Podstawy
przedsiębiorczości
(przedsiębiorczość bez tajemnic)
Temat: Zakładanie działalności
gospodarczej
Podstawy
przedsiębiorczości
(przedsiębiorczość bez tajemnic)
Temat: Zakładanie działalności
gospodarczej
Podstawowe pojęcia
REGON - Krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki
narodowej, został utworzony na podstawie art. 41 ust. 1 pkt. 1
ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr
88, poz. 439 z późn. zm.).
Szczegółowe zasady prowadzenia i aktualizacji rejestru określa
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie
sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów
gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i
zaświadczeń oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania
służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi
urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej
(Dz. U. z 1999 r. Nr 69, poz. 763 z późn. zm.).
Rejestr REGON jest bieżąco aktualizowanym zbiorem informacji o
podmiotach gospodarki narodowej prowadzonym w systemie
informatycznym w postaci centralnej bazy danych oraz terenowych
baz danych.
Podstawowe pojęcia
Rejestr REGON :
• służy osiągnięciu spójności identyfikacyjnej podmiotów gospodarki
narodowej wpisywanych do innych urzędowych rejestrów i systemów
informacyjnych administracji publicznej,
• służy jednolitości opisów stosowanych w nomenklaturze pojęciowej i
klasyfikacyjnej we wszystkich urzędowych rejestrach i systemach
informacyjnych administracji publicznej,
• dostarcza ogólnej charakterystyki działających w gospodarce
narodowej podmiotów w przekrojach: terytorialnym, własnościowym,
rodzajów działalności, form prawnych itp.,
• umożliwia sporządzanie wykazu adresów działających podmiotów,
• jest podstawą do tworzenia baz i banków danych o podmiotach
gospodarki narodowej,
• stanowi główne źródło zasilania bazy jednostek wybieranych do
badań statystycznych.
KRS - Krajowy Rejestr Sądowy jest scentralizowaną, informatyczną
bazą danych składającą się z trzech osobnych rejestrów:
• rejestru przedsiębiorców,
• rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i
zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
• rejestru dłużników niewypłacalnych.
Krajowy Rejestr Sądowy został utworzony w oparciu o ustawę z dnia
20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2001
Nr 17, poz. 209 z późniejszymi zmianami) i działa od dnia 1 stycznia
2001 r.
Zadaniem Krajowego Rejestru Sądowego jest powszechne
udostępnienie szybkiej i niezawodnej informacji o statusie prawnym
zarejestrowanego podmiotu (Centralna Informacja KRS),
najważniejszych elementach jego sytuacji finansowej oraz sposobie
jego reprezentowania.
Podstawowe pojęcia
Przedsiębiorcami prowadzącymi we własnym imieniu działalność
gospodarczą lub zawodową są: osoby fizyczne, osoby prawne i
jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym
odrębne ustawy przyznają zdolność prawną. Za przedsiębiorców
należy także uznać wspólników spółek cywilnych w zakresie
wykonywanej przez nich działalności.
Wszyscy przedsiębiorcy podlegają wpisowi do Ewidencji Działalności
Gospodarczej bądź do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru
Sądowego (KRS).
Warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej
przez przedsiębiorców na terenie Rzeczypospolitej Polskiej regulują
przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej (Dz.U. z 2004r. Nr 173, poz. 1807 z późn. zm.).
Ustawa ta określa również zasady prowadzenia działalności
gospodarczej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby
zagraniczne oraz przedsiębiorców z państw członkowskich Unii
Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o
Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze
Gospodarczym oraz przedsiębiorców z państw, które zawarły ze
Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi umowy
regulujące swobodę świadczenia usług przedsiębiorców
zagranicznych.
Ogólne informacje o prowadzeniu
działalności gospodarczej
EDG – ewidencja działalności gospodarczej jest to ewidencja
osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (również na
podstawie koncesji i zezwoleń). Ewidencja ta jest jawna i prowadzą ją
gminy.
Organem ewidencyjnym jest: wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Dokonuje on wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza,
budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i
wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa,
wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Ta definicja odwołuje się do charakteru wykonywanych czynności
oraz stopnia zorganizowania tego wykonywania (np. pracownik nie
organizuje swojej pracy, działa u zorganizowanego odpowiednio
pracodawcy).
Ogólne informacje o prowadzeniu
działalności gospodarczej
Przed założeniem firmy należy podjąć zasadniczą decyzję - w sprawie
formy organizacyjnej prowadzenia działalności gospodarczej. Każda
forma ma swoje plusy i minusy.
Obecnie w życiu gospodarczym funkcjonują następujące formy
organizacyjne firm:
• osoba fizyczna - przedsiębiorca (w tym samozatrudnienie),
• spółka cywilna,
• spółka jawna,
• spółka partnerska,
• spółka komandytowa,
• spółka komandytowo – akcyjna,
• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
• spółka akcyjna,
• spółka europejska,
• organizacje non – profit: stowarzyszenia i fundacje.
Ogólne informacje o prowadzeniu
działalności gospodarczej
Rejestracja firmy
Osoby fizyczne oraz wspólnicy spółek
cywilnych muszą zacząć od złożenia
zgłoszenia o wpis do ewidencji
działalności gospodarczej. Zawierać ono
musi:
- imię i nazwisko przedsiębiorcy,
- nazwę firmy (nieobowiązkowo),
- nr ewidencyjny PESEL przedsiębiorcy,
- adres zamieszkania przedsiębiorcy,
- adres siedziby firmy,
- rodzaj działalności określony zgodnie z
symbolami Polskiej Klasyfikacji
Działalności (PKD),
- miejsce wykonywania działalności,
- datę rozpoczęcia działalności.
W przypadku prowadzenia działalności
gospodarczej w formie spółki cywilnej,
zgłoszenia do ewidencji dokonuje każdy
ze wspólników z osobna – każdy też wnosi
osobno opłatę.
Etapy zakładania działalności gospodarczej
Potrzebne formularze: zgłoszenie do
ewidencji
Pierwsza strona formularza EDG - 1
Gdzie rejestrować?
Osoba fizyczna może zarejestrować swoją działalność indywidualną
albo w spółkę cywilną w ewidencji działalności gospodarczej
prowadzonej przez gminę. Może też ją zarejestrować w KRS (czyli w
sądzie).
Pozostali przedsiębiorcy: spółki prawa handlowego, fundacje oraz
stowarzyszenia prowadzące działalność gospodarczą podlegają
rejestracji w KRS, nie mają wyboru.
Uwaga - do rejestracji niezbędne jest określenie przedmiotu
działalności gospodarczej wg PKD (Polskiej Klasyfikacji Działalności).
Niektóre gminy umożliwiają zgłoszenie firmy do ewidencji działalności
gospodarczej
on-line, przy czym w terminie późniejszym następuje uzupełnienie
braków formalnych, w tym podpisu przedsiębiorcy.
Etapy zakładania działalności gospodarczej
Kiedy należy zarejestrować?
Dla dokonania zgłoszenia rejestracyjnego firmy wystarczy nadanie
listu poleconego zawierającego wniosek. Wszelkie braki formalne, w
tym brak opłat za wpis do rejestru, można będzie uzupełnić w terminie
późniejszym, z własnej inicjatywy albo też dopiero po wezwaniu przez
organ rejestrowy do uzupełnienia braków formalnych.
Przedsiębiorców obowiązują następujące terminy zgłaszania
działalności gospodarczej do rejestru:
Etapy zakładania działalności gospodarczej
RODZAJ WPISU
WPIS
ZMIANA
WYKREŚLENIE
EWIDENCJA
DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ
Przed
rozpoczęciem
działalności
gospodarczej
14 dni od zmiany
14 dni od
zakończenia
działalności
KRS – KRAJOWY
REJESTR SĄDOWY
Przed
rozpoczęciem
działalności
gospodarczej
14 dni od zmiany
7 dni od
zakończenia
działalności
Etapy zakładania działalności gospodarczej
Numer REGON w Urzędzie
Statystycznym
W ciągu 14 dni od uzyskania wpisu do
ewidencji działalności gospodarczej należy
wystąpić do właściwego ze względu na adres
zamieszkania urzędu statystycznego o
dokonanie wpisu do Krajowego Rejestru
Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej
– nadanie numeru statystycznego REGON.
Wniosek o wpis do Krajowego Rejestru
Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej
wypełnia się na formularzu – wniosku RG-1, w
którym należy wskazać podstawowy rodzaj
planowanej działalności.
Działalność ta musi być zgodna z deklaracją
dokonaną przy wpisie do ewidencji działalności
gospodarczej - zaświadczeniem o dokonaniu
wpisu do rejestru przedsiębiorców.
Pierwsza strona wniosku RG – 1
Do złożenia wniosku, poza wypełnionym
formularzem, potrzebujesz:
- kserokopii zaświadczenia o wpisie do
ewidencji działalności gospodarczej (oryginał
dokumentu do wglądu),
- dowodu osobistego.
Etapy zakładania działalności gospodarczej
Rachunek bankowy
Ustawa Prawo działalności gospodarczej nakłada na przedsiębiorców
obowiązek posiadania rachunku bankowego. Jak również, regulaminy
banków zakazują dokonywania rozliczeń firmowych za pośrednictwem
rachunku osobistego.
Przedsiębiorca może mieć więcej niż jeden rachunek bankowy, w
takim wypadku zgłoszeniom w urzędzie skarbowym, ZUS itd.
podlegają wszystkie te rachunki.
Do założenia konta bankowego będzie potrzebna pieczątka firmy, jaką
będziemy się posługiwać w kontaktach z bankiem i nie tylko.
Pieczątki
Wszystkie umowy, dokumenty i pisma wystawiane przez
przedsiębiorstwo muszą być opieczętowane pieczątką firmową. Na
pieczątce umieszcza się:
• pełna nazwa firmy,
• siedziba firmy,
• REGON.
Urząd Skarbowy - NIP i wybór
formy opodatkowania
Po pierwsze, należy dokonać
rejestracji NIP.
W przypadku 1- osobowej
działalności gospodarczej NIP danej
osoby stanie się jednocześnie NIPem
firmy - wypełnić należy odpowiedni
formularz – tyle że numer znamy
od razu.
Wybrać też należy formę
opodatkowania:
- zasady ogólne,
- ryczałt przychodów
ewidencjonowanych,
- kartę podatkową,
- 19% podatek dochodowy,
- podatek od towarów i usług (VAT).
Etapy zakładania działalności gospodarczej
Potrzebne formularze: NIP-1
Pierwsza strona formularza NIP – 1
Zarówno osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, jak i inni
nowo powstali przedsiębiorcy są obowiązani do dokonania zgłoszeń
identyfikacyjny lub aktualizacyjnych w ewidencji podatników i
płatników:
Etapy zakładania działalności gospodarczej
SYMBO
L
OPIS
NIP – 3
Zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej nie
prowadzącej samodzielnie działalności gospodarczej
VAT – R Zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od
towarów i usług
VAT –
R/UE
Informacja dotycząca obowiązku podatkowego w
zakresie transakcji wewnątrzwspólnotowych
ZUS - zgłoszenie ubezpieczenia
Każdy przedsiębiorca płaci składki ubezpieczeniowe. Każdy
przedsiębiorca składa stosowne deklaracje. W terminie 7 dni od daty
rozpoczęcia działalności gospodarczej należy dokonać stosownych
zgłoszeń w ZUS.
Etapy zakładania działalności gospodarczej
Przy rejestracji należy złożyć:
• formularz zgłoszeniowy płatnika składek,
• formularze zgłoszeniowe dla każdej osoby zatrudnionej w firmie,
• formularz ubezpieczenia zdrowotnego pracowników,
• REGON przedsiębiorstwa,
• numer wpisu do ewidencji i nazwę organu prowadzącego rejestr,
• numer rachunku bankowego przedsiębiorstwa,
• dane personalne oraz numery NIP (wszystkich osób w
przedsiębiorstwie).
Inne urzędy – Urząd Celny
Podatnicy prowadzący działalność
gospodarczą w zakresie
wyrobów akcyzowych są
obowiązani przed dniem wykonania
pierwszej czynności podlegającej
opodatkowaniu złożyć zgłoszenie
rejestracyjne w urzędzie celnym
(aktualizacja w terminie 7 dni od
zmiany).
Obowiązek ten dotyczy
przedsiębiorców wytwarzających
czy handlujących wyrobami
akcyzowymi, czyli:
• wyrobami zawierającymi alkohol
czy tytoń,
• paliwami, olejami, gazem i
innymi produktami
ropopochodnymi,
• pojazdami samochodowymi nie
zarejestrowanymi w kraju.
Etapy zakładania działalności gospodarczej
Pierwsza strona formularza AKC – R
Państwowa Inspekcja Pracy
Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany, w terminie 30
dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie
właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora
sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności.
Jeżeli rozpoczynając działalności nie wiemy, czy firma będzie
pracodawcą, wówczas zgłoszenie należy złożyć z chwilą zatrudnienia
pracowników.
Powiadomienie to odbywa się przy wykorzystaniu urzędowego
formularza. W tym samym trybie pracodawca powiadamia w razie
zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza
zmiany technologii lub profilu produkcji.
Etapy zakładania działalności gospodarczej
Rada pracowników
Rada pracowników tworzona jest jedynie u pracodawców
zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Liczbę zatrudnionych
u pracodawcy pracowników ustala się na podstawie przeciętnej liczby
zatrudnionych w ramach stosunku pracy w okresie ostatnich 6 miesięcy,
ponadto do liczby zatrudnionych nie wchodzą zleceniobiorcy,
zatrudnieni na podstawie umowy o dzieło, samozatrudnieni.
Gmina – podatek od nieruchomości
Jeżeli przedsiębiorca jest podatnikiem podatku od nieruchomości w
stosunku do lokalu:
• ma go na własność,
• ma spółdzielcze prawo do lokalu,
• wynajmuje od gminy,
i rozpoczyna w nim prowadzenie działalności gospodarczej, to ma
obowiązek w terminie 14 dni od daty jej rozpoczęcia złożyć stosowną
informację podatkową dla celów podatku od nieruchomości do urzędu
gminy.
Warto dodać, że w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w
miejscu zamieszkania:
• jeżeli wydzielono miejsce na prowadzenie działalności (np. odrębne
pomieszczenie czy jego część), wówczas należy taką powierzchnię
zgłosić dla celów podatku od nieruchomości jako zajętą na cele
działalności gospodarczej,
• jeżeli działalność jest prowadzona na powierzchni wykorzystywanej
równocześnie na cele mieszkalne – nie trzeba zgłaszać zmian, ta
powierzchnia nadal opodatkowana jest jako służąca celom mieszkalnym.
Każda gmina tworzy swoje wzoru deklaracji.
Etapy zakładania działalności gospodarczej
Działalność w
internecie
Po drugie:
Należy pamiętać o treści artykułu 21 ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej, zgodnie z którym jeżeli przedsiębiorca
oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub sprzedaży
na odległość za pośrednictwem środków masowego przekazu,
sieci teleinformatycznych lub druków bezadresowych, jest on
obowiązany do podania w ofercie co najmniej następujących danych:
• firmy przedsiębiorcy,
• numeru identyfikacji podatkowej
(NIP),
• siedziby i adresu przedsiębiorcy.
Procedura zakładania działalności gospodarczej jest inna dla osób
prowadzących indywidualną działalność gospodarczą, inna dla spółki
cywilnej, a jeszcze inna dla spółek prawa handlowego. Jednak
generalnie można wyróżnić etapy zakładania własnego
przedsiębiorstwa.
Po pierwsze:
Konieczne jest dokonanie wpisu do ewidencji działalności
gospodarczej oraz pozostałe etapy przedstawione w prezentacji.
GIIF – Generalny Inspektor Informacji Finansowej
Niektóre rodzaje działalności gospodarczej związane są z obowiązkiem
zgłoszenia podjęcia tej działalności do Generalnego Inspektora
Informacji Finansowej. Obowiązek ten obejmuje m.in.:
• podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych, zakładów
wzajemnych i gier na automatach oraz gier na automatach o niskich
wygranych,
• notariuszy, adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych,
biegłych rewidentów, prawników zagranicznych działających w Polsce,
• podmioty prowadzące działalność kantorową,
• przedsiębiorców prowadzących domy aukcyjne,
• przedsiębiorców prowadzących antykwariaty, komisy i lombardy,
• przedsiębiorców prowadzących działalność leasingową lub
factoringową,
• przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie: obrotu
metalami lub kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi,
• pośredników w obrocie nieruchomościami,
• fundacje.
Etapy zakładania działalności gospodarczej
NALEŻY PAMIĘTAĆ!
Jak zawiesić i wznowić
Od 20 września 2008 r. możliwe jest zawieszenie działalności
gospodarczej. Wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej podlega
informacja o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz
o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca, który zamierza zawiesić wykonywanie działalności
gospodarczej, jest obowiązany dokonać zgłoszenia do ewidencji
działalności gospodarczej informacji o zawieszeniu wykonywania
działalności gospodarczej.
Skutki ZUS
Od 20 września 2008 r. prawo do niepłacenia składek ZUS daje nie
faktyczna przerwa w działalności gospodarczej, a jedynie formalne jej
zawieszenie. Zgodnie z nowymi regulacjami ubezpieczeniom
społecznym podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność – od
dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania
wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który
wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o
swobodzie działalności gospodarczej.
1. Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik 2002,
2. Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości.
Podręcznik do liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego
i technikum. Wyd. II. Operon, Gdynia 2009
3.
4. Gregorczyk S., Romanowska M., Sopińska A., Wachowiak P.:
Przedsiębiorczość bez tajemnic. Podręcznik do nauczania
podstaw przedsiębiorczości dla liceum
i technikum. WSiP 2009.
Literatura