Inwestycja
jest kategorią pierwszorzędną
współczesnej ekonomii, jest jednym z
podstawowych czynników
decydujących o rozwoju
gospodarczym kraju i podmiotów
gospodarczych. Przez inwestycję
rozumiemy wyrzeczenie się
obecnych, pewnych korzyści na rzecz
niepewnych korzyści w przyszłości.
Inwestor
to osoba fizyczna lub prawna, która prowadzi
działalność inwestycyjną. Inwestor ponosi
wydatki i ryzyko związane z inwestycją i w
związku z tym ma wyłączne prawo do
podejmowania decyzji dotyczących
inwestycji.
inwestor czynny
inwestor bierny
inwestor instytucjonalny
inwestor strategiczny
Inwestowanie
najogólniej określa się jako finansowe
angażowanie się w jakieś przedsięwzięcie w
nadziei uzyskania przyszłych korzyści.
nierozłączną cechą inwestowania jest ryzyko.
Ogólnym celem inwestowania w gospodarce
rynkowej jest maksymalizacja majątku
właścicieli kapitału.
Horyzont inwestycyjny – to zakładana przez
inwestora długość trwania danej inwestycji.
Ryzyko inwestycyjne – wszelkiego rodzaju
inwestycje na rynku finansowym obarczone są
ryzykiem inwestycyjnym definiowanym
najczęściej jako możliwość utraty określonej
części zainwestowanego kapitału.
Podział inwestycji
Finansowe -
Inwestycje finansowe, nazywane także lokatami kapitałowymi,
są taką formą inwestycji, która polega na lokowaniu kapitału,
najczęściej w postaci środków pieniężnych, a niekiedy w
postaci środków rzeczowych w innym podmiocie
gospodarczym. wychodzi się z założenia, że pieniądz musi
pracować na właściciela, musi przynosić mu dochód, dlatego
celem inwestycji finansowych jest maksymalizacja dochodu w
postaci:
odsetek,
dywidendy
przyrostu wartości rynkowej kapitału.
Dywidenda - część zysku netto (po opodatkowaniu podatkiem
dochodowym) spółki kapitałowej przeznaczona dla jedynego
wspólnika albo akcjonariusza lub podziału pomiędzy wspólników lub
akcjonariuszy.
Inwestycje kapitałowe są dokonywane w
drodze zakupu papierów wartościowych
oraz innych instrumentów finansowych
Instrumenty finansowe są kontraktami
między dwoma stronami (kupującym i
sprzedającym) regulującymi zależność
finansową, w jakiej obie strony pozostają.
portfel inwestycyjny zbiór
instrumentów finansowych
Podstawową formą instrumentów
finansowych są papiery wartościowe.
wierzycielskie - weksel, czek, obligacja, list
zastawny, świadectwo udziałowe NFI,
publiczny papier wartościowy emitowany na
podstawie przepisów o finansach publicznych i
o banku centralnym (bon skarbowy, obligacja
skarbowa, komunalny papier wartościowy,
papier wartościowy NBP), bankowy papier
wartościowy, warrant subskrypcyjny,
udziałowe (korporacyjne) - akcja, certyfikat
inwestycyjny,
towarowe - konosament
Weksel - rodzaj papieru wartościowego, imiennego lub na zlecenie, w którym
wystawca weksla (trasant) zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat)
dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta) zapłaty określonej sumy pieniężnej
(weksel trasowany), albo sam przyrzeka, że zapłaci sumę wekslową odbiorcy
weksla (weksel prosty)
Czek – pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydane
bankowi przez posiadacza rachunku bankowego
Obligacja – papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza,
że jest dłużnikiem
i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia
określonego świadczenia.
obligacje skarbowe (rządowe) - emitowane przez Skarb Państwa
obligacje komunalne lub inaczej obligacje municypalne - emitowane przez
samorządy terytorialne
obligacje podmiotów prywatnych (osób fizycznych i prawnych), np. obligacje
przedsiębiorstw
Świadectwo udziałowe NFI – Powszechne Świadectwo Udziałowe, papier
wartościowy na okaziciela, emitowany przez Skarb Państwa w ramach Programu
Powszechnej Prywatyzacji prowadzonego przez utworzenie Narodowych Funduszy
Inwestycyjnych.
Bon skarbowy weksel lub bilet skarbowy, dłużny papier wartościowy Skarbu
Państwa na okaziciela o wartości nominalnej 10 tys. PLN. Oprocentowanie bonów
ma charakter stały, dyskontowy (dochodem jest różnica pomiędzy ceną zakupu, a
wartością nominalną bonu).
Warrant subskrypcyjny - dokument (certyfikat) często dołączony do
akcji lub obligacji dający posiadaczowi ograniczone lub nieustające
prawo kupna papierów wartościowych lub innych aktywów po ustalonej
cenie lub prawo do subskrypcji przyszłych emisji obligacji tego samego
emitenta.
Listy zastawne są to dłużne papiery wartościowe, do emitowania ich
uprawnione są tylko banki hipoteczne, obrót nimi reguluje ustawa o
listach zastawnych i bankach hipotecznych
.
Certyfikat inwestycyjny to papier wartościowy emitowany przez
zamknięty fundusz inwestycyjny. Jest on papierem wartościowym
imiennym lub na okaziciela. Jako papier wartościowy na okaziciela może
być notowany na giełdzie.
Akcja – papier wartościowy łączący w sobie prawa o charakterze
majątkowym i niemajątkowym, wynikające z uczestnictwa akcjonariusza
w spółce akcyjnej. Także ogół praw i obowiązków akcjonariusza w spółce
lub część kapitału akcyjnego.
Konosament, morski list przewozowy, świadectwo ładunkowe
potwierdzające odbiór określonego ładunku na statek i zobowiązujące
przewoźnika do wydania ładunku w porcie przeznaczenia posiadaczowi
konosamentu. Jest dokumentem wystawionym przez przewoźnika albo w
jego imieniu przez kapitana statku lub inną osobę.
W przypadku przedsiębiorstw Inwestycja w
tym ujęciu akceptuje nierozerwalny związek
z finansami przedsiębiorstwa. Odzwierciedla on
proces obrotu pieniądza zaangażowanego w
działalność inwestycyjną. Składa się on z 4 faz:
Gromadzenie środków finansowych (kapitału),
faza akumulowania kapitału..
Wydatkowanie środków pieniężnych na
niezbędne do egzystowania zasoby ekonomiczne
- aktywa.
Zwrot wydatkowanych środków wpływami ze
sprzedaży produktów.
Reinwestowanie zysków niepodzielonych,
tworzenie następnego obrotu środków inwestycji.
rzeczowe
Inwestycje rzeczowe są formą przedsięwzięć
gospodarczych, które polegają na powiększeniu
zasobów niefinansowych składników majątku
trwałego jednostki. Inwestycje rzeczowe polegają
więc na angażowaniu środków finansowych w
powiększenie zasobów rzeczowych składników
majątku trwałego jednostki (w tym wartości
niematerialne i prawne)
Podstawowym celem inwestycji rzeczowych jest
wzrost wartości majątku oraz przyniesienie
inwestorowi odpowiednich dochodów finansowych.
Rynek finansowy
„miejsce”, gdzie dokonuje się transakcji
środkami pieniężnymi. Przedmiotem rynku
finansowego są walory finansowe występujące w
postaci zmaterializowanej lub
zdematerializowanej.
Struktura rynku finansowego
rynek walutowy
rynek pieniężny
rynek kapitałowy (rynek pierwotny, rynek
wtórny)
rynek instrumentów pochodnych
rynek kredytowy
Rynek walutowy
rynek, na którym handluje się walutami (ew. dewizami). Na
rynku tym tworzy się kurs walutowy (kurs wymiany),
który odzwierciedla stosunek ceny między dwoma
walutami. Handel może odbywać się zarówno na rynku
kasowym (wymiana jest dokonywana natychmiast) jak i
rynku terminowym (wymiana zostanie dokonana w
późniejszym, ściśle określonym terminie)
Uczestnicy:
- inwestorzy (spekulacja)
- importerzy oraz eksporterzy towarów i usług
- banki centralne (sprzedają lub skupują walutę żeby
zapobiec nadmiernemu wzrostowi lub spadkowi danej
waluty- interwencja)
Dewizy papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące
funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach
obcych
Rynek pieniężny
segment rynku finansowego, na
którym dokonywane są transakcje,
gdzie kupujący i sprzedający
realizują interesy rozliczane w
formie gotówkowej lub
bezgotówkowej o okresie
zapadalności do jednego roku.
Rynek kapitałowy
segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio- i
długoterminowych instrumentów finansowych takich jak akcje i obligacje,
przeznaczone na finansowanie inwestycji. Zwyczajowo (ale też w przepisach
prawnych wielu krajów), cezurą czasową oddzielającą rynek pieniężny od
kapitałowego jest termin zapadalności instrumentu finansowego wynoszący
jeden rok. (Komisja Nadzoru Finansowego)
Rynek pierwotny – rynek kapitałowy, na którym następuje sprzedaż
nowych papierów wartościowych bezpośrednio przez emitenta – akcji i
obligacji dopuszczonych do obrotu przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Emisja i zakup papierów wartościowych na rynku pierwotnym odbywa się za
pośrednictwem domów maklerskich lub banków prowadzących działalność
maklerską.
Bank inwestycyjny to bank specjalizujący się w transakcjach
inwestycyjnych. Zajmuje się przede wszystkim emisją i handlem papierami
wartościowymi dla swoich klientów. Może zajmować się również przejęciami
oraz fuzjami.
Rynek wtórny – rynek kapitałowy, będący uzupełnieniem rynku
pierwotnego, na którym następuje proponowanie nabywania papierów
wartościowych od podmiotów innych niż emitent. Rynek wtórny
charakteryzuje się tym, że nie następuje zasilanie emitenta papierów
wartościowych w kapitał. Stronami transakcji na tym rynku są inwestorzy. W
skład rynku wtórnego wchodzi Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
Rynek instrumentów
pochodnych
nazywany inaczej rynkiem kontroli ryzyka
to ta część rynku finansowego, na którym
wykorzystywane są instrumenty pochodne,
które dają prawo do kupna lub sprzedaży
instrumentu pierwotnego w przyszłości po
określonej cenie lub dają prawo do
określonego rozliczenia pieniężnego.
Stosuje się je w celu spekulacji, bądź
zabezpieczenia przed stratami związanymi
z niekorzystnymi zmianami na rynku cen
akcji i stóp procentowych.
Rynek kredytowy
rynek, którego instrumentem
finansowym jest kredyt bankowy.
Dla pożyczkobiorców, którzy nie
mają dostępu do rynku pieniężnego
i kapitałowego, rynek kredytowy
jest miejscem, gdzie pozyskują
fundusze potrzebne na cele
inwestycyjne i obrotowe.
Stopa zwrotu:
wyrażona w procentach relacja nadwyżki netto (po
opodatkowaniu), uzyskiwanej z określonego
przedsięwzięcia, do wartości poniesionego nominalnego
nakładu inwestycyjnego. Zazwyczaj jest podawana w
skali rocznej, jednak może dotyczyć też dowolnego
okresu inwestowania.
Stopa zwrotu informuje o tym, jaka część wyłożonego
kapitału zwróci się inwestorowi w postaci dochodu. Jest
jedną z najprostszych, statycznych metod porównywania
opłacalności różnych przedsięwzięć inwestycyjnych lub
różnych wariantów tego samego przedsięwzięcia.
Możemy wyróżnić dwa rodzaje stóp zwrotu:
zrealizowaną stopę zwrotu, którą oblicza się ex post
oczekiwaną stopę zwrotu, którą szacuje się ex ante
np.:
chcemy zainwestować 1000 złotych w depozyt terminowy
na rok :
Kwota 1000 zł zainwestowana na rok w depozyt
terminowy oprocentowany na 7% daje wartość
końcową 1070 zł.
Stopa zwrotu tej inwestycji wynosi: (1070 - 1000) /
1000 = 7%.
Kwota 1000 zł zainwestowana na pół roku w depozyt
terminowy oprocentowany na 7% daje wartość po pół
roku 1035 zł. Kwota ta zainwestowana na następne pół
roku w ten sam depozyt oprocentowany na 6% daje
wartość końcową po roku 1076,40 zł.
Stopa zwrotu tej inwestycji wynosi: (1076,40 - 1000) /
1000 = 7,6%
Rentowność:
miara efektywności
gospodarowania. Obliczana jako
stosunek zysku do danej wielkości
finansowej, której rentowność jest
wyznaczana. W finansach pojęcie
rentowności odnosi się zarówno do
przedsiębiorstw, inwestycji jak i
papierów wartościowych. Najczęściej
wyrażana jest procentowo.
Wskaźniki zyskowności, inaczej zwane
wskaźnikami rentowności, stopami zyskowności
są podstawowymi miernikami, które informują o
szybkości zwrotu majątku i kapitału własnego
oraz o efektywności działania przedsiębiorstwa
Ogólna postać:
Wskaźnik rentowności = Efekt / Nakład
Ogólna postać w kategoriach finansowych
Wskaźnik rentowności = Zysk / Kapitał
Wielkości osiągnięte powinny być porównywane
z poprzednimi okresami, z planem, z innymi
przedsiębiorstwami
W analizie rentowności wyróżnia się:
Rentowność sprzedaży (rentowność
handlowa - zysk odnoszony do
przychodów ze sprzedaży),
Rentowność majątku (ekonomiczna),
Rentowność zaangażowanych
kapitałów (finansowa).
Księgi wieczyste
rejestr publiczny, który przedstawia stan prawny nieruchomości.
Pozwala autorytatywnie ustalić, komu i jakie przysługują prawa do danej
nieruchomości
Dane wpisywane do księgi wieczystej dzieli się według 4 działów:
dział I:
dział I-O: „Oznaczenie nieruchomości” – dane pochodzące z ewidencji
gruntów, pozwalające na dokładne oznaczenie nieruchomości,
dział I-Sp: „Spis praw związanych z własnością” – ewentualne prawa
związane z prawem własności wpisanej nieruchomości,
dział II – oznaczenie właściciela (właścicieli) lub użytkownika
wieczystego,
dział III – ograniczone prawa rzeczowe (z wyjątkiem hipotek),
ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem
wieczystym oraz prawa osobiste i roszczenia ciążące na
nieruchomości (z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek),
dział IV – hipoteki, z dokładnym określeniem wysokości, waluty,
zakresu, rodzaju, pierwszeństwa i ewentualnych innych cech
hipoteki
Projekt inwestycyjny
stanowi odzwierciedlenie przedsięwzięcia
inwestycyjnego. Można go zdefiniować jak
zbiór zadań inwestycyjnych, które są od
siebie wzajemnie zależne i wspólnie dążą
do osiągnięcia celu przedsięwzięcia
inwestycyjnego. Projekt inwestycyjny
powinien zawierać informacje na temat
celu planowanej inwestycji, nakładów
niezbędnych do jego realizacji, źródeł
finansowania, kryteriów i metod oceny
efektywności i ryzyka, uczestników procesu
inwestycyjnego oraz efektów z inwestycji.