1

Witam Państwa na wykładzie z 
podstaw makro-ekonomii, :)… 

2

WAHANIA  WIELKOŚCI 

PRODUKCJI W GOSPODARCE 

ZAMKNIĘTEJ

3

MODEL    AD/AS

  opisuje 

CYKL  KONIUNKTURALNY

, 

czyli  od-chylenia  rzeczywistej  wielkości  produkcji, 
Y

E

,  od  produkcji  poten-cjalnej,  Yp,  i  pochodne 

zmiany cen, P, i bezrobocia, U. 

4

DYGRESJA

BARDZO  długookresowe  (np.  40  lat)  zmiany 
potencjalnej  pro-dukcji,  Y

p

,  stanowią  WZROST 

GOSPODARCZY.  W  okresie  krót-szym  (np.  6  lat) 
zmiany  zagregowanych  wydatków,  AE

PL

,  powodu-ją, 

że    rzeczywista  produkcja,  Y

E

,  waha  się  wokół 

produkcji poten-cjalnej, Y

P

. 

Rzeczywista  i  potencjalna  produkcja  w  USA, 
lata1960 - 2000

KONIEC DYGRESJI

5

OTO MODEL  AD/AS:

Y

P

LAS

AD

E

SAS

0

Y

P

Model AD/AS składa się z:  

-  LINII  ZAGREGOWANEGO  POPYTU,  AD,  która 
jest ujemnie nachylona. 

6

OTO MODEL  AD/AS:

Y

P

LAS

AD

E

SAS

0

Y

P

Model AD/AS składa się z:  

-  LINII  ZAGREGOWANEGO  POPYTU,  AD,  która 
jest ujemnie nachylona. 

- 

LINII 

ZAGREGOWANEJ 

PODAŻY 

KRÓTKOOKRESOWEJ,  SAS,  która  jest  dodatnio 
nachylona i płaska. 

7

OTO MODEL  AD/AS:

Y

P

LAS

AD

E

SAS

0

Y

P

Model AD/AS składa się z:  

-  LINII  ZAGREGOWANEGO  POPYTU,  AD,  która 
jest ujemnie nachylona. 

- 

LINII 

ZAGREGOWANEJ 

PODAŻY 

KRÓTKOOKRESOWEJ,  SAS,  która  jest  dodatnio 
nachylona i płaska. 

- 

LINII 

ZAGREGOWANEJ 

PODAŻY 

DŁUGOOKRESOWEJ, LAS, która jest pionowa. 

8

1. 

UJEMNIE 

NACHYLONA 

LINIA 

ZAGREGOWANEGO PO-PYTU, AD 

9

Linia  AD  ilustruje  odwrotną  zależność  średniego 
poziomu  cen  w  gospodarce,  P,  i  wielkości 
zagregowanych wydatków, AE

PL

. Jak widać, wzrost 

cen tłumi zagregowane wydatki. 

AD

0

Y

P

10

Po  pierwsze,  zmiany  średniego  poziomu  cen  w 
gospodarce,  P,  zmieniają  zagregowane  wydatki, 
AE

PL

, poprzez 

EFEKT STOPY PROCENTOWEJ.

 

Po  drugie,  zmiany  średniego  poziomu  cen,  P, 
zmieniają  zagrego-wane  wydatki,  AE

PL

,  poprzez 

EFEKT MAJĄTKOWY. 

AD

0

Y

P

11

EFEKT  STOPY  PROCENTOWEJ

  polega  na  tym,  że 

zmiana  poziomu  cen,  P,  wpływa  na  realną  podaż 
pieniądza  M

SN

/P  i  po-ziom  stopy  procentowej,  i

r

   

czyli ceny kredytów, powodując od-wrotną zmianę 
wydatków na konsumpcję, C, i (lub) inwestycje, I. 

AD

0

Y

P

12

EFEKT MAJĄTKOWY

 polega np. na tym, że spadek 

poziomu cen, P, zwiększa realną wartość aktywów 
(np.  aktywów  finanso-wych),  zachęcając  ich 
posiadaczy 

do 

zwiększenia 

wydatków 

(np. 

konsumpcji, C). 

AD

0

Y

P

13

Poza cenami wpływ na zagregowane wydatki mogą 
wywierać 

np. 

zmiany 

poziomu 

podatków, 

wydatkow państwa, sytuacji na gieł-dzie itp., które 
również zmieniają majątek ludzi. 

14

Przesunięcia całej linii zagregowanego popytu, AD, 
pokazują 

skutki 

MAKROEKONOMICZNYCH 

SZOKÓW POPYTOWYCH. Ich przyczyną są, inne niż 
spowodowane  ruchem  cen,  P,  zmiany  skład-ników 
zagregowanych wydatków, AE

PL

. 

Np.  dla  każdego  poziomu  cen,  P,  wzrost 

wydatków  pań-stwa,  G,  zwiększa  zagregowane 
wydatki,  AE

PL

,  i  produkcję,  Y,  w  gospodarce: 

(GAE

PL

Y).

  

AD

0

Y

P

AD

2

AD

1

15

WAŻNE  ZJAWISKO: 

„WYPIERANIE” 

(ang.  crowding 

out): 

GAE

PL

YM

D

i C+IAE

PL

.

 

Rosnące  wydatki  publiczne  (G)  zastępują  wydatki 

prywatne (C +I). W efekcie zagregowane wydatki, 

AE

PL

, zmieniają się stosun-kowo słabo.

16

POZYTYWNE 

MAKROEKONOMICZNE 

SZOKI 

POPYTOWE 

(np.  ekspansywna  polityka  pieniężna 

banku  centralnego)  zwięk-szają  zagregowane 
zapotrzebowanie  na  dobra  finalne,  AE,  odpo-
wiadające  poszczególnym  poziomom  cen,  P  (zob. 
ADAD

1

). 

AD

0

Y

P

AD

2

AD

1

17

POZYTYWNE 

MAKROEKONOMICZNE 

SZOKI 

POPYTOWE  (np.  ekspansywna  polityka  pieniężna 
banku  centralnego)  zwięk-szają  zagregowane 
zapotrzebowanie  na  dobra  finalne,  AE,  odpo-
wiadające  poszczególnym  poziomom  cen,  P  (zob. 
ADAD

1

). 

Odwrotny  skutek  mają 

SZOKI  NEGATYWNE

  (np. 

spadek  wy-datków  prywatnych  inwestorów)  (zob. 
ADAD

2

). 

AD

0

Y

P

AD

2

AD

1

18

2.  LINIE  ZAGREGOWANEJ  PODAŻY:  SAS  I 
LAS

19

Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne 
zdarzenia  (np.  zmiany  zagregowanej  podaży) 
rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. 

KRYTERIUM 

STANOWI  STOPIEŃ  DOSTOSOWANIA  SIĘ  PŁAC  I 
CEN  DO  ZMIENIONYCH  WARUNKÓW  GOSPO-
DAROWANIA. 

         

20

Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne 
zdarzenia  (np.  zmiany  zagregowanej  podaży) 
rozróżniają  KRÓTKI  i  DŁUGI  OKRES.  Kryterium 
stanowi  stopień  dostosowania  się  płac  i  cen  do 
zmienionych warunków gospodarowania. 
         

OKRES KRÓTKI 

(kilkanaście miesięcy? dwa 

lata?)  jest  za  krótki,  aby  płace  i  ceny  mogły  się 
zmienić i dostosować do nowej sytuacji. 
                 

OKRES  DŁUGI 

(pięć  lat?)  jest  na  to 

wystarczająco długi. 

21

W 

krótkim 

okresie 

rzeczywista 

gospodarka 

zachowuje  się  zwykle  „

PO  KEYNESOWSKU

”  (po 

szoku zmienia się raczej produkcja, Y, niż ceny, P),  
a w długim „

KLASYCZNIE

” (po szoku zmieniają się 

raczej ceny, P, a nie produkcja, Y). 

22

2.1.  
PŁASKA  LINIA  ZAGREGOWANEJ  PODAŻY 
KRÓTKO-OKRESOWEJ, SAS 

23

Linia  SAS  ilustruje  dotyczącą  krótkiego  okresu 
prostą  zależność  średniego  poziomu  cen  w 
gospodarce, P, i wielkości produkcji Y. 

Np.  w  krótkim  okresie  na  szok  popytowy  firmy 
reagują  „po  keynesowsku”,  czyli  raczej  zmianą 
wielkości produkcji, a nie zmianą cen.  

0

Y

P

SAS

1

24

W  krótkim  okresie  na  zmiany  zapotrzebowania 
firmy  reagują  ra-czej  ZMIANĄ  WIELKOŚCI 
PRODUKCJI, NIE CEN. Nawet, gdy produkcja jest 
bliska 

potencjalnej, 

na 

krótko 

można 

ją 

zwiększyć, intensywnie eksploatując zasoby. 
 

Ogólnie,  CENY  SĄ  „LEPKIE”  (ANG. 

STICKY),  PO-NIEWAŻ  PŁACE  NOMINALNE  SĄ 
„LEPKIE”  (w  warunkach  konkurencji  „lepkość 
płac” powoduje „lepkość” cen). 

25

CENY 

SĄ 

„LEPKIE”, 

PONIEWAŻ 

PŁACE 

NOMINALNE  SĄ  „LEPKIE”.  A  PŁACE  SĄ 
„LEPKIE”, BO:

a.Umowy 

o 

pracę 

są 

długoterminowe 

i 

zdecentralizowane. 

26

CENY 

SĄ 

„LEPKIE”, 

PONIEWAŻ 

PŁACE 

NOMINALNE  SĄ  „LEPKIE”.  A  PŁACE  SĄ 
„LEPKIE”, BO:

a.  Umowy  o  pracę  są  długoterminowe  i 
zdecentralizowane. 

b.  Niektóre  firmy  w  trosce  o  wydajność  pracy  i 
stabilność  zatrud-nienia  oferują  wysokie  i 
stabilne płace (ang. efficiency wages). 

27

CENY 

SĄ 

„LEPKIE”, 

PONIEWAŻ 

PŁACE 

NOMINALNE  SĄ  „LEPKIE”.  A  PŁACE  SĄ 
„LEPKIE”, BO:

a.  Umowy  o  pracę  są  długoterminowe  i 
zdecentralizowane. 

b.  Niektóre  firmy  w  trosce  o  wydajność  pracy  i 
stabilność  zatrud-nienia  oferują  wysokie  i 
stabilne płace (ang. efficiency wages). 

c.  Konkurencja  na  rynku  pracy  jest  słaba:  koszty 
zwalniania  i  re-krutowania  pracowników  są 
wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni 
outsiders) 

biorą 

udział 

w 

negocjacjach 

płacowych.  Utrudnia  to  spadek  płac  pod  presją 
bezrobocia. 

28

CENY 

SĄ 

„LEPKIE”, 

PONIEWAŻ 

PŁACE 

NOMINALNE  SĄ  „LEPKIE”.    A    PŁACE  SĄ 
„LEPKIE”, BO:

a.  Umowy  o  pracę  są  długoterminowe  i 
zdecentralizowane. 

b.  Niektóre  firmy  w  trosce  o  wydajność  pracy  i 
stabilność  zatrud-nienia  oferują  wysokie  i 
stabilne płace (ang. efficiency wages). 

c.  Konkurencja  na  rynku  pracy  jest  słaba:  koszty 
zwalniania  i  re-krutowania  pracowników  są 
wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni 
outsiders) 

biorą 

udział 

w 

negocjacjach 

płacowych.  Utrudnia  to  spadek  płac  pod  presją 
bezrobocia. 

d.  W  dodatku  normy  kulturowe  czynią  płace 
„lepkimi”. 

29

CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: 

a. 

Występuje 

„problem 

koordynacji” 

(na 

konkurencyjnych  ryn-kach  firmy  zwlekają  z 
podwyżkami  cen,  aby  „nie  wyrwać  się  przed 
szereg”). 

30

CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: 
a. 

Występuje 

„problem 

koordynacji” 

(na 

konkurencyjnych  ryn-kach  firmy  zwlekają  z 
podwyżkami  cen,  aby  „nie  wyrwać  się  przed 
szereg”). 

b. Państwo kontroluje wiele cen. 

31

CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: 
a. 

Występuje 

„problem 

koordynacji” 

(na 

konkurencyjnych  ryn-kach  firmy  zwlekają  z 
podwyżkami  cen,  aby  „nie  wyrwać  się  przed 
szereg”). 
b. Państwo kontroluje wiele cen. 

c.  Niektóre  firmy wolno  zmieniają  ceny,  ponieważ 
koszty  zmie-nianych  jadłospisów  (ang.  menu 
costs) są wysokie. 

32

2.2.
PIONOWA 

LINIA 

ZAGREGOWANEJ 

PODAŻY 

DŁUGOOK-RESOWEJ, LAS. 

33

0

Y

P

LAS

Y

P

W  długim  okresie  wszystkie  ceny,  w  tym  ceny 
czynników  produk-cji,  są  doskonale  „giętkie”  (a 
nie „lepkie”), więc na rynkach czyn-ników panuje 
stale równowaga. 

W  efekcie  - 

PRZY  DANYM  POŁOŻENIU 

LINII  PO-PYTU  I  PODAŻY  NA  RYNKU  PRACY,  A 
TAKŻE    STAŁEJ  PRODUKTYWNOSCI  PRACY

  – 

rzeczywista  produkcja,  Y,  równa  się  stałej 
produkcji potencjalnej, Y

p

. 

34

W długim okresie linia podaży zagregowanej, LAS, 
przebiega  pio-nowo.  Zmiany  poziomu  cen,  P,  nie 
wpływają na wielkość produkcji potencjalnej, Y

P

. 

0

Y

P

LAS

Y

P

35

Inaczej:  wielkość  zasobów  pracy,  kapitału  i  ziemi, 
którymi  dyspo-nuje  gospodarka,  nie  zależy  od 
poziomu cen w gospodarce. A to przecież dostępna 
w  gospodarce ilość pracy (i jej – zależna m. in. od 
ilości 

kapitału 

i 

ziemi 

w 

gospodarce 

– 

produkcyjność)  decydują  o  wielkości  produkcji 
potencjalnej, Y

P

.

0

Y

P

LAS

Y

P

36

Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Y

p

, (czyli 

przesunięcia linii LAS) następują na skutek: 

1.Szoków  podażowych  np.  na  rynkach  pracy  (np. 
skutki niżu demograficznego na rynku pracy). 

Y

P

LAS

2

       LAS    LAS

1

0

Y

P

Y

2

                  Y

1

37

Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Y

p

, (czyli 

przesunięcia linii LAS) następują na skutek: 
1.Szoków  podażowych  np.  na  rynkach  pracy  (np. 
skutki niżu demograficznego na rynku pracy). 
2. 

Zmian  produktywności  pracy  (np.  postęp 

techniczny). 

Y

P

LAS

2

       LAS    LAS

1

0

Y

P

Y

2

                  Y

1

38

ZADANIE
a) 

Narysuj 

długookresową 

linię 

podaży 

zagregowanej, LAS, w gos-podarce. 

39

a) 

Narysuj 

długookresową 

linię 

podaży 

zagregowanej, LAS, w gos-podarce. 

Oto stosowny rysunek: 

P

Y

LAS

Yp

40

a) 

Narysuj 

długookresową 

linię 

podaży 

zagregowanej, LAS, w gos-podarce. 
Oto stosowny rysunek: 

b)  Dlaczego  jest  ona  pionowa?  Co  wspólnego  ma  z 
tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? 

P

Y

LAS

Yp

41

a) 

Narysuj 

długookresową 

linię 

podaży 

zagregowanej, LAS, w gos-podarce. 

Oto stosowny rysunek: 

b)  Dlaczego  jest  ona  pionowa?  Co  wspólnego  ma  z 
tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? 

Pionowy  przebieg  linii  zagregowanej  podaży 
długookresowej, 

LAS, 

oznacza, 

że 

wielkość 

produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy 
od  średniego  poziomu  cen  w  gospodarce,  lecz  od 
ilości 

czynni-ków 

produkcji 

dostępnych 

w 

gospodarce (i od ich produkcyjności). 

P

Y

LAS

Yp

42

a) 

Narysuj 

długookresową 

linię 

podaży 

zagregowanej, LAS, w gos-podarce. 

Oto stosowny rysunek: 

b)  Dlaczego  jest  ona  pionowa?  Co  wspólnego  ma  z 
tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? 
Pionowy  przebieg  linii  zagregowanej  podaży 
długookresowej, 

LAS, 

oznacza, 

że 

wielkość 

produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy 
od  średniego  poziomu  cen  w  gospodarce,  lecz  od 
ilości 

czynni-ków 

produkcji 

dostępnych 

w 

gospodarce (i od ich produkcyjności). 

c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości 
produkcji  po-tencjalnej?  Co  wspólnego  ma  z  tym 
„giętkość” cen w gospodarce w długim okresie? 

P

Y

LAS

Yp

43

a) 

Narysuj 

długookresową 

linię 

podaży 

zagregowanej, LAS, w gos-podarce. 
Oto stosowny rysunek: 

b)  Dlaczego  jest  ona  pionowa?  Co  wspólnego  ma  z 
tym ilość zaso-bów w tej gospodarce? 
Pionowy  przebieg  linii  zagregowanej  podaży 
długookresowej, 

LAS, 

oznacza, 

że 

wielkość 

produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy 
od  średniego  poziomu  cen  w  gospodarce,  lecz  od 
ilości 

czynni-ków 

produkcji 

dostępnych 

w 

gospodarce. 
c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości 
produkcji  po-tencjalnej?  Co  wspólnego  ma  z  tym 
„giętkość” cen w gospodarce w długim okresie? 

Linia  LAS  przecina  oś  poziomą  w  punkcie,  który 
odpowiada  pro-dukcji  potencjalnej,  Yp.  Przyczyną 
jest 

„giętkość” 

cen 

w 

długim 

ok-resie. 

GWARANTUJE  ONA  POWSTANIE  RÓWNOWAGI  M. 
IN.  NA  RYNKACH  CZYNNIKÓW  PRODUKCJI,  a 
wielkość  produkcji  potencjalnej,  Yp,  odpowiada 
właśnie 

pełnemu 

wykorzystaniu 

zaso-bów 

czynników  produkcji  istniejących  w  gospodarce, 
czyli  –  równo-wadze  na  wszystkich  rynkach 
czynników. 

P

Y

LAS

Yp

44

Ogólnie, 

przyczyną 

MAKROEKONOMICZNYCH 

SZOKÓW 

PO-DAŻOWYCH 

są 

w 

gospodarce 

wszystkie  te  zdarzenia,  które  po-wodują  zmianę 
wielkości  zagregowanej  oferty  dóbr,  odpowiadają-
cej  różnym  poziomom  cen  w  gospodarce.  Ich 
graficzną 

ilustracją 

są 

przesunięcia 

linii 

zagregowanej podaży, SAS i (lub) LAS. 

P

0

Y

P

SAS, 
LAS

SA
S

LAS

2

  LAS   

LAS

1

SA
S

2

SA
S

1

45

POZYTYWNEMU  makroekonomicznemu  SZOKOWI 
podażowe-mu 

odpowiada 

przesunięcie 

linii 

zagregowanej  podaży  w  prawo.  Np.  skutkiem 
zawodowej  aktywizacji  kobiet    jest  przesunięcie 
linii LAS w prawo.  

P

0

Y

P

SAS, 
LAS

SA
S

LAS

2

  LAS   

LAS

1

SA
S

2

SA
S

1

46

POZYTYWNEMU  makroekonomicznemu  SZOKOWI 
podażowe-mu 

odpowiada 

przesunięcie 

linii 

zagregowanej  podaży  w  prawo.  Np.  skutkiem 
zawodowej  aktywizacji  kobiet    jest  przesunięcie 
linii LAS w prawo.  

NEGATYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI 
podażowe-mu 

odpowiada 

przesunięcie 

linii 

zagregowanej  podaży  w  lewo  (w  górę).  Np. 
skutkiem  wzrostu  ceny  ropy  naftowej  jest 
przesunięcie linii SAS w lewo (w górę). 

P

0

Y

P

SAS, 
LAS

SA
S

LAS

2

  LAS   

LAS

1

SA
S

2

SA
S

1

47

3.

 

RÓWNOWAGA  MAKROEKONOMICZNA  I  JEJ 

ZAKŁÓ-CENIA

48

MAKROEKONOMICZNĄ RÓWNOWAGĄ

 oznacza, że 

wydatki zagregowane, AE

pl

, są równe zagregowanej 

podaży,  AS  (krótkook-resowej,  SAS,  i  (lub) 
długookresowej,  LAS).  Kiedy  AE

pl

=SAS=  LAS, 

istnieje jednocześnie równowaga krótkookresowa i 
długook-resowa. 

P

A
D

AD

pl

, 

AS

E

0

LAS

SA
S

P*

Y

P

49

P

A
D

AD

pl

, 

AS

E

0

LAS

SA
S

P*

Y

P

Otóż 

„siły 

rynkowe” 

zapewniają 

makroekonomiczną równowagę w gospodarce. 

50

KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI 
ZMIAN POPYTU W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)

51

Negatywny  szok  popytowy  przesuwa  linię  AD  w 
lewo. 

W  krótkim  okresie  punktem  równowagi 

okazuje się E

1

. 

Y

P

LAS

AD

AD’

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

0

P

1

E

2

P

2

Y

1

52

Negatywny  szok  popytowy  przesuwa  linię  AD  w 
lewo.  W  krótkim  okresie  punktem  równowagi 
okazuje się E

1

. 

W długim okresie na-stępuje powrót 

produkcji do poziomu Y

P

, możliwy m. in. dzięki wy-

muszonej przez bezrobocie obniżce płac i cen.

 

Y

P

LAS

AD

AD’

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

0

P

1

E

2

P

2

Y

1

53

Zauważ:  w  krótkim  okresie  ta  (prawdziwa!) 
gospodarka  zareago-wała  „PO  KEYNESOWSKU” 
(reakcja  na  szok  była  raczej  ilościo-wa,  niż 
cenowa). Zaś w długim okresie gospodarka okazała 
się  „KLASYCZNA”  („giętkość”  cen  umożliwiła 
odzyskanie pełnej równowagi makroekonomicznej. 

Y

P

LAS

AD

AD’

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

0

P

1

E

2

P

2

Y

1

54

A  oto  skutki  pozytywnego  szoku  popytowego.  Tym 
razem produkcja po upływie długiego okresu wraca 
do  poziomu  Y

P

  na  skutek  spowo-dowanego  m.  in. 

niedoborem rąk do pracy stopniowego wzrostu płac 
i cen.  

Y

P

LAS

AD’

AD

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

1

P

0

P

2

E

2

Y

1

55

KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI 
ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)

56

KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI 
ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)
Negatywny  makroekonomiczny  szok  podażowy 
(ropa  drożeje…)  przesuwa  linię  krótkookresowej 
podaży  zagregowanej,  SAS,  do  gó-ry.  W  KRÓTKIM 
OKRESIE  punktem  równowagi  jest  E

1 

.  (To  jest 

STAGFLACJA

!). 

Y

P

LAS

AD

E

1

SAS

0

SAS

1

0

Y

P

P

1

P

0

E

0

Y

1

57

KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI 
ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)
W  DŁUGIM  OKRESIE  może  być  różnie:  np.  spadek 
płac 

może 

spowodować 

powrót 

krzywej 

krótkookresowej  podaży  zagregowa-nej,  SAS

1

,  do 

pierwotnego położenia. 

Y

P

LAS

AD

E

1

SAS

0

SAS

1

0

Y

P

P

1

P

0

E

0

Y

1

58

A oto skutki pozytywnego makroekonomicznego 
szoku podażo-wego.  

Y

P

LAS

AD’

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

0

P

1

Y

1

59

SKUTKI ZMIANY PRODUKCJI POTENCJALNEJ W 
GOSPO-DARCE (PRZYKŁADY)
Kiedy  produkcja  potencjalna  zwiększa  się,  na 
rynku  pracy  poja-wia  się  przymusowe  bezrobocie. 
Powolny spadek płac i cen umożli-wia zwiększenie 
się  zagregowanego  popytu.  Po  upływie  długiego 
okresu  gospodarka  odzyskuje  równowagę  przy 
niższych  cenach  (P

2

<P

1

)  i  większej  produkcji 

(Y

P

’>Y

P

). 

Y

P

AD

0

E

2

SAS

SAS

1

0

Y

P

P

2

P

1

Y

P

’

E

1

LAS

LAS’

60

A  kiedy  produkcja  potencjalna  maleje,  brak  pracy 
na rynku pracy powoduje powolny wzrost płac i cen. 
Zmniejsza  się  zagregowany  popyt.  Po  upływie 
długiego  okresu  gospodarka  odzyskuje  równowa-
wagę  przy  wyższych  cenach  (P

2

>P

1

)  i  mniejszej 

produkcji (Y

P

’<Y

P

). 

Y

P

’

AD

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

1

P

2

Y

P

E

2

LAS’

LAS

ZADANIE
Rysun

ek  dotyczy  gospodarki  opisywanej  w  tym 

rozdziale.  Używając  oznaczeń  z  rysunku  (np. 
E

1

AE

0

),  pokaż  możliwe  krótkookre-sowe  i 

długookresowe  skutki  tych  zdarzeń:  a)  Wzrost 
wydatków  państwa.  b)  Zwiększenie  się  ilości 
kapitału  w  przedsiębiorstwach.  c)  Znaczny  wzrost 
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków 
dla  bezrobotnych.  f)  Powszechna  komputeryzacja  i 
spadek  kosztów  produkcji.  g)  „Uwłaszczenie”,  czyli 
rozdanie  ludziom  ma-jątku  państwa  (np.  mieszkań 
komunalnych). 

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

61

Rysun

ek  dotyczy  gospodarki  opisywanej  w  tym 

rozdziale.  Używając  oznaczeń  z  rysunku  (np. 
E

1

AE

0

),  pokaż  możliwe  krótkookre-sowe  i 

długookresowe  skutki  tych  zdarzeń:  a)  Wzrost 
wydatków  państwa.  b)  Zwiększenie  się  ilości 
kapitału  w  przedsiębiorstwach.  c)  Znaczny  wzrost 
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków 
dla  bezrobotnych.  f)  Powszechna  komputeryzacja  i 
spadek  kosztów  produkcji.  g)  „Uwłaszczenie”,  czyli 
rozdanie  ludziom  ma-jątku  państwa  (np.  mieszkań 
komunalnych). 

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

. 

62

Rysun

ek  dotyczy  gospodarki  opisywanej  w  tym 

rozdziale.  Używając  oznaczeń  z  rysunku  (np. 
E

1

AE

0

),  pokaż  możliwe  krótkookre-sowe  i 

długookresowe  skutki  tych  zdarzeń:  a)  Wzrost 
wydatków  państwa.  b)  Zwiększenie  się  ilości 
kapitału  w  przedsiębiorstwach.  c)  Znaczny  wzrost 
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków 
dla  bezrobotnych.  f)  Powszechna  komputeryzacja  i 
spadek  kosztów  produkcji.  g)  „Uwłaszczenie”,  czyli 
rozdanie  ludziom  ma-jątku  państwa  (np.  mieszkań 
komunalnych). 

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

. 

b) 
E

1

A.  Zwiększa  się  produkcyjność  pracy.  Linia  LAS 

przesuwa  się  w  prawo.  Jednak  punktem  równowagi 
krótkookresowej  pozostaje  E

1

.  W  długim  okresie 

bezrobocie  wymusza  spadek  płac  nominalnych  i 
cen.  Linia  SAS

B

  zajmuje  położenie  SAS

A

.  Wzrost 

wydatków 

za-pewnia 

odbudowanie 

równowagi 

rynków. 

63

Rysun

ek  dotyczy  gospodarki  opisywanej  w  tym 

rozdziale.  Używając  oznaczeń  z  rysunku  (np. 
E

1

AE

0

),  pokaż  możliwe  krótkookre-sowe  i 

długookresowe  skutki  tych  zdarzeń:  a)  Wzrost 
wydatków  państwa.  b)  Zwiększenie  się  ilości 
kapitału  w  przedsiębiorstwach.  c)  Znaczny  wzrost 
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków 
dla  bezrobotnych.  f)  Powszechna  komputeryzacja  i 
spadek  kosztów  produkcji.  g)  „Uwłaszczenie”,  czyli 
rozdanie  ludziom  ma-jątku  państwa  (np.  mieszkań 
komunalnych). 

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

. 

b) 
E

1

A.  Zwiększa  się  produkcyjność  pracy.  Linia  LAS 

przesuwa  się  w  prawo.  Jednak  punktem  równowagi 
krótkookresowej  pozostaje  E

1

.  W  długim  okresie 

bezrobocie  wymusza  spadek  płac  nominalnych  i 
cen.  Linia  SAS

B

  zajmuje  położenie  SAS

A

.  Wzrost 

wydatków 

za-pewnia 

odbudowanie 

równowagi 

rynków. 
c)  E

1

BE

0

.  Zakładam,  że  wzrost  podatku  nie 

wpływa na podaż pracy. 

64

Rysun

ek  dotyczy  gospodarki  opisywanej  w  tym 

rozdziale.  Używając  oznaczeń  z  rysunku  (np. 
E

1

AE

0

),  pokaż  możliwe  krótkookre-sowe  i 

długookresowe  skutki  tych  zdarzeń:  a)  Wzrost 
wydatków  państwa.  b)  Zwiększenie  się  ilości 
kapitału  w  przedsiębiorstwach.  c)  Znaczny  wzrost 
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków 
dla  bezrobotnych.  f)  Powszechna  komputeryzacja  i 
spadek  kosztów  produkcji.  g)  „Uwłaszczenie”,  czyli 
rozdanie  ludziom  ma-jątku  państwa  (np.  mieszkań 
komunalnych). 

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

. 

b) 
E

1

A.  Zwiększa  się  produkcyjność  pracy.  Linia  LAS 

przesuwa  się  w  prawo.  Jednak  punktem  równowagi 
krótkookresowej  pozostaje  E

1

.  W  długim  okresie 

bezrobocie  wymusza  spadek  płac  nominalnych  i 
cen.  Linia  SAS

B

  zajmuje  położenie  SAS

A

.  Wzrost 

wydatków 

za-pewnia 

odbudowanie 

równowagi 

rynków. 
c)  E

1

BE

0

.  Zakładam,  że  wzrost  podatku  nie 

wpływa na podaż pracy. 
d) Np.: E

0

BE

0

 lub E

0

BE

1

. 

65

Rysun

ek  dotyczy  gospodarki  opisywanej  w  tym 

rozdziale.  Używając  oznaczeń  z  rysunku  (np. 
E

1

AE

0

),  pokaż  możliwe  krótkookre-sowe  i 

długookresowe  skutki  tych  zdarzeń:  a)  Wzrost 
wydatków  państwa.  b)  Zwiększenie  się  ilości 
kapitału  w  przedsiębiorstwach.  c)  Znaczny  wzrost 
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków 
dla  bezrobotnych.  f)  Powszechna  komputeryzacja  i 
spadek  kosztów  produkcji.  g)  „Uwłaszczenie”,  czyli 
rozdanie  ludziom  ma-jątku  państwa  (np.  mieszkań 
komunalnych). 

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

. 

b) 
E

1

A.  Zwiększa  się  produkcyjność  pracy.  Linia  LAS 

przesuwa  się  w  prawo.  Jednak  punktem  równowagi 
krótkookresowej  pozostaje  E

1

.  W  długim  okresie 

bezrobocie  wymusza  spadek  płac  nominalnych  i 
cen.  Linia  SAS

B

  zajmuje  położenie  SAS

A

.  Wzrost 

wydatków 

za-pewnia 

odbudowanie 

równowagi 

rynków. 
c)  E

1

BE

0

.  Zakładam,  że  wzrost  podatku  nie 

wpływa na podaż pracy. 
d) Np.: E

0

BE

0

 lub E

0

BE

1

. 

e) E

0

B. Naturalne bezrobocie zwiększa się, maleje 

produkcja  po-tencjalna.  LAS  przesuwa  się  w  lewo; 
jednak 

punktem 

równowagi 

krótkookresowej 

pozostaje  E

0

.  W  długim  okresie  niedobór  rąk  do 

pracy  powoduje  wzrost  płac  nominalnych  i  cen. 
Spadek 

zagregowa-nych 

wydatków 

zapewnia 

odbudowanie równowagi na rynkach. 

66

Rysun

ek  dotyczy  gospodarki  opisywanej  w  tym 

rozdziale.  Używając  oznaczeń  z  rysunku  (np. 
E

1

AE

0

),  pokaż  możliwe  krótkookre-sowe  i 

długookresowe  skutki  tych  zdarzeń:  a)  Wzrost 
wydatków  państwa.  b)  Zwiększenie  się  ilości 
kapitału  w  przedsiębiorstwach.  c)  Znaczny  wzrost 
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków 
dla  bezrobotnych.  f)  Powszechna  komputeryzacja  i 
spadek  kosztów  produkcji.  g)  „Uwłaszczenie”,  czyli 
rozdanie  ludziom  ma-jątku  państwa  (np.  mieszkań 
komunalnych). 

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

f) Np.: E

1

AE

1

. Spadek kosztów produkcji sprawia, 

że linia SAS

B

 przesuwa się w dół do położenia SAS

A

. 

To 

jest 

pozytywny 

ma-kroekonomiczny 

szok 

podażowy.  Ceny  obniżają  się,  na  rynku  pracy 
pojawia  się  brak  rąk  do  pracy.  Wzrost  płac  i  cen 
powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca 
do punktu E

1

. 

67

Rysun

ek  dotyczy  gospodarki  opisywanej  w  tym 

rozdziale.  Używając  oznaczeń  z  rysunku  (np. 
E

1

AE

0

),  pokaż  możliwe  krótkookre-sowe  i 

długookresowe  skutki  tych  zdarzeń:  a)  Wzrost 
wydatków  państwa.  b)  Zwiększenie  się  ilości 
kapitału  w  przedsiębiorstwach.  c)  Znaczny  wzrost 
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków 
dla  bezrobotnych.  f)  Powszechna  komputeryzacja  i 
spadek  kosztów  produkcji.  g)  „Uwłaszczenie”,  czyli 
rozdanie  ludziom  ma-jątku  państwa  (np.  mieszkań 
komunalnych). 

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

f) Np.: E

1

AE

1

. Spadek kosztów produkcji sprawia, 

że linia SAS

B

 przesuwa się w dół do położenia SAS

A

. 

To 

jest 

pozytywny 

ma-kroekonomiczny 

szok 

podażowy.  Ceny  obniżają  się,  na  rynku  pracy 
pojawia  się  brak  rąk  do  pracy.  Wzrost  płac  i  cen 
powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca 
do punktu E

1

. 

g)  E

0

AE

1

.  Efekt  majątkowy  jest  tu  przyczyną 

pozytywnego 

ma-kroekonomicznego 

szoku 

popytowego. 

68

ZADANIE
W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, 
„klasycznej”  w  długim  okresie)  panuje  równowaga. 
Produkcja  potencjalna  wynosi  850,  linie  AD  i  SAS 
opisują  równania:  P=-0.002Y+2.7  i  P=1.  Epidemia 

zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj 
te  sytuację  (zaznacz  linie:  SAS,  LAS,  AD).  Podaj 
wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj 
wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała 
nominalna  podaż  pieniądza,  M

SN

  jest  równa  351,  a 

realny  popyt  na  pieniądz  to:  M

D

=0,6Y–2000i.  O  ile 

punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, 
i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? 

Zob. rysunek. 
Y=850; P=1. 

W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, 
„klasycznej”  w  długim  okresie)  panuje  równowaga. 
Produkcja  potencjalna  wynosi  850,  linie  AD  i  SAS 
opisują  równania:  P=-0.002Y+2.7  i  P=1.  Epidemia 

zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj 
te  sytuację  (zaznacz  linie:  SAS,  LAS,  AD).  Podaj 
wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj 
wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała 
nominalna  podaż  pieniądza,  M

SN

  jest  równa  351,  a 

realny  popyt  na  pieniądz  to:  M

D

=0,6Y–2000i.  O  ile 

punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, 
i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? 
a) 

P

Y

 LAS’       LAS

AD

E

E’

SAS

SAS’

 ?=765      850

?= 
1,17
    1,0

Zob. rysunek. 
Y=850; P=1. 
b) 
Y=Yp-10%Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja 

potencjalna). 
P=-0,002Y+2,7. Więc: P=-0,002765+2,7. Więc: 

P=1,17. 

W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, 
„klasycznej”  w  długim  okresie)  panuje  równowaga. 
Produkcja  potencjalna  wynosi  850,  linie  AD  i  SAS 
opisują  równania:  P=-0.002Y+2.7  i  P=1.  Epidemia 

zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj 
te  sytuację  (zaznacz  linie:  SAS,  LAS,  AD).  Podaj 
wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj 
wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała 
nominalna  podaż  pieniądza,  M

SN

  jest  równa  351,  a 

realny  popyt  na  pieniądz  to:  M

D

=0,6Y–2000i.  O  ile 

punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, 
i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? 
a) 

P

Y

 LAS’       LAS

AD

E

E’

SAS

SAS’

 ?=765      850

?= 
1,17
    1,0

c) 
i

1

=?.       351=0,6850-2000i

1

.  Więc: i

1

=7,95%.  

i

2

=?.       351/1,17=0,6765-2000i

2

.  Więc: 

i

2

=7,95%.  

Po upływie długiego okresu stopa procentowa się 
nie zmieniła. 

W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, 
„klasycznej”  w  długim  okresie)  panuje  równowaga. 
Produkcja  potencjalna  wynosi  850,  linie  AD  i  SAS 
opisują  równania:  P=-0.002Y+2.7  i  P=1.  Epidemia 

zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj 
te  sytuację  (zaznacz  linie:  SAS,  LAS,  AD).  Podaj 
wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj 
wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała 
nominalna  podaż  pieniądza,  M

SN

  jest  równa  351,  a 

realny  popyt  na  pieniądz  to:  M

D

=0,6Y–2000i.  O  ile 

punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, 
i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? 
a) 

Zob. rysunek. 
Y=850; P=1. 
b) 
Y=Yp-10%Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja 

potencjalna). 
P=-0,002Y+2,7. Więc: P=-0,002765+2,7. Więc: 

P=1,17. 

P

Y

 LAS’       LAS

AD

E

E’

SAS

SAS’

 ?=765      850

?= 
1,17
    1,0

ZADANIE
Na  skutek  wojny  na  Bliskim  Wschodzie    ropa 
podrożała  o  20%  i  w  krótkim  okresie  w  Hipotecji 
doszło  do  negatywnego  makroekono-micznego 
szoku  podażowego.  a)  Za  pomocą  modelu  AD/AS 
przed-staw  tę  sytuację.  W  długim  okresie  pod 
wpływem  bezrobocia  płace  nominalne  spadły  i 
wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni-kami. 
b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii 
SAS

2 

(wy-konaj  rysunek)?  c)  Jak  zmieniła  się 

produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij 
rysunek z podpunktu (b)]. 

73

Na  skutek  wojny  na  Bliskim  Wschodzie    ropa 
podrożała  o  20%  i  w  krótkim  okresie  w  Hipotecji 
doszło  do  negatywnego  makroekono-micznego 
szoku  podażowego.  a)  Za  pomocą  modelu  AD/AS 
przed-staw  tę  sytuację.  W  długim  okresie  pod 
wpływem  bezrobocia  płace  nominalne  spadły  i 
wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni-kami. 
b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii 
SAS

2 

(wy-konaj  rysunek)?  c)  Jak  zmieniła  się 

produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij 
rysunek z podpunktu (b)]. 

a) 

         

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

74

Na  skutek  wojny  na  Bliskim  Wschodzie    ropa 
podrożała  o  20%  i  w  krótkim  okresie  w  Hipotecji 
doszło  do  negatywnego  makroekono-micznego 
szoku  podażowego.  a)  Za  pomocą  modelu  AD/AS 
przed-staw  tę  sytuację.  W  długim  okresie  pod 
wpływem  bezrobocia  płace  nominalne  spadły  i 
wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynnika-mi. 
b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii 
SAS

2 

(wy-konaj  rysunek)?  c)  Jak  zmieniła  się 

produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij 
rysunek z podpunktu (b)]. 

a) 

         b)

Spadek 

płac 

nominalnych 

oznacza 

 

ob-niżkę 

przeciętnych 

kosztów 

produkcji. 

Efektem 

jest 

przesunięcie  się  linii  SAS

2

  w 

dół. 

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

SAS

3

75

Na  skutek  wojny  na  Bliskim  Wschodzie    ropa 
podrożała  o  20%  i  w  krótkim  okresie  w  Hipotecji 
doszło  do  negatywnego  makroekono-micznego 
szoku  podażowego.  a)  Za  pomocą  modelu  AD/AS 
przed-staw  tę  sytuację.  W  długim  okresie  pod 
wpływem  bezrobocia  płace  nominalne  spadły  i 
wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni-kami. 
b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii 
SAS

2 

(wy-konaj  rysunek)?  c)  Jak  zmieniła  się 

produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij 
rysunek z podpunktu (b)]. 

a) 

         b)

Spadek 

płac 

nominalnych 

oznacza 

 

ob-niżkę 

przeciętnych 

kosztów 

produkcji. 

Efektem 

jest 

przesunięcie  się  linii  SAS

2

  w 

dół. 

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

SAS

3

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

0

Y

P

A

LAS’

SAS

1

SAS

2

SAS

3

Na  skutek  zastępowania  ropy 
pracą  zmalała  produkcyjność 
pracy 

co 

spo-wodowało 

przesunięcie  się  linii  LAS  w 
lewo. 

c)

76

77

POWTÓRZMY!
MODEL    AD/AS  opisuje 

CYKL  KONIUNKTURALNY

, 

czyli  od-chylenia  rzeczywistej  wielkości  produkcji, 
Y

E

,  od  produkcji  poten-cjalnej,  Yp,  i  pochodne 

zmiany  cen,  P,  i  bezrobocia,  U,    w  wyniku  których 
rzeczywista 

produkcja 

powraca  do 

poziomu 

produkcji potencjalnej. 

78

POWTÓRZMY!
MODEL    AD/AS  opisuje 

CYKL  KONIUNKTURALNY

, 

czyli  od-chylenia  rzeczywistej  wielkości  produkcji, 
Y

E

,  od  produkcji  poten-cjalnej,  Yp,  i  pochodne 

zmiany  cen,  P,  i  bezrobocia,  U,    w  wyniku  których 
rzeczywista 

produkcja 

powraca  do 

poziomu 

produkcji potencjalnej. 

Rzeczywista  i  potencjalna  produkcja  w  USA, 
lata1960 - 2000