MONITORING WÓD

Monitoring jakości

śródlądowych wód

powierzchniowych

Badania i ocena jakości wód w rzekach

Lokalizacja punktów

pomiarowych:



przy ujściach rzek

dłuższych niż 60 km oraz

rzek pozaklasowych,



równomiernie wzdłuż

biegu rzek dłuższych niż

100 km,



na rzekach wpływających

lub wypływających z

terytorium Polski i

rzekach Przymorza

sieć krajową tworzy:

360 punktów pomiarowych

na 20 rzekach

Badania i ocena jakości wód w rzekach



Zakres badań – około 50 oznaczeń

fizykochemicznych i biologicznych.



Częstotliwość badań - 1 raz / 2

tygodnie w punktach newralgicznych.

W pozostałych punktach 1 raz /

miesiąc. W punktach graniczne

częstotliwość badań jest uzależniona

od umów dwustronnych zawartych

między Polską i krajem sąsiednim.

Badania i ocena jakości wód w

rzekach

Szczególne programy monitoringu rzek

dla:



wód wrażliwych na zanieczyszczenie

związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz

obszarów szczególnie narażonych, z

których odpływ azotu ze źródeł rolniczych

do tych wód należy ograniczyć;



wód powierzchniowych przeznaczonych do

bytowania ryb;



wód powierzchniowych, które są lub mogą

być wykorzystywane do zaopatrzenia

ludności w wodę przeznaczoną do

spożycia;

Badania i ocena stanu osadów wodnych rzek



Badania osadów wodnych rzek wykonywane są w sieci monitoringu

osadów rzecznych, która obejmuje 301 punktów obserwacyjnych.



Punkty obserwacyjne zlokalizowane są:



przy ujściach rzek dłuższych niż 60 km,



przy ujściach rzek, których wody nie odpowiadają normom

czystości wód powierzchniowych,



poniżej miejsc zrzutu ścieków z większych ośrodków miejskich i

przemysłowych,



na rzekach wpływających lub wypływających z terytorium Polski



w punktach rozmieszczonych wzdłuż biegu dłuższych rzek (m.in.

Wisły, Odry, Warty, Narwi, Bugu, Pilicy, Sanu i Prosny).

Badania wykonywane są corocznie w

80 punktach obserwacyjnych

natomiast w pozostałych

221 punktach obserwacyjnych

badania

wykonywane są w cyklu trzyletnim (co roku 74-75 punktów).

Badania i ocena stanu osadów wodnych

rzek

Metale ciężkie w osadach rzecznych

1,99

2,60

18,18

76,62

2,33

1,95

22,73

72,73

0,66

0,65

19,48

79,22

2,99

6,49

10,39

79,87

0,66

1,95

12,99

84,42

0,33

0,00

6,44

92,86

0,00

1,95

8,44

89,61

3,32

0,00

20,13

75,32

0,00

3,25

31,82

64,94

0,66

0,00

9,74

88,96

Zanieczysz
cz.

Miernie
zan.

Słabo zan.

Niezaniecz
.

Osady

Metale ciężkie w osadach rzecznych

WNIOSKI



Przeprowadzone badania pozwalają zaobserwować

wyraźną tendencję do obniżenia się zawartości metali

ciężkich w osadach w większości silnie

zanieczyszczonych rzek w stosunku do stężeń, które

odnotowywano na początku lat dziewięćdziesiątych.



Spadek zawartości szkodliwych składników w osadach

spowodowany jest głównie przez zmniejszenie

ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do wód

powierzchniowych.



Na zmniejszenie się ładunków zanieczyszczeń

trafiających do rzek wraz ze spływem

powierzchniowym istotny wpływ ma obniżenie emisji

zanieczyszczeń do atmosfery przez zakłady

przemysłowe.

Polichlorowane bifenyle (PCBs)

i pestycydy chloroorganiczne (COPs)

w osadach rzecznych



Obecność

polichlorowanych bifenyli

powyżej

limitu detekcji stwierdzono w 22,5% zbadanych

próbek. Najwyższa zawartością PCB

charakteryzowały się osady pobrane z Warty w

Koninie, które zawierały 29 µ g/kg PCB.



Badania wykazały obecność

chloroorganicznych

pestycydów

w większości zbadanych próbek

(78,8%). Najczęściej wykrywanymi pestycydami

był izomery HCH oraz związki z grupy DDTs.

Obecność DDT i jego metabolitów stwierdzono w

63 próbkach. Najwyższą zawartością p,p'-DDT

charakteryzowały się osady pobrane z Warty w

Koninie (9 µ g/kg p,p'-DDT).

Badania i ocena jakości wód w jeziorach

Badania prowadzone są w sieci krajowej 10 jezior reperowych:



Jasień Południowy i



Jasień Północny,



Krępsko Długie,



Wukśniki,



Jegocin,



Łękuk,



Długie Wigierskie,



Śremskie,



Tarnowskie Duże,



Białe Włodawskie.

Ponadto realizowane są badania wykonywane w ramach

programów wojewódzkich, obejmujące jeziora o

powierzchni powyżej 100 ha oraz inne ważne ze względów

gospodarczych i przyrodniczych.

Badania i ocena jakości wód w jeziorach

Szczególne programy monitoringu jezior dla:



wód wrażliwych na zanieczyszczenie

związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz

obszarów szczególnie narażonych, z

których odpływ azotu ze źródeł rolniczych

do tych wód należy ograniczyć;



wód powierzchniowych przeznaczonych do

bytowania ryb;



wód powierzchniowych, które są lub mogą

być wykorzystywane do zaopatrzenia

ludności w wodę przeznaczoną do

spożycia;

Monitoring jakości śródlądowych

wód powierzchniowych

Badania i ocena stanu osadów wodnych jezior



Badania osadów wodnych jezior wykonywane są

w jeziorach wyznaczanych corocznie przez

Inspekcję Ochrony Środowiska, spośród jezior

należących do sieci regionalnej monitoringu (co

roku około 100 różnych jezior) oraz w 10 jeziorach

reperowych sieci krajowej monitoringu jezior.



Badania w jeziorach należących do sieci

regionalnej wykonywane są co roku, natomiast

badania w jeziorach reperowych należących do

sieci krajowej monitoringu jezior wykonywane są

co 2 lata.

Monitoring jakości śródlądowych

wód powierzchniowych

Badania i ocena stanu osadów wodnych jezior

0,00

0,93

2,80

96,30

0,93

4,63

47,20

0,00

0,93

1,90

97,20

0,00

0,93

7,40

91,70

0,00

0,93

0,00

99,10

0,00

100,00

0,00

100,00

0,00

0,93

27,80

71,30

0,00

36,10

63,90

0,00

0,93

12,00

87,00

zanieczyszc
z.

Miernie
zan.

Słabo zan.

Niezan.

Osady

Metale ciężkie w osadach

jeziornych



Badania geochemiczne osadów jeziornych wykazały, że

wykrywane zawartości potencjalnie szkodliwych

pierwiastków są na ogół niższe w porównaniu z

zawartościami tych pierwiastków w powstających obecnie

osadach rzecznych.



Spowodowane to jest przede wszystkim znacznie mniejszym

uprzemysłowieniem i urbanizacją obszarów pojezierzy.



Spośród 130 jezior zbadanych w roku 2005 wyraźnie

podwyższone zawartości szkodliwych składników

odnotowano w osadach pobranych z jezior: Moczydło,

Łagowskiego, Tarnowskiego Dużego, Łochowickiego,

Klasztornego Dolnego, Sławskiego, Radęcino i Szarcz w

woj. lubuskim, Firlej, Bialskiego, Białego Włodawskiego i

Zgłębocze w woj. lubelskim, Klępnickiego w woj.

zachodniopomorskim, Pipionko gm. Studzienice w woj.

pomorskim oraz jeziorze Stelchno w woj. kujawsko-

pomorskim.

Monitoring jakości

śródlądowych wód

podziemnych



Monitoring wód podziemnych systemu PMŚ

obejmuje badania jakości zwykłych wód

podziemnych na obszarze kraju za wyjątkiem wód

leczniczych i termalnych.

Badania są wykonywane bez przerw od 1991 roku

przez Państwowy Instytut Geologiczny.

Bezpośredni nadzór nad realizacją programu

badań sprawuje Departamentu Monitoringu w

Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska.

Monitoring jakości

śródlądowych wód

podziemnych

Sieć pomiarowa składa się z 600 punktów badawczych. Są to:



studnie wiercone,



piezometry,



studnie kopane,



źródła.



Punkty badawcze ujmujące wody płytkiego krążenia -

gruntowe

stanowią około 51,4%.



Punkty badawcze ujmujące

wody wgłębne

- dobrze izolowane od

wpływu czynników antropogenicznych stanowią około 48,6%.



W ok. 280 punktach monitoringowych prowadzone są

cotygodniowe

pomiary zwierciadła wody

w ramach systemu Sieci

Stacjonarnych obserwacji Wód Podziemnych PIG.

Opróbowanie sieci monitoringowej jest wykonywane przez PIG

jeden raz w roku, w okresie lipiec-wrzesień.

Monitoring jakości wód podziemnych

Zakres oznaczeń:



arsen,



amoniak,



azotany,



azotyny,



bor,



bar,



brom,



chlorki,



chrom,



cyjanki*,



cynk,



fluorki,



fosforany,



glin,



kadm,



lit,



magnez,



mangan,



miedź,



molibden,



nikiel,



odczyn,



ołów,



potas,



przewodność

elektryczna

właściwa,



krzemionka,



siarczany,



stront,



suma substancji

rozpuszczonych,

•

sód,

•

twardość ogólna,

•

twardość węglanowa,

•

tytan,

•

wapń,

•

wanad,

•

wodorowęglany,

•

węglany,

•

rozpuszczony węgiel

organiczny (TOC)*,

•

zasadowość

mineralna,

•

zasadowość ogólna,

•

żelazo ogólne.

W 2004 roku dodatkowo wykonano oznaczenia antymonu, selenu,

srebra i tlenu rozpuszczonego.

* - tylko w próbkach wód gruntowych.

Ocena ogólna jakości wód

podziemnych



Wody gruntowe



Klasa I



Klasa II



Klasa III



Klasa IV



Klasa V

249-Brzózki

250-Świnoujście

1000-
Świnoujście

1095-
Przybiernów

946-Lisowo

301-Resko

302-Łobez

Ocena ogólna jakości wód

podziemnych



Wody wgłębne



Klasa I



Klasa II



Klasa III



Klasa IV



Klasa V

377- Dzwirzyno

784- Rogozina

222-223 –Lisowo

785-Żółwia Błoć

786- Kania

296- Stargard
Szczeciński

Monitoring jakości

Morza Bałtyckiego

ZANIECZYSZCZENIE WÓD

MORZA BAŁTYCKIEGO

SUBSTANCJAMI

BIOGENNYMI

Kto wywiera presję na

Bałtyk?

kraje nadbałtyckie: Polska,

Rosja, Szwecja, Finlandia,

Dania, Litwa, Niemcy, Łotwa,

Estonia;

- kraje leżące w zlewni Bałtyku:

Białoruś, Ukraina, Czechy,

Słowacja i Norwegia

Monitoring jakości Morza

Bałtyckiego

Odpływ azotu ogólnego i fosforu ogólnego do Morza

Bałtyckiego z terytorium Polski

100

150

200

250

300

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

lata

]

Azot ogólny

Fosfor ogólny

Document Outline