AIDS – epidemia XXI
AIDS – epidemia XXI
wieku?
wieku?
Anita Wnuk
Anita Wnuk
Katedra i Klinika Chorób
Katedra i Klinika Chorób
Zakaźnych PAM
Zakaźnych PAM
„
„
Zarazy s
Zarazy s
ą
ą
w istocie sprawą
w istocie sprawą
zwyczajn
zwyczajn
ą
ą
, ale z trudem si
, ale z trudem si
ę
ę
w
w
nie wierzy, kiedy si
nie wierzy, kiedy si
ę
ę
na nas
na nas
walą. Na
walą. Na
świecie było tyle
świecie było tyle
dżum co woje
dżum co woje
n
n
. Mimo to
. Mimo to
d
d
ż
ż
umy i wojny zastają ludzi
umy i wojny zastają ludzi
tak samo zaskoczonych
tak samo zaskoczonych
(...)
(...)
.
.
Kiedy wybucha wojna, ludzie
Kiedy wybucha wojna, ludzie
powiadają:
powiadają:
to nie potrwa
to nie potrwa
długo, to zbyt głupie
długo, to zbyt głupie
. I
. I
oczywiście, wojna jest na
oczywiście, wojna jest na
pewno zbyt głupia, ale to nie
pewno zbyt głupia, ale to nie
przeszkadza jej trwać.
przeszkadza jej trwać.
”
”
A.Camus, „Dżuma”
A.Camus, „Dżuma”
Czy rzeczywiście AIDS
jest epidemią?
Global
Global
AIDS epidemic
AIDS epidemic
1990
1990
−
−
2003
2003
0
10
20
30
40
50
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
M
il
li
o
n
s
Number
of people
living
with HIV
and AIDS
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
Year
% HIV
prevalence
adult (15-
49)
Source: UNAIDS/WHO, 2004
Number of people living with HIV and AIDS
% HIV prevalence, adult (15-49)
2004 Report on the Global AIDS Epidemic (Fig 1)
Adults and children estimated
Adults and children estimated
to be living
to be living
with HIV as of end 2003
with HIV as of end 2003
Total: 37.8 (34.6 – 42.3)
million
Western
Europe
580 000
580 000
[460 000 – 730 000]
[460 000 – 730 000]
North Africa &
Middle East
480 000
480 000
[200 000 – 1.4 million]
[200 000 – 1.4 million]
Sub-Saharan
Africa
25.0 million
25.0 million
[23.1 – 27.9 million]
[23.1 – 27.9 million]
Eastern Europe
& Central Asia
1.3 million
1.3 million
[860 000 –
[860 000 –
1.9 million]
1.9 million]
South
& South-East
Asia
6.5
6.5
million
million
[4.1 – 9.6
[4.1 – 9.6
million]
million]
Oceania
32 000
32 000
[21 000 – 46 000]
[21 000 – 46 000]
North America
1.0 million
1.0 million
[520 000 – 1.6
[520 000 – 1.6
million]
million]
Caribbean
430 000
430 000
[270 000 – 760 000]
[270 000 – 760 000]
Latin
America
1.6 million
1.6 million
[1.2 – 2.1 million]
[1.2 – 2.1 million]
East Asia
900 000
900 000
[450 000 – 1.5
[450 000 – 1.5
million]
million]
Estimated number of adults and
Estimated number of adults and
children
children
newly infected with HIV during
newly infected with HIV during
2003
2003
Total: 4.8 (4.2 – 6.3)
million
Western
Europe
20 000
20 000
[13 000 – 37
[13 000 – 37
000]
000]
North Africa &
Middle East
75 000
75 000
[21 000 – 310 000]
[21 000 – 310 000]
Sub-Saharan
Africa
3.0 million
3.0 million
[2.6 – 3.7 million]
[2.6 – 3.7 million]
Eastern
Europe
& Central
Asia
360 000
360 000
[160 000 – 900
[160 000 – 900
000]
000]
East Asia
200 000
200 000
[62 000 – 590 000]
[62 000 – 590 000]
South
& South-East
Asia
850 000
850 000
[430 000 – 2.0
[430 000 – 2.0
million]
million]
Oceania
5 000
5 000
[2 100 – 13 000]
[2 100 – 13 000]
North
America
44 000
44 000
[16 000 – 120
[16 000 – 120
000]
000]
Caribbean
52 000
52 000
[26 000 – 140
[26 000 – 140
000]
000]
Latin America
200 000
200 000
[140 000 – 340
[140 000 – 340
000]
000]
Estimated adult and child
Estimated adult and child
deaths
deaths
from AIDS during 2003
from AIDS during 2003
Total: 2.9 (2.6 – 3.3)
million
Western
Europe
6 000
6 000
[<8 000]
[<8 000]
North Africa &
Middle East
24 000
24 000
[9 900 – 62 000]
[9 900 – 62 000]
Sub-Saharan
Africa
2.2 million
2.2 million
[2.0 – 2.5 million]
[2.0 – 2.5 million]
Europe
& Central
Asia
49 000
49 000
[32 000 – 71 000]
[32 000 – 71 000]
East Asia
44 000
44 000
[22 000 – 75 000]
[22 000 – 75 000]
South
& South-East
Asia
460 000
460 000
[290 000 – 700
[290 000 – 700
000]
000]
Oceania
700
700
[<1 300]
[<1 300]
North
America
16 000
16 000
[8 300 – 25
[8 300 – 25
000]
000]
Caribbean
35 000
35 000
[23 000 – 59
[23 000 – 59
000]
000]
Latin America
84 000
84 000
[65 000 – 110 000]
[65 000 – 110 000]
Eastern
Children
Children
(<15 years)
(<15 years)
estimated
estimated
to be living
to be living
with HIV as of end 2003
with HIV as of end 2003
Western
Europe
6 200
6 200
[4 900 – 7 900]
[4 900 – 7 900]
North Africa &
Middle East
21 000
21 000
[6 300 – 72 000]
[6 300 – 72 000]
Sub-Saharan
Africa
1.9 million
1.9 million
[1.7 – 2.2 million]
[1.7 – 2.2 million]
Eastern
Europe
& Central
Asia
8 100
8 100
[6 600 – 12 000]
[6 600 – 12 000]
East Asia
7 700
7 700
[2 700 – 22 000]
[2 700 – 22 000]
South
& South-East
Asia
160 000
160 000
[91 000 – 300 000]
[91 000 – 300 000]
Oceania
600
600
[< 2 000]
[< 2 000]
North
America
11 000
11 000
[5 600 – 17 000]
[5 600 – 17 000]
Caribbean
22 000
22 000
[11 000 – 48
[11 000 – 48
000]
000]
Latin
America
25 000
25 000
[20 000 – 41
[20 000 – 41
000]
000]
Total: 2.1 (1.9 – 2.5)
million
Estimated deaths in children
(<15 years)
from AIDS during 2003
Western
Europe
< 100
< 100
[< 200]
[< 200]
North Africa &
Middle East
5 000
5 000
[1 500 – 17 000]
[1 500 – 17 000]
Sub-Saharan
Africa
440 000
440 000
[390 000 – 520
[390 000 – 520
000]
000]
Eastern
Europe
& Central
Asia
900
900
[< 2 000]
[< 2 000]
East Asia
2 000
2 000
[700 – 5 500]
[700 – 5 500]
South
& South-East
Asia
34 000
34 000
[20 000 – 64
[20 000 – 64
000]
000]
Oceania
< 200
< 200
[< 500]
[< 500]
North
America
< 100
< 100
[< 200]
[< 200]
Caribbean
5 200
5 200
[2 600 – 11
[2 600 – 11
000]
000]
Latin
America
5 600
5 600
[4 400 –9
[4 400 –9
200]
200]
Total: 490 000 (440 000 –
580 000)
Estimated number of children
(<15 years)
newly infected with HIV during
2003
Western
Europe
< 100
< 100
[< 200]
[< 200]
North Africa &
Middle East
8 400
8 400
[2 500 – 28 000]
[2 500 – 28 000]
Sub-Saharan
Africa
550 000
550 000
[500 000 – 650
[500 000 – 650
000]
000]
Eastern
Europe
& Central
Asia
1 500
1 500
[1 000 – 2 900]
[1 000 – 2 900]
East Asia
3 300
3 300
[1 200 – 9 200]
[1 200 – 9 200]
South
& South-East
Asia
47 000
47 000
[29 000 – 87
[29 000 – 87
000]
000]
Oceania
< 300
< 300
[< 1 000]
[< 1 000]
North
America
< 100
< 100
[< 200]
[< 200]
Caribbean
6 000
6 000
[3 000 – 13 000]
[3 000 – 13 000]
Latin
America
6 400
6 400
[5 100 – 10 000]
[5 100 – 10 000]
Total: 630 000 (570 000 – 740
000)
Newly diagnosed HIV infections per million
Newly diagnosed HIV infections per million
population
population
in Eastern European and Central Asian
in Eastern European and Central Asian
countries,
countries,
1996—2003
1996—2003
Source: (1) HIV /AIDS Surveillance in Europe, EuroHIV mid-year report 2003, no. 69. (2) AIDS Foundation East West
0
200
400
600
800
1,000
1,200
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
New HIV
infection
per million
population
Estonia
Russian Federation
Ukraine
Belarus
Moldova, Republic of
Latvia
Kazakhstan
Uzbekistan
Kyrgyzstan
2004 Report on the Global AIDS Epidemic (Fig 9)
Dlaczego AIDS jest
epidemią?
0
20
40
60
80
100
Jakarta,
Indonesia
(2001)
5 towns,
Myanmar
(2000)
Northern Area,
Thailand*
(2000)
Odessa,
Ukraine
(2000)
Svetlogosk,
Belarus
(1997)
Churachandpur,
India**
(1996)
Salvador,
Brazil***
(1996)
%
* 13–24 years old; ** 14–24 years old; *** 15–20 years old
Source: (1) For Indonesia, Myanmar and Belarus: Sentinel surveillance reports (2) For Thailand: Razak, MH et
al. High HIV Prevalence and Incidence among IDU and Potential Barriers for Prevention Programs in Northern
Thailand. (3) For Ukraine: Shcherbinskaya AM et al. HIV/AIDS Epidemiological Surveillance in Ukraine (1987 -
2000). (4) For India: Eicher AD et al. A Certain Fate: Spread of HIV Among Young Injecting Drug Users in
Manipur, North-East India. AIDS Care, 2000. (5) For Brazil: Dourado I et al. Human retrovirus in a Brazilian city
with a population predominantly of African origin: evidences for high prevalence of HTLV and HIV-1 among
injection drug users (IDU)
Proportion of 15−24-year-old injecting
Proportion of 15−24-year-old injecting
drug users
drug users
infected with HIV, various studies
infected with HIV, various studies
2004 Report on the Global AIDS Epidemic (Fig 25)
0
5
10
15
20
25
30
Mali
(2001)
Uganda
(2000-2001)
Malawi
(2000)
Ethiopia
(2000)
Colombia
(2000)
Peru
(2000)
Had sex before age 15
Married before age 15
Gave birth before age 15
%
Sexual and reproductive health status
Sexual and reproductive health status
of 15−19-year-old girls between
of 15−19-year-old girls between
2000−2001
2000−2001
Source: Demographic and Health Surveys
2004 Report on the Global AIDS Epidemic (Fig 31)
400,000 people on treatment: 7% coverage
0
10
20
30
40
50
60
%
Source: UNAIDS/WHO, 2004
Antiretroviral therapy coverage for adults,
Antiretroviral therapy coverage for adults,
end 2003
end 2003
Africa
Asia
Latin
America and
the Caribbean
Eastern
Europe and
Central Asia
North
Africa and
Middle East
2004 Report on the Global AIDS Epidemic (Fig 33)
0
5,000
10,000
15,000
20,000
2004
2005
2006
2007
Latin America
and the Caribbean
Eastern Europe
and Central Asia
North Africa
and Middle East
East Asia
and the Pacific
South
and South-East Asia
Sub-Saharan Africa
Source: UNAIDS, 2004
Projected annual HIV and AIDS financing
Projected annual HIV and AIDS financing
needs
needs
by region, 2004
by region, 2004
−
−
2007
2007
(in US$ million)
(in US$ million)
U
S
$
m
il
li
o
n
s
2004 Report on the Global AIDS Epidemic (Fig 35)
Dlaczego AIDS jest nadal
epidemią?
„
„
Nigdy Rieux nie uważał swego
Nigdy Rieux nie uważał swego
zawodu za tak ciężki.
zawodu za tak ciężki.
Dotychczas chorzy ułatwi
Dotychczas chorzy ułatwi
a
a
li mu
li mu
zadanie, poddawali mu się.
zadanie, poddawali mu się.
Po raz pierwszy doktor czuł, że
Po raz pierwszy doktor czuł, że
coś kryją, że chronią się w głębi
coś kryją, że chronią się w głębi
swej choroby z rodzajem
swej choroby z rodzajem
nieufnego zdumienia.
nieufnego zdumienia.
Była to walka, do której nie był
Była to walka, do której nie był
jeszcze przyzwyczajony.
jeszcze przyzwyczajony.
”
”
A.Camus, „Dżuma”
A.Camus, „Dżuma”
Zakażenie HIV -
Zakażenie HIV -
diagnoza:
diagnoza:
•
LĘK
LĘK
•
WSTYD
WSTYD
•
SAMOTNOŚĆ
SAMOTNOŚĆ
•
ZŁOŚĆ
ZŁOŚĆ
•
POCZUCIE WINY
POCZUCIE WINY
•
... ... ...
... ... ...
I faza:
„CHCĘ ŻYĆ”
II faza:
„CHCĘ MOJE
POPRZEDNIE
ŻYCIE”
III faza:
„PANI DOKTOR,
PROSZĘ ODSTAWIĆ
LECZENIE
ANTYRETROWIRUSOWE
”
HIV
HIV
AIDS
AIDS
Choroba HIV:
Choroba HIV:
przewlekła,
przewlekła,
nieuleczalna choroba
nieuleczalna choroba
zakaźna,
zakaźna,
przenoszona głównie
przenoszona głównie
drogą płciową,
drogą płciową,
poddająca się
poddająca się
leczeniu
leczeniu
ZACHOROWAĆ NA AIDS
ZACHOROWAĆ NA AIDS
tzn.
tzn.
ROZWINĄĆ JEDNĄ
ROZWINĄĆ JEDNĄ
Z KILKUDZIESIĘCIU
Z KILKUDZIESIĘCIU
CHORÓB
CHORÓB
„WSKAŹNIKOWYCH”
„WSKAŹNIKOWYCH”
AIDS
AIDS
CD4 (liczba/mm
3
)
2 – 10 LAT
WIREMIA (kopie RNA/ml)
HIV(-) HIV(+)
CZAS
LECZENIE ZAKAŻENIA HIV
LECZENIE ZAKAŻENIA HIV
LEKI
LEKI
A
A
NTY
NTY
R
R
ETRO
ETRO
W
W
IRUSOWE
IRUSOWE
(ARVs)
(ARVs)
=
=
„
„
przyczynowe” leczenie
przyczynowe” leczenie
infekcji HIV
infekcji HIV
ZASADY TERAPII
ZASADY TERAPII
ANTYRETROWIRUSOW
ANTYRETROWIRUSOW
EJ
EJ
•
WYSOCE AKTYWNA
WYSOCE AKTYWNA
(HAART) = co najmniej 3
(HAART) = co najmniej 3
leki
leki
•
DOŻYWOTNIA
DOŻYWOTNIA
•
BEZ PARDONU ...
BEZ PARDONU ...
TERAPIA
TERAPIA
ANTYRETROWIRUSOW
ANTYRETROWIRUSOW
A – WSKAZANIA:
A – WSKAZANIA:
1.
1.
ZAKAŻENIE HIV
ZAKAŻENIE HIV
2.
2.
ZAPOBIEGANIE
ZAPOBIEGANIE
ZAKAŻENIU
ZAKAŻENIU
ODMATCZYNEMU (Z.O.)
ODMATCZYNEMU (Z.O.)
3.
3.
PROFILAKTYKA PO
PROFILAKTYKA PO
EKSPOZYCJI
EKSPOZYCJI
CIĄŻA A HIV
CIĄŻA A HIV
- BEZWZGLĘDNIE
- BEZWZGLĘDNIE
LECZYĆ INFEKCJĘ !!!
LECZYĆ INFEKCJĘ !!!
ACTG 076 (1994r.) –
ACTG 076 (1994r.) –
transmisja wertykalna
transmisja wertykalna
(Z.O.)
(Z.O.)
Ciężarne: 442 kobiet HIV(+)
Ciężarne: 442 kobiet HIV(+)
AZT (Retrovir) - ciąża p.o.
AZT (Retrovir) - ciąża p.o.
- podczas porodu i.v.
- podczas porodu i.v.
- noworodek p.o. 6 tygodni
- noworodek p.o. 6 tygodni
25% (grupa placebo) – DZIECI (+)
25% (grupa placebo) – DZIECI (+)
8,3% (grupa AZT) – DZIECI (-)
8,3% (grupa AZT) – DZIECI (-)
=
=
REDUKCJA RYZYKA Z.O. o 60 %
REDUKCJA RYZYKA Z.O. o 60 %
10.40%
7.30%
2.00%
0.00%
2.00%
4.00%
6.00%
8.00%
10.00%
12.00%
E.C.C.
AZT
E.C.C. +
AZT
RYZYKO Z.O. HIV -
MOŻLIWOŚCI INTERWENCJ I
International Perinatal HIV Group, NEJM,
International Perinatal HIV Group, NEJM,
1999, 340, 977.
1999, 340, 977.
R
R
e
e
a
a
l
l
-
-
w
w
o
o
r
r
l
l
d
d
o
o
f
f
HIV:
HIV:
To nie jest bitwa,
To nie jest bitwa,
to jest wojna.
to jest wojna.
Zgony na AIDS po wprowadzeniu
inhibitorów proteazy:
Palella F.J. et al, NEJM, 1998,338,853
„
„
Oto pewność:
Oto pewność:
w
w
codziennej pracy.
codziennej pracy.
Najwa
Najwa
ż
ż
niejsze to dobrze
niejsze to dobrze
wykonywać swój zawód.
wykonywać swój zawód.
”
”
A.Camus, „Dżuma”
A.Camus, „Dżuma”
Dlaczego AIDS będzie
nadal epidemią?
XV Międzynarodowa
Konferencja AIDS,
Bangkok,
11-16 lipiec 2004r
•A
BSTINENCE
•B
E FAITHFUL
•C
ONDOMS
FORMY AKTYWNOŚCI SEKSUALNEJ
osoba bierna
STOSUNEK ANALNY
osoba czynna
kobieta
STOSUNEK WAGINALNY
mężczyzna
KONTAKTY ORALNO – GENITALNE
KONTAKTY MANUALNO – GENITALNE
POCAŁUNEK EROTYCZNY
KONTAKTY POZAGENITALNE
MASTURBACJA
STYL ŻYCIA SEKSUALNEGO
Ryzyko HIV !!!!
PROMISKUITYZM
SEKSUALNY
każda zmiana partnera
TENDENCJA DO STAŁEGO ZWIĄZKU
wzrost liczby partnerów
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
ograniczenie liczby partnerów
STAŁY ZWIĄZEK
(wzajemna wierność, nie zakażeni „na wejściu”)
WSTRZEMIĘŹLIWOŚĆ SEKSUALNA
(wewnętrzna zgoda, brak doświadczeń)
ryzyko HIV „zero”
SAFE SEX
SAVE US
Quidquid agis,
Quidquid agis,
prudenter agas et
prudenter agas et
respice finem
respice finem
Ovidius
Ovidius
Cokolwiek czynisz, czyń
Cokolwiek czynisz, czyń
mądrze i patrz końca
mądrze i patrz końca