Rehabilitacja w chorobach

Rehabilitacja w chorobach

neurologicznych

neurologicznych

LITERATURA

LITERATURA



Rehabilitacja dla stud.medycyny – J.Kuch



Rehabilitacja w ch.układu nerwowego –

pod

redakcją

St. Grochmala



Fizjoterapia –

pod red

.M.WeissaA.Zembatego



Neurorehabilitacja –

pod red.

Jana Talara



Podstawy neurologii klinicznej –

A.Prusiński

–

–

NEUROLOGIA

NEUROLOGIA

ZESPÓŁ NAUK O STRUKTURZE I

FUNKCJI UK;ADU NERWOWEGO

W STANIE ZDROWIA I CHOROBY

Neurologia obejmuje

Neurologia obejmuje

choroby

choroby

Mózgu,móżdżku
Rdzenia kręgowego
Nerwów obwodowych
Układu autonomicznego
Choroby mięśni - niektóre
Nerwice - częściowo

Badanie neurologiczne

Badanie neurologiczne

Bad.podmiotowe –

wywiad;

dokładny,przejrzysty,ukierunkowany

Bad. przedmiotowe-

fizykalne;

internistyczne

obj.oponowe,nerwy czaszkowe,układ ruchu

Bad.dodatkowe –

rutynowe,specjalistyczne ;

płyn

mózgowo-

Rdzeniowy,elektroencefalografia EEG,elektromiografia EMG
Bad. radiologiczne – przeglądowe,kontrastowe,rezonans

magnetyczny,tomografiakomputerowa

Nerwy czaszkowe

Nerwy czaszkowe



I węchowy -

zapachy



II wzrokowy -

ostrość,pole widzenia



III ,IV,VI

okoruchowy,bloczkowy,odwodzący



-

szpary powiekowe,osadzenie i ruchomość gałek,żrenice



V

trójdzielny –

czucie pow.[nerwobóle]



VII

twarzowy –

gł. ruchowy[kącik ust,bruzda nos.-

wargowa]



marszczenie czoła,zaciskanie powiek,szczerzenie

zębów



VIII

-

przedsionkowo-

ślimakowy

[szept,audiogram]



IX,X –

językowo-gardłowy,błędny

[

mowa,połykanie]



XI

-d odatkowy-

n.ruchowy[m.m-o-s,]



XII

– podjęzykowy

n.ruchowy [m.języka]

Badanie układu ruchu

Badanie układu ruchu



Oglądanie kończyn

–

zaniki mięśniowe,postawa,



ruchy mimowolne,zmiany troficzne skóry



Ruchy bierne –stan napięcia mięśniowego



Ruchy czynne i siła mięśniowa

[niedowład,porażenie]



Zborność ruchów-

[chodzenie,p.palec-

nos,p.Romerga]



Odruchy –

fizjolog.,patolog.[Babiński,Rossolimo]



Chód –

ustawanie kończyn,postawa,współruchy



Czucie –

powierzchowne,głębokie

Ośrodkowy układ nerwowy

Ośrodkowy układ nerwowy



Ch.urazowe

-

urazy czaszkowo-
mózgowe

-

urazy rdzenia
kręgow.



Ch.nieurazowe

- ogniskowe
- ch.przewlekłe

[polio

,

sclerosis

multip.,rdzeniowy

zanik mięśni]

-

mózgowe
poraż.dziec.

-

przepuklina opon.-rdz

Obwodowy układ nerwowy

Obwodowy układ nerwowy



Schorzenia
urazowe

- nerwy obwodowe
- splot ramienny



Ch.nieurazowe

-zespoły bólowe

korzen.

-polieuropatia

Urazy czaszkowo-

Urazy czaszkowo-

mózgowe

mózgowe



Definicja –

uszkodzenia czaszki i

mózgu spowodowane działaniem siły
mechanicznej,które przekracza
zdolności adaptacyjne głowy

[ krwiaki,krwotoki,wodniaki,obrzęk]

Skala Glasgow [GSC] –

naj. kryterium oceny

ciężkości

urazów czaszkowo-mózgowych [ocenia się

zaburzenia świadomości i czas ich trwania]

Następstwa urazów mózgu

Następstwa urazów mózgu



Zab.funkcji ruchowych



Zab.rytmu snu i czuwania



Zab. czucia pow. I głębokiego



Zab. mowy

[afazja czuciowa i

ruchowa]



Zab.pamięci,osobowości,otępienie,pada
czka

Cele i zasady rehabilitacji

Cele i zasady rehabilitacji



Likwidacja lub redukcja ubytków i
zaburzeń funkcji



Pomoc w procesie dostosowywania do
odmiennego życia z
ograniczeniami,które będzie miał
pacjent do końca życia

Fazy rehabilitacji

Fazy rehabilitacji



F. Ostra [

OJOM]



F. Poprawy regeneracyjno-
kompensacyjna



Przewlekła

[socjalne.zawodowe]

Faza ostra

Faza ostra



Zapobieganie przykurczom kończyn w
niefunkcjonalym ustawieniu



Zabiegi pielęgn. –

oklepywanie,zmiany

pozycji



Ćw.bierne

-wszystkie stawy w pełnym

zakresie,do granicy bólu [cel-utrzymanie
zakresu ruchu,poprawa krążenia krwi i trofiki]



Ćw. oddechowe

Faza poprawy

Faza poprawy



Pionizacja [bierna] –

stół

pionizacyjny,łóżko



Ćw. czynne



Nauka samoobsługi



Nauka chodzenia

–zaopatrzenie ortop.



Ćw.manualne



Terapia zajęciowa

Urazowe uszk. rdzenia

Urazowe uszk. rdzenia

kręgow.

kręgow.



Problem leczniczy i społeczny



Stały wzrost liczby pacjentów



Szczególne znaczenie
kinezyterapii

wyzwalanie prawidłowych

mechanizmów

kompensacji

Patologia

Patologia



Zł. elementów kostnych

[ucisk na

naczynia,rdzeń,

mechaniczne uszkodzenie rdzenia]

Zmiany naczniowe –

niedokrwienie –

martwica

Uszkodzenia elementów miękkich

Dyskopatie

Stany kliniczne

Stany kliniczne

- podział

- podział



Stan ostry –

ok.. 3 tyg.

zniesienie lub upośledzenie czucia,czynności

dowolnej mięśni
zaburzenia cz. przewodu pokarmowego,
oddawania kału,moczu,trofiki skóry
[szok rdzenia –cisza neurologiczna,przerwanie
przewodzenia w rdzeniu;

uszk.całkowite i

cz.głębokie

]

Stany kliniczne –

Stany kliniczne –

podział c.d

podział c.d



Stan kompensacyjno-
regeneracyjny[

ok..3m.]

cecha - pojawienie się patologicznych

objawów

[spastyczność,odruchy patologiczne[

automatyzacja pęcherza moczowego

usprawnienie wydalania kału

Stany kliniczne –

Stany kliniczne –

podział c.d

podział c.d



Stan utrwalonych uszk.neurolog.

[pow.2 lat]

przykurcze,odleżyny,psychika

Stan przewlekły – człowiek

rdzeniowy

zm.w ukł. moczowym

[infekcje,kamica]

osłabienie ogólnej wydolności fizycznej

Rodzaje uszk. rdzenia kręg.

Rodzaje uszk. rdzenia kręg.



Całkowite - brak czucia pow. i
głębokiego

brak funkcji dowolnej

mięśni

Częściowe –

różny stopień rozłegłości

uszkodz.

struktur rdzenia

Uszkodzenia całkowite

Uszkodzenia całkowite



Odc. szyjny C2-C5
[

m.twarzy,szyji,m.naram.

m.dwugłowy ram.]

zagrożenie życia –

poraż.n.przeponowego

C5-C7 [

prostowniki

nadgarstka,przepona]

utrudnienie oddychania – brak

m.brzucha,

m.międzyżebrowych

Uszkodzenia częściowe

Uszkodzenia częściowe

- z zachowanym cz. głębokim

- cz.głębokie i pow. +/- ,f.ruchowe –

ślad

- cz.głębokie i pow. + ,f.ruch.-

niedowład

Inne zespoły cz.uszkodzenia

Inne zespoły cz.uszkodzenia

rdzenia

rdzenia



Z.Brown-Seguarda [

boczne uszk.połowy

rdzenia]



Z.centralny

[niedowład 4-kończynowy, k.g > k.d ]



Z. t.rdzeniowej przedniej

[poraż.ruchowe,cz.głęb.+ ]



Z.wstrząśnienia rdzenia

[przemijające

zab.cz.rdzenia]

Etapy kinezyterapii

Etapy kinezyterapii



I – okres bezwzgl. Unieruchomienia



II – od pionizacji do wypisu ze
szpitala



III – całe życie człowieka
rdzeniowego

I etap

I etap



Czas trwania różny w zależności od
rodz.złamania

i koncepcji leczenia

Cele –niedopuszczenie do pow. płucnych,

zmian

wtórnych [

przukurcze,zaniki,obn.wydolności ]

- zapobieganie odleżynom

zm.pozycji,oklepywanie

I etap - kinezyterapia

I etap - kinezyterapia

-

Ćw.oddechowe –

b. ważne w uszk

.

kręg.szyjnego

[wentylacja,wydzielina] co 1 godz. przez 3-5 min.

-

Ć

w. bierne -

przykurcze,trofika,spastyczność,reorganizacja
odruchowa rdzenia

-

Ćw. czynne –

m.nieporażone, m. ze śladem

funkcji

II etap

II etap

-

początek -

kręgosłup stabilny,można

obciążać osiowo

- proces b.dynamiczny -

max. samodzielność

- mechanizmy kompensacji ubytków f.

czynnej

wyzwalanie i utrwalanie]

II etap - elementy

II etap - elementy

kinezyterapii

kinezyterapii



Pionizacja



Ćw. ogólnousprawniające



Ćw. samowspomagane



Ćw. lokomocji



Ćw. samoobsługi

Pionizacja

Pionizacja

- przystosowanie wszystkich układówdo pracy w

pozycji stojącej,siedzącej

- przerywamy,gdy pacjent

zasłabnie,zblednie,poci się,brak kontaktu
słownego

- zakończenie ,gdy pionizacja trwa godzinę
- wprowadzenie siadania na łóżku

III etap

III etap

- trwa całe życie
- kontynuowanie rehabilitacji
- świadomość pacjenta i rodziny o

trwałości kalectwa i konieczności
samodzielności

Ogniskowe uszkodzenia

Ogniskowe uszkodzenia

mózgu

mózgu



Przyczyny - urazowe

- nieurazowe

ch. układu krążenia

[miażdżyca,

nadciśnienie

tęt.,zaburzenia rytmu,

ch.krwi]

guzy -

nowotwory,pasożyty

Udar mózgu

Udar mózgu

-

nagłe wystąpienie obj. ogniskowych

wskutek zaburzeń krążenia

- najcz. forma uszkodzeń OUN
- typy udarów : krwotoczne ,

niedokrwienne

Krwotok mózgowy

Krwotok mózgowy

-

najcz. w przebiegu nadciśnienia

tętniczego

- 10 – 20 % udarów
- objawy :

nagle,bóle głowy,utrata

przytomności,wymioty

- leczenie – typowe - internistyczne

Niedokrwienie mózgu

Niedokrwienie mózgu

- wynik zamknięcia lub zwężenia

tętniczek

[zator,zakrzep]

- dochodzi do martwicy tkanki mózgowej

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

- porażenia i niedowłady połowicze

[ z

upośledzeniem czucia głębokiego]

- zaburzenia mowy

-

zmiany w ok.. pnia mózgu powodują

porażenia czterokończynowe i zaburzenia
oddychania

Guzy mózgu

Guzy mózgu

- są to tkanki patologiczne powodujące ciasnotę

śródczaszkową

[pasożyty,grużlica,tętniaki,nowotwory

pierwotne – glejaki,oponiaki ,przerzutowe – rak oskrzela,

czerniak,mięsak]

- objawy :

bóle głowy,wymioty,zwolnienie

tętna,padaczka,

tarcza zastoinowa [dno oka] ,zaburzenia świadomości –
efekt wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego.

Wszyscy chorzy w początkowym

Wszyscy chorzy w początkowym

okresie udaru mają prawo - do

okresie udaru mają prawo - do

opieki rehabilitacyjnej,bez

opieki rehabilitacyjnej,bez

uprzedniej selekcji

uprzedniej selekcji

postanowienia Zespołu Expertów

Narodowwego Programu Profilaktyki i

Leczenia Udarów Mózgu

Rehabilitacja – po udarze

Rehabilitacja – po udarze

/okresy/

/okresy/

-

wczesna rehabilit. w stanie ostrym / 2 – 6

tyg./

faza początkowa – pierwsze kilka dni

faza póżniejsza – pobyt w oddz. Szpitalnym

- rehabilit. stadium kompensacji / do ok..

12 mies./

- póżna rehabilit. - stany przewlekłe

I etap wczesny - szpitalny

I etap wczesny - szpitalny

- OJOM -

profilaktyka odleżyn

- korekcja ułożeniowa /zmiany pozycji co2-

3g/

- ćw.bierne
- ćw. oddechowe!!!!!!

- Oddział

– reedukacja nerwowo-mięśniowa

- reedukacja zaburzeń czynności wyższych
/ logopeda , psycholog /
- zaopatrzenie ortopedyczne,sprzęt

pomocniczy

Przeciwwskazania do rehabilitacji

Przeciwwskazania do rehabilitacji

-

niestabilny stan kliniczny

- niewyrównana niewydolność krążenia
- brak motywacji do ćwiczeń
- znaczne odleżyny
- zespół psychoorganiczny
- choroby zapalne i gorączkowe

II etap - ambulatoryjny

II etap - ambulatoryjny

/sanatoryjny/

/sanatoryjny/

- okres cofania się objawów
- czas trwania ok.. 12 mies.
- cel - uzyskanie przez pacjenta

optymalnej sprawności ruchoqwej ,
poprawa samopoczucia

adaptacja do nowej sytuacji życiowej

II etap - metody usprawniania

II etap - metody usprawniania

- ćw.samowspomagane
- ćw. czynne w odciążeniu
- ćw. oddechowe
- nauka chodu
- ćw. metodą PNF
- ćw. manipulacyjne i chwytne ręki
- nauka czynności żucia codziennego
- terapia zajęciowa

III etap - rehabilitacja póżna

III etap - rehabilitacja póżna

/ambulat./

/ambulat./

- opieka ciągła / cykle terapeutyczne ,instruktaż
ćwiczeń ,

ćw.ogółlnousprawniejące

- propfilaktyka wtórna uadru

- okresowa ocena stanu klinicznego i funkcji

- terapia zajęciowa

Rozwój ruchowy małego dziecka

Rozwój ruchowy małego dziecka

Unoszenie

głowy

:-

na brzuchu {1-2mż},na plecach {4-6mż}

Obracanie się: z pleców na boki {3-4mż}},z brzucha na plecy{

6mż}

z pleców na brzuch { 8 mż }
Pełzanie - 7 mż.
Raczkowanie - 8 – 9 mż
Siedzenie - 7 mż
Wstawanie - 10 – 11 mż
Chodzenie - 12 – 15 mż
Chodzenie po schodach - 24 – 30 mż
Skakanie - 24 - 30 mż

Mózgowe Porażenie Dziecięce

Mózgowe Porażenie Dziecięce

- powstałe w czasie ciąży,porodu lub w

okresie okołoporodowym,nie
postępujące zaburzenia czynności
będącego w rozwoju OUN a zwłaszcza
ośrodkowego neuronu ruchowego

Paralysis cerebralis infantum

[PCI,MPD]

Mózgowe Porażenie Dzieciece

Mózgowe Porażenie Dzieciece

- nie stanowi określonej,odrębnej jednostki

chorobowej,lecz jest różnorodnym etiologicznie
zespołem objawów chorobowych

- charakter niepostępujący,ale jego obraz

zmienia się w miarę rozwoju i dojrzewania OUN

[ nabyte postacie MPD – powstałe po porodzie
- objawy mogą się

pojawiać do

1 , 5 rż ]

-

wynik działania

różnorodnych,niekorzystnych
czynników

- proces niedokrwienno-niedotlenieniowy

OUN

- procesy zapalne
- wylewy śródczaszkowe
- wcześniactwo
- hiperbilirubinemia

Stopień rozwoju i dojrzałości OUN w

chwili zadziałania czynnika
uszkadzającego ma wpływ na obraz
kliniczny

Częstość występowania 1,5 - 3

promile

Obraz kliniczny MPD

Obraz kliniczny MPD

-

zaburzenia ruchowe [

niedowłady

kończyn,ruchy mimowolne,

-

zaburzenia równowagi i z

borności ruch.]

-

zaburzenia w zachowaniu

-

padaczka

-

zaburzenia słuchu,wzroku

-

nieprawidłowy rozwój mowy

Objawy kliniczne w MPD

Objawy kliniczne w MPD

- spastyczność -

uszkodz. w obrębie kory mózgowej

cechy:wzmożone napięcie i pobudliwość

mięśni

wygórowane odruchy]

- atetoza -

uszk. zwojów podstawy i torebki wewn

cechy:spazmy wyprostne,ruchy mimowolne –

nasilone przy

emocjach,zmienne napięcie nięśniowe ]

- ataksja -

uszk. Móżdżku

cechy : obniżone napięcie

mięśniuowe,spowolnienie

zaburzenia orientacji przestrzennej

Postacie kliniczne MPD

Postacie kliniczne MPD

Poraż. kurczowe – połowicze

[cz.okołoporod.-niedotlenienie]

obj.spastyczność,o.wygórowane,o.patologiczne
zab.widzenia,wzrostu kończyn

Poraż.kurczowe – obustronne

[wcześniaki ]

obj. – obejmuje głównie k.dolne,obraz

różnorod

zab. słuchu,mowy i widzenia.

Obustronne poraż. połowicze –

najcz. Postać

obj.- niedowłady większe w k. górnych
częste napady padaczki ,
głębokie upośledzenie umysłowe

W MPD występuje zjawisko patologicznego

przetrwania

odruchów wczesnych.

Obraz kliniczny kształtują pewne przymusowe

pozycje i

ruchy z przetrwałych odruchów

pełzania.Zespoły mięśni biorących udział w
ruchach zgięcia i wyprostu pracuja w synergiach
[synergia zgięciowa i wyprstna].

Isniejace stereotypy nie zezwalają dziecku na

wykonywanie ruchów dowolnych.

Dopóki nie będą wyeliminowane przez

długotrwałe ćwiczenia dziecko nie możżze
wyizolować elementów w danym stereotypie ani
łączyć ich z innym elementem innego stereotypu.

Metody usprawniania ruchowego w

Metody usprawniania ruchowego w

MPD

MPD

Współczesne m.rehabilitacji oparte są na

metodach

neurofizjologicznych

Zasady prowadzenia leczenia usprawniajacego

-

- najcz. ćw. indywidualne [ 30-40 min] - 2-4 godz./dz

ambulat. 1 – 3 razy w tyg.

- dobry kontakt z rodzicami

Wyniki lecz. Usprawniającego zależą od

momentu jego rozpoczęcia.

najcz. 5 – 6 mż po ustaleniu rozpoznania

zalety: - dziecko nie wytworzyło jeszcze

nieprawidlowych

wzorcow ruchowych
- nie ma przykurczów i zniekształceń
- duża plastyczność i możliwość kompensacji

mózgu

[wytworzenie nowych łuków odruchowych]

Metoda BOBATHÓW

Metoda BOBATHÓW

- pierwsza metoda nawiązująca do neurofizjologicznego
wzorca rozwoju dziecka
- cel: - wyrównywanie ubytków w rozwoju ruchowym
- wyhamowywanie przetrwałych automatyzmów

ruch

- zastos – w wielu odmianach MPD i innych zaburzeniach
napięcia mięśniowego
- nie formułuje schematów,są tylko zasadu,wskazówki
[ umożliwia to indywidualne dobranie programu ]

Metoda VOJTY

Metoda VOJTY

- najcz. stosowana u małych dzieci [ do ok.. 1

rż. ]

z hipotonią mięśniową [ dzieci ryzyka

okołoporod. ]

- wykorzystuje różne elementy i sposoby

wywoływania

ruchów obracania się wokół osi ciała i

ruchów pełzania

Metoda PETÓ

Metoda PETÓ

- metoda kierowanego nauczania [ Conductiv Education ]
- leczenia prowadzi jeden spacjalista – przewodnik - ;który
łączy funkcję rehabilitanta,logopedy,terapeuty

zajęciowgo,

nauczyciela,wychowawcy
- zajęcia w grupach 10 – 20 osobowych
sale wyposażone w prosty sprzęt [ławki,stoły, krzesła]
- ćwiczenia oparte na rytmicznej motywacji [ wykonywanie
ćw. z równoczesnym ich nazywaniem ]
- konieczne systematyczne i długotrwałe ćwiczenia

Metoda DOMANA - DELCATA

Metoda DOMANA - DELCATA

- rozwój ruchowy stymulowany jest poprzez

doświadczanie

biernych ruchów w ich idealnym wzorze
- ćw. Powtarzane 10 – 30 razy dziennie
- netoda czasochłonna

Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne

- istotne uzupełenienie usprawniania

- zwykle stosujemy,gdy zaistnieja przeszkody

utrudniające

lub uniemożliwiające prowadzenie dalszej

kinezyterapii

Przepuklina oponowo-rdzeniowa

Przepuklina oponowo-rdzeniowa

Wada wrodzona- cechuje się

występowaniem

szczelin w kostnych częściach kręgosłupa
Oraz różnego stopnia niedorozwój rdzenia
kręgowego,jego korzeni,osłon oponowych
i skórnych

powstaje w pierwszych 3 tyg. życia płodowego – czyli

w okresie zamykania się cewy nerwowej

Przyczyny przepuklin opon.-rdzen.

Przyczyny przepuklin opon.-rdzen.

- predyspozycje genetyczne
- czynniki fizuczne i chemiczne
- niedobory żywieniowe
- zakażenia
- zaburzenia hormonalne

cz. ryzyka np.. matka chora na cukrzycę
częstość występowania - 1 – 3 promile

Rodzaje wady

Rodzaje wady

w zależności od ciężkości zaburzeń rozwojowych

-

ukryty rozszczep kręgosłupa -

wada dotyczy tylko

ukł. kostnego

- jawny rozszczep kręgosłupa –

niedorozwój dotyczy

rdzenia i opon
przepuklina oponowa [rdzeń i korzenie nerwowe

praw.]

przepuklina oponowo-rdzeniowa [ rdzeń i korzenie
nerwowe nieprawidłowe]

Inne zaburzenia towarzyszące

Inne zaburzenia towarzyszące

wadzie

wadzie

dotyczy 75% przypadków

- wodogłowie
- rozwój umysłowy –

nieznacznie obniżony

- problemy ortopedyczne –

zwichnięcia st.

biodrowych

skrzywieniqa boczne krągosłupa,wady

rozwojowe trzonów kręg.,zniekształcenia stóp

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

- uszkodzenie zdolności ruchu [

porażenia,niedowłady wiotkie lub

mieszane ]

-

zaburzenia czucia pow.,dotyku,bólu,temperatury,głębok.

- zaburzenia wegetatywne - porażenie pęcherza,odbytu
spaczenie unerwienia naczyń
zaburzenia odżywcze tkanek

Umiejscowienie przepuklin oponowo –

Umiejscowienie przepuklin oponowo –

rdzen.

rdzen.

-

determinuje rozległość porażeń i niedowładów mięśniowych i
następowych zniekształceń kończyn dolnych

-

najcz. umiejscowienie – odc. lędżwiowy i lędżwiowo-krzyżowy

-

-

najcz. zespoły porażenne

-

poziom uszkodz. L3 – L4 – zachowana czynność mięśni

-

zginaczy biodra
[ przukurcze;

-

zwichnięcia ] i prostownika

-

st.kolanowego

-

poziom uszkodz. L5 – S1 – porażony m. trójgłowy łydki

-

[ stopa pietowa ]

Pęcherz neurogenny

Pęcherz neurogenny

-

kontrole urologiczne,badania urodynamiczne

bad. ogólne moczu i posiewy [ 1 x w miesiącu ]
Poziomy fizjologicznej regulacji czyn. pęcherza

moczowego

- I zwoje nerwowe w ścianie pęcherza
niekontrolowany wyciek moczu
- II poziom S2 i S4 rdzenia kręgowego
pęcherz automatyczny
- III mózg

Postępowanie rehabilitacyjne -

Postępowanie rehabilitacyjne -

w zależności

w zależności

od poziomu uszkodzenia

od poziomu uszkodzenia

Odc.piersiowy -

pozycja - żabki –

niepełne uszkodzenia ruchowe poniżej
poziomu wady
zasady postepowania
- praw. ułożenie !!!!k. dolnych,zmiany pozycji
- ćw. bierne
- pobudzanie rozwoju - wcześnie - [m.Bobath.Vojta ]
- wzmacnianie mięśni nieporażonych
- pobudzanie stabilności tułowia

[ ćw.równowagi,balansowanie

na piłce,zabawy przed lustrem ]

- pionizacja ok.. 1 – 2 rż [ zazwyczaj w

aparatach ortop

odc.lędżwiowy –

ważne - zaburzenia równowagi mięśniowej bioder,kolan
- częste wady towarzyszące stopy końsko szpotawe
zas. postępowania - jak poprzednio
uwaga na przykurcze stawów
wzmacnianie m. obręczy barkowej
lecz.operacyjne
odc. krzyżowy –
deformacje stóp [ nierównowaga mięśniowa ]
dziecko aktywne, chodzące
ćw.bierne stóp i m. neurofizjologiczne
lecz.operacyjne i zaopatrzenie ortopedyczne

Obwodowy układ nerwowy

Obwodowy układ nerwowy



nerwy obwodowe



sploty nerwowe



korzenie rdzeniowe

Mechanizmy uszkodzeń

Mechanizmy uszkodzeń

obwod.ukł.

obwod.ukł.

nerw.

nerw.

- urazy

[nagłe,powolne]

- zwyrodnienia

- zapalenia,toksyny,choroby

zakażne,zaburzenia

metaboliczne,zatrucia,awitaminozy

[uszkodzenia wielonerwowe]

Rodzaje uszkodzeń –

Rodzaje uszkodzeń –

obwod.ukł. nerw.

obwod.ukł. nerw.



NEUROPRAKSJA



AXONOTMESIS



NEUROTMESIS

Neuropraksja

Neuropraksja

- zm.patolog. –

przejściowe przerwanie czynności

nerwowej bez zmian

strukturalnych

- obj. kliniczne

- przejściowe porażenia lub

niedowłady

nieznaczne zaburzenia czucia

pow.

brak zaników mięśni,
brak odczynu zwyrodnieniowego
brak zmian w EMG

Axonotmesis

Axonotmesis

- zm.patolog

- całkowite przerwanie włókien osiowych

przy zachowaniu osłonek

- obj. kliniczne

- pełny obraz porażenia obwodowego

zanik mięśni
odczyn zwyrodnieniowy
powrót do stanu prawidłowego po
długim leczeniu
[włókna zaczynają odrastać 40-50 dni od urazu, z

szybkością

1 – 1,5 mm na dobę

Neurotmesis

Neurotmesis

- zm. patolog. –

całkowite przerwanie włókien

osiowych

i ich osłonek

- obj.kliniczne –

trwałe i całkowite porażenie

obwodowe

brak możliwości powrotu do

st.prawidł.

częsta obecność nerwiaków
konieczność leczenia

operacyjnego

Rozpoznanie

Rozpoznanie

- dokładny wywiad

- bad. internistyczne
- bad. neurologiczne

- porażenia wiotkie lub

niedowłady

upośledzenie czucia pow.
zaburzenia przewodnictwa
zaburzenia naczyniowe
ból
parestezje

Ogólne zasady leczenia usprawniającego

Ogólne zasady leczenia usprawniającego

- w okresie wczesnym [

bezpośrednio po uszkodzeniu]

termoterapia,elektrostymulacja,
masaż , ćw. bierne,wspomagane
cel – opóżnienie powstawania zmian
wstecznych i przyśpieszenie
regeneracji włókien nerwowych

- okres póżniejszy

[ po ok.. 8 tyg.] – mobilizacja ruchowa

terapia zajęciowa, ćw. w wodzie
unikanie przeciążeń

cd.leczenia usprawniającego

cd.leczenia usprawniającego

- chorzy z opatrunkami gipsowymi

-

elektrostymulacje

przez okienko wycięte w gipsie
po zdjęciu op. gipsowego –

ćw.redresyjne

ciepło,elektrostymulacje

- chorzy bezp. po zabiegu operacyjnym

tylko ciepłe okłady

ćw. oddechowe
ćw. oporowe kończyn zdrowych
ćw. synergistyczne przeciwstawne

Uszkodzenia splotu ramiennego

Uszkodzenia splotu ramiennego

- uraz barku z nagłym,silnym szarpnięciem splotu

często towarzyszy zwichnięcie barku

upadek z motocykla,rusztowania , wciągnięcie przez

pas

transmisyjny , uraz porodowy

- długotrwałe mikrourazy

żebro szyjne , guz szczytu płuca , noszenie ciężarów na

barkach , kule pachowe

Typy uszkodzeń splotu barkowego

Typy uszkodzeń splotu barkowego



Erba-Duchennea -

uszkodzenie górnej

części splotu

C5 – C6

Klumpkiego -

uszkodzenie dolnej części

splotu

C8 – Th1

Typ ERBA - DUCHENNEA

Typ ERBA - DUCHENNEA

-

porażenie m obręczy barkowej z upośledzeniem

przyw.

łopatki do kręgosłupa , odwodzenia i rot.zewn.

ramienia

zginania i odwracania przedramienia
- oslabienie czucia pow.na barku i zewn. pow.ramienia
- kończyna zwisa bezwładnie wzdłuż tułowia
- rokowanie korzystne [ poprawa w 50%]
u dzieci po ok.. 3 – 6 mies.
u dorosłych po ok.. 18 – 24 mies.
wyj. wyrwanie korzeni z rdzenia

Typ KLUMPKIEGO

Typ KLUMPKIEGO

- porażenie wszystkich mięśni krótkich dłoni i

zginacza

długiego palców
upośledzenie przywodzenia i odwodzenia

palców

oraz zginania palców stawach

międzypaliczkowych

- uszkodzenie włókien przywspółczulnych
obj. Hornera

Leczenie usprawniające

Leczenie usprawniające

- odpow. ułożenie kończyny porażonej

[ odwiedzenie

do poziomu barku,przedramie zg.90st
i odwrócone , dłoń w ustaw.czynnoś.
szyny , aparaty odwodzące

- ciepło

- ocieplacze

- ćw. bierne ,wspomagane , elektrostymulacje

.

- wprowadzanie ćw.zabawowych [

u dzieci

]

i czynności codziennych [

u dorosłych

] gdy pojawi

się ruch

Uszkodzenie nerwu łokciowego

Uszkodzenie nerwu łokciowego

- najcz. uszkodzenie w obrębie łokcia
- porażenie m. międzykostnych i glistowatych po str. łokciowej
m. zginacza łokciowego nadgarstka , m. kłębika
m. zginacza głębokiego palców
m. przywodziciela kciuka

RĘKA SZPONIASTA
IV i V palec wyprostowany w

st.śródręcznopalickowym

zgięty w st.międzypaliczkowych, kciuk odwiedziony

- leczenie szyny korekcyjne,masaż.elektrostym.,ćw. bierne

Uszkodzenie nerwu promieniowego

Uszkodzenie nerwu promieniowego

- najcz. uraz w obrębie ramienia [ złamanie , ucisk ]
- porażenie m. trójgłowego ramienia , m. ramienno-

promien.

m.prostownika palców i nadgarstka m. prostownika

kciuka

m. nawrotnego oblego

RĘKA OPADAJĄCA

- leczenie - usprawniajace;zaopatrzenie w szyny

korekcyjne

ćw. bierne , elekrostymulacje

Uszkodzenie nerwu pośrodkowego

Uszkodzenie nerwu pośrodkowego

- najcz.uraz w obrębie przedramienia i

nadgarstka,przewlekły

ucisk w kanale nadgarstka [ nocne parestezje palca I-III]
- porażenie m. zginacz promieniowy nadgarstka
m. zginacz głęboki palców
m.odwodziciel i przeciwstawiacz kciuka
m. glistowate po str. promieniowej

RĘKA MAŁPIA
kciuk w przywiedzeniu ,inne palce – brak zgięcia
w st. międzypaliczk. bliższych

Uszkodzenie nerwu pośrodkowego cd.

Uszkodzenie nerwu pośrodkowego cd.

- leczenie
szyny korekcyjne zapewniające częściowe zgięcie
palców oraz odwiedzenie i

opozycję

kciuka
ćw. bierne
elektrostymulacje
ćw. manualne
jontoforeza lignokainowa w przypadku silnych

bólów

Uszkodzenie nerwu udowego

Uszkodzenie nerwu udowego

[ L2 – L4]

[ L2 – L4]

- operacje w jamie brzusznej
- porażenie prostownika stawu kolanowego
[ trudności przy wchodzeniu po schodach ]

- leczenie - usprawniające wg

dotychczasowych zasad

b. ważne – stosowanie szyn i

aparatów

stabilizujących kolano w

wyproście

Uszkodzenie nerwu strzałkowego

Uszkodzenie nerwu strzałkowego

[ L4 –

[ L4 –

S1 ]

S1 ]

- nerw ulegający najczęściej uszkodzeniu
- porażenie m. prostowników grzbietowych palców i stopy
[ chód brodzacy , stopa opadajaca , tendencja do
końsko-szpotawego zniekształcenia stopy ]
- leczenie : - szyna korekcyjna + ew. buty ortopedyczne
- elekrostymulacje , ćw. bierne
- powrót czynności - wprowadzamy ćw. z
oporem
główny nacisk na przywrócenie praw. chodu
Uszkodzenie n. kulszowego – urazy miednicy,zwichnięcia
stawu biodrowego, injekcje domięśniowe [ dotyczy głównie cz.

strzałk.]

Zespoły bólowe korzeniowe

Zespoły bólowe korzeniowe

- najcz. następstwo zmian zwyrodnieniowych
dotyczy wszystkich elementów budowy kręgosłupa
inne przyczyny - zapalenia , nowotwory [ pierwotne i
przerzutowe:żołądek,nadnercza,prostata,
sutek ] – konieczność ustalenia rozpoz.
wykonanie badań dodatkowych
- patomechanizm : ucisk korzeni nerwowych lub naczyń
krwionośnych z wtórnym niedotlenieniem
i obrzękiem tkanek > odruchowe napięcie
mięśni > wadliwe ustawienie

Rwa barkowa -

Rwa barkowa -

zespół szyjno-barkowy

zespół szyjno-barkowy

- dolegliwości bólowe karku prom. do głowy , łopatki ,

ramienia

- ew. zaburzenia czucia pow. – niedoczulica,przeczulica
- mogą także wystepowac bole glowy , zawroty glwy ,
nudności , zaburzenia

równowagi

omdlenia
[ objawy te są

charakterystyczne

przy zwężeniu otworów

tętnicy

kręgowej ]

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa

- ból zlokalizowany w odc.lędżwiowo-krzyżowym , prom.
wzdłuż przebiegu n. kulszowego [ pośladek , tylna pow.
uda , tylno-boczna pow. Łydki , stopa ]
- nasilenie dolegliwości bólowych przy kichaniu,kaszlu,
schylaniu się , skręcaniu tułowia
- mięśnie przykręgosłupowe napięte [ lateralizacja tulowia

–

napięcie mięsni po stronie drażnionego korzenia ,
powstaje skolioza reflektoryczna
- zab. neurolog. – osłabienie lub zniesienie odruchów,czucia
pow., osłab. lub poraż.m.strzalkowych i prostownika paluch

Postępowanie lecznicze

Postępowanie lecznicze

- cel : wygaszenie miejscowego odczynu zapalnego korzeni
nerwowych [ NLPZ , fizykoterapia ]
rozlużnienie napietych mięśni [ ciepło,masaż ]
zmniejszenie dolegliwości bolowych [ śr.p.bólowe,
fizykoterapia , unieruchomienie ]
wzmocnienie gorsetu mięśniowego

Faza ostra – unieruchomienie[pozycje ułożeniowe],leki

p.bolowe

i p.zapalne
Faza podostra – fizykoterapia , kinezyterapia,wyciągi
Faza przewlekła – wzmocnienie gorsetu mięśniowego
brak poprawy lub obj. neurologiczne [ 4-5

tyg.]

bad. diagnostyczne , ew. leczenie

operacyjne