Plan badania ginekologicznego-

małe zwierzęta

Katedra Rozrodu Zwierząt z Kliniką

oraz Poliklinika Weterynaryjna UWM

Wydział Medycyny Weterynaryjnej

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Badanie ginekologiczne suki

I. Plan badania

1. Opis zwierzęcia: imię, rasa, wiek
2. Wywiad: dotychczasowy rozród, która

ruja z kolei, odstępy między cieczkami,
długość cieczek porody, ilość szczeniąt w
miotach, ich przeżywalność, czy były
stosowane hormony

patologia: pobranie pokarmu i wody,

zmiany w zachowaniu,

3. Badanie stanu ogólnego
temperatura, błony śluzowe (ew.

bladość, przekrwienie), jakość sierści
(symetryczne wyłysienia, wełnistośc
pokastracyjna)

4. Badanie ginekologiczne zewnętrzne
oglądanie sromu, tylnej powierzchni ud,

stawów skokowych , spodniej strony
ogona

oglądanie i omacywanie gruczołu

mlekowego

omacywanie jamy brzusznej

5. Badanie ginekologiczne wewnętrzne

Wziernikowanie pochwy lub badanie

endoskopowe

Waginoskopia

zmiany morfologiczne śluzówki pochwy

Obraz waginoskopowy okresu

proestrus i estrus

Obraz waginoskopowy śluzówki pochwy podczas
proestrus

Image

provided by FEF Lindsay, Dept. of Anatomy, University of Glasgow

Obraz waginoskopowy śluzówki pochwy
podczas estrus

Nieprawidłowości w budowie

narządów rozrodczych

Autumn Davidson, DVM, MS, Dipl. ACVIM
Veterinary Medical Teaching Hospital, School of
Veterinary Medicine, University of California.

Przegroda przedsionka pochwy

Hyperplazja błony śluzowej pochwy

fot. Magazyn Weterynaryjny

Endoskop sztywny (histeroskop A4763, Olympus Winter & IBE
GmbH, Hamburg)

Endoskop sztywny (histeroskop kompaktowy 8645.403, Wolf
GmbH, Knittlingen)

Kateryzacja macicy suki

Badanie cytologiczne

Cytologia

• Pobieranie wymazów – technika-

standaryzacja i wczesne rozpoczęcie badania

• Indeks eozynofilny (SCI – supreficial cell

index)- proestrus- wzrost estrogenów

• brak widocznych zmian w okresie owulacji

• estrus – wzrost ilości złuszczonych komórek

tzw. „czipsów” – wzrost koncentracji P4

• Późne estrus – nagły spadek SCI- średnio 8

dni od piku LH ale wahania od 6-11 dni i jest

to początek metestrus – dzień 1.(obecność

leukocytów)

Warstwy komórek błony śluzowej pochwy w trakcie prosetrus i estrus

Bazalne i parabazalne

Pośrednie

Częściowo złuszczone
powierzchowne górne i dolne

Całkowicie złuszczone tzw. „czipsy”

proestrus

Proestrus - estrus

estrus

Późne proestrus- wczesne estrus –
wszystkie komórki złuszczone

Barwienie Dif-Quik ( po lewej) oraz met. Shorra ( po prawej)

Późne estrus- wczesne
metestrus (8-9 dni po piku
LH) głównie komórki
powierzchowne, a także
parabazalne i bazalne
oraz charakterystyczne
dla tej fazy leukocyty

Metestrus - głównie
komórki bazalne oraz
leukocyty

Badania dodatkowe

• Badania hormonalne- LH, progesteron
• Badanie USG
• Badanie RTG
• Badanie oporności śluzu pochwowego
• badania hematologiczne i serologiczne

( brucella canis, herpes virus, mycoplasma sp.,
chalmydie, drożdżaki)

Flora bakteryjna u suk zdrowych oraz z problemami płodności rodzajowo nie różni się

od siebie

W przypadkach klinicznych hoduje się zwykle mniej izolatów, silniejszych patogenów
Diagnoza jest trudna i powinna być ostrożna (czysta hodowla, duża liczba bakterii)

• Flora bakteryjna u suk zdrowych

oraz z problemami płodności

rodzajowo nie różni się od siebie

• W przypadkach klinicznych hoduje

się zwykle mniej izolatów,

silniejszych patogenów

• Diagnoza jest trudna i powinna być

ostrożna (czysta hodowla, duża

liczba bakterii)

Testy LH

• wymagają codziennego oznaczania –

ponieważ gwałtowny wzrost stężenia
może trwać tylko jeden dzień

( np. LH Detect®)

LH i owulacja

Owulacja wraz z gwałtownym wzrostem LH

występuje w późnym proestrus lub

wczesnym estrus – poziomy LH wzrastają

przez 1-2 dni i są podwyższone przez 1 do 3

dni

Czas owulacji to 48-60 godz. po wyraźnym

wzroście LH i 36-48 godz. po jego piku

Wzrostowi koncentracji LH towarzyszy

przedowulacyjny wzrost P4

charakterystyczny dla suk

Dojrzewanie oocytów

oocyty owulują jako I rzędowe, a 2-3 dni

od owulacji, przekształcają się w II rzędowe

Pik LH

↓

36-48 godz.

Owulacja – oocyt I rzędowy

PROGESTERON

5-8

ng/ml

↓

2-3 dni

Oocyt II rzędowy dojrzały w jajowodzie

Płodność u suk

Długi okres „płodności” w jednym cyklu

w stosunku do innych gatunków zwierząt
domowych (95%)

Suki, które były nieskutecznie kryte

kawlifikowane są jako czasowo niepłodne

Przyczyny
• nieprawidłowe

wyznaczenie

czasu

krycia

przy

kryciu

jednokrotnym

• transport zwierzęcia na dość długie odległości
• złej jakości nasienie
• błędach w procedurze inseminacji

Okresy potencjalnej

płodności suk

• Okres, w którym suka może być

skutecznie pokryta waha się od 12-14
dni : 5-6 dni przed owulacją oraz 7-8
dni po owulacji

- nasienie psa może przetrwać w

drogach rodnych suki nawet do 8 dni

- oocyty II rzędowe mogą być zdolne

do zapłodnienia w jajowodzie nawet do
5 dni

Optymalny okres płodności

suk

Skuteczne krycia w większości

przypadków ograniczają się do dnia
4-6 po piku LH. Po tym czasie suki
mogą być nadal płodne lecz spada
odsetek skutecznego pokrycia, co
jest związane z degeneracją oocytów
II rzędowych oraz zamykaniem szyjki
macicy, które może rozpocząć się już
7 dnia po piku LH

Oznaczanie progesteronu

Oznaczanie poziomu progesteronu u suk co 1-3

dni staje się złotym środkiem do wyznaczenia
czasu owulacji i optymalnego krycia bądź
inseminacji

Codzienną oceną P4 rozpoczynając od

środkowego-późnego proestrus możemy
wyznaczyć czas początku wzrostu P4 i tym
samym wzrostu LH z dokładnością od 0,5- 1
dnia (czułość metody, osobnicza zależność :
0,4 do 0,8 ng/ml, 0,7 do 1,2 ng/ml lub od 0,8
do 2-3 lub więcej ng/ml)

Rzekome proestrus i estrus

Zmiany związane z wystąpieniem rui

jak wzrost poziomu estrogenów, typowe
zachowanie suki gotowej do krycia,
obrzęk sromu, SCI 80-100%, mogą
przebiec bez wystąpienia owulacji.
Przyczyną są zaburzenia w uwalnianiu
FSH i LH i może temu towarzyszyć mały
i krótkotrwały wzrost koncentracji P4 lub
w ogóle brak jego wzrostu.