1

Witam Państwa na wykładzie z
podstaw makro-ekonomii, :)…

2

WAHANIA WIELKOŚCI

PRODUKCJI W GOSPODARCE

ZAMKNIĘTEJ

3

MODEL AD/AS

opisuje

CYKL KONIUNKTURALNY

,

czyli od-chylenia rzeczywistej wielkości produkcji,
Y

E

, od produkcji poten-cjalnej, Yp, i pochodne

zmiany cen, P, i bezrobocia, U.

4

DYGRESJA

BARDZO długookresowe (np. 40 lat) zmiany
potencjalnej pro-dukcji, Y

p

, stanowią WZROST

GOSPODARCZY. W okresie krót-szym (np. 6 lat)
zmiany zagregowanych wydatków, AE

PL

, powodu-ją,

że rzeczywista produkcja, Y

E

, waha się wokół

produkcji poten-cjalnej, Y

P

.

Rzeczywista i potencjalna produkcja w USA,
lata1960 - 2000

KONIEC DYGRESJI

5

OTO MODEL AD/AS:

Y

P

LAS

AD

E

SAS

0

Y

P

Model AD/AS składa się z:

- LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która
jest ujemnie nachylona.

6

OTO MODEL AD/AS:

Y

P

LAS

AD

E

SAS

0

Y

P

Model AD/AS składa się z:

- LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która
jest ujemnie nachylona.

-

LINII

ZAGREGOWANEJ

PODAŻY

KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio
nachylona i płaska.

7

OTO MODEL AD/AS:

Y

P

LAS

AD

E

SAS

0

Y

P

Model AD/AS składa się z:

- LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która
jest ujemnie nachylona.

-

LINII

ZAGREGOWANEJ

PODAŻY

KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio
nachylona i płaska.

-

LINII

ZAGREGOWANEJ

PODAŻY

DŁUGOOKRESOWEJ, LAS, która jest pionowa.

8

1.

UJEMNIE

NACHYLONA

LINIA

ZAGREGOWANEGO PO-PYTU, AD

9

Linia AD ilustruje odwrotną zależność średniego
poziomu cen w gospodarce, P, i wielkości
zagregowanych wydatków, AE

PL

. Jak widać, wzrost

cen tłumi zagregowane wydatki.

AD

0

Y

P

10

Po pierwsze, zmiany średniego poziomu cen w
gospodarce, P, zmieniają zagregowane wydatki,
AE

PL

, poprzez

EFEKT STOPY PROCENTOWEJ.

Po drugie, zmiany średniego poziomu cen, P,
zmieniają zagrego-wane wydatki, AE

PL

, poprzez

EFEKT MAJĄTKOWY.

AD

0

Y

P

11

EFEKT STOPY PROCENTOWEJ

polega na tym, że

zmiana poziomu cen, P, wpływa na realną podaż
pieniądza M

SN

/P i po-ziom stopy procentowej, i

r

czyli ceny kredytów, powodując od-wrotną zmianę
wydatków na konsumpcję, C, i (lub) inwestycje, I.

AD

0

Y

P

12

EFEKT MAJĄTKOWY

polega np. na tym, że spadek

poziomu cen, P, zwiększa realną wartość aktywów
(np. aktywów finanso-wych), zachęcając ich
posiadaczy

do

zwiększenia

wydatków

(np.

konsumpcji, C).

AD

0

Y

P

13

Poza cenami wpływ na zagregowane wydatki mogą
wywierać

np.

zmiany

poziomu

podatków,

wydatkow państwa, sytuacji na gieł-dzie itp., które
również zmieniają majątek ludzi.

14

Przesunięcia całej linii zagregowanego popytu, AD,
pokazują

skutki

MAKROEKONOMICZNYCH

SZOKÓW POPYTOWYCH. Ich przyczyną są, inne niż
spowodowane ruchem cen, P, zmiany skład-ników
zagregowanych wydatków, AE

PL

.

Np. dla każdego poziomu cen, P, wzrost

wydatków pań-stwa, G, zwiększa zagregowane
wydatki, AE

PL

, i produkcję, Y, w gospodarce:

(GAE

PL

Y).

AD

0

Y

P

AD

2

AD

1

15

WAŻNE ZJAWISKO:

„WYPIERANIE”

(ang. crowding

out):

GAE

PL

YM

D

i C+IAE

PL

.

Rosnące wydatki publiczne (G) zastępują wydatki

prywatne (C +I). W efekcie zagregowane wydatki,

AE

PL

, zmieniają się stosun-kowo słabo.

16

POZYTYWNE

MAKROEKONOMICZNE

SZOKI

POPYTOWE

(np. ekspansywna polityka pieniężna

banku centralnego) zwięk-szają zagregowane
zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpo-
wiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob.
ADAD

1

).

AD

0

Y

P

AD

2

AD

1

17

POZYTYWNE

MAKROEKONOMICZNE

SZOKI

POPYTOWE (np. ekspansywna polityka pieniężna
banku centralnego) zwięk-szają zagregowane
zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpo-
wiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob.
ADAD

1

).

Odwrotny skutek mają

SZOKI NEGATYWNE

(np.

spadek wy-datków prywatnych inwestorów) (zob.
ADAD

2

).

AD

0

Y

P

AD

2

AD

1

18

2. LINIE ZAGREGOWANEJ PODAŻY: SAS I
LAS

19

Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne
zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży)
rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES.

KRYTERIUM

STANOWI STOPIEŃ DOSTOSOWANIA SIĘ PŁAC I
CEN DO ZMIENIONYCH WARUNKÓW GOSPO-
DAROWANIA.

20

Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne
zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży)
rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. Kryterium
stanowi stopień dostosowania się płac i cen do
zmienionych warunków gospodarowania.

OKRES KRÓTKI

(kilkanaście miesięcy? dwa

lata?) jest za krótki, aby płace i ceny mogły się
zmienić i dostosować do nowej sytuacji.

OKRES DŁUGI

(pięć lat?) jest na to

wystarczająco długi.

21

W

krótkim

okresie

rzeczywista

gospodarka

zachowuje się zwykle „

PO KEYNESOWSKU

” (po

szoku zmienia się raczej produkcja, Y, niż ceny, P),
a w długim „

KLASYCZNIE

” (po szoku zmieniają się

raczej ceny, P, a nie produkcja, Y).

22

2.1.
PŁASKA LINIA ZAGREGOWANEJ PODAŻY
KRÓTKO-OKRESOWEJ, SAS

23

Linia SAS ilustruje dotyczącą krótkiego okresu
prostą zależność średniego poziomu cen w
gospodarce, P, i wielkości produkcji Y.

Np. w krótkim okresie na szok popytowy firmy
reagują „po keynesowsku”, czyli raczej zmianą
wielkości produkcji, a nie zmianą cen.

0

Y

P

SAS

1

24

W krótkim okresie na zmiany zapotrzebowania
firmy reagują ra-czej ZMIANĄ WIELKOŚCI
PRODUKCJI, NIE CEN. Nawet, gdy produkcja jest
bliska

potencjalnej,

na

krótko

można

ją

zwiększyć, intensywnie eksploatując zasoby.

Ogólnie, CENY SĄ „LEPKIE” (ANG.

STICKY), PO-NIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ
„LEPKIE” (w warunkach konkurencji „lepkość
płac” powoduje „lepkość” cen).

25

CENY

SĄ

„LEPKIE”,

PONIEWAŻ

PŁACE

NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ
„LEPKIE”, BO:

a.Umowy

o

pracę

są

długoterminowe

i

zdecentralizowane.

26

CENY

SĄ

„LEPKIE”,

PONIEWAŻ

PŁACE

NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ
„LEPKIE”, BO:

a. Umowy o pracę są długoterminowe i
zdecentralizowane.

b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i
stabilność zatrud-nienia oferują wysokie i
stabilne płace (ang. efficiency wages).

27

CENY

SĄ

„LEPKIE”,

PONIEWAŻ

PŁACE

NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ
„LEPKIE”, BO:

a. Umowy o pracę są długoterminowe i
zdecentralizowane.

b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i
stabilność zatrud-nienia oferują wysokie i
stabilne płace (ang. efficiency wages).

c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty
zwalniania i re-krutowania pracowników są
wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni
outsiders)

biorą

udział

w

negocjacjach

płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją
bezrobocia.

28

CENY

SĄ

„LEPKIE”,

PONIEWAŻ

PŁACE

NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ
„LEPKIE”, BO:

a. Umowy o pracę są długoterminowe i
zdecentralizowane.

b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i
stabilność zatrud-nienia oferują wysokie i
stabilne płace (ang. efficiency wages).

c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty
zwalniania i re-krutowania pracowników są
wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni
outsiders)

biorą

udział

w

negocjacjach

płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją
bezrobocia.

d. W dodatku normy kulturowe czynią płace
„lepkimi”.

29

CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE:

a.

Występuje

„problem

koordynacji”

(na

konkurencyjnych ryn-kach firmy zwlekają z
podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed
szereg”).

30

CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE:
a.

Występuje

„problem

koordynacji”

(na

konkurencyjnych ryn-kach firmy zwlekają z
podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed
szereg”).

b. Państwo kontroluje wiele cen.

31

CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE:
a.

Występuje

„problem

koordynacji”

(na

konkurencyjnych ryn-kach firmy zwlekają z
podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed
szereg”).
b. Państwo kontroluje wiele cen.

c. Niektóre firmy wolno zmieniają ceny, ponieważ
koszty zmie-nianych jadłospisów (ang. menu
costs) są wysokie.

32

2.2.
PIONOWA

LINIA

ZAGREGOWANEJ

PODAŻY

DŁUGOOK-RESOWEJ, LAS.

33

0

Y

P

LAS

Y

P

W długim okresie wszystkie ceny, w tym ceny
czynników produk-cji, są doskonale „giętkie” (a
nie „lepkie”), więc na rynkach czyn-ników panuje
stale równowaga.

W efekcie -

PRZY DANYM POŁOŻENIU

LINII PO-PYTU I PODAŻY NA RYNKU PRACY, A
TAKŻE STAŁEJ PRODUKTYWNOSCI PRACY

–

rzeczywista produkcja, Y, równa się stałej
produkcji potencjalnej, Y

p

.

34

W długim okresie linia podaży zagregowanej, LAS,
przebiega pio-nowo. Zmiany poziomu cen, P, nie
wpływają na wielkość produkcji potencjalnej, Y

P

.

0

Y

P

LAS

Y

P

35

Inaczej: wielkość zasobów pracy, kapitału i ziemi,
którymi dyspo-nuje gospodarka, nie zależy od
poziomu cen w gospodarce. A to przecież dostępna
w gospodarce ilość pracy (i jej – zależna m. in. od
ilości

kapitału

i

ziemi

w

gospodarce

–

produkcyjność) decydują o wielkości produkcji
potencjalnej, Y

P

.

0

Y

P

LAS

Y

P

36

Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Y

p

, (czyli

przesunięcia linii LAS) następują na skutek:

1.Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np.
skutki niżu demograficznego na rynku pracy).

Y

P

LAS

2

LAS LAS

1

0

Y

P

Y

2

Y

1

37

Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Y

p

, (czyli

przesunięcia linii LAS) następują na skutek:
1.Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np.
skutki niżu demograficznego na rynku pracy).
2.

Zmian produktywności pracy (np. postęp

techniczny).

Y

P

LAS

2

LAS LAS

1

0

Y

P

Y

2

Y

1

38

ZADANIE
a)

Narysuj

długookresową

linię

podaży

zagregowanej, LAS, w gos-podarce.

39

a)

Narysuj

długookresową

linię

podaży

zagregowanej, LAS, w gos-podarce.

Oto stosowny rysunek:

P

Y

LAS

Yp

40

a)

Narysuj

długookresową

linię

podaży

zagregowanej, LAS, w gos-podarce.
Oto stosowny rysunek:

b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z
tym ilość zaso-bów w tej gospodarce?

P

Y

LAS

Yp

41

a)

Narysuj

długookresową

linię

podaży

zagregowanej, LAS, w gos-podarce.

Oto stosowny rysunek:

b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z
tym ilość zaso-bów w tej gospodarce?

Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży
długookresowej,

LAS,

oznacza,

że

wielkość

produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy
od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od
ilości

czynni-ków

produkcji

dostępnych

w

gospodarce (i od ich produkcyjności).

P

Y

LAS

Yp

42

a)

Narysuj

długookresową

linię

podaży

zagregowanej, LAS, w gos-podarce.

Oto stosowny rysunek:

b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z
tym ilość zaso-bów w tej gospodarce?
Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży
długookresowej,

LAS,

oznacza,

że

wielkość

produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy
od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od
ilości

czynni-ków

produkcji

dostępnych

w

gospodarce (i od ich produkcyjności).

c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości
produkcji po-tencjalnej? Co wspólnego ma z tym
„giętkość” cen w gospodarce w długim okresie?

P

Y

LAS

Yp

43

a)

Narysuj

długookresową

linię

podaży

zagregowanej, LAS, w gos-podarce.
Oto stosowny rysunek:

b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z
tym ilość zaso-bów w tej gospodarce?
Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży
długookresowej,

LAS,

oznacza,

że

wielkość

produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy
od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od
ilości

czynni-ków

produkcji

dostępnych

w

gospodarce.
c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości
produkcji po-tencjalnej? Co wspólnego ma z tym
„giętkość” cen w gospodarce w długim okresie?

Linia LAS przecina oś poziomą w punkcie, który
odpowiada pro-dukcji potencjalnej, Yp. Przyczyną
jest

„giętkość”

cen

w

długim

ok-resie.

GWARANTUJE ONA POWSTANIE RÓWNOWAGI M.
IN. NA RYNKACH CZYNNIKÓW PRODUKCJI, a
wielkość produkcji potencjalnej, Yp, odpowiada
właśnie

pełnemu

wykorzystaniu

zaso-bów

czynników produkcji istniejących w gospodarce,
czyli – równo-wadze na wszystkich rynkach
czynników.

P

Y

LAS

Yp

44

Ogólnie,

przyczyną

MAKROEKONOMICZNYCH

SZOKÓW

PO-DAŻOWYCH

są

w

gospodarce

wszystkie te zdarzenia, które po-wodują zmianę
wielkości zagregowanej oferty dóbr, odpowiadają-
cej różnym poziomom cen w gospodarce. Ich
graficzną

ilustracją

są

przesunięcia

linii

zagregowanej podaży, SAS i (lub) LAS.

P

0

Y

P

SAS,
LAS

SA
S

LAS

2

LAS

LAS

1

SA
S

2

SA
S

1

45

POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI
podażowe-mu

odpowiada

przesunięcie

linii

zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem
zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie
linii LAS w prawo.

P

0

Y

P

SAS,
LAS

SA
S

LAS

2

LAS

LAS

1

SA
S

2

SA
S

1

46

POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI
podażowe-mu

odpowiada

przesunięcie

linii

zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem
zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie
linii LAS w prawo.

NEGATYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI
podażowe-mu

odpowiada

przesunięcie

linii

zagregowanej podaży w lewo (w górę). Np.
skutkiem wzrostu ceny ropy naftowej jest
przesunięcie linii SAS w lewo (w górę).

P

0

Y

P

SAS,
LAS

SA
S

LAS

2

LAS

LAS

1

SA
S

2

SA
S

1

47

3.

RÓWNOWAGA MAKROEKONOMICZNA I JEJ

ZAKŁÓ-CENIA

48

MAKROEKONOMICZNĄ RÓWNOWAGĄ

oznacza, że

wydatki zagregowane, AE

pl

, są równe zagregowanej

podaży, AS (krótkook-resowej, SAS, i (lub)
długookresowej, LAS). Kiedy AE

pl

=SAS= LAS,

istnieje jednocześnie równowaga krótkookresowa i
długook-resowa.

P

A
D

AD

pl

,

AS

E

0

LAS

SA
S

P*

Y

P

49

P

A
D

AD

pl

,

AS

E

0

LAS

SA
S

P*

Y

P

Otóż

„siły

rynkowe”

zapewniają

makroekonomiczną równowagę w gospodarce.

50

KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI
ZMIAN POPYTU W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)

51

Negatywny szok popytowy przesuwa linię AD w
lewo.

W krótkim okresie punktem równowagi

okazuje się E

1

.

Y

P

LAS

AD

AD’

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

0

P

1

E

2

P

2

Y

1

52

Negatywny szok popytowy przesuwa linię AD w
lewo. W krótkim okresie punktem równowagi
okazuje się E

1

.

W długim okresie na-stępuje powrót

produkcji do poziomu Y

P

, możliwy m. in. dzięki wy-

muszonej przez bezrobocie obniżce płac i cen.

Y

P

LAS

AD

AD’

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

0

P

1

E

2

P

2

Y

1

53

Zauważ: w krótkim okresie ta (prawdziwa!)
gospodarka zareago-wała „PO KEYNESOWSKU”
(reakcja na szok była raczej ilościo-wa, niż
cenowa). Zaś w długim okresie gospodarka okazała
się „KLASYCZNA” („giętkość” cen umożliwiła
odzyskanie pełnej równowagi makroekonomicznej.

Y

P

LAS

AD

AD’

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

0

P

1

E

2

P

2

Y

1

54

A oto skutki pozytywnego szoku popytowego. Tym
razem produkcja po upływie długiego okresu wraca
do poziomu Y

P

na skutek spowo-dowanego m. in.

niedoborem rąk do pracy stopniowego wzrostu płac
i cen.

Y

P

LAS

AD’

AD

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

1

P

0

P

2

E

2

Y

1

55

KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI
ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)

56

KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI
ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)
Negatywny makroekonomiczny szok podażowy
(ropa drożeje…) przesuwa linię krótkookresowej
podaży zagregowanej, SAS, do gó-ry. W KRÓTKIM
OKRESIE punktem równowagi jest E

1

. (To jest

STAGFLACJA

!).

Y

P

LAS

AD

E

1

SAS

0

SAS

1

0

Y

P

P

1

P

0

E

0

Y

1

57

KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI
ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)
W DŁUGIM OKRESIE może być różnie: np. spadek
płac

może

spowodować

powrót

krzywej

krótkookresowej podaży zagregowa-nej, SAS

1

, do

pierwotnego położenia.

Y

P

LAS

AD

E

1

SAS

0

SAS

1

0

Y

P

P

1

P

0

E

0

Y

1

58

A oto skutki pozytywnego makroekonomicznego
szoku podażo-wego.

Y

P

LAS

AD’

E

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

0

P

1

Y

1

59

SKUTKI ZMIANY PRODUKCJI POTENCJALNEJ W
GOSPO-DARCE (PRZYKŁADY)
Kiedy produkcja potencjalna zwiększa się, na
rynku pracy poja-wia się przymusowe bezrobocie.
Powolny spadek płac i cen umożli-wia zwiększenie
się zagregowanego popytu. Po upływie długiego
okresu gospodarka odzyskuje równowagę przy
niższych cenach (P

2

<P

1

) i większej produkcji

(Y

P

’>Y

P

).

Y

P

AD

0

E

2

SAS

SAS

1

0

Y

P

P

2

P

1

Y

P

’

E

1

LAS

LAS’

60

A kiedy produkcja potencjalna maleje, brak pracy
na rynku pracy powoduje powolny wzrost płac i cen.
Zmniejsza się zagregowany popyt. Po upływie
długiego okresu gospodarka odzyskuje równowa-
wagę przy wyższych cenach (P

2

>P

1

) i mniejszej

produkcji (Y

P

’<Y

P

).

Y

P

’

AD

0

E

1

SAS

1

SAS

0

0

Y

P

P

1

P

2

Y

P

E

2

LAS’

LAS

ZADANIE
Rysun

ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym

rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np.
E

1

AE

0

), pokaż możliwe krótkookre-sowe i

długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost
wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości
kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków
dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i
spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli
rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań
komunalnych).

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

61

Rysun

ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym

rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np.
E

1

AE

0

), pokaż możliwe krótkookre-sowe i

długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost
wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości
kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków
dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i
spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli
rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań
komunalnych).

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

.

62

Rysun

ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym

rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np.
E

1

AE

0

), pokaż możliwe krótkookre-sowe i

długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost
wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości
kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków
dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i
spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli
rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań
komunalnych).

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

.

b)
E

1

A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS

przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi
krótkookresowej pozostaje E

1

. W długim okresie

bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i
cen. Linia SAS

B

zajmuje położenie SAS

A

. Wzrost

wydatków

za-pewnia

odbudowanie

równowagi

rynków.

63

Rysun

ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym

rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np.
E

1

AE

0

), pokaż możliwe krótkookre-sowe i

długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost
wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości
kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków
dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i
spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli
rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań
komunalnych).

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

.

b)
E

1

A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS

przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi
krótkookresowej pozostaje E

1

. W długim okresie

bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i
cen. Linia SAS

B

zajmuje położenie SAS

A

. Wzrost

wydatków

za-pewnia

odbudowanie

równowagi

rynków.
c) E

1

BE

0

. Zakładam, że wzrost podatku nie

wpływa na podaż pracy.

64

Rysun

ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym

rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np.
E

1

AE

0

), pokaż możliwe krótkookre-sowe i

długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost
wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości
kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków
dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i
spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli
rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań
komunalnych).

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

.

b)
E

1

A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS

przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi
krótkookresowej pozostaje E

1

. W długim okresie

bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i
cen. Linia SAS

B

zajmuje położenie SAS

A

. Wzrost

wydatków

za-pewnia

odbudowanie

równowagi

rynków.
c) E

1

BE

0

. Zakładam, że wzrost podatku nie

wpływa na podaż pracy.
d) Np.: E

0

BE

0

lub E

0

BE

1

.

65

Rysun

ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym

rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np.
E

1

AE

0

), pokaż możliwe krótkookre-sowe i

długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost
wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości
kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków
dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i
spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli
rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań
komunalnych).

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

a) E

0

AE

1

.

b)
E

1

A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS

przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi
krótkookresowej pozostaje E

1

. W długim okresie

bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i
cen. Linia SAS

B

zajmuje położenie SAS

A

. Wzrost

wydatków

za-pewnia

odbudowanie

równowagi

rynków.
c) E

1

BE

0

. Zakładam, że wzrost podatku nie

wpływa na podaż pracy.
d) Np.: E

0

BE

0

lub E

0

BE

1

.

e) E

0

B. Naturalne bezrobocie zwiększa się, maleje

produkcja po-tencjalna. LAS przesuwa się w lewo;
jednak

punktem

równowagi

krótkookresowej

pozostaje E

0

. W długim okresie niedobór rąk do

pracy powoduje wzrost płac nominalnych i cen.
Spadek

zagregowa-nych

wydatków

zapewnia

odbudowanie równowagi na rynkach.

66

Rysun

ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym

rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np.
E

1

AE

0

), pokaż możliwe krótkookre-sowe i

długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost
wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości
kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków
dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i
spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli
rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań
komunalnych).

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

f) Np.: E

1

AE

1

. Spadek kosztów produkcji sprawia,

że linia SAS

B

przesuwa się w dół do położenia SAS

A

.

To

jest

pozytywny

ma-kroekonomiczny

szok

podażowy. Ceny obniżają się, na rynku pracy
pojawia się brak rąk do pracy. Wzrost płac i cen
powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca
do punktu E

1

.

67

Rysun

ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym

rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np.
E

1

AE

0

), pokaż możliwe krótkookre-sowe i

długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost
wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości
kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost
PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił-ków
dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i
spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli
rozdanie ludziom ma-jątku państwa (np. mieszkań
komunalnych).

Y

P

AS

AD

2

AD

1

E

1

E

0

SAS

A

SAS

B

A

B

0

Y

P

P

1

P

0

f) Np.: E

1

AE

1

. Spadek kosztów produkcji sprawia,

że linia SAS

B

przesuwa się w dół do położenia SAS

A

.

To

jest

pozytywny

ma-kroekonomiczny

szok

podażowy. Ceny obniżają się, na rynku pracy
pojawia się brak rąk do pracy. Wzrost płac i cen
powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca
do punktu E

1

.

g) E

0

AE

1

. Efekt majątkowy jest tu przyczyną

pozytywnego

ma-kroekonomicznego

szoku

popytowego.

68

ZADANIE
W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim,
„klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga.
Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS
opisują równania: P=-0.002Y+2.7 i P=1. Epidemia

zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj
te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj
wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj
wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała
nominalna podaż pieniądza, M

SN

jest równa 351, a

realny popyt na pieniądz to: M

D

=0,6Y–2000i. O ile

punktów procentowych zmieni się stopa procentowa,
i, po upływie długiego okresu? Dlaczego?

Zob. rysunek.
Y=850; P=1.

W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim,
„klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga.
Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS
opisują równania: P=-0.002Y+2.7 i P=1. Epidemia

zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj
te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj
wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj
wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała
nominalna podaż pieniądza, M

SN

jest równa 351, a

realny popyt na pieniądz to: M

D

=0,6Y–2000i. O ile

punktów procentowych zmieni się stopa procentowa,
i, po upływie długiego okresu? Dlaczego?
a)

P

Y

LAS’ LAS

AD

E

E’

SAS

SAS’

?=765 850

?=
1,17
1,0

Zob. rysunek.
Y=850; P=1.
b)
Y=Yp-10%Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja

potencjalna).
P=-0,002Y+2,7. Więc: P=-0,002765+2,7. Więc:

P=1,17.

W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim,
„klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga.
Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS
opisują równania: P=-0.002Y+2.7 i P=1. Epidemia

zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj
te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj
wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj
wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała
nominalna podaż pieniądza, M

SN

jest równa 351, a

realny popyt na pieniądz to: M

D

=0,6Y–2000i. O ile

punktów procentowych zmieni się stopa procentowa,
i, po upływie długiego okresu? Dlaczego?
a)

P

Y

LAS’ LAS

AD

E

E’

SAS

SAS’

?=765 850

?=
1,17
1,0

c)
i

1

=?. 351=0,6850-2000i

1

. Więc: i

1

=7,95%.

i

2

=?. 351/1,17=0,6765-2000i

2

. Więc:

i

2

=7,95%.

Po upływie długiego okresu stopa procentowa się
nie zmieniła.

W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim,
„klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga.
Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS
opisują równania: P=-0.002Y+2.7 i P=1. Epidemia

zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj
te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj
wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj
wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała
nominalna podaż pieniądza, M

SN

jest równa 351, a

realny popyt na pieniądz to: M

D

=0,6Y–2000i. O ile

punktów procentowych zmieni się stopa procentowa,
i, po upływie długiego okresu? Dlaczego?
a)

Zob. rysunek.
Y=850; P=1.
b)
Y=Yp-10%Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja

potencjalna).
P=-0,002Y+2,7. Więc: P=-0,002765+2,7. Więc:

P=1,17.

P

Y

LAS’ LAS

AD

E

E’

SAS

SAS’

?=765 850

?=
1,17
1,0

ZADANIE
Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa
podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji
doszło do negatywnego makroekono-micznego
szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS
przed-staw tę sytuację. W długim okresie pod
wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i
wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni-kami.
b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii
SAS

2

(wy-konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się

produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij
rysunek z podpunktu (b)].

73

Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa
podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji
doszło do negatywnego makroekono-micznego
szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS
przed-staw tę sytuację. W długim okresie pod
wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i
wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni-kami.
b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii
SAS

2

(wy-konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się

produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij
rysunek z podpunktu (b)].

a)

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

74

Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa
podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji
doszło do negatywnego makroekono-micznego
szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS
przed-staw tę sytuację. W długim okresie pod
wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i
wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynnika-mi.
b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii
SAS

2

(wy-konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się

produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij
rysunek z podpunktu (b)].

a)

b)

Spadek

płac

nominalnych

oznacza

ob-niżkę

przeciętnych

kosztów

produkcji.

Efektem

jest

przesunięcie się linii SAS

2

w

dół.

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

SAS

3

75

Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa
podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji
doszło do negatywnego makroekono-micznego
szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS
przed-staw tę sytuację. W długim okresie pod
wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i
wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni-kami.
b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii
SAS

2

(wy-konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się

produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij
rysunek z podpunktu (b)].

a)

b)

Spadek

płac

nominalnych

oznacza

ob-niżkę

przeciętnych

kosztów

produkcji.

Efektem

jest

przesunięcie się linii SAS

2

w

dół.

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

SAS

1

SAS

2

0

Y

P

A

SAS

3

Y

P

LAS

AD

E

2

E

1

0

Y

P

A

LAS’

SAS

1

SAS

2

SAS

3

Na skutek zastępowania ropy
pracą zmalała produkcyjność
pracy

co

spo-wodowało

przesunięcie się linii LAS w
lewo.

c)

76

77

POWTÓRZMY!
MODEL AD/AS opisuje

CYKL KONIUNKTURALNY

,

czyli od-chylenia rzeczywistej wielkości produkcji,
Y

E

, od produkcji poten-cjalnej, Yp, i pochodne

zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których
rzeczywista

produkcja

powraca do

poziomu

produkcji potencjalnej.

78

POWTÓRZMY!
MODEL AD/AS opisuje

CYKL KONIUNKTURALNY

,

czyli od-chylenia rzeczywistej wielkości produkcji,
Y

E

, od produkcji poten-cjalnej, Yp, i pochodne

zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których
rzeczywista

produkcja

powraca do

poziomu

produkcji potencjalnej.

Rzeczywista i potencjalna produkcja w USA,
lata1960 - 2000