Alergia na leki

Alergia na leki

Joanna Makowska

Joanna Makowska

Alergia na leki

Alergia na leki



Definicje

Definicje



Klasyfikacja niepożądanych reakcji

Klasyfikacja niepożądanych reakcji

polekowych

polekowych



Klasyfikacja alergii na leki

Klasyfikacja alergii na leki



postacie kliniczne

postacie kliniczne



diagnostyka

diagnostyka



alergia na poszczególne leki: antybiotyki beta-

alergia na poszczególne leki: antybiotyki beta-

laktamowe, NLPz, leki znieczulające, insulinę

laktamowe, NLPz, leki znieczulające, insulinę



Niepożądana reakcja polekowa

Niepożądana reakcja polekowa

(WHO)

(WHO)

–

Odpowiedź na leki

Odpowiedź na leki

szkodliwa i

szkodliwa i

niezamierzona

niezamierzona

pojawiająca się po

pojawiająca się po

zastosowaniu dawki wykorzystywanej w

zastosowaniu dawki wykorzystywanej w

profilaktyce, diagnostyce lub leczeniu

profilaktyce, diagnostyce lub leczeniu

chorób.

chorób.

-

-

Alergia na leki-

Alergia na leki-

gdy potwierdzony

gdy potwierdzony

zostanie mechanizm immunologiczny

zostanie mechanizm immunologiczny

(humoralny lub komórkowy) reakcję można

(humoralny lub komórkowy) reakcję można

nazywać

nazywać

alergią na leki

alergią na leki

(EAACI, WHO)

(EAACI, WHO)

Defin

Defin

icja

icja

ADR niepożądana reakcja

ADR niepożądana reakcja

polekowa

polekowa

DEFINICJA-

szkodliwa i niezamierzona reakcja po zastosowaniu

terapeutycznej dawki

TYP A

TYP B

R.immunologiczne R.nieimmunologiczne

•typ I

•typ II

•typ III

•typ IV

•przedawkowanie

•objawy uboczne

•interakcje leków

Niepożądane reakcje

polekowe

Teoria haptenu Landsteinera

Teoria haptenu Landsteinera

Powstanie haptenu

Uczulenie

początek reakcji

immunologicznej

Powstanie antygenu

hapten + nośnik

Biotransformacja leku

Biotransformacja leku

Nośniki to głównie białka

Nośniki to głównie białka

Wychwycenie antygenu (hapten + nośnik) przez

Wychwycenie antygenu (hapten + nośnik) przez

APC, pobudzenie limfocytów T- rozwój reakcji

APC, pobudzenie limfocytów T- rozwój reakcji

Typu I-reakcja natychmiastowa

Typu I-reakcja natychmiastowa

(początek

(początek

reakcji w ciągu 15-30 min po zastosowaniu leku)

reakcji w ciągu 15-30 min po zastosowaniu leku)



układ oddechowy- duszność , kaszel

układ oddechowy- duszność , kaszel



układ pokarmowy-nudności, wymioty

układ pokarmowy-nudności, wymioty



skóra- pokrzywka, obrzęki

skóra- pokrzywka, obrzęki



wstrząs anafilaktyczny

wstrząs anafilaktyczny

Leki wywołujące:

Leki wywołujące:

•

Peniciliny, cefalosporyny

Peniciliny, cefalosporyny

•

Insulina

Insulina

•

Enzymy (streptokinaza, chymopapaina)

Enzymy (streptokinaza, chymopapaina)

•

Przeciwciała monoklonalne

Przeciwciała monoklonalne

•

Protamina

Protamina

•

heparyna

heparyna

•

Wyciągi alergenowe

Wyciągi alergenowe

Reakcja typu I

Reakcja typu I

B

Y

Th2

Ag

B

Y

CD4

TCR

CD40L

IL4

IL13

MC

IL4

APC

MHC II

CD21 IL4R

CD21

FcERII

CD40

IgM

IgE

IgE production

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

MC

MC

Y

Y

Ag

MC

First exposure

First exposure

Second exposure

Second exposure

Mediators

Mediators

Typ II- reakcja cytotoksyczna zależna od przeciwciał (IgG and

Typ II- reakcja cytotoksyczna zależna od przeciwciał (IgG and

IgM)

IgM)



Mechanizmy – aktywacja dopełniacza, ADCC,

Mechanizmy – aktywacja dopełniacza, ADCC,

immunofagocytoza

immunofagocytoza



objawy: cytopenia (anemia,

objawy: cytopenia (anemia,

trombocytopenia,

trombocytopenia,

granulocytopenia)

granulocytopenia)



Leki: Niedokrwistość: penicyliny, chinidyna, metyldopa

Leki: Niedokrwistość: penicyliny, chinidyna, metyldopa

Małopłytkowość: chinina, chinidyna, heparyna

Małopłytkowość: chinina, chinidyna, heparyna

paracetamol, propylotiouracyl,

paracetamol, propylotiouracyl,

sole złota, sulfonamidy

sole złota, sulfonamidy

Granulocytopenia: pyrazolony, tiouracyl,

Granulocytopenia: pyrazolony, tiouracyl,

sulfonamidy ,

sulfonamidy ,

przeciwpadaczkowe

przeciwpadaczkowe

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Typ III- kompleksy immunologiczne

Typ III- kompleksy immunologiczne



Zapelenie naczyń -

Zapelenie naczyń -

sulfonamidy, allopurinol, antybiotyki

sulfonamidy, allopurinol, antybiotyki



Choroba posurowicza-

Choroba posurowicza-

penicyliny

penicyliny

, surowice

, surowice



Toczeń polekowy-

Toczeń polekowy-

hydralazyna, procainamid,

hydralazyna, procainamid,

izoniazyd, D-

izoniazyd, D-

penicilamina

penicilamina

Reakcje typu III

Reakcje typu III

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Kompleksy immunologiczne

Kompleksy immunologiczne

Odkładanie w ścianie naczyń

Odkładanie w ścianie naczyń

Napływ komórek zapalnych

Napływ komórek zapalnych

Zapalenie naczyń

Zapalenie naczyń

Typ IV- reakcje typu opóźnionego- limfocyty T

Typ IV- reakcje typu opóźnionego- limfocyty T

- Kontaktowe zapalenie skóry- praktycznie po każdym leku

- Kontaktowe zapalenie skóry- praktycznie po każdym leku

stosowanym miejscowo

stosowanym miejscowo

-

-

Rumień wielopostaciowy i z. Stevens-Johnsona

Rumień wielopostaciowy i z. Stevens-Johnsona

- Toksyczna nekroliza naskórka

- Toksyczna nekroliza naskórka

Typ IV (nowa klasyfikacja proponowana

Typ IV (nowa klasyfikacja proponowana

przez W. Pichlera)

przez W. Pichlera)

IVa

IVa

IV b

IV b

IVc

IVc

IVd

IVd

Aktywacja

Aktywacja

makrofagów

makrofagów

(Th1)

(Th1)

Aktywacja

Aktywacja

eozynofilów

eozynofilów

(reakcje Th2)

(reakcje Th2)

Limfocyty T c

Limfocyty T c

bezpośrednio

bezpośrednio

niszczą

niszczą

heaptocyty

heaptocyty

keratynocyty

keratynocyty

Neutrofile

Neutrofile

Kontaktowe

Kontaktowe

zapalenie

zapalenie

skóry

skóry

Wysypka

Wysypka

plamisto-

plamisto-

grudkowa z

grudkowa z

eozynofilią

eozynofilią

Astma

Astma

Nieżyt nosa

Nieżyt nosa

Wysypki

Wysypki

plamisto-

plamisto-

grudkowe

grudkowe

Reakcje

Reakcje

pęcherzowe

pęcherzowe

Kontaktowe

Kontaktowe

zapalenie skóry

zapalenie skóry

AGEP

AGEP

Behcet disease

Behcet disease

Reakcje skórne- wysypki

Reakcje skórne- wysypki

plamiste i plamisto-grudkowe

plamiste i plamisto-grudkowe



Zwykle po 7-14 dniach

Zwykle po 7-14 dniach

stosowania leku

stosowania leku



Zwykle ustępują w przeciągu 1-

Zwykle ustępują w przeciągu 1-

2 tygodni

2 tygodni



Różnicowanie z wysypkami w

Różnicowanie z wysypkami w

przebiegu chorób zakaźnych

przebiegu chorób zakaźnych



Leczenie: wycofanie leku, GKS,

Leczenie: wycofanie leku, GKS,

ew leki atyhistaminowe

ew leki atyhistaminowe

Najczęstsze przyczyny: antybiotyki (aminopenicyliny) i barbiturany

Reakcje skórne- rumień

Reakcje skórne- rumień

trwały

trwały



Po 1-2 tygodniach leczenia

Po 1-2 tygodniach leczenia



Po ponownej ekspozycji rumień

Po ponownej ekspozycji rumień

pojawia się dokładnie w tym

pojawia się dokładnie w tym

samym miejscu (po 30min-8 godz)

samym miejscu (po 30min-8 godz)



Leki: sulfonamidy, tetracykliny,

Leki: sulfonamidy, tetracykliny,

NLPZ, barbiturany, karbamazepina

NLPZ, barbiturany, karbamazepina

AGEP- ostra uogólniona

AGEP- ostra uogólniona

wysypka krostkowa

wysypka krostkowa



Początek z wysoką gorączką,

Początek z wysoką gorączką,

wysypka, świąd,

wysypka, świąd,



Zmiany trudne do różnicowania z

Zmiany trudne do różnicowania z

łuszczycą krostkową

łuszczycą krostkową



Po 2-3 dniach stosowania leku

Po 2-3 dniach stosowania leku



Najczęściej po antybiotykach:

Najczęściej po antybiotykach:

aminopenicyliny, makrolidy,

aminopenicyliny, makrolidy,

cefalosporyny, fluorochinolony

cefalosporyny, fluorochinolony



Dodatnie testy płatkowe

Dodatnie testy płatkowe



Leczenie: przeciwgorączkowe, leki

Leczenie: przeciwgorączkowe, leki

antyhistaminowe, miejscowe sterydy

antyhistaminowe, miejscowe sterydy

Toksyczna nekroliza naskórka

Toksyczna nekroliza naskórka



Sulfonamidy, chloramfenikol,

Sulfonamidy, chloramfenikol,

erytromycyna i penicyliny

erytromycyna i penicyliny



Oxykamy, ibuprofen, indometacyna

Oxykamy, ibuprofen, indometacyna



Fenobarbital, allopurinol

Fenobarbital, allopurinol

Rumień wielopostaciowy i

Rumień wielopostaciowy i

zespół Stevens-Johnsona

zespół Stevens-Johnsona



Sulfonamidy, NLPZ,

Sulfonamidy, NLPZ,

barbiturany, leki

barbiturany, leki

przeciwgruźlicze, pyrazolony

przeciwgruźlicze, pyrazolony



EM minor do grudki obrzękowe

EM minor do grudki obrzękowe

na skórze

na skórze



EM major do 10% ciała ale też

EM major do 10% ciała ale też

na błonach śluzowych

na błonach śluzowych



SJS- zmiany >10% ciała, błony

SJS- zmiany >10% ciała, błony

śluzowe, zmiany nadżerkowe,

śluzowe, zmiany nadżerkowe,

swędzące

swędzące

Rumień zakaźny

Gorączka trzydniowa

ADR mogą dotykać większości

ADR mogą dotykać większości

narządów i tkanek

narządów i tkanek

Algorytm diagnostyczny w

Algorytm diagnostyczny w

alergii na leki

alergii na leki

Dokładny wywiad

Dokładny wywiad

O co pytać

O co pytać



Nazwa leku , droga podania, dawka leku

Nazwa leku , droga podania, dawka leku



Inne leki przyjmowane w okresie wystąpienia reakcji

Inne leki przyjmowane w okresie wystąpienia reakcji



Czas od przyjęcia leku po którym wystąpiła reakcja

Czas od przyjęcia leku po którym wystąpiła reakcja



Jak długo uprzednio stosowany był lek

Jak długo uprzednio stosowany był lek



Dokładny opis reakcji- objawy, w jakiej kolejności

Dokładny opis reakcji- objawy, w jakiej kolejności



Czy był to jedyny incydent

Czy był to jedyny incydent



Czynniki predysponujące- choroby współistniejące

Czynniki predysponujące- choroby współistniejące

Po zebraniu wywiadu…..

Po zebraniu wywiadu…..



Który z leków przyjmowanych przez

Który z leków przyjmowanych przez

pacjenta najprawdopodobniej wywołał

pacjenta najprawdopodobniej wywołał

reakcję?

reakcję?



Jaki był typ reakcji?

Jaki był typ reakcji?



Czy u pacjenta można zastosować lek z

Czy u pacjenta można zastosować lek z

innej grupy?

innej grupy?

Dlaczego wywiad jest ważny?

Dlaczego wywiad jest ważny?

W alergii na leki często
rozpoznanie stawiamy jedynie
na podstawie wywiadu

Dokładnie zebrany wywiad pozwala
na znalezienie leków alternatywnych

Określenie na podstawie
wywiadu typu reakcji pozwala
wybrać odpowiednią metodę
diagnostyczną

Algorytm diagnostyczny w

Algorytm diagnostyczny w

alergii na leki

alergii na leki

Dokładny wywiad

Dokładny wywiad

Testy skórne,

Testy skórne,

oznaczanie swoistych IgE

oznaczanie swoistych IgE

Testy płatkowe,

Testy płatkowe,

ew. LTT

ew. LTT

Dalsza diagnostyka reakcji

Dalsza diagnostyka reakcji

natychmiastowych

natychmiastowych

Wykonać testy skórne
- punktowe
- śródskórne

Wykonać oznaczenie obecności
swoistych przeciwciał w klasie IgE

Dalsza diagnostyka reakcji

Dalsza diagnostyka reakcji

typu IV

typu IV

Test transformacji blastycznej
limfocytów

Testy płatkowe

Algorytm diagnostyczny w

Algorytm diagnostyczny w

alergii na leki

alergii na leki

Dokładny wywiad

Dokładny wywiad

Testy skórne,

Testy skórne,

oznaczanie swoistych IgE

oznaczanie swoistych IgE

Testy płatkowe,

Testy płatkowe,

ew. LTT

ew. LTT

Rozważyć próbę prowokacyjną

Rozważyć próbę prowokacyjną

Pacjent nie jest uczulony

Pacjent nie jest uczulony

Pacjent uczulony

Pacjent uczulony

Znajdź leki alternatywne

Znajdź leki alternatywne

Postępowanie

Postępowanie



Odstawienie leku podejrzanego o

Odstawienie leku podejrzanego o

wywołanie reakcji

wywołanie reakcji



Postępowanie objawowe w

Postępowanie objawowe w

zależności od objawów

zależności od objawów

Postępowanie w przypadku

Postępowanie w przypadku

anafilaksji

anafilaksji



Adrenalina- domięśniowo

Adrenalina- domięśniowo



Zapewnienie drożności dróg oddechowych

Zapewnienie drożności dróg oddechowych



Monitorowanie czynności życiowych

Monitorowanie czynności życiowych



Jeżeli spadek ciśnienia – podaż płynów,

Jeżeli spadek ciśnienia – podaż płynów,

dopamina

dopamina



Skurcz oskrzeli- tlen, adrenalina, beta 2

Skurcz oskrzeli- tlen, adrenalina, beta 2

mimetki w nebulizacji

mimetki w nebulizacji



W celu zapobieżenia nawrotowi reakcji-

W celu zapobieżenia nawrotowi reakcji-

sterydy doustne, dożylne

sterydy doustne, dożylne

Postępowanie

Postępowanie

Dalsze postępowanie

Dalsze postępowanie

•

Zaproponowanie i przetestowanie

Zaproponowanie i przetestowanie

alternatywnych leków (wykluczenie

alternatywnych leków (wykluczenie

reaktywności krzyżowej)

reaktywności krzyżowej)

•

Rozważenie desensytyzacji jeżeli

Rozważenie desensytyzacji jeżeli

lek musi być przyjmowany przez

lek musi być przyjmowany przez

pacjenta

pacjenta

Wskazania do desensytyzacji

Wskazania do desensytyzacji



Konieczność zastosowania tego a nie innego

Konieczność zastosowania tego a nie innego

leku- np. kiła w ciąży- penicyliny

leku- np. kiła w ciąży- penicyliny



Toksoplazmoza OUN u pacjentów z AIDS-

Toksoplazmoza OUN u pacjentów z AIDS-

sulfonamidy

sulfonamidy



NLPZ- pacjenci z wskazaniem do leku

NLPZ- pacjenci z wskazaniem do leku

przeciwpłytkowego, pacjenci z chorobami

przeciwpłytkowego, pacjenci z chorobami

reumatologicznymi

reumatologicznymi



W niektórych przypadkach desensytyzacja może

W niektórych przypadkach desensytyzacja może

przynosić inne korzyści np. odczulanie na NLPZ,

przynosić inne korzyści np. odczulanie na NLPZ,

Nadwrażliwość na NLPZ

Nadwrażliwość na NLPZ

Kwas
arachidonowy

LT B

4

LTA

4

LTC

4

LTD

4

LTE

4

PGG

2

PGH

2

5-LOX

PGE

2

ASA

COX-2

COX-1

Fosfolipidy błony komórkowej

PLA

LTC4s

EP- R

EP- R

Nadwrażliwość na NLPZ

Nadwrażliwość na NLPZ

Postać pokrzywkowo-obrzękowa

Postać pokrzywkowo-obrzękowa

Postać bronchospastyczna

Postać bronchospastyczna

Najczęściej występuje krzyżowa reaktywność między lekami z grupy NLPZ

Aspiryna

Ibuprofen

Piroksykam

Pyralgina

Ketoprofen

Naproksen

Paracetamol w dawce do 1000mg

Meloksikam

Nimesulid

Celekoksyb

Selektywność NLPZ w

Selektywność NLPZ w

blokowaniu enzymów COX-1 i

blokowaniu enzymów COX-1 i

COX-2

COX-2

Nazwa leku

IC50 COX-

2/COX-1

Swoistość

Aspirin

Indomethacin

Ibuprofen

Na Salicylate

Naproxen

Celecoxib

Rofecoxib

166

60

15

2,8

0,6

0,03

0,003

COX-

1>COX-2

COX-1=COX-2

COX-1<COX-2

COX-1<<<COX-

2

Nadwrażliwość na NLPZ

Nadwrażliwość na NLPZ



Wywiad

Wywiad



Próby prowokacyjne: donosowa, doustna,

Próby prowokacyjne: donosowa, doustna,

wziewna

wziewna



Próby wprowadzenia testów in vitro:

Próby wprowadzenia testów in vitro:

»

AspiTest- uwalnianie 15-HETE z leukocytów

AspiTest- uwalnianie 15-HETE z leukocytów

»

Basotest- oznaczanie aktywacji bazofilów met

Basotest- oznaczanie aktywacji bazofilów met

cytometrii

cytometrii

»

Cast- uwalenianie leukorienów cysteinylowych

Cast- uwalenianie leukorienów cysteinylowych

przez leukocyty krwi obwodowej

przez leukocyty krwi obwodowej

Postępowanie

Postępowanie



Znalezienie alternatywnych leków

Znalezienie alternatywnych leków

przeciwbólowych: paracetamol,

przeciwbólowych: paracetamol,

nimesulid, meloksikam, celekoksyb

nimesulid, meloksikam, celekoksyb



Desensytyzacja

Desensytyzacja

Antybiotyki

Antybiotyki

PENICYLINY

PENICYLINY



Obok NLPZ najczęstsza przyczyna zgłaszanych

Obok NLPZ najczęstsza przyczyna zgłaszanych

reakcji niepożądanych polekowych

reakcji niepożądanych polekowych



najczęściej reakcje typu I ale mogą być też inne

najczęściej reakcje typu I ale mogą być też inne

postacie wg Gella Coombsa

postacie wg Gella Coombsa



Osutki plamisto grudkowe po aminopenicylinach -

Osutki plamisto grudkowe po aminopenicylinach -

nie I typu

nie I typu

CEFALOSPORYNY

CEFALOSPORYNY

Mogą krzyżowo uczulać z penicylinami

Mogą krzyżowo uczulać z penicylinami

Alergia na penicyliny

Alergia na penicyliny



Częstość występowania 0,7-10% leczonych

Częstość występowania 0,7-10% leczonych

penicylinami

penicylinami



Wstrząs ( w Polsce 38,8% wstrząsów

Wstrząs ( w Polsce 38,8% wstrząsów

polekowych jest wynikiem podania penicylin)

polekowych jest wynikiem podania penicylin)



Determinanty większe PPL

Determinanty większe PPL

(penicyloilopolilizyna)- uczulają 80% pacjentów

(penicyloilopolilizyna)- uczulają 80% pacjentów

z alergią oraz mniejsze MDM (6 różnych

z alergią oraz mniejsze MDM (6 różnych

antygenów) ale uczulenie na MDM częściej

antygenów) ale uczulenie na MDM częściej

związane z reakcjami anafilaktycznymi

związane z reakcjami anafilaktycznymi

Alergia na penicyliny

Alergia na penicyliny



Testy skórne, ew. prowokacja zaczynając

Testy skórne, ew. prowokacja zaczynając

od 1/100 dawki

od 1/100 dawki



Można odczulać: pacjenci z bakteryjnym

Można odczulać: pacjenci z bakteryjnym

zapaleniem wsierdzia, posocznica,

zapaleniem wsierdzia, posocznica,

zapalenie opon mózgowych, kiła

zapalenie opon mózgowych, kiła



Uwaga na ukryte źródła alergenu

Uwaga na ukryte źródła alergenu

•

Może uczulać wziewnie

Może uczulać wziewnie

•

Mleko

Mleko

•

Mięso

Mięso



Testy skórne z Testarpenem (obecnie wycofany),

Testy skórne z Testarpenem (obecnie wycofany),

testy skórne z penicylinami , ew. prowokacja

testy skórne z penicylinami , ew. prowokacja



Można odczulać: pacjenci z bakteryjnym

Można odczulać: pacjenci z bakteryjnym

zapaleniem wsierdzia, posocznica, zapalenie opon

zapaleniem wsierdzia, posocznica, zapalenie opon

mózgowych, kiła

mózgowych, kiła



Uwaga na ukryte źródła alergenu

Uwaga na ukryte źródła alergenu

•

Może uczulać wziewnie

Może uczulać wziewnie

•

Mleko

Mleko

•

Mięso

Mięso

Sulfonamidy

Sulfonamidy



Po penicylinach drugie najczęściej uczulające

Po penicylinach drugie najczęściej uczulające

antybiotyki

antybiotyki



Zmiany skórne: osutki grudkowe, rumienie,

Zmiany skórne: osutki grudkowe, rumienie,

wyprysk kontaktowy

wyprysk kontaktowy



Choroba posurowicza, granulocytopenia i

Choroba posurowicza, granulocytopenia i

TEN, zespół Stevensa-Johnosona

TEN, zespół Stevensa-Johnosona



Możemy odczulać- pacjenci z AIDS- zakażenia

Możemy odczulać- pacjenci z AIDS- zakażenia

Pneumocystis carini lub Toxoplasma

Pneumocystis carini lub Toxoplasma

Leki do zniczulenia

Leki do zniczulenia

miejscowego

miejscowego



Najczęściej- to reakcje wazo-wagalne spadek

Najczęściej- to reakcje wazo-wagalne spadek

ciśnienia, utrata przytomności,

ciśnienia, utrata przytomności,



Reakcje toksyczne wynikające z jednoczesnego

Reakcje toksyczne wynikające z jednoczesnego

podania adrenaliny: tachykardia, niepokój,

podania adrenaliny: tachykardia, niepokój,

zwroty głowy, omdlenie)

zwroty głowy, omdlenie)



Bardzo rzadko jest to reakcja typu I

Bardzo rzadko jest to reakcja typu I



Diagnostyka: testy punktowe, śródskórne i

Diagnostyka: testy punktowe, śródskórne i

podskórne podanie leku

podskórne podanie leku

Leki stosowane w znieczuleniu

Leki stosowane w znieczuleniu

ogólnym

ogólnym



Reakcje pokrzywkowe i anafilaksja

Reakcje pokrzywkowe i anafilaksja



W 10-20% są przyczyną powikłań

W 10-20% są przyczyną powikłań

znieczulenia

znieczulenia



Leki wywołujące (opioidy, leki

Leki wywołujące (opioidy, leki

zwiotczające, antybiotyki, leki

zwiotczające, antybiotyki, leki

wprowadzające do znieczulenia,

wprowadzające do znieczulenia,

lateks)

lateks)

Radiologiczne środki

Radiologiczne środki

cieniujące

cieniujące



Podział środków: jonowe i niejonowe

Podział środków: jonowe i niejonowe



Częściej reakcje po środkach jonowych (4-7%):

Częściej reakcje po środkach jonowych (4-7%):

–

reakcje natychmiastowe: pokrzywki,

reakcje natychmiastowe: pokrzywki,

rzadziej anafilaksja,

rzadziej anafilaksja,

–

reakcje skórne opóźnione: wysypka

reakcje skórne opóźnione: wysypka

plamisto grudkowa, rumień

plamisto grudkowa, rumień

–

Nie można odczulać, jeżeli konieczność

Nie można odczulać, jeżeli konieczność

zastosowania ponownego leku wskazana

zastosowania ponownego leku wskazana

jest premedykacja: 40mg prednisonu 12 h i

jest premedykacja: 40mg prednisonu 12 h i

2 h przed zabiegiem i lek antyhistaminowy

2 h przed zabiegiem i lek antyhistaminowy

2h przed zabiegiem

2h przed zabiegiem

Inhibitory konwertazy

Inhibitory konwertazy

angiotensyny

angiotensyny



Najczęstszy objaw niepożądany-kaszel-

Najczęstszy objaw niepożądany-kaszel-

–

nie jest to reakcja immunologiczna !!

nie jest to reakcja immunologiczna !!

–

dotyczy 15% pacjentów leczonych

dotyczy 15% pacjentów leczonych

–

nie występuje po lekach blokujących

nie występuje po lekach blokujących

receptor

receptor



Obrzęk naczynioruchowy- patogeneza

Obrzęk naczynioruchowy- patogeneza

nieznana

nieznana

–

Również po blokerach receptora

Również po blokerach receptora

–

1/500 osób stosujących lek

1/500 osób stosujących lek

Dziękuję za uwagę