INŻYNIERIA RUCHU
INŻYNIERIA RUCHU
wykład nr 1
wykład nr 1
dr inż. Leszek Szymański
dr inż. Leszek Szymański
Studia magisterskie
Studia magisterskie
Inżynieria ruchu
Inżynieria ruchu
Inżynieria ruchu drogowego jest dziedziną
Inżynieria ruchu drogowego jest dziedziną
inżynierii zajmującą się badaniami procesów
inżynierii zajmującą się badaniami procesów
ruchu drogowego
ruchu drogowego
i praktycznym zastosowaniem wiedzy o
i praktycznym zastosowaniem wiedzy o
ruchu
ruchu
w planowaniu, projektowaniu, realizacji
w planowaniu, projektowaniu, realizacji
i eksploatacji systemów transportu
i eksploatacji systemów transportu
oraz urządzeń komunikacyjnych,
oraz urządzeń komunikacyjnych,
a zwłaszcza organizacją
a zwłaszcza organizacją
i sterowaniem
i sterowaniem
ruchem drogowym
ruchem drogowym
Komitet Transportu PAN i SITK
Komitet Transportu PAN i SITK
Wrocław, wrzesień 1987
Wrocław, wrzesień 1987
CELE INŻYNIERII RUCHU
CELE INŻYNIERII RUCHU
Podstawowym celem inżynierii ruchu
Podstawowym celem inżynierii ruchu
drogowego jest zapewnienie
drogowego jest zapewnienie
bezpiecznego, sprawnego i
bezpiecznego, sprawnego i
ekonomicznego przemieszczania osób i
ekonomicznego przemieszczania osób i
towarów przy ograniczeniu wpływu
towarów przy ograniczeniu wpływu
transportu na środowisko
transportu na środowisko
INŻYNIERIA RUCHU
INŻYNIERIA RUCHU
MATEMATYCZNE
MATEMATYCZNE
MODELOWANIE RUCHU
MODELOWANIE RUCHU
KINEMATYKA I
KINEMATYKA I
DYNAMIKA RUCHU
DYNAMIKA RUCHU
POJAZDÓW
POJAZDÓW
PSYCHOLOGIA
PSYCHOLOGIA
KOMUNIKACJA
KOMUNIKACJA
SKUTKI WYPADKÓW
SKUTKI WYPADKÓW
WPŁYW HAŁASU I
WPŁYW HAŁASU I
SPALIN NA ZDROWIE
SPALIN NA ZDROWIE
MATEMATYKA
MATEMATYKA
FIZYKA
FIZYKA
PSYCHOLOGIA
PSYCHOLOGIA
MEDYCYNA
MEDYCYNA
INŻYNIERIA RUCHU
INŻYNIERIA RUCHU
WYCHOWANIE DROGOWE
WYCHOWANIE DROGOWE
SZKOLENIE KIEROWCÓW
SZKOLENIE KIEROWCÓW
PRZEPISY RUCHU
PRZEPISY RUCHU
EGZEKWOWANIE
EGZEKWOWANIE
PRZESTRZEGANIA
PRZESTRZEGANIA
PRZEPISÓW
PRZEPISÓW
WPŁYW RUCHU NA
WPŁYW RUCHU NA
OTOCZENIE EFEKTYWNE
OTOCZENIE EFEKTYWNE
WYKORZYSTANIE ENERGII
WYKORZYSTANIE ENERGII
KOSZTY RUCHU DROGOWEGO
KOSZTY RUCHU DROGOWEGO
I WYPADKÓW EFEKTYWNE
I WYPADKÓW EFEKTYWNE
WYKORZYSTANIE URZĄDZEŃ
WYKORZYSTANIE URZĄDZEŃ
PEDAGOGIKA
PEDAGOGIKA
PRAWO
PRAWO
EKOLOGIA
EKOLOGIA
EKONOMIA
EKONOMIA
INŻYNIERIA RUCHU
INŻYNIERIA RUCHU
POWIĄZANIA UKŁADU
POWIĄZANIA UKŁADU
KOMUNIKACYJNEGO Z
KOMUNIKACYJNEGO Z
ZAGOSPODAROWANIEM
ZAGOSPODAROWANIEM
PRZESTRZENNYM
PRZESTRZENNYM
BUDOWA POJAZDÓW
BUDOWA POJAZDÓW
STEROWANIE RUCHEM
STEROWANIE RUCHEM
SYSTEMY INFORMACJI
SYSTEMY INFORMACJI
OŚWIETLENIE
OŚWIETLENIE
URZĄDZENIA DO
URZĄDZENIA DO
STEROWANIA
STEROWANIA
URBANISTYKA
URBANISTYKA
BUDOWA MASZYN
BUDOWA MASZYN
AUTOMATYKA
AUTOMATYKA
ELEKTROTECHNIKA
ELEKTROTECHNIKA
INŻYNIERIA RUCHU
INŻYNIERIA RUCHU
POLITYKA
POLITYKA
KOMUNIKACYJNA
KOMUNIKACYJNA
INTEGRACJA SYSTEMÓW
INTEGRACJA SYSTEMÓW
TRANSPORTU
TRANSPORTU
BUDOWA I UTRZYMANIE
BUDOWA I UTRZYMANIE
DRÓG, ULIC, PARKINGÓW
DRÓG, ULIC, PARKINGÓW
itp.
itp.
TRANSPORT
TRANSPORT
INŻYNIERIA
INŻYNIERIA
LĄDOWA
LĄDOWA
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE
NA RUCH DROGOWY
NA RUCH DROGOWY
CZŁOWIEK JAKO PODMIOT W RUCHU
CZŁOWIEK JAKO PODMIOT W RUCHU
DROGOWYM
DROGOWYM
POJAZD I WARUNKI JEGO RUCHU NA
POJAZD I WARUNKI JEGO RUCHU NA
DRODZE
DRODZE
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY RUCHU
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY RUCHU
CZŁOWIEK JAKO
CZŁOWIEK JAKO
UCZESTNIK RUCHU
UCZESTNIK RUCHU
DROGOWEGO
DROGOWEGO
ZACHOWANIE CZYNNE JAKO
ZACHOWANIE CZYNNE JAKO
:
:
KIEROWCA POJAZDU MECHANICZNEGO
KIEROWCA POJAZDU MECHANICZNEGO
KIEROWCA ROWERU
KIEROWCA ROWERU
PIESZY
PIESZY
ZACHOWANIE BIERNE JAKO
ZACHOWANIE BIERNE JAKO
:
:
PASAŻER
PASAŻER
ZACHOWANIE CZYNNE
ZACHOWANIE CZYNNE
UŻYTKOWNIKA RUCHU
UŻYTKOWNIKA RUCHU
DROGOWEGO
DROGOWEGO
ODBIÓR INFORMACJI (wzrokowych,
ODBIÓR INFORMACJI (wzrokowych,
akustycznych)
akustycznych)
PRZETWARZANIE INFORMACJI
PRZETWARZANIE INFORMACJI
(inteligencja)
(inteligencja)
WYKONYWANIE DECYZJI (sprawność
WYKONYWANIE DECYZJI (sprawność
fizyczna)
fizyczna)
ALGORYTM ZACHOWANIA KIEROWCY
ALGORYTM ZACHOWANIA KIEROWCY
PRZY WYBORZE PRĘDKOŚCI
PRZY WYBORZE PRĘDKOŚCI
PARAMETRY
PARAMETRY
CHARAKTERYZUJĄCE
CHARAKTERYZUJĄCE
CZŁOWIEKA
CZŁOWIEKA
Czas reakcji
Czas reakcji
Zdolność oceny odległości
Zdolność oceny odległości
Siła nacisku na pedał hamulca
Siła nacisku na pedał hamulca
Prędkość kręcenia kierownicą
Prędkość kręcenia kierownicą
Tętno
Tętno
Przewodniość elektryczna skóry
Przewodniość elektryczna skóry
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA
ZACHOWANIE UŻYTKOWNIKA
ZACHOWANIE UŻYTKOWNIKA
DROGI
DROGI
Czynniki psychofizjologiczne
Czynniki psychofizjologiczne
Czynniki psychologiczne
Czynniki psychologiczne
Czynniki modyfikujące zachowania
Czynniki modyfikujące zachowania
CZYNNIKI PSYCHOFIZJOLOGICZNE
CZYNNIKI PSYCHOFIZJOLOGICZNE
Obejmują przede wszystkim zmysły, za
Obejmują przede wszystkim zmysły, za
pomocą których dokonuje się proces
pomocą których dokonuje się proces
postrzegania przedmiotów i zjawisk
postrzegania przedmiotów i zjawisk
oraz zdolność reagowania.
oraz zdolność reagowania.
Wśród zmysłów najważniejsze to:
Wśród zmysłów najważniejsze to:
Wzrok
Wzrok
Słuch
Słuch
Zmysł równowagi
Zmysł równowagi
Zdolność reakcji
Zdolność reakcji
WZROK
WZROK
NAJWAŻNIEJSZY ORGAN ZMYSŁU DLA
NAJWAŻNIEJSZY ORGAN ZMYSŁU DLA
UŻYTKOWNIKA RUCHU.
UŻYTKOWNIKA RUCHU.
Z PUNKTU WIDZENIA WYMAGAŃ JAKIE
Z PUNKTU WIDZENIA WYMAGAŃ JAKIE
PRZED KIEROWCAMI STAWIA RUCH
PRZED KIEROWCAMI STAWIA RUCH
DROGOWY SZCZEGÓLNIE WAŻNE SĄ:
DROGOWY SZCZEGÓLNIE WAŻNE SĄ:
–
Ostrość widzenia umożliwiającą prawidłową
Ostrość widzenia umożliwiającą prawidłową
ocenę odległości
ocenę odległości
–
Zdolność adaptacji i do widzenia w mroku
Zdolność adaptacji i do widzenia w mroku
–
Zdolność do odróżniania barw, zwłaszcza
Zdolność do odróżniania barw, zwłaszcza
czterech podstawowych dla kierowcy:
czterech podstawowych dla kierowcy:
czerwonego
czerwonego
,
,
zielonego
zielonego
,
,
żółtego
żółtego
i
i
niebieskiego
niebieskiego
–
Dostateczne pole widzenia
Dostateczne pole widzenia
ZDOLNOŚĆ WZROKU DO
ZDOLNOŚĆ WZROKU DO
OBSERWACJI SYTUACJI
OBSERWACJI SYTUACJI
DROGOWEJ
DROGOWEJ
Ostrość wzroku
Ostrość wzroku
Pole widzenia
Pole widzenia
Widzenie barwne
Widzenie barwne
Widzenie przestrzenne
Widzenie przestrzenne
Adaptacja wzroku
Adaptacja wzroku
POLE WIDZENIA
POLE WIDZENIA
POLE WIDZENIA
POLE WIDZENIA
WPŁYW PRĘDKOŚCI NA POLE
WPŁYW PRĘDKOŚCI NA POLE
OBSERWACJI KIEROWCY
OBSERWACJI KIEROWCY
SŁUCH
SŁUCH
NIE TAK ISTOTNY JAK WZROK, ALE BRAK
NIE TAK ISTOTNY JAK WZROK, ALE BRAK
SŁUCHU MOŻE DOPROWADZIĆ DO WYPADKU.
SŁUCHU MOŻE DOPROWADZIĆ DO WYPADKU.
SZCZEGÓLNIE DUŻE ZNACZENIE MA U PIESZYCH,
SZCZEGÓLNIE DUŻE ZNACZENIE MA U PIESZYCH,
KTÓRYM SŁUCH DOSTARCZA DODATKOWEJ
KTÓRYM SŁUCH DOSTARCZA DODATKOWEJ
INFORMACJI O ZBLIŻAJĄCYM SIĘ POJEŹDZIE.
INFORMACJI O ZBLIŻAJĄCYM SIĘ POJEŹDZIE.
JEST SZCZEGÓLNIE WAŻNYM ZMYSŁEM DLA
JEST SZCZEGÓLNIE WAŻNYM ZMYSŁEM DLA
LUDZI OCIEMNIAŁYCH. DLATEGO W MIEJSCACH
LUDZI OCIEMNIAŁYCH. DLATEGO W MIEJSCACH
TAKICH JAK SKRZYŻOWANIA, PRZEJŚCIA DLA
TAKICH JAK SKRZYŻOWANIA, PRZEJŚCIA DLA
PIESZYCH INSTALUJE SIĘ DODATKOWO
PIESZYCH INSTALUJE SIĘ DODATKOWO
SYGNALIZACJIĘ DŹWIĘKOWĄ
SYGNALIZACJIĘ DŹWIĘKOWĄ
.
.
CZYNNIKI
CZYNNIKI
SENSOMOTORYCZNE
SENSOMOTORYCZNE
Wrażliwość słuchu
Wrażliwość słuchu
Ograniczenie częstotliwości
Ograniczenie częstotliwości
odbieranych dźwięków
odbieranych dźwięków
Bilateralna lokalizacja słuchu
Bilateralna lokalizacja słuchu
Zmęczenie receptora słuchu
Zmęczenie receptora słuchu
Receptor drgań
Receptor drgań
Receptor równowagi
Receptor równowagi
ZMYSŁ RÓWNOWAGI
ZMYSŁ RÓWNOWAGI
Pozwala na wyczucie zaburzeń
Pozwala na wyczucie zaburzeń
równowagi pojazdu,
równowagi pojazdu,
spowodowanych np:
spowodowanych np:
Nierównościami na drodze
Nierównościami na drodze
Ostrymi krzywiznami
Ostrymi krzywiznami
Nagłymi zmianami pochylenia drogi
Nagłymi zmianami pochylenia drogi
itp.
itp.
ZDOLNOŚĆ REAKCJI
ZDOLNOŚĆ REAKCJI
Jest to czas jaki upływa od momentu
Jest to czas jaki upływa od momentu
pojawienia się bodźca do momentu
pojawienia się bodźca do momentu
podjęcia reakcji na ten bodziec.
podjęcia reakcji na ten bodziec.
Okres ten możemy podzielić na cztery
Okres ten możemy podzielić na cztery
fazy:
fazy:
Spostrzeganie bodźca
Spostrzeganie bodźca
Wybór właściwego bodźca
Wybór właściwego bodźca
Identyfikacja bodźca i właściwa decyzja
Identyfikacja bodźca i właściwa decyzja
Właściwa reakcja
Właściwa reakcja
CZYNNIKI
CZYNNIKI
PSYCHOLOGICZNE
PSYCHOLOGICZNE
Motyw podróży
Motyw podróży
Poziom inteligencji
Poziom inteligencji
Doświadczenie i nawyki
Doświadczenie i nawyki
Przyzwyczajenia
Przyzwyczajenia
Wpływ środowiska
Wpływ środowiska
Stan emocjonalny
Stan emocjonalny
CZYNNIKI
CZYNNIKI
MODYFIKUJĄCE
MODYFIKUJĄCE
ZACHOWANIA
ZACHOWANIA
Alkohol
Alkohol
Narkotyki
Narkotyki
Brak snu
Brak snu
Skupienie uwagi na innej czynności
Skupienie uwagi na innej czynności
Czas pracy
Czas pracy
Lekarstwa
Lekarstwa
Choroby
Choroby
Pogoda
Pogoda
Pozycja kierowcy
Pozycja kierowcy
ZALEŻNOŚĆ NIEZAWODNOŚCI
ZALEŻNOŚĆ NIEZAWODNOŚCI
KIEROWCY OD CZASU PRACY
KIEROWCY OD CZASU PRACY
WNIOSKI DLA INŻYNIERII
WNIOSKI DLA INŻYNIERII
RUCHU
RUCHU
Jednoznaczne wyznaczenie toru jazdy
Jednoznaczne wyznaczenie toru jazdy
Ułatwienia w podejmowaniu decyzji
Ułatwienia w podejmowaniu decyzji
Unikanie monotonii drogi
Unikanie monotonii drogi
Uwzględnienie ograniczeń kąta
Uwzględnienie ograniczeń kąta
dobrego widzenia
dobrego widzenia
Unikanie reklam świetlnych wzdłuż
Unikanie reklam świetlnych wzdłuż
drogi
drogi
Uwzględnienie akomodacyjnej
Uwzględnienie akomodacyjnej
zdolności oka człowieka
zdolności oka człowieka
POJAZD I WARUNKI JEGO
POJAZD I WARUNKI JEGO
RUCHU NA DRODZE
RUCHU NA DRODZE
PARAMETRY CHARAKTERYZUJĄCE
PARAMETRY CHARAKTERYZUJĄCE
POJAZD
POJAZD
1.
1.
STAŁE
STAŁE
2.
2.
ZMIENNE
ZMIENNE
PARAMETRY STAŁE
PARAMETRY STAŁE
Ciężar pojazdu
Ciężar pojazdu
Gabaryty pojazdu
Gabaryty pojazdu
Moc silnika
Moc silnika
Moment obrotowy silnika
Moment obrotowy silnika
Typ pojazdu
Typ pojazdu
PARAMETRY ZMIENNE
PARAMETRY ZMIENNE
Prędkość
Prędkość
Zużycie paliwa
Zużycie paliwa
Przyśpieszenie
Przyśpieszenie
Przełożenie skrzyni biegów
Przełożenie skrzyni biegów
Drgania podwozia i nadwozia
Drgania podwozia i nadwozia
Sposób hamowania
Sposób hamowania
Skład spalin
Skład spalin
STAN TECHNICZNY
STAN TECHNICZNY
POJAZDU
POJAZDU
ODPOWIEDNIO WYPOSAŻONY I
ODPOWIEDNIO WYPOSAŻONY I
SPRAWNY POJAZD POZWALA:
SPRAWNY POJAZD POZWALA:
Prawidłowe zachowanie się pojazdu na
Prawidłowe zachowanie się pojazdu na
drodze
drodze
Na skoncentrowaniu się kierowcy na
Na skoncentrowaniu się kierowcy na
właściwej obserwacji drogi i jej otoczenia
właściwej obserwacji drogi i jej otoczenia
Zmniejsza zmęczenie kierowcy
Zmniejsza zmęczenie kierowcy
Skutecznie i szybko podejmować i
Skutecznie i szybko podejmować i
realizować właściwe reakcjie
realizować właściwe reakcjie
PRZEGLĄDY TECHNICZNE I
PRZEGLĄDY TECHNICZNE I
BADANIA POJAZDÓW
BADANIA POJAZDÓW
Okresowe, obowiązkowe przeglądy
Okresowe, obowiązkowe przeglądy
mają na celu sprawdzenie stanu
mają na celu sprawdzenie stanu
technicznego pojazdów w zakresie
technicznego pojazdów w zakresie
ochrony środowiska i
ochrony środowiska i
wyeliminowanie pojazdów
wyeliminowanie pojazdów
niesprawnych stanowiących
niesprawnych stanowiących
zagrożenie dla ruchu drogowego
zagrożenie dla ruchu drogowego
WIDOK STACJI KONTROLI
WIDOK STACJI KONTROLI
POJAZDÓW
POJAZDÓW
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
RUCHU
RUCHU
PARAMETRY GEOMETRYCZNE DROGI:
PARAMETRY GEOMETRYCZNE DROGI:
–
Długość odcinków prostych
Długość odcinków prostych
–
Promienie łuków pionowych i poziomych
Promienie łuków pionowych i poziomych
–
Koordynacja łuków pionowych i poziomych
Koordynacja łuków pionowych i poziomych
–
Długość i parametry krzywych
Długość i parametry krzywych
przejściowych
przejściowych
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
RUCHU
RUCHU
PRZEKRÓJ POPRZECZNY DROGI:
PRZEKRÓJ POPRZECZNY DROGI:
–
Ilość jezdni
Ilość jezdni
–
Ilość pasów ruchu
Ilość pasów ruchu
–
Szerokość poboczy
Szerokość poboczy
–
Szerokość pasów dzielących
Szerokość pasów dzielących
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
RUCHU
RUCHU
KONSTRUKCYJNE:
KONSTRUKCYJNE:
–
Rodzaj nawierzchni jezdni
Rodzaj nawierzchni jezdni
Podatna
Podatna
Półsztywna
Półsztywna
Sztywna
Sztywna
–
Szorstkość nawierzchni
Szorstkość nawierzchni
–
Równość nawierzchni
Równość nawierzchni
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
RUCHU
RUCHU
EKSPLOATACYJNE:
EKSPLOATACYJNE:
–
Sposób organizacji ruchu
Sposób organizacji ruchu
–
Czytelność oznaczenia poziomego i
Czytelność oznaczenia poziomego i
pionowego
pionowego
–
Stan utrzymania nawierzchni
Stan utrzymania nawierzchni
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
CECHY DROGI JAKO CZYNNIK
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY
RUCHU
RUCHU
OTOCZENIE DROGI:
OTOCZENIE DROGI:
–
Przeszkody
Przeszkody
–
Drzewa, roślinność
Drzewa, roślinność
–
Zabudowa
Zabudowa
–
Wyjazdy
Wyjazdy
–
Piesi
Piesi
–
Warunki atmosferyczne
Warunki atmosferyczne