R
ODZAJE
K
OMUNIKACJI
KOMUNIKACJA
WERBALNA
NIEWERBALNA
K
OMUNIKACJA
W
ERBALNA
• Komunikacja bazująca na użyciu języka
naturalnego – mowy – jako środka komunikacji.
• Posługuje się kodem – językiem – znanym obu
stronom komunikującym się.
• Jest podstawowym sposobem komunikacji
interpersonalnej.
• Za jej pomocą przekazujemy 38% wszystkich
informacji.
• Niezbędna jest obecność mówiącego i
słuchającego.
• Najczęściej towarzyszy jej komunikacja
niewerbalna.
C
ZYNNIKI
K
OMUNIKACJI
W
ERBALNEJ
• Akcent
– Czynnik najistotniejszy, ważniejszy od treści
wiadomości.
• Stopień płynności mowy
– Świadczy o odpowiedzialności i kompetencji.
• Treść właściwa przekazu
– Zasób leksykalny wskazujący na kompetencje
kulturowe rozmówcy.
– Uzależniona od władzy oraz związków
międzyludzkich.
P
ODZIAŁ
K
OMUNIKACJI
W
ERBALNEJ
Z
E
W
ZGLĘDU
N
A
K
IERUNEK
P
RZESYŁANYCH
K
OMUNIKATÓW
KOMUNIKACJA
WERBALNA
PIONOWA
•Dotyczy komunikatów formalnych.
•Interakcje między przełożonymi i podwładnymi.
POZIOMA
•Przebiega ona między członkami tej samej
grupy lub pracownikami pełniącymi funkcje
na tym samym poziomie.
•Może mieć charakter formalny lub nieformalny.
SKIEROWANA KU DOŁOWI
•Ma na celu przekazanie informacji i poleceń,
zasygnalizowanie spraw wymagających
szczególnej uwagi, rozwiązanie problemu, a
także osiąganie wyznaczonego celu pracy.
SKIEROWANA KU GÓRZE
•Ma na celu informowanie przełożonych o swoich
osiągnięciach, stopniu wykonanych zadań,
występujących w pracy problemach itp.
•W warunkach szkolnych wytwarza się, gdy uczeń
kieruje swoją wypowiedź do nauczyciela, dyrekcji
bądź pracowników szkoły.
U
MIEJĘTNOŚCI
N
IEZBĘDNE
D
O
P
OPRAWNEGO
W
YKORZYSTANIA
K
OMUNIKACJI
W
ERBALNEJ
Umiejętność mówienia.
Umiejętność czytania.
Umiejętność przekonywania.
Umiejętność aktywnego słuchania.
T
ECHNIKI
D
OSKONALĄCE
U
MIEJĘTNOŚĆ
A
KTYWNEGO
S
ŁUCHANIA
• Odzwierciedlenie
– Informujemy rozmówcę, jak zrozumieliśmy jego odczucia
lub intencje.
• Parafrazowanie
– Ujmujemy inne słowa zasłyszany komunikat, upewniając
się czy dobrze został zrozumiany.
• Klaryfikacja
– Skłaniamy rozmówcę do skoncentrowania się na głównej
idei komunikatu lub prosimy o bardziej precyzyjne
wyjaśnienie sprawy.
• Potwierdzenie
– Dopowiadamy pewne słowa, potwierdzając, że jesteśmy
zainteresowani wypowiedzią i słuchamy uważnie.
PŁASZCZYZNY
K
OMUNIKACJI
WERBALNEJ
Rzeczowa (formalna)
Przekazujemy przez
nią pewne informacje
w sposób oczywisty,
formalny.
Autoportretu
(autoprezentacji)
Informujemy przez nią,
w jakim jesteśmy
nastroju, gdy
wypowiadamy(nadajemy)
komunikat.
Wzajemnych relacji
Informuje o stosunku
do rozmówcy
lub otoczenia.
Apelu
Zawarte jest tam nasze
życzenie do odbiorcy.
K
OMUNIKACJA
N
IEWERBALNA
W
EDŁUG
S.P. M
ORREALE
Dotyczy wszystkich ludzkich zachowań
postaw i obiektów innych niż słowa, które
komunikują wiadomości i posiadają wspólne
społeczne znaczenie. Obejmuje: wygląd
fizyczny, ruch ciała, gesty, wyraz twarzy,
ruch oczu, dotyk, głos oraz sposób
wykorzystywania czasu i miejsca w
komunikowaniu się. Nie zawiera jednak
gestów które zawierają słowa, takich jak
język migowy, ani słów pisanych lub
przekazywanych elektronicznie.
S
TYLE
K
OMUNIKACJI
N
IEWERBALNEJ
tendencja afiliatywna
•Bliski dystans;
•Dotyk;
• Kontakt wzrokowy;
•Uśmiech.
tendencja dominatywna
•Wyprostowana postawa;
•Uniesiona głowa;
•Szybka mowa;
•Jednostronna komunikacja
werbalna.
F
UNKCJE
K
OMUNIKACJI
N
IEWERBALNEJ
• Komunikowanie postaw i emocji
(uzgadnianie postaw interpersonalnych).
• Wspomaganie komunikacji językowej.
• Zastępowanie mowy (gdy utrudniony
kontakt werbalny).
• Informowanie o stanie psychicznym i
emocjonalnym rozmówcy oraz jego
stosunku do nas.
• Definiowanie relacji pomiędzy rozmówcami.
• Kształtowanie wrażenia.
RODZAJE
EKSPRESJI
NIEWERBALNEJ
MIMIKA
•Informacje na temat
postaw i stanów
emocjonalnych.
•Główne rodzaje mimiki to
•szczęście, zdziwienie, strach,
•smutek, gniew, pogarda.
PROKSEMIKA
•Informacja o rozmówcy na
podstawie dystansu oraz
sposobu wykorzystania
i strukturyzowania
mikroprzestrzeni.
•Powstają pod wpływem
potrzeb afiliacji oraz
prywatności.
KINEZJETYKA
•Analizuje postawy, gesty
i ruchy ciała.
PARAJĘZYK
•Jako źródło informacji
wykorzystuje cechy głosu:
–wysokość,
–natężenie,
–tempo mówienia,
–wahania,
–zakłócenia płynności
mowy.
P
ODZIAŁ
K
OMUNIKATÓW
W K
OMUNIKACJI
N
IEWERBALNEJ
K
OMUNIKATY
N
IEWERBALNE
K
OMUNIKATY
I
NTERAKCYJNE
K
OMUNIKATY
N
IEWERBALNE
• Mimika;
• Pantomimika
– Emblematy;
– Regulatory;
– Ilustratory;
– Adaptory;
• Proksemika;
• Czynniki
paralingwistyczne;
• Powierzchowność;
• Stany fizjologiczne;
• Oczy;
• Postawa ciała;
• Budowa ciała.
K
OMUNIKATY
I
NTERAKCYJNE
• Kontakt wzrokowy;
• Dotyk;
• Relacje przestrzenne (dystans).
R
ODZAJE
D
YSTANSU
• Intymny
– Do 45 cm.
– Zarezerwowany dla rodziny, partnerów, dzieci, przyjaciół, bliskich znajomych.
– Naruszenie strefy przez inne osoby jest nieprzyjemne, krępujące, rodzi
dyskomfort i zmusza do niechcianej bliskości.
• Osobisty
– 46 cm - 122 cm
– Zarezerwowany dla klientów.
– Przestrzegany w kontaktach handlowych, na przyjęciach, spotkaniach w gronie
przyjaciół.
– Zapewnia prywatność i jednocześnie pozwala na utrzymanie wygodnego dla obu
stron dystansu.
• Społeczny
– 1, 2 m - 3, 6 m
– Zarezerwowany dla szefa prowadzącego spotkanie, wykładowcy na uczelniach,
listonosza, sklepikarza, itd.
• Publiczny
– Powyżej 3, 6 m
– Umożliwia poczucie swobody w tłumie ludzi na ulicy.
ZAKŁÓCENIA KOMUNIKACJI
• Najczęstsze przyczyny zaburzeń w
komunikowaniu:
– Nieprzygotowanie do rozmowy;
– Niejasność komunikatów;
– Okoliczności;
– Wybiórczość (odbiór niedokładny);
– Subiektywizm;
– Brak zaufania lub szacunku pomiędzy
rozmówcami.
N
IEKTÓRE
S
YGNAŁY
N
IEWERBALNE
I I
CH
I
NTERPRETACJA
Sygnał niewerbalny
Interpretacja sygnału
Energiczny, wyprostowany
chód
pewność siebie
Trzymanie rąk na biodrach
Mobilizacja, agresja
Siedzenie z nogą założoną na
nogę i kopanie w powietrze
Znudzenie
Ramiona skrzyżowane na
klatce piersiowej
Obronność, wycofanie
Chodzenie z rękami w
kieszeniach i zgarbionymi
ramionami
Smutek, nastrój depresyjny
Dłoń na policzku
Zastanawianie się,
rozmyślanie
Dotykanie i lekkie tarcie nosa
Odmowa, wątpliwości,
kłamstwo
Przecieranie oczu
Niedowierzanie, wątpliwości
Sygnał niewerbalny
Interpretacja sygnału
Ręce założone za plecami
Gniew, frustracja, obawa
Siedzenie ze ściśniętymi
nogami
Strach, niepewność
Otwarte dłonie ku górze
Niewinność, szczerość,
otwartość
Szczypanie nasady nosa, oczy
zamknięte
Ocena negatywna
Przesunięcie okularów w
stronę twarzy
Ocena negatywna
Bębnienie palcami
Zniecierpliwienie
Poprawianie, układanie
włosów
Brak pewności siebie, brak
poczucia bezpieczeństwa,
zaloty
Przechylenie głowy
zainteresowanie
Sygnał niewerbalny
Interpretacja sygnału
Stukanie palcem w brodę
Próba podjęcia decyzji
Głaskanie brody
Dodawanie sobie pewności,
próba podjęcia decyzji
Spoglądanie w dół
Smutek
Spoglądanie w dół z
odwróconą twarzą
Niewiara
Obgryzanie paznokci
Brak poczucia
bezpieczeństwa,
zdenerwowanie
Szczypanie, pociąganie ucha
Niezdecydowanie
Siadanie na brzegu krzesła
Nieśmiałość
Poprawianie ubrania,
strzepywanie
Niechęć, dezaprobata