background image

INŻYNIERIA RUCHU

INŻYNIERIA RUCHU

wykład nr 1

wykład nr 1

dr inż. Leszek Szymański

dr inż. Leszek Szymański

Studia magisterskie

Studia magisterskie

 

 

Inżynieria ruchu

Inżynieria ruchu

background image

Inżynieria ruchu drogowego jest dziedziną 

Inżynieria ruchu drogowego jest dziedziną 

inżynierii zajmującą się badaniami procesów 

inżynierii zajmującą się badaniami procesów 

ruchu drogowego 

ruchu drogowego 

i praktycznym zastosowaniem wiedzy o 

i praktycznym zastosowaniem wiedzy o 

ruchu 

ruchu 

w planowaniu, projektowaniu, realizacji 

w planowaniu, projektowaniu, realizacji 

i eksploatacji systemów transportu 

i eksploatacji systemów transportu 

oraz urządzeń komunikacyjnych, 

oraz urządzeń komunikacyjnych, 

a zwłaszcza organizacją

a zwłaszcza organizacją

 

 

i sterowaniem 

i sterowaniem 

ruchem drogowym

ruchem drogowym

Komitet Transportu PAN i SITK 

Komitet Transportu PAN i SITK 

Wrocław, wrzesień 1987

Wrocław, wrzesień 1987

background image

CELE INŻYNIERII RUCHU

CELE INŻYNIERII RUCHU

Podstawowym celem inżynierii ruchu 

Podstawowym celem inżynierii ruchu 

drogowego jest zapewnienie 

drogowego jest zapewnienie 

bezpiecznego, sprawnego i 

bezpiecznego, sprawnego i 

ekonomicznego przemieszczania osób i 

ekonomicznego przemieszczania osób i 

towarów przy ograniczeniu wpływu 

towarów przy ograniczeniu wpływu 

transportu na środowisko

transportu na środowisko

background image

INŻYNIERIA RUCHU

INŻYNIERIA RUCHU

MATEMATYCZNE 

MATEMATYCZNE 

MODELOWANIE RUCHU

MODELOWANIE RUCHU

KINEMATYKA I 

KINEMATYKA I 

DYNAMIKA RUCHU 

DYNAMIKA RUCHU 

POJAZDÓW

POJAZDÓW

PSYCHOLOGIA 

PSYCHOLOGIA 

KOMUNIKACJA

KOMUNIKACJA

SKUTKI WYPADKÓW 

SKUTKI WYPADKÓW 

WPŁYW HAŁASU I 

WPŁYW HAŁASU I 

SPALIN NA ZDROWIE

SPALIN NA ZDROWIE

MATEMATYKA

MATEMATYKA

FIZYKA

FIZYKA

PSYCHOLOGIA

PSYCHOLOGIA

MEDYCYNA

MEDYCYNA

background image

INŻYNIERIA RUCHU

INŻYNIERIA RUCHU

WYCHOWANIE DROGOWE 

WYCHOWANIE DROGOWE 

SZKOLENIE KIEROWCÓW

SZKOLENIE KIEROWCÓW

PRZEPISY RUCHU 

PRZEPISY RUCHU 

EGZEKWOWANIE 

EGZEKWOWANIE 

PRZESTRZEGANIA 

PRZESTRZEGANIA 

PRZEPISÓW

PRZEPISÓW

WPŁYW RUCHU NA 

WPŁYW RUCHU NA 

OTOCZENIE EFEKTYWNE 

OTOCZENIE EFEKTYWNE 

WYKORZYSTANIE ENERGII

WYKORZYSTANIE ENERGII

KOSZTY RUCHU DROGOWEGO 

KOSZTY RUCHU DROGOWEGO 

I WYPADKÓW EFEKTYWNE 

I WYPADKÓW EFEKTYWNE 

WYKORZYSTANIE URZĄDZEŃ

WYKORZYSTANIE URZĄDZEŃ

PEDAGOGIKA

PEDAGOGIKA

PRAWO

PRAWO

EKOLOGIA

EKOLOGIA

EKONOMIA

EKONOMIA

background image

INŻYNIERIA RUCHU

INŻYNIERIA RUCHU

POWIĄZANIA UKŁADU 

POWIĄZANIA UKŁADU 

KOMUNIKACYJNEGO Z 

KOMUNIKACYJNEGO Z 

ZAGOSPODAROWANIEM 

ZAGOSPODAROWANIEM 

PRZESTRZENNYM

PRZESTRZENNYM

BUDOWA POJAZDÓW

BUDOWA POJAZDÓW

STEROWANIE RUCHEM 

STEROWANIE RUCHEM 

SYSTEMY INFORMACJI

SYSTEMY INFORMACJI

OŚWIETLENIE 

OŚWIETLENIE 

URZĄDZENIA DO 

URZĄDZENIA DO 

STEROWANIA

STEROWANIA

URBANISTYKA

URBANISTYKA

BUDOWA MASZYN

BUDOWA MASZYN

AUTOMATYKA

AUTOMATYKA

ELEKTROTECHNIKA

ELEKTROTECHNIKA

background image

INŻYNIERIA RUCHU

INŻYNIERIA RUCHU

POLITYKA 

POLITYKA 

KOMUNIKACYJNA 

KOMUNIKACYJNA 

INTEGRACJA SYSTEMÓW 

INTEGRACJA SYSTEMÓW 

TRANSPORTU

TRANSPORTU

BUDOWA I UTRZYMANIE 

BUDOWA I UTRZYMANIE 

DRÓG, ULIC, PARKINGÓW 

DRÓG, ULIC, PARKINGÓW 

itp.

itp.

TRANSPORT

TRANSPORT

INŻYNIERIA 

INŻYNIERIA 

LĄDOWA

LĄDOWA

background image

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE 

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE 

NA RUCH DROGOWY

NA RUCH DROGOWY

CZŁOWIEK JAKO PODMIOT W RUCHU 

CZŁOWIEK JAKO PODMIOT W RUCHU 

DROGOWYM

DROGOWYM

POJAZD I WARUNKI JEGO RUCHU NA 

POJAZD I WARUNKI JEGO RUCHU NA 

DRODZE

DRODZE

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY RUCHU

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY RUCHU

background image

CZŁOWIEK JAKO 

CZŁOWIEK JAKO 

UCZESTNIK RUCHU 

UCZESTNIK RUCHU 

DROGOWEGO

DROGOWEGO

ZACHOWANIE CZYNNE JAKO

ZACHOWANIE CZYNNE JAKO

:

:

KIEROWCA POJAZDU MECHANICZNEGO

KIEROWCA POJAZDU MECHANICZNEGO

KIEROWCA ROWERU

KIEROWCA ROWERU

PIESZY

PIESZY

ZACHOWANIE BIERNE JAKO

ZACHOWANIE BIERNE JAKO

:

:

PASAŻER

PASAŻER

background image

ZACHOWANIE CZYNNE 

ZACHOWANIE CZYNNE 

UŻYTKOWNIKA RUCHU 

UŻYTKOWNIKA RUCHU 

DROGOWEGO

DROGOWEGO

ODBIÓR INFORMACJI (wzrokowych, 

ODBIÓR INFORMACJI (wzrokowych, 

akustycznych)

akustycznych)

PRZETWARZANIE INFORMACJI 

PRZETWARZANIE INFORMACJI 

(inteligencja)

(inteligencja)

WYKONYWANIE DECYZJI (sprawność 

WYKONYWANIE DECYZJI (sprawność 

fizyczna)

fizyczna)

background image

ALGORYTM ZACHOWANIA KIEROWCY 

ALGORYTM ZACHOWANIA KIEROWCY 

PRZY WYBORZE PRĘDKOŚCI

PRZY WYBORZE PRĘDKOŚCI

background image

PARAMETRY 

PARAMETRY 

CHARAKTERYZUJĄCE 

CHARAKTERYZUJĄCE 

CZŁOWIEKA

CZŁOWIEKA

Czas reakcji

Czas reakcji

Zdolność oceny odległości

Zdolność oceny odległości

Siła nacisku na pedał hamulca

Siła nacisku na pedał hamulca

Prędkość kręcenia kierownicą

Prędkość kręcenia kierownicą

Tętno

Tętno

Przewodniość elektryczna skóry

Przewodniość elektryczna skóry

background image

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA 

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA 

ZACHOWANIE UŻYTKOWNIKA 

ZACHOWANIE UŻYTKOWNIKA 

DROGI

DROGI

Czynniki psychofizjologiczne

Czynniki psychofizjologiczne

Czynniki psychologiczne

Czynniki psychologiczne

Czynniki modyfikujące zachowania

Czynniki modyfikujące zachowania

background image

CZYNNIKI PSYCHOFIZJOLOGICZNE

CZYNNIKI PSYCHOFIZJOLOGICZNE

Obejmują przede wszystkim zmysły, za 

Obejmują przede wszystkim zmysły, za 

pomocą których dokonuje się proces 

pomocą których dokonuje się proces 

postrzegania przedmiotów i zjawisk  

postrzegania przedmiotów i zjawisk  

oraz zdolność reagowania.

oraz zdolność reagowania.

Wśród zmysłów najważniejsze to:

Wśród zmysłów najważniejsze to:

Wzrok

Wzrok

Słuch

Słuch

Zmysł równowagi

Zmysł równowagi

Zdolność reakcji

Zdolność reakcji

background image

WZROK

WZROK

NAJWAŻNIEJSZY ORGAN ZMYSŁU DLA 

NAJWAŻNIEJSZY ORGAN ZMYSŁU DLA 

UŻYTKOWNIKA RUCHU.

UŻYTKOWNIKA RUCHU.

Z PUNKTU WIDZENIA WYMAGAŃ JAKIE 

Z PUNKTU WIDZENIA WYMAGAŃ JAKIE 

PRZED  KIEROWCAMI STAWIA RUCH 

PRZED  KIEROWCAMI STAWIA RUCH 

DROGOWY SZCZEGÓLNIE WAŻNE SĄ:

DROGOWY SZCZEGÓLNIE WAŻNE SĄ:

Ostrość widzenia umożliwiającą prawidłową 

Ostrość widzenia umożliwiającą prawidłową 

ocenę odległości

ocenę odległości

Zdolność adaptacji i do widzenia w mroku

Zdolność adaptacji i do widzenia w mroku

Zdolność do odróżniania barw, zwłaszcza  

Zdolność do odróżniania barw, zwłaszcza  

czterech podstawowych dla kierowcy: 

czterech podstawowych dla kierowcy: 

czerwonego

czerwonego

zielonego

zielonego

żółtego

żółtego

 i 

 i 

niebieskiego

niebieskiego

Dostateczne pole widzenia

Dostateczne pole widzenia

background image

ZDOLNOŚĆ WZROKU DO 

ZDOLNOŚĆ WZROKU DO 

OBSERWACJI SYTUACJI 

OBSERWACJI SYTUACJI 

DROGOWEJ

DROGOWEJ

Ostrość wzroku

Ostrość wzroku

Pole widzenia

Pole widzenia

Widzenie barwne

Widzenie barwne

Widzenie przestrzenne

Widzenie przestrzenne

Adaptacja wzroku

Adaptacja wzroku

background image

POLE WIDZENIA

POLE WIDZENIA

background image

POLE WIDZENIA

POLE WIDZENIA

background image

WPŁYW PRĘDKOŚCI NA POLE 

WPŁYW PRĘDKOŚCI NA POLE 

OBSERWACJI KIEROWCY

OBSERWACJI KIEROWCY

background image

SŁUCH

SŁUCH

NIE TAK ISTOTNY JAK WZROK, ALE BRAK 

NIE TAK ISTOTNY JAK WZROK, ALE BRAK 

SŁUCHU MOŻE DOPROWADZIĆ DO WYPADKU.

SŁUCHU MOŻE DOPROWADZIĆ DO WYPADKU.

SZCZEGÓLNIE DUŻE ZNACZENIE MA U PIESZYCH, 

SZCZEGÓLNIE DUŻE ZNACZENIE MA U PIESZYCH, 

KTÓRYM SŁUCH DOSTARCZA DODATKOWEJ 

KTÓRYM SŁUCH DOSTARCZA DODATKOWEJ 

INFORMACJI O ZBLIŻAJĄCYM SIĘ POJEŹDZIE.

INFORMACJI O ZBLIŻAJĄCYM SIĘ POJEŹDZIE.

 

 

JEST SZCZEGÓLNIE WAŻNYM ZMYSŁEM DLA 

JEST SZCZEGÓLNIE WAŻNYM ZMYSŁEM DLA 

LUDZI OCIEMNIAŁYCH. DLATEGO W MIEJSCACH 

LUDZI OCIEMNIAŁYCH. DLATEGO W MIEJSCACH 

TAKICH JAK SKRZYŻOWANIA, PRZEJŚCIA DLA 

TAKICH JAK SKRZYŻOWANIA, PRZEJŚCIA DLA 

PIESZYCH INSTALUJE SIĘ DODATKOWO 

PIESZYCH INSTALUJE SIĘ DODATKOWO 

SYGNALIZACJIĘ DŹWIĘKOWĄ

SYGNALIZACJIĘ DŹWIĘKOWĄ

.

.

background image

CZYNNIKI 

CZYNNIKI 

SENSOMOTORYCZNE

SENSOMOTORYCZNE

Wrażliwość słuchu

Wrażliwość słuchu

Ograniczenie częstotliwości 

Ograniczenie częstotliwości 

odbieranych dźwięków

odbieranych dźwięków

Bilateralna lokalizacja słuchu

Bilateralna lokalizacja słuchu

Zmęczenie receptora słuchu

Zmęczenie receptora słuchu

Receptor drgań

Receptor drgań

Receptor równowagi

Receptor równowagi

background image

ZMYSŁ RÓWNOWAGI

ZMYSŁ RÓWNOWAGI

Pozwala na wyczucie zaburzeń 

Pozwala na wyczucie zaburzeń 

równowagi pojazdu, 

równowagi pojazdu, 

spowodowanych np: 

spowodowanych np: 

Nierównościami na drodze

Nierównościami na drodze

Ostrymi krzywiznami

Ostrymi krzywiznami

Nagłymi zmianami pochylenia drogi

Nagłymi zmianami pochylenia drogi

itp.

itp.

background image

ZDOLNOŚĆ REAKCJI

ZDOLNOŚĆ REAKCJI

Jest to czas jaki upływa od momentu 

Jest to czas jaki upływa od momentu 

pojawienia się bodźca do momentu 

pojawienia się bodźca do momentu 

podjęcia reakcji na ten bodziec.

podjęcia reakcji na ten bodziec.

Okres ten możemy podzielić na cztery 

Okres ten możemy podzielić na cztery 

fazy:

fazy:

Spostrzeganie bodźca

Spostrzeganie bodźca

Wybór właściwego bodźca

Wybór właściwego bodźca

Identyfikacja bodźca i właściwa decyzja 

Identyfikacja bodźca i właściwa decyzja 

Właściwa reakcja

Właściwa reakcja

background image

CZYNNIKI 

CZYNNIKI 

PSYCHOLOGICZNE

PSYCHOLOGICZNE

Motyw podróży

Motyw podróży

Poziom inteligencji

Poziom inteligencji

Doświadczenie i nawyki

Doświadczenie i nawyki

Przyzwyczajenia

Przyzwyczajenia

Wpływ środowiska

Wpływ środowiska

Stan emocjonalny

Stan emocjonalny

background image

CZYNNIKI 

CZYNNIKI 

MODYFIKUJĄCE 

MODYFIKUJĄCE 

ZACHOWANIA

ZACHOWANIA

Alkohol

Alkohol

Narkotyki

Narkotyki

Brak snu

Brak snu

Skupienie uwagi na innej czynności

Skupienie uwagi na innej czynności

Czas pracy

Czas pracy

Lekarstwa

Lekarstwa

Choroby

Choroby

Pogoda

Pogoda

Pozycja kierowcy

Pozycja kierowcy

background image

ZALEŻNOŚĆ NIEZAWODNOŚCI 

ZALEŻNOŚĆ NIEZAWODNOŚCI 

KIEROWCY OD CZASU PRACY

KIEROWCY OD CZASU PRACY

background image

WNIOSKI DLA INŻYNIERII 

WNIOSKI DLA INŻYNIERII 

RUCHU

RUCHU

Jednoznaczne wyznaczenie toru jazdy

Jednoznaczne wyznaczenie toru jazdy

Ułatwienia w podejmowaniu decyzji

Ułatwienia w podejmowaniu decyzji

Unikanie monotonii drogi 

Unikanie monotonii drogi 

Uwzględnienie ograniczeń kąta 

Uwzględnienie ograniczeń kąta 

dobrego widzenia

dobrego widzenia

Unikanie reklam świetlnych wzdłuż 

Unikanie reklam świetlnych wzdłuż 

drogi

drogi

Uwzględnienie akomodacyjnej 

Uwzględnienie akomodacyjnej 

zdolności oka człowieka

zdolności oka człowieka

background image

POJAZD I WARUNKI JEGO 

POJAZD I WARUNKI JEGO 

RUCHU NA DRODZE

RUCHU NA DRODZE

PARAMETRY CHARAKTERYZUJĄCE 

PARAMETRY CHARAKTERYZUJĄCE 

POJAZD

POJAZD

1.

1.

STAŁE

STAŁE

2.

2.

ZMIENNE

ZMIENNE

background image

PARAMETRY STAŁE

PARAMETRY STAŁE

Ciężar pojazdu

Ciężar pojazdu

Gabaryty pojazdu

Gabaryty pojazdu

Moc silnika

Moc silnika

Moment obrotowy silnika

Moment obrotowy silnika

Typ pojazdu

Typ pojazdu

background image

PARAMETRY ZMIENNE

PARAMETRY ZMIENNE

Prędkość

Prędkość

Zużycie paliwa

Zużycie paliwa

Przyśpieszenie

Przyśpieszenie

Przełożenie skrzyni biegów

Przełożenie skrzyni biegów

Drgania podwozia i nadwozia

Drgania podwozia i nadwozia

Sposób hamowania

Sposób hamowania

Skład spalin

Skład spalin

background image

STAN TECHNICZNY 

STAN TECHNICZNY 

POJAZDU

POJAZDU

ODPOWIEDNIO WYPOSAŻONY I 

ODPOWIEDNIO WYPOSAŻONY I 

SPRAWNY POJAZD POZWALA:

SPRAWNY POJAZD POZWALA:

Prawidłowe zachowanie się pojazdu na 

Prawidłowe zachowanie się pojazdu na 

drodze

drodze

Na skoncentrowaniu się kierowcy na 

Na skoncentrowaniu się kierowcy na 

właściwej obserwacji drogi i jej otoczenia

właściwej obserwacji drogi i jej otoczenia

Zmniejsza zmęczenie kierowcy

Zmniejsza zmęczenie kierowcy

Skutecznie i szybko podejmować i 

Skutecznie i szybko podejmować i 

realizować właściwe reakcjie

realizować właściwe reakcjie

background image

PRZEGLĄDY TECHNICZNE I 

PRZEGLĄDY TECHNICZNE I 

BADANIA POJAZDÓW

BADANIA POJAZDÓW

Okresowe, obowiązkowe przeglądy 

Okresowe, obowiązkowe przeglądy 

mają na celu sprawdzenie stanu 

mają na celu sprawdzenie stanu 

technicznego pojazdów w zakresie 

technicznego pojazdów w zakresie 

ochrony środowiska i 

ochrony środowiska i 

wyeliminowanie pojazdów 

wyeliminowanie pojazdów 

niesprawnych stanowiących 

niesprawnych stanowiących 

zagrożenie dla ruchu drogowego

zagrożenie dla ruchu drogowego

background image

WIDOK STACJI KONTROLI 

WIDOK STACJI KONTROLI 

POJAZDÓW

POJAZDÓW

background image

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

RUCHU

RUCHU

PARAMETRY GEOMETRYCZNE DROGI:

PARAMETRY GEOMETRYCZNE DROGI:

Długość odcinków prostych

Długość odcinków prostych

Promienie łuków pionowych i poziomych 

Promienie łuków pionowych i poziomych 

Koordynacja łuków pionowych i poziomych

Koordynacja łuków pionowych i poziomych

Długość i parametry krzywych 

Długość i parametry krzywych 

przejściowych

przejściowych

background image

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

RUCHU

RUCHU

PRZEKRÓJ POPRZECZNY DROGI:

PRZEKRÓJ POPRZECZNY DROGI:

Ilość jezdni

Ilość jezdni

Ilość pasów ruchu

Ilość pasów ruchu

Szerokość poboczy

Szerokość poboczy

Szerokość pasów dzielących

Szerokość pasów dzielących

background image

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

RUCHU

RUCHU

KONSTRUKCYJNE:

KONSTRUKCYJNE:

Rodzaj nawierzchni jezdni

Rodzaj nawierzchni jezdni

Podatna

Podatna

Półsztywna

Półsztywna

Sztywna

Sztywna

Szorstkość nawierzchni

Szorstkość nawierzchni

Równość nawierzchni

Równość nawierzchni

background image

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

RUCHU

RUCHU

EKSPLOATACYJNE:

EKSPLOATACYJNE:

Sposób organizacji ruchu

Sposób organizacji ruchu

Czytelność oznaczenia poziomego i 

Czytelność oznaczenia poziomego i 

pionowego

pionowego

Stan utrzymania nawierzchni

Stan utrzymania nawierzchni

background image

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

CECHY DROGI JAKO CZYNNIK 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

WPŁYWAJĄCY NA PARAMETRY 

RUCHU

RUCHU

OTOCZENIE DROGI:

OTOCZENIE DROGI:

Przeszkody

Przeszkody

Drzewa, roślinność

Drzewa, roślinność

Zabudowa

Zabudowa

Wyjazdy

Wyjazdy

Piesi

Piesi

Warunki atmosferyczne

Warunki atmosferyczne


Document Outline