Wsparcie społeczne a inne

Wsparcie społeczne a inne

czynniki prowadzące do

czynniki prowadzące do

zmiany

zmiany

Status pojęć:

Status pojęć:



Czynniki leczące, prowadzące do zmiany

– oddziaływania skierowane na

strukturę psychiczną lub jej przejawy w

postaci zachowania, uaktywniające

pożądane z perspektywy

salutogenetycznej zmiany



Warunki konieczne

– najczęściej chodzi

o specyficzny rodzaj relacji z pacjentem,

na tle której działania terapeutyczne

oddziałują najefektywniej

Koncepcja Yaloma



Wyodrębnił 12 czynników
leczących



Część z nich występuje głównie w
terapii indywidualnej, niektóre
tylko w terapii grupowej



Niektóre czynniki w każdej szkole
terapeutycznej określane są innym
terminem

pacjent

terapeuta

Kontekst

Warunki konieczne

Czynniki leczące

strategie

rodzaj

zmiany

Czynniki leczące i

prowadzące do zmiany:



Nadzieja na osiągnięcie zmiany – występuje
już w momencie zgłoszenia się na terapię,
modyfikując jej przebieg i efekty.



Poszerzanie świadomości zwane też
wglądem – to nabywanie nowych informacji o
doświadczanych pragnieniach, uczuciach i
motywach postępowania.



Monitorowanie zachowań – kontrolowanie i
śledzenie własnych wyborów i zachowań
poprzez manipulowanie karami i nagrodami.



katharsis, odreagowanie (wzbudzanie

pobudzenia emocjonalnego) – powtórne

przeżycie i wyrażenie traumatycznych

przeżyć i doświadczeń.



  Naśladowanie funkcji terapeuty -

posługiwanie się takimi narzędziami

badania rzeczywistości jak terapeuta.



Uświadomienie egzystencjalne –

uświadomienie sobie takich aspektów

siebie, które są związane z poczuciem sensu

własnego istnienia, cierpienia, samotności.

Czynniki w terapii
grupowej



Poczucie podobieństwa (uniwersalizacja) –

spotkanie osób o podobnych problemach

zmniejsza poczucie wyjątkowości na rzecz

poczucia podobieństwa.



Altruizm – przeżycie doświadczeń bycia

pomocnym innej osobie poprzez dzielenie się

własnym doświadczeniem.



Korektywne doświadczanie rodziny

pierwotnej – doświadczenie takiej pozycji czy

roli w grupie, która jest odmienna od tej

doświadczonej w rodzinie.

Czynniki w terapii
grupowej



Interpersonalne uczenie się – odbiór -
informacji zwrotnych udzielanych przez innych
członków grupy



Interpersonalne uczenie się – przekaz -
udzielanie informacji zwrotnych.



Spójność grupy – poczucie atrakcyjności
grupy dla wszystkich jej członków. Wymiary
spójności to: atrakcyjność i wzajemne
powiązania, wsparcie, empatia, ujawnianie Ja,
osiąganie wspólnych celów.

Pojęcie zmiany w
psychoterapii i pomocy
psychologicznej

Zmiana i jej wskaźniki w
psychoterapii są określane na
poziomie subiektywnym i
obiektywnym
Zmiana jest badana jako efekt
końcowy lub cząstkowy terapii
Dynamika przebiegu zmiany różna w
zależności od jej definicji

Trójczynnikowy model
zdrowia i efektów terapii -
Strupp i Hadley

Założenie ogólne:

Założenie ogólne:

definiowanie zdrowia

definiowanie zdrowia

i efektów terapii odbywa się inaczej

i efektów terapii odbywa się inaczej

w zależności od tego KTO – dokonuje

w zależności od tego KTO – dokonuje

oceny efektów

oceny efektów



SPOŁECZEŃSTWO

SPOŁECZEŃSTWO



PACJENT

PACJENT



PROFESJONALISTA

PROFESJONALISTA

Społeczeństwo

Społeczeństwo

(instytucje

(instytucje

zajmujące się

zajmujące się

ubezpieczeniami, leczeniem)

ubezpieczeniami, leczeniem)

:

:



Stabilnością zachowań w obszarze

Stabilnością zachowań w obszarze

pełnionych ról społecznych

pełnionych ról społecznych



Przewidywalnością, czyli

Przewidywalnością, czyli

powtarzalnością zachowań

powtarzalnością zachowań

adaptacyjnych

adaptacyjnych



Podporządkowaniem się normom

Podporządkowaniem się normom

moralnym, społecznym i prawnym

moralnym, społecznym i prawnym

Pacjenci stosują kryteria:

Pacjenci stosują kryteria:



Poczucia dobrostanu, szczęścia i
zadowolenia (badania Seligmana
Consumer Reports)



Adaptacja społeczna w obszarze
funkcjonowania rodzinnego i
zawodowego



Kryterium drugie jest zgodne z
kryterium społecznym

Profesjonaliści:

Profesjonaliści:



W zależności od szkoły

W zależności od szkoły

psychoterapii stosują wskaźniki

psychoterapii stosują wskaźniki

subiektywne i obiektywne zmiany

subiektywne i obiektywne zmiany



Systemy terapeutyczne często

Systemy terapeutyczne często

stosują kryterium zmiany

stosują kryterium zmiany

intrapsychicznej, zdefiniowanej w

intrapsychicznej, zdefiniowanej w

kategoriach zmiany cech lub

kategoriach zmiany cech lub

struktury osobowości

struktury osobowości

Spełnienie wszystkich

Spełnienie wszystkich

kryteriów okazuje się

kryteriów okazuje się

bardzo trudne:

bardzo trudne:



Najczęściej obserwowane
rozbieżności występują między
pacjentem a społeczeństwem i
terapeutą



Rozbieżności są bardziej
obserwowalne w trakcie terapii
niż po jej zakończeniu (poza
nielicznymi wyjątkami)

Warianty niezgodności oceny

efektywności

S

P

T

Typ zab.
Problem

u

-

X

X

Bunt
rozwojow

y

X

-

X

?

X

X

-

Osobowo

ść

zależna

Przebieg zmiany w
oddziaływaniach

Zmiana ciągła – płynny przyrost

Zmiana ciągła – płynny przyrost

pewnych umiejętności, wiedzy czy

pewnych umiejętności, wiedzy czy

sprawności

sprawności

Stadialna – najpierw progres,

Stadialna – najpierw progres,

potem plateau

potem plateau

Zmiana o charakterze cyklicznym –

Zmiana o charakterze cyklicznym –

progres, plateau, regres lub

progres, plateau, regres lub

odwrotnie

odwrotnie

Typ zmiany - przykłady

sesje

zmiana

sesje

Przymierze terapeutyczne

Przymierze terapeutyczne



Pojęcie zapożyczone z psychoanalizy,

które w innych systemach nosiło

nazwę relacji terapeutycznej



Uznana obecnie za jeden z

podstawowych, niespecyficznych

czynników leczących



Niespecyficzne czynniki leczące

generalnie sprowadzane są do poziomu

akceptacji, empatii i zrozumienia

Przymierze konstytuowane jest

Przymierze konstytuowane jest

przez:

przez:



Realną więź powstającą między

pacjentem i terapeutą w trakcie wspólnej

pracy nad zgłaszanymi problemami



Więź przeniesieniową tworzącą się na

bazie regresji i projekcji z różnych

okresów tworzenia się aparatu

psychicznego



Poziom uzgodnionych

(wynegocjowanych) celów i zadań terapii

Fluktuacja przymierza w pracy

nad zmianą

wysoki

niski

Przerwanie
relacji

Przymierze w pracy nad

Przymierze w pracy nad

zmianą charakteryzuje się

zmianą charakteryzuje się



Dynamiką przebiegu – oscyluje od

Dynamiką przebiegu – oscyluje od

silniejszego do ryzyka przerwania

silniejszego do ryzyka przerwania

więzi

więzi



Znaczniejszy poziom przymierza

Znaczniejszy poziom przymierza

umożliwia stosowanie interwencji

umożliwia stosowanie interwencji

frustrujących

frustrujących



Zagrożenie przerwania przymierza jest

Zagrożenie przerwania przymierza jest

zawsze priorytetowym tematem sesji

zawsze priorytetowym tematem sesji

Warunki konieczne określone
są zasadą:

Abstynencji – wstrzemięźliwości

Abstynencji – wstrzemięźliwości

–

–

1)

1)

wskazuje na to, jaki poziom

wskazuje na to, jaki poziom

zaspokajających interwencji

zaspokajających interwencji

może być stosowany w ramach

może być stosowany w ramach

danego systemu

danego systemu

terapeutycznego;

terapeutycznego;

2)

2)

określa jaki rodzaj gratyfikacji

określa jaki rodzaj gratyfikacji

jest możliwy dla terapeuty

jest możliwy dla terapeuty



Neutralności

Neutralności

– określa, że 1) terapeuta

– określa, że 1) terapeuta

nie przekazuje pacjentowi informacji o

nie przekazuje pacjentowi informacji o

własnym światopoglądzie i nie nakłania

własnym światopoglądzie i nie nakłania

go do respektowania zasad wybranego

go do respektowania zasad wybranego

przez siebie światopoglądu 2) jeśli

przez siebie światopoglądu 2) jeśli

terapeuta pracuje w obszarze jakiegoś

terapeuta pracuje w obszarze jakiegoś

systemu religijnego i

systemu religijnego i

światopoglądowego, świadomie

światopoglądowego, świadomie

wpływając i modyfikując cele terapii, to

wpływając i modyfikując cele terapii, to

powinien o tym informować pacjenta

powinien o tym informować pacjenta