TEORIE KONFLIKTU

Ralf Dahrendorf 1929-

2009

Dahrendorf jest zwolennikiem i

współtwórcą teorii konfliktu.
Według niego konflikt jest
nieuchronną konsekwencją
nierównego podziału władzy między
organizacjami społeczeństwa
przemysłowego.

Integracja i wartości a

przymus i

in

teresy: dwa

oblicza społeczeństwa

Dwa sposoby widzenia społeczeństwa:

1.

porządek społeczny wynika z ogólnej
zgody, co do wartości- utopiści

2.

spójność i porządek w społeczeństwie
opiera się na sile i przymusie, na
dominacji jednych i podległości
innych- racjonaliści

Dwie teorie współczesnej

socjologii

1.

integracyjna teoria społeczeństwa-
struktura społeczna to funkcjonalnie
zintegrowany system utrzymywany w
równowadze przez pewne ustalone i
powtarzające się procesy

2.

koercyjna teoria społeczeństwa- struktura
społeczna to forma organizacji
utrzymywanej przez siłę i przymus,
kształtowane przez nią siły utrzymują ją w
ciągłym procesie zmiany

Integracyjna teoria

społeczeństwa

każde społeczeństwo jest względnie trwałą,

stabilną strukturą elementów-stabilność
każde społeczeństwo jest dobrze zintegrowaną

strukturą elementów-integracja
każdy element społeczeństwa jest

funkcjonalny- przyczynia się do utrzymania

społeczeństwa jako systemu-koordynacja

funkcjonalna
każda istniejąca struktura społeczna opiera się

na zgodnym podzielaniu przez jej członków

wartości- consensus

Koercyjna teoria

społeczeństwa

każde społeczeństwo w każdym momencie

podlega procesom zmiany- zmiana jest

wszechobecna
w każdym społeczeństwie w każdym

momencie występuje niezgoda i konflikt-

konflikt społeczny jest wszechobecny
każdy element w społeczeństwie przyczynia

się do jego dezintegracji i zmiany
każde społeczeństwo opiera się na

przymusie stosowanym przez jednych

członków w stosunku do innych

Władza i zwierzchnictwo

stosunek władzy jest tylko
stosunkiem rzeczowym.
zwierzchnictwo określa
prawomocny stosunek
nadrzędności i podrzędności. W
tym sensie może być ono
traktowane jako władza
zwierzchnia.

Zwierzchnictwo

Uniwersalny element struktury

społecznej. Stosunki
zwierzchnictwa pojawiają się
zawsze wtedy, kiedy ludzie w swych
działaniach podlegają
prawomocnym i usankcjonowanym
przepisom ustalanym poza nimi, ale
w ramach struktury społecznymi.

Dominacja i podległość

przez dominacje rozumiemy
dysponowanie władzą zwierzchnią,
tzn. prawo do wydawania
obowiązujących poleceń;
Przez podległość rozumiemy
wyłączenie z udziału w sprawowaniu
władzy, tzn. posłuszeństwo wobec
obowiązujących poleceń.

Gra o sumie zerowej

gra, w której zysk jednego gracza
oznacza stratę drugiego.

w funkcji władzy zwierzchniej,
występują dwie grupy osób, z
których jedna posiada władzę w
tej mierze, w jakiej druga jest jej
pozbawiona.

Interesy jawne i utajone

interesami utajnionymi są ukryte nurty
zachowania, z góry narzucone na czas
odgrywania danej roli i nie zależą od
świadomego ukierunkowania.
interesy jawne stanowią rzeczywistość
psychologiczną. Wskazują one na fakt,
że uczucia, wola i pragnienia jednostki
są skierowane ku jakiemuś celowi.

Konflikt grupowy- konflikt dotyczący prawomocności

stosunków władzy zwierzchniej. W każdym związku

interesy grupy panującej wyrażają wartości

stanowiące ideologię, która nadaje prawomocność ich

panowaniu, podczas gdy interesy grup podlegających

stanowią zagrożenie dla tej ideologii i stosunków,

których ona strzeże.
Rola- zespół oczekiwań związanych z daną rolą, układ

oczekiwań określający prawidłowe zachowanie osób

pełniących określone role
Interes „obiektywny”- interesy ról, oczekiwane

orientacje dotyczące zachowania związanego z rolami

w strukturze zwierzchnictwa związku opartego na

panowaniu.

Quasi-grupy

Elementem konstruującym typ quasi-

grup, jest wspólnota utajonych

interesów. Interesy utajone nie są

zjawiskiem psychologicznym, oparte

na nich quasi-grupy są zatem jedynie

konstrukcją teoretyczną. Są to twory

teoretyczne, tzn. narzędzia służące do

wyjaśniania zagadnień konfliktu społ.

Są to także obszary rekrutacji grup.

Grupy interesu

Grupy interesu są grupami

socjologicznymi, stanowią rzeczywiste

czynniki konflikty grupowego. Mają

strukturę, formę organizacji, program

lub cel oraz personel złożony z członków.

Grupy interesu są zawsze grupami

wtórnymi, ich członkowie są ze sobą w

kontakcie jedynie przez fakt członkostwa

albo przez swoich wybranych lub

mianowanych przedstawicieli.

Empiryczne warunki

formowania się grup

konfliktowych

Elementy formowania się grup

konfliktowych:
kategorie utajone
kategorie jawne
quasi-grypy
grupy interesu

Proces formowania się

grupy konfliktu

Cechy grupy konfliktu –

pierwszy warunek

status
personel
normy działania
środki materialne
stałe powtarzalne działania
,,obiektywna” funkcja

Status organizacji

Jest „systemem wartości, dla

realizacji

których ludzie organizują się”.
W przypadku grup konfliktowych są

to

interesy jawne.

Drugi warunek

Politycznymi warunkami

organizacji. Państwo totalitarne
jest najlepszym przykładem
sytuacji społecznej, w której
warunki te nie są spełnione, mimo
istnienia quasi-grup i ukrytych
interesów opozycyjne grupy
interesu nie mogą się uformować.

Trzeci warunek

Warunki społeczne. Jeżeli jakaś

zbiorowość w ramach związku jest
wspólnotą utajonych interesów,
dysponuje technicznymi i politycznym
możliwościami organizacji, ale jest
rozproszona, przez co nie istnieją trwałe
związki miedzy członkami zbiorowości,
to jest bardzo mało prawdopodobne by
powstała grupa interesu.

Natężenie i gwałtowność:

zmienność konfliktu

klasowego

Grupy konfliktowe po osiągnięciu

pewnego stadium angażują się w
konflikty, których wynikiem są
zmiany strukturalne.

Natężenie

Pojęcie natężenia odnosi się do

wydatkowania energii i stopnia
uwikłania stron w konflikt. Konflikt ma
natężenie wysokie, gdy koszt
zwycięstwa lub przegranej jest dla stron
wysoki. Im większą wagę uczestnicy
przywiązują do kwestii związanych z
sytuacją konfliktu i do jej istoty, tym
większe natężenie ma konflikt.

Gwałtowność

Gwałtowność konfliktu wiąże się z jego

przejawami, nie z przyczynami. Jest to

problem środków zastosowanych przez

grupy pozostające w konflikcie dla

wyrażenie swojej wrogości skala

gwałtowności obejmuje dyskusję, i

debatę, spór i rywalizację, walkę i

wojnę.
Gwałtowność i natężenie konfliktu

zmieniają się niezależnie od siebie.

Pluralizm a nakładanie się

Różne konflikty nakładają się na siebie

tak, że wielość istniejących frontów
konfliktu sprowadzona zostaje do paru
konfliktów dominujących. W ten sposób
tworzy się skala „pluralizm- nakładanie
się” konfliktów, posiadająca dwa wymiary:
jeden odnosi się do rozdzielenia,
drugi do łączenia się konfliktów typu
klasowego w różnych związkach.

Ruchliwość społeczna a
konflikt

Ruchliwość społeczna wpływa na

natężenie konfliktu. Im większa

ruchliwość społecznej, tym mniejszy

zakres i siła konfliktu klasowego. Ze

wzrostem ruchliwości solidarność

grupowa jest coraz bardziej

wypierana przez współzawodnictwo

miedzy jednostkami i energia

zaangażowania przez jednostki w

konflikt klasowy zmniejsza się.

Regulacja konfliktu

klasowego

Regulacja to takie formy kontroli

konfliktu, które odnoszą się do
przejawów konfliktu, a nie do jego
przyczyn, zakładają trwałe
istnienie sprzeczności interesów i
grup interesów.

Trzy czynniki skuteczności

regulacji konfliktu

1.

obie strony konfliktu muszą uznać
potrzebę istnienia regulacji konfliktu i
rzeczywiste istnienie sytuacji
konfliktowej;

2.

organizacja grupy interesu;

3.

strony w konflikcie musza zgodzić się
na formalne reguły gry, które będą
stanowić podstawę ich stosunków;

Konflikt grupowy a zmiana

struktury

Zmiany struktury:

1.

całkowita wymiana osób
zajmujących pozycje dominacji w
związku

2.

częściowa wymian osób
zajmujących pozycje dominacji

3.

nie występują żadne zmiany
personalne

Dziękujemy

za uwagę