Obserwowanie dzieci

kluczem do ich rozwoju

Na podstawie M. Karwowska-

Struczyk, Edukacja w

przedszkolu, luty, 2001

Podstawowe zagadnienia

• Obserwacja i zwykłe patrzenie na

dziecko;

• Obserwacja jako metoda badania;
• Obserwacja i badania testowe-różnice;
• Dlaczego obserwujemy?;
• O czym powinniśmy pamiętać?;
• Co możemy obserwować?
• Techniki obserwacji;
• Jak obserwować?

Obszary działania

nauczyciela

• Interakcje z dziećmi
• - poznawanie dzieci (emocje, uczucia,

logika myślenia; sukcesy/porażki, itd..)

• - organizowanie środowiska uczenia się

dziecka (środowisko społeczno-

fizyczne, zagospodarowanie czasu,

tworzenie emocjonalnie sprzyjającej

atmosfery, konkretne interakcje);

• Poznawanie samego siebie.

Obszary działania dziecka

• Poznawanie nauczyciela (emocje,

oczekiwania, sposoby reakcji w różnych

sytuacjach, nastawienia/dyspozycje,

dynamikę działania);

• Poznawanie siebie;

• Yogi Berra:Dużo można zaobserwować –

patrząc.

• Beniamin Franklin: Są trzy rzeczy stawiające

niezwykle twardy opór. Stal, diament i

poznanie samego siebie.

• Lao Tzu:…kto zna innych jest uczony. Ten

kto zna samego siebie, jest oświecony.

Po co?

• Wzajemne zaufanie;
• Wzajemne zrozumienie;
• Tworzenie warunków dla rozwoju;
• Rozwój dziecka i nauczyciela.

Wzajemny proces

• Różnice
• Wiedza nt rozwoju dziecka i jego

uwarunkowań;

• Wiedza nt metod, technik, narzędzi

poznawania;

• Umiejętność wykorzystania danych w

procesie interakcji.

Trzy poziomy obserwacji

• Opis tego,
- co dziecko robi;
- co dziecko czuje;
- Interpretacja.
- ( E.Dowley, 1993)

Czym jest obserwacja?

• Metoda badania – nie ingerowanie w

przebieg zdarzenia, zjawiska, rejestrowanie

naturalnego przebiegu, obiektywizm w

działaniu nauczyciela, odcięcie się od

własnych intuicji, uprzedzeń, filtrów, itd.

• Obserwacja to;
- Zdefiniowanie zachowań, jakie chcemy

obserwować;

- Charakterystyka jakościowa;
- Charakterystyka ilościowa.

Przykład poprawnego i

niepoprawnego zapisu danych

• Obserwacja I
• Obserwacja II

Obserwacja a badanie

testowe

• Obserwacja
• Naturalność,
• Holizm
• Zróżnicowanie

etniczne i kulturowe,

• Dane jakościowe,
• Informacja

zwrotna/proces
nt.odpowiedniości
propozycji
nauczyciela.

• Badanie testowe
• Sztuczność,
• Wybiórczość/fragment

aryczność

• Brak zróżnicowania

kulturowego,

• Dane ilościowe,
• Jednorazowe

zdarzenie.

Po co obserwujemy?

• Połączenie wiedzy teoretycznej i

doświadczenia praktycznego ( co się

stało, dlaczego?);

• Ocena poziomu rozwoju dziecka,

umiejętności, sfer,

• Formułowanie bardziej obiektywnych

oczekiwań,

• Informowanie innych (nauczycieli,

rodziców).

Co możemy obserwować?

• Wiedza,
• Umiejętności,
• Dyspozycje,
• Emocje,
• Dynamika grupy.

O czym należy pamiętać?

• 1. Określenie celu i przedmiotu

obserwacji:

• Co chcę wiedzieć?

• Kogo, co obserwować?

• Jakie zachowanie, jakie aspekty?

• Jaki jest cel obserwacji?

• 2. Refleksja nad posiadaną wiedzą:

• Co muszę widzieć? Jak zdefiniuję

podstawowe pojęcia?

• Jaką technikę wybiorę?

• Jakie dane uzyskam?

O czym należy pamiętać?

• Jak zapiszę dane z obserwacji?
• Jak szczegółowe one będą?
• Jaki system obserwacji zastosuję, jak

często?

• Jak będę analizować dane –

jakościowo, ilościowo?

• Co z nich wynika dla przyszłości?

O czym należy pamiętać?

• 3. Decyzja nt zastosowanych

narzędzi:

• Co potrzebuję?
• Jakie narzędzia?

• 4. Czas i miejsce:

• Gdzie i kiedy?
• Ograniczenia?

Techniki obserwacji

• 1. Obserwacja fotograficzna;
• 2. Dzienniczki obserwacji;
• 3.Obserwacja anegdotyczna;
• 4. Technika próbek czasowych;
• 5. Technika próbek zdarzeń;
• 6. Obserwacja sytuacyjna;
• 7. Listy sprawdzające (checklist);
• 8. Skale ocen.

Warunki prawidłowej

obserwacji

• Brak ingerencji w sytuacje;
• Dogodne miejsce;
• Unikanie interakcji z

obserwowanym;

• Wcześniejszy kontakt;
• Zmiany miejsca;
• Czas trwania.