaje brzozowe. Zamieszkuje także

większe parki lub zadrzewienia

nadrzeczne, a sporadycznie występuje w

ogrodach. Gniazdo buduje zazwyczaj

bardzo wysoko. Jest to misternie

upleciony (głównie przez samicę)

koszyczek zwisający pomiędzy dwiema

rozwidlającymi się gałęziami (najczęściej

z dala od pnia). Wilga żywi się głównie

owadami, rzadko także owocami.

SKOWRONEK

•

Skowronek polny jest

najliczniejszym ptakiem pól i łąk,

a jednocześnie najpospolitszym z

europejskich skowronków.

Masywny z białym brzuchem i

krótkim, grubym dziobem.

Podobny jest do dzierlatki jest

on jednak jaśniejszy, a jego

często nastroszony czub jest

mniejszy i nie tak ostry. Zaraz po

powrocie z zimowiska skowronki

łączą się w pary. Samce śpiewają

od wschodu do zachodu słońca (z

małą przerwą) wznosząc się w

locie trzepoczącym na znaczną

wysokość. Gniazdo jest to dołek

w ziemi wyłożony trawą i

końskim włosiem. Samica składa

4-5 maskująco ubarwionych jaj.

Po 10 dniach od wyklucia młode

umieją latać i zbierać pokarm, a

ich rodzice przystępują do

drugiego lęgu, a potem nawet i

do trzeciego. Skowronki żywią

się owadami, roślinami i

nasionami.

ŻURAW

•

Żuraw jest dużym (105-130 cm)

i efektownym ptakiem. Żuraw

gniazduje na terenach

podmokłych, często w lasach.

Żeruje na wilgotnych łąkach,

także na polach. Duże gniazdo

buduje z mchów, zeschłej

trzciny i trawy na podwyższeniu

terenu, często otoczone jest

płytką wodą. Żuraw żywi się

bezkręgowcami oraz drobnymi

kręgowcami, a także jagodami i

młodymi pędami roślin. Podczas

całego roku żurawie wydają

charakterystyczny, bardzo

głośny, trąbiący głos - klangor.

Na przełomie października i

listopada zbierają się na

noclegowiskach (zlotowiskach)

liczących nawet kilka tysięcy

osobników . Później ptaki

wspólnie odlatują na zimowisko.

POZOSTAJĄCE W

KRAJU

SÓJKA

• Nasze sójki wbrew

pozorom nie wybierają się

za morze, ponieważ zimę

spędzają w południowo-

zachodniej Europie.

Zamieszkuje wszelkiego

rodzaju lasy. Mimo że lata

bardzo zwinnie to unika

dalekich przelotów.

Jadłospis ma urozmaicony.

Jesienią robi zapasy na

zimę w postaci żołędzi i

orzechów chowanych w

różne skrytki (potem

najczęściej o nich

zapomina). Samica znosi 5-

7 zielonkawych jaj. Sójki są

gniazdownikami.

•  

SIKORA BOGATKA

•

Sikora bogatka jest najbardziej

przyzwyczajoną do człowieka

sikorą. Jest bardzo ruchliwa.

Zamieszkuje lasy, parki, ogrody,

a nawet osiedla miejskie (z

parkiem w pobliżu) - najmniej

związana ze zwartymi

kompleksami leśnymi ze

wszystkich sikor. Jest

owadożerna, ale chętnie

przylatuje do karmników

(najlepiej z zawieszoną słoniną).

Samica od samca różni się

węższym i kończącym się na

brzuchu czarnym paskiem.

Miejsca na gniazda wybiera

bardzo różne: od dziupli i budek

dla ptaków po skrzynki na listy,

rury i ogrodzenie. Samica składa

8-12 białych, rdzawo

nakrapianych jaj. Wszystkie

sikory są gniazdownikami.

•  

WRÓBEL

•

Wróble przywędrowały do nas

bardzo dawno z południowej Afryki i

Azji. Do naszego klimatu

przystosowały się dzięki

zamieszkaniu w pobliżu siedzib

ludzkich, gdzie mogły łatwo znaleźć

pożywienie. Teraz zamieszkują tylko

tereny zajęte przez ludzi. Samiec

ma szare ciemię i czarny krawacik,

natomiast samica pozbawiona jest

tych ozdób, a jej skrzydła mają

mniej kolorów niż u samca. Żywią

się nasionami, okruchami chleba,

resztkami ze śmietników, a młode

karmią owadami i ich gąsienicami.

Zimne noce wróble domowe

spędzają w gromadkach obsiadając

całe drzewa lub krzewy. Gniazdują:

w szczelinach murów, na krzewach,

balkonach lub czasem w starych

gniazdach oknówek. Samica składa

4-6 zmiennie ubarwionych jaj. Są

gniazdownikami.

GIL

•

Gil charakteryzuje się krępą sylwetką

z ciemnym, krótkim i grubym

dziobem, czarną czapeczką i we

wszystkich szatach lśniącym,

czarnym ogonem kontrastującym z

białym kuprem i podogoniem.

Samiec ma czerwonawo-rudy brzuch,

a u samicy jest on szarobrązowy. Gile

odżywiają się głównie pokarmem

roślinnym. Zimą i jesienią zjadają

nasiona drzew, leśne jagody,

zwłaszcza jarzębinę, latem także

drobne owady. Gniazduje głównie w

borach świerkowych lub w lasach z

gęstym podszyciem świerkowym lub

jałowcowym. Gniazdo zakładają na

niewysokich drzewach najczęściej

świerkach lub w dolnych gałęziach

starego drzewa. W maju samica

składa 4-6 bladoniebieskich ciemno-

cętkowanych jaj. Osiadły. W Polsce

zimują ptaki ze wschodu i północy.

Często przylatuje do miast, gdzie

odwiedza karmniki, unika jednak

bezdrzewnych przestrzeni.

SROKA

•

Sroki często "kradną" i znoszą

do gniazda błyszczące

przedmioty. Są bardzo ruchliwe i

krzykliwe. Niegdyś

zamieszkiwały tylko wsie i

obrzeża lasów, ale teraz

przeniosły się także do parków i

zieleńców miejskich, unikają

natomiast zwartych kompleksów

leśnych i gór. Samica jest

mniejsza od samca. Żywią się

wieloma rzeczami w tym także

padliną. Sezon lęgowy zaczynają

już pod koniec zimy (początek

lutego). Gniazdują na drzewach.

Gniazdo sroki ma kulisty kształt

z dwoma otworami wejściowymi.

Samica składa 4-7 blado-

zielonkawych brunatno

nakrapianych jaj. Są

gniazdownikami.

Opracowała

Kusiak Greta