R

ODZAJE

K

OMUNIKACJI

KOMUNIKACJA

WERBALNA

NIEWERBALNA

K

OMUNIKACJA

W

ERBALNA

• Komunikacja bazująca na użyciu języka

naturalnego – mowy – jako środka komunikacji.

• Posługuje się kodem – językiem – znanym obu

stronom komunikującym się.

• Jest podstawowym sposobem komunikacji

interpersonalnej.

• Za jej pomocą przekazujemy 38% wszystkich

informacji.

• Niezbędna jest obecność mówiącego i

słuchającego.

• Najczęściej towarzyszy jej komunikacja

niewerbalna.

C

ZYNNIKI

K

OMUNIKACJI

W

ERBALNEJ

• Akcent

– Czynnik najistotniejszy, ważniejszy od treści

wiadomości.

• Stopień płynności mowy

– Świadczy o odpowiedzialności i kompetencji.

• Treść właściwa przekazu

– Zasób leksykalny wskazujący na kompetencje

kulturowe rozmówcy.

– Uzależniona od władzy oraz związków

międzyludzkich.

P

ODZIAŁ

K

OMUNIKACJI

W

ERBALNEJ

Z

E

W

ZGLĘDU

N

A

K

IERUNEK

P

RZESYŁANYCH

K

OMUNIKATÓW

KOMUNIKACJA

WERBALNA

PIONOWA

•Dotyczy komunikatów formalnych.

•Interakcje między przełożonymi i podwładnymi.

POZIOMA

•Przebiega ona między członkami tej samej
grupy lub pracownikami pełniącymi funkcje
na tym samym poziomie.

•Może mieć charakter formalny lub nieformalny.

SKIEROWANA KU DOŁOWI

•Ma na celu przekazanie informacji i poleceń,
zasygnalizowanie spraw wymagających
szczególnej uwagi, rozwiązanie problemu, a
także osiąganie wyznaczonego celu pracy.

SKIEROWANA KU GÓRZE

•Ma na celu informowanie przełożonych o swoich
osiągnięciach, stopniu wykonanych zadań,
występujących w pracy problemach itp.

•W warunkach szkolnych wytwarza się, gdy uczeń
kieruje swoją wypowiedź do nauczyciela, dyrekcji
bądź pracowników szkoły.

U

MIEJĘTNOŚCI

N

IEZBĘDNE

D

O

P

OPRAWNEGO

W

YKORZYSTANIA

K

OMUNIKACJI

W

ERBALNEJ

Umiejętność mówienia.

Umiejętność czytania.

Umiejętność przekonywania.

Umiejętność aktywnego słuchania.

T

ECHNIKI

D

OSKONALĄCE

U

MIEJĘTNOŚĆ

A

KTYWNEGO

S

ŁUCHANIA

• Odzwierciedlenie

– Informujemy rozmówcę, jak zrozumieliśmy jego odczucia

lub intencje.

• Parafrazowanie

– Ujmujemy inne słowa zasłyszany komunikat, upewniając

się czy dobrze został zrozumiany.

• Klaryfikacja

– Skłaniamy rozmówcę do skoncentrowania się na głównej

idei komunikatu lub prosimy o bardziej precyzyjne

wyjaśnienie sprawy.

• Potwierdzenie

– Dopowiadamy pewne słowa, potwierdzając, że jesteśmy

zainteresowani wypowiedzią i słuchamy uważnie.

PŁASZCZYZNY

K

OMUNIKACJI

WERBALNEJ

Rzeczowa (formalna)

Przekazujemy przez

nią pewne informacje

w sposób oczywisty,

formalny.

Autoportretu

(autoprezentacji)

Informujemy przez nią,

w jakim jesteśmy

nastroju, gdy

wypowiadamy(nadajemy)

komunikat.

Wzajemnych relacji

Informuje o stosunku

do rozmówcy

lub otoczenia.

Apelu

Zawarte jest tam nasze

życzenie do odbiorcy.

K

OMUNIKACJA

N

IEWERBALNA

W

EDŁUG

S.P. M

ORREALE

Dotyczy wszystkich ludzkich zachowań

postaw i obiektów innych niż słowa, które
komunikują wiadomości i posiadają wspólne
społeczne znaczenie. Obejmuje: wygląd
fizyczny, ruch ciała, gesty, wyraz twarzy,
ruch oczu, dotyk, głos oraz sposób
wykorzystywania czasu i miejsca w
komunikowaniu się. Nie zawiera jednak
gestów które zawierają słowa, takich jak
język migowy, ani słów pisanych lub
przekazywanych elektronicznie.

S

TYLE

K

OMUNIKACJI

N

IEWERBALNEJ

tendencja afiliatywna

•Bliski dystans;

•Dotyk;

• Kontakt wzrokowy;

•Uśmiech.

tendencja dominatywna

•Wyprostowana postawa;

•Uniesiona głowa;

•Szybka mowa;

•Jednostronna komunikacja

werbalna.

F

UNKCJE

K

OMUNIKACJI

N

IEWERBALNEJ

• Komunikowanie postaw i emocji

(uzgadnianie postaw interpersonalnych).

• Wspomaganie komunikacji językowej.
• Zastępowanie mowy (gdy utrudniony

kontakt werbalny).

• Informowanie o stanie psychicznym i

emocjonalnym rozmówcy oraz jego

stosunku do nas.

• Definiowanie relacji pomiędzy rozmówcami.
• Kształtowanie wrażenia.

RODZAJE

EKSPRESJI

NIEWERBALNEJ

MIMIKA

•Informacje na temat

postaw i stanów

emocjonalnych.

•Główne rodzaje mimiki to

•szczęście, zdziwienie, strach,

•smutek, gniew, pogarda.

PROKSEMIKA

•Informacja o rozmówcy na

podstawie dystansu oraz

sposobu wykorzystania

i strukturyzowania

mikroprzestrzeni.

•Powstają pod wpływem

potrzeb afiliacji oraz

prywatności.

KINEZJETYKA

•Analizuje postawy, gesty

i ruchy ciała.

PARAJĘZYK

•Jako źródło informacji

wykorzystuje cechy głosu:

–wysokość,

–natężenie,

–tempo mówienia,

–wahania,

–zakłócenia płynności

mowy.

P

ODZIAŁ

K

OMUNIKATÓW

W K

OMUNIKACJI

N

IEWERBALNEJ

K

OMUNIKATY

N

IEWERBALNE

K

OMUNIKATY

I

NTERAKCYJNE

K

OMUNIKATY

N

IEWERBALNE

• Mimika;
• Pantomimika

– Emblematy;
– Regulatory;
– Ilustratory;
– Adaptory;

• Proksemika;
• Czynniki

paralingwistyczne;

• Powierzchowność;
• Stany fizjologiczne;
• Oczy;
• Postawa ciała;
• Budowa ciała.

K

OMUNIKATY

I

NTERAKCYJNE

• Kontakt wzrokowy;
• Dotyk;
• Relacje przestrzenne (dystans).

R

ODZAJE

D

YSTANSU

• Intymny

– Do 45 cm.
– Zarezerwowany dla rodziny, partnerów, dzieci, przyjaciół, bliskich znajomych.
– Naruszenie strefy przez inne osoby jest nieprzyjemne, krępujące, rodzi

dyskomfort i zmusza do niechcianej bliskości.

• Osobisty

– 46 cm - 122 cm
– Zarezerwowany dla klientów.
– Przestrzegany w kontaktach handlowych, na przyjęciach, spotkaniach w gronie

przyjaciół.

– Zapewnia prywatność i jednocześnie pozwala na utrzymanie wygodnego dla obu

stron dystansu.

• Społeczny

– 1, 2 m - 3, 6 m
– Zarezerwowany dla szefa prowadzącego spotkanie, wykładowcy na uczelniach,

listonosza, sklepikarza, itd.

• Publiczny

– Powyżej 3, 6 m
– Umożliwia poczucie swobody w tłumie ludzi na ulicy.

ZAKŁÓCENIA KOMUNIKACJI

• Najczęstsze przyczyny zaburzeń w

komunikowaniu:

– Nieprzygotowanie do rozmowy;
– Niejasność komunikatów;
– Okoliczności;
– Wybiórczość (odbiór niedokładny);
– Subiektywizm;
– Brak zaufania lub szacunku pomiędzy

rozmówcami.

N

IEKTÓRE

S

YGNAŁY

N

IEWERBALNE

I I

CH

I

NTERPRETACJA

Sygnał niewerbalny

Interpretacja sygnału

Energiczny, wyprostowany

chód

pewność siebie

Trzymanie rąk na biodrach

Mobilizacja, agresja

Siedzenie z nogą założoną na
nogę i kopanie w powietrze

Znudzenie

Ramiona skrzyżowane na
klatce piersiowej

Obronność, wycofanie

Chodzenie z rękami w

kieszeniach i zgarbionymi

ramionami

Smutek, nastrój depresyjny

Dłoń na policzku

Zastanawianie się,

rozmyślanie

Dotykanie i lekkie tarcie nosa

Odmowa, wątpliwości,

kłamstwo

Przecieranie oczu

Niedowierzanie, wątpliwości

Sygnał niewerbalny

Interpretacja sygnału

Ręce założone za plecami

Gniew, frustracja, obawa

Siedzenie ze ściśniętymi

nogami

Strach, niepewność

Otwarte dłonie ku górze

Niewinność, szczerość,

otwartość

Szczypanie nasady nosa, oczy

zamknięte

Ocena negatywna

Przesunięcie okularów w

stronę twarzy

Ocena negatywna

Bębnienie palcami

Zniecierpliwienie

Poprawianie, układanie

włosów

Brak pewności siebie, brak

poczucia bezpieczeństwa,

zaloty

Przechylenie głowy

zainteresowanie

Sygnał niewerbalny

Interpretacja sygnału

Stukanie palcem w brodę

Próba podjęcia decyzji

Głaskanie brody

Dodawanie sobie pewności,

próba podjęcia decyzji

Spoglądanie w dół

Smutek

Spoglądanie w dół z

odwróconą twarzą

Niewiara

Obgryzanie paznokci

Brak poczucia

bezpieczeństwa,

zdenerwowanie

Szczypanie, pociąganie ucha

Niezdecydowanie

Siadanie na brzegu krzesła

Nieśmiałość

Poprawianie ubrania,

strzepywanie

Niechęć, dezaprobata