Kształcenie nauczycieli

KSZTAŁCENIE

To ogół świadomie organizowanych czynności i procesów

umożliwiających ludziom uzyskanie wiedzy i orientacji w

otaczającej rzeczywistości społecznej. Zmierza ono do

możliwie wszechstronnego rozwoju osobowości,

kształtowania określonych uzdolnień, zainteresowań i

ogólnej sprawności umysłowej. Wynikiem kształcenia jest

wykształcenie.

Mówiąc o kształceniu nauczycieli

mamy na myśli nie tylko samo kształcenie, ale raczej

„dokształcenie”

- rozumiane, jako rozwinięcie, poszerzenie swojej

dotychczas zdobytej wiedzy.

Ale także kształcenie osobowości.

Modele kształcenia nauczycieli

wg Henryki Kwiatkowskiej



Orientacja technologiczna,



Orientacja humanistyczna,



Orientacja funkcjonalna.

Charakterystyczne jest tutaj ujmowanie człowieka, jako

układu reaktywnego, a poznania- jako obiektywnego,

poza podmiotowego; założenia behawioryzmu (kierunek,

w którym ludzi poddaje się działaniu określonych bodźców

i obserwuje się ich określone reakcje na te bodźce).

Źródłem tej orientacji jest zinstrumentalizowana

psychologia uczenia się.

Orientacja technologiczna

Podstawy psychologiczne



Regulacja zachowania człowieka, w tym również uczenia

się, przebiega na poziomie reaktywno-nawykowym.



Człowiek behawiorystów jest istotą reaktywną, każdorazowo

popychaną przez przypadkowe bodźce i przez innych ludzi,

przystosowującą się do otoczenia pod naciskiem nagród i

kar.



Psychologia behawiorystyczna uznaje tylko to, co jest

stwierdzalne empirycznie.

Podstawowym terminem tej psychologii jest

„zachowanie obserwowalne”.

Twórca koncepcji behawiorystycznej

Burrhus Skinner nie używa takich pojęć

jak świadomość czy umysł,

jest przeciwnikiem pojęć wolność czy

odpowiedzialność.

Wyznaczniki orientacji

technologicznej



Niedowartościowanie wykształcenia

teoretycznego



Zagubienie problematyki aksjologicznej



Jednostronny instrumentalizm



Daleko idąca sterowność procesu kształcenia

nauczycieli

Praktycznie uzewnętrznienie



Cel procesu nauczycieli sprowadza się do wyćwiczenia

określonych umiejętności, potrzebnych do realizacji zadań

dydaktycznych;



W procesie przygotowania nauczyciela do zawodu nie

eksponuje się norm moralnych, społecznych , etycznych,

estetycznych, ale normy prakseologiczne (organizacyjne,

ekonomiczne, ergonomiczne);



Wysoka sterowność procesu kształcenia nauczycieli

znajduje potwierdzenie w stosowanych technikach

dydaktycznych, które służą głównie kształtowaniu

zaprogramowanych reakcji osoby uczącej się.

Podsumowanie



źródło nauczycielskich osiągnięć uznaje uwarunkowania

zewnętrzne, sytuacyjne, empirycznie stwierdzalne i

wymierzalne.



sprowadza kształcenie do precyzyjnie sterowanego procesu



Technika mikronauczania

Orientacja humanistyczna

Nauczyciel wyrasta z opozycji do koncepcji nauczyciela– technologa.

Dobry nauczyciel to przede wszystkim człowiek.

Wiedza specjalistyczna jest podstawowym warunkiem kompetencji.

Kształcenie nauczycieli ma być procesem stawania się nauczycielem.

Podstawy psychologiczne



Psychologia humanistyczna koncentruje się na relacji

nadawca- komunikat- odbiorca.



natura człowieka jest wyrażona i w pełni realizuje się

poprzez bycie człowiekiem w związku z innymi ludźmi.



koncepcja człowieka autentycznego.



podmiotowym charakterze poznania



Człowiek, jako przedmiot zainteresowania psychologii

stanowi niepowtarzalną całość



Podstawową właściwością natury ludzkiej jest rozwój



wewnętrzne dążenie do samorealizacji

Wyznaczniki orientacji

humanistycznej

Koncepcja wychowania humanistycznego zakłada

zasadniczy zwrot w kształceniu nauczycieli:

• Podstawowym celem kształcenia jest pomoc nauczycielowi
w odkrywaniu własnej indywidualności.

• Kluczowym pojęciem w konstruowaniu programu
humanistycznej edukacji nauczycielskiej jest pojecie
„ja”.

• Wiedza specjalistyczna jest pierwszym i podstawowym
warunkiem nauczycielskich kompetencji

• Wiedza pedagogiczno- metodyczna stanowi
komplementarny składnik wykształcenia nauczyciela.

•

• Działania praktyczne studenta są warunkiem odkrywania
osobistego znaczenia teorii.

Efektywny nauczyciel jest on indywidualnością

świadomie posługującą się własnym zasobem intelektualnym,

sprawnościowym i uczuciowym w celu

zindywidualizowanego rozwiązywania

problemów pedagogicznych.

Głównym celem studiów nie jest, więc nauczanie kandydatów

na nauczycieli,

jak uczyć i wychowywać innych, lecz umożliwienie

nauczenia się, jak dobrze „używać”

siebie jako zasadniczego instrumentu w pracy z dzieckiem.

Orientacja funkcjonalna

Wyraża ją postulat

„uobecniania nauki”

w działaniu

pedagogicznym, nasycenia teorią czynności praktycznych.

W pracy nauczyciela nie dokonuje się ono przez

przyswojenie najnowszej wiedzy, a poprzez udostępnienie

wyników poznania i procedur ich osiągania.

Aby „uobecnić naukę” w działaniu praktycznym nauczyciela

w procesie kształcenia należy nadać szczególne znaczenie:

•

wiedzy

- która jest podstawą działania,

•

aspektom metodologicznym

- podstawa tworzenia systemu

wiedzy,

•

umiejętnościom praktycznym

Podstawy psychologiczne



Źródło orientacji to psychologia poznawcza



Ważnym wyznacznikiem zachowania się człowieka są

posiadane przez niego struktury poznawcze



Skuteczne działanie człowieka wymaga nie tylko informacji

o tym, co się może zdarzyć, ale także o tym, jaką wartość

ma to do czego człowiek dąży

Wyznaczniki orientacji

funkcjonalnej



Kształcenie działaniowe



„

Nadmiarowość” kwalifikacji



Istotny warunek funkcjonalności wiedzy to świadomość jej

źródeł oraz sposobów jej odkrywania.



Wzrost znaczenia wiedzy nauczyciela o sobie, jako o

podmiocie działania.



Istotnym elementem struktury „ja” jest poziom

samoakceptacji.



Uwzględnienie problematyki aksjologicznej w treściach

programowych.

Jak kształcić nauczyciela, by wiedza naukowa przenikała

jego czynności praktyczne?

Document Outline