Psychiatria

konsultacyjna

Zaburzenia psychiczne w
chorobach somatycznych

Zaburzenia świadomości -

majaczenie ( delirium )

Majaczenie może wystąpić w przebiegu licznych

chorób somatycznych.

• W przebiegu chorób zakaźnych, chorób

przebiegających ze znacznym odczynem
gorączkowym

• W stanach zapalnych tętnic mózgowych
• W niewydolności krążenia krwi w układzie tętnicy

szyjnej wewnętrznej i kręgowo-podstawnym

• W procesach ekspansywnych w OUN
• W następstwie zatruć, np.lekami ( p/cukrzycowymi,

hipotensyjnymi, p/depresyjnymi,
p/parkinsonowskimi, naparstnicą )

Zaburzenia świadomości -

majaczenie ( delirium )

• W przebiegu zaburzeń metabolicznych

( uszkodzenia wątroby, nerek )

• W zaburzeniach hormonalnych

- w niewyrównanej cukrzycy
- w nadczynności i niedoczynności
tarczycy
- w zespole Cushinga i
pheochromocytoma

• W niedoborach pokarmowych

Zaburzenia świadomości -

majaczenie ( delirium )

• W zaburzeniach gospodarki wodno -

elektrolitowej

• W kolagenozach i ostrej przerywanej

porfirii

• W stanach odwodnienia, w hipertermii,

hiperkapni

• Jako powikłanie znieczulenia ogólnego
• Po zabiegach operacyjnych, urazach
• W silnych i gwałtownych bólach

Zaburzenia depresyjne

na podłożu

somatycznym

Najczęstsze czynniki somatyczne mogące

wywołać depresję

• hormonalne
• krążeniowe
• infekcyjne
• choroby tkanki łącznej
• farmakologiczne
• nowotworowe
• żywieniowe

Depresja w zaburzeniach

hormonalnych -czynniki

hormonalne

• Niedoczynność i nadczynność gruczołu

tarczowego

• Niedoczynność i nadczynność kory nadnerczy
• Niedoczynność i nadczynność przytarczyc
• Zaburzenia hormonalne u kobiet związane z

miesiączkowaniem, okresem poporodowym,
menopauzą

• Niewydolność przedniego płata przysadki
• Cukrzyca
• Porfiria

Niedoczynność i

nadczynność gruczołu

tarczowego

Niedoczynność i

nadczynność kory

nadnerczy

Nadczynność przytarczyc

Zaburzenia hormonalne u

kobiet związane z

miesiączkowaniem,

okresem poporodowym,

menopauzą

Depresje związane z zaburzeniami

hormonalnymi u kobiet

Zaburzenia przedmiesiączkowe
• zespół przedmiesiączkowy
• przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne
Depresje okresu ciąży i poporodowe
Zaburzenia nastroju związane z okresem

menopauzalnym

Depresja w chorobach układu

krążenia -czynniki krążeniowe

• Nadciśnienie tętnicze
• Choroba niedokrwienna serca ( zawał

serca )

• Niewydolność krążenia mózgowego
• Zaburzenia rytmu serca
• Stany poudarowe

Depresja w przebiegu cukrzycy

• Występuje dosyć często - do 36%
• Cukrzyca insulinoniezależna - spadek

sprawności ogólnej, bóle głowy, utrata
masy ciała, obniżenie nastroju, apatia -
stawiana mylna diagnoza „depresji”

Depresja w chorobach

nowotworowych

• Częstość występowania depresji - w

niektórych neo powyżej 50%

• Obniżenie nastroju jako naturalna

reakcja na chorobę, psychologicznie
zrozumiała, ale objawy depresji z
anhedonią to choroba współistniejąca z
chorobą nowotworową

• Rak trzustki, gardła , jelita grubego,

narządów płciowych, żołądka

Depresja w przewlekłych

zespołach bólowych

Depresje polekowe

• Najczęściej występują ( 40 - 50% ) w trakcie

terapii ACTH i hormonami kory nadnerczy

• Depresje z zahamowaniem występują często

w przebiegu leczenia lekami obniżającymi
ciśnienie zawierającymi rezerpinę,
diuretykach powodujących hipokalcemię
( np. Furosemid )

• Doustna antykoncepcja preparatami

zawierającymi progesteron zwiększa ryzyko
wystąpienia depresji u kobiet ( do 30% )

Zaburzenia lękowe na podłożu

somatycznym

o charakterze lęku

napadowego

• w stanach zagrożenia

życia

• w ostrych zespołach

bólowych

• w zaburzeniach

czynności tarczycy i
nadnerczy

• nagłych zaburzeniach

metabolicznych

o charakterze lęku

uogólnionego

• mogące towarzyszyć

każdej chorobie, ale
przede wszystkim
chorobom serca,
układu oddechowego,
chorobom
nowotworowym i
przewlekłym

Zaburzenia urojeniowe ( podobne do

schizofrenii ) na podłożu somatycznym

w przebiegu chorób

układu

dokrewnego

• niedoczynność

tarczycy

• nadczynność i

niedoczynność kory

nadnerczy

w chorobach

układowych

• toczeń rumieniowaty

układowy

• sklerodermia

w chorobach

metabolicznych

• choroba Wilsona
• ostra porfiria przerywana
• hiperkalcemia

na podłożu innych

zaburzeń somatycznych

• choroby krwi
• przewlekła niewydolność

krążenia

• infekcje ogólne,

pasożytnicze

choroby układu

pokarmowego
• podczas stosowania ACTH i

hormonów kory nadnerczy

Zaburzenia maniakalne na podłożu

somatycznym

Przyczyny organicznych zespołów maniakalnych
• farmakologiczne ( kortykosterydy, lewodopa,

bromokryptyna, kokaina, amfetamina, większość TLPD,
IMAO )

• hormonalne ( nadczynność gruczołu tarczowego, zespół

Cushinga ), zaburzenia towarzyszące miesiączkowaniu, okres
poporodowy )

• choroby tkanki łącznej ( toczeń rumieniowaty, pląsawica

reumatyczna )

• infekcyjne ( grypa, bezgorączkowe zapalenie płuc )
• żywieniowe ( niedobór witamin - wit. B12, kwas foliowy,

miacyna, tiamina )

• zatrucia ( np.rtęcią )

Zespół omamowy- halucynoza na

podłożu somatycznym

• niedoczynność tarczycy
• uogólniona miażdżyca naczyń,

przedawkowanie atropiny,
małopłytkowość samoistna, stan po
zabiegach na gałce ocznej, nagła utrata
wzroku

Zaburzenia katatoniczne na

podłożu somatycznym

• choroby układowe i metaboliczne

( hemocystynuria, kwasica ketonowa,
hiperkalcemia )

• niedoczynność tarczycy, choroba Graves -

Basedova

Zaburzenia „dysocjacyjne” na

podłożu organicznym

Choroby somatyczne wywołujące

najczęściej objawy „dysocjacyjne”

• ostra porfiria przerywana
• wczesny okres chorób zwyrodnieniowych układu

mięśniowo - kostnego i tkanek miękkich

• wyspiak trzustki, przewlekły stan zapalny trzustki
• utajona niedoczynność przytarczyc oraz inne

stany związane z niedoborem wapnia

• stan hipokaliemii towarzyszący zasadowicy

wywołanej hiperwentylacją, wymiotami

Inne zaburzenia psychiczne

w chorobach somatycznych

• Zaburzenia psychiczne o dużej

różnorodności występują w stanach
niedoborów pokarmowych i witaminowych

• choroba Glińskiego - Simondsa

( niedoczynność przedniego płata przysadki
mózgowej ) może przypominać jadłowstręt
psychiczny

• zespół Hoigne - ostry zespół psychotyczny

obserwowany po podaniu penicyliny
prokaninowej